Morgunblaðið - 24.05.1978, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. MAÍ 1978
BESSÍ Jóhannsdóttir er fædd 5. febrúar 1948, dóttir Jóhanns Bessasonar
og Arnheiðar Björgvinsdóttur. Hún varð stúdent frá Menntaskólanum
í Reykjavík 1967 úr stærðfræðideild og tók síðan BA-próf frá HáskQla
íslands í sögu og félagsfræði 1973. Hún er nú fastráðinn kennari við
Kvennaskólann f Reykjavík.
„Ég er fædd í Tjarnargötu í gömlum leiguhjalli frá Reykjavíkurborg,
og er sennilega eini frambjóðandinn f borgarstjórnarkosningunum, sem
fyrst hefur litið dagsins ljós í slíku húsnæði,“ sagði Bessi Jóhannsdóttir kennari,
12. maður á lista Sjálfstæðisflokksins, er M rgunbíaðið spjallaði stuttlega við hana
nú fyrir kosningarnar. „í minni bernsku skynjaði maður borgina öðruvísi en nú
og ég held að ég og minir jafnaidrar hafi tengzt betur raunverulegu athafnalífi
í borginni en unglingar gera í dag. Þetta hefur sjálfsagt bæði sina kosti og galla,
eflaust fara börn einhvers á mis nú af því sem við höfðum og öfugt.“
Bessí Jóhannsdóttir býr að Hvassaleiti 93 ásamt eiginmanni sínum, Gfsla
Guðmundssyni lögfræðingi og börnum þeirra tveimur, Ernu, 10 ára, og Guðmundi
3ja ára. Við spurðum hana um skólagöngu hennar. Hún sagðii
vor!“ sagði hann uppörvandi. Þessi tengsl
milli mín og Ólafs voru mér til góðs og
slík örvandi tengsl kennara við nemendur
sína eru einmitt sá þáttur, sem hvað mest
hefur skort í menntakerfinu. Og þetta
hefur orðið til þess að margur nemandinn
og ekki sízt konur hafa helzt úr námi og
ekki lokið prófi. Því hefði ef til vill verið
unnt að bjarga með slíkri uppörvun.
Einnig vil ég minnast hér Reynis
Bjarnasonar, sem nú er nýlátinn og er
mikill missir að. Hann var þá að byrja
sinn starfsferil og var líka einstaklega
uppörvandi kennari. Hann markaði
tímamót í líffræðikennslu í grunnskólan-
um, en um árabil starfaði hann við
Skólarannsóknadeild, og við eigum von-
Fyrstu kynni mín af
skóla voru í ísaksskóla
hjá þeim frábæra
skólamanni ísak Jóns-
syni. Eitt atvik er mér
j j sérstaklega minnis-
stætt. Það skall á mik-
ið óveður og ísak ók þeim okkar heim,
sem ekki vorum sótt. Líklega er þetta í
eina skiptið, sem ég hefi orðið verulega
lífhrædd því að Isak, sem var mjög
sjóndapur, týndi gleraugum sínum á
leiðinni. Annars hjólaði pabbi með mig í
skólann fyrst framan af, eða þar til ég fór
að fara í strætisvagni. Þegar svo
ísaksskóla sleppti vildi ég sjálf fara í
Landakotsskóla og var það látið eftir
skiptir ekki máli, ef þeir litu ekki á sig
sem pólitíska trúboða. Sem dæmi vil ég
nefna kennslu Svans Kristjánssonar í
alþjóðastjórnmálum. Hluti af náminu
fjallar um utanríkismál íslands. Feyki-
legt gildismat er í vali námsbóka, og
mestur hluti tímans fer í að rífa niður
stefnu okkar í þessum málum."
„Þú varst þá raunverulega í tveim
deildum í Háskólanum?"
„Já, en Námsbrautin var ekki háskóla-
deild, því að raunverulega var ekki búið
að marka henni sess innan skólans, og
stóðu raunar um það talsverðar deilur,
sem ég ætla ekki að rekja hér. Annars
máttu stúdentar ekki ljúka námi úr
tveimur deildum þegar ég byrjaði í
Námsbrautinni. Raunar héldu allir að
búið yrði að breyta þessu þegar kæmi að
því að útskrifa stúdenta. Svo var þó ekki.
Magnús Már Lárusson, sem var þá
Háskólarektor, stóð í þessu stríði, og fór
svo, að útskrifa varð mig og raunar
nokkur fleiri, sem þá höfðu bætzt í
hópinn með ráðherraheimild.
Eg er nú á cand.mag. stigi og ætla að
reyna að ljúka því í haust. A eftir að
fullvinna ritgerð, um afskipti Sameinuðu
þjóðanna af Kóreustríðinu. Af því tilefni
fór ég utan til New York til gagnasöfnun-
ar í bókasafni Sameinuðu þjóðanna. Það
var lærdómsríkt að koma þangað og
kynnast þeim sérstaka anda og víðsýni
sem þar ríkir. Ætti án efa vel við mig að
vinna í slíkum alþjóðasamtökum."
„Nú, en eiginmanninn sóttirðu í
Verziunarskólann?"
„Já, Gísli var í Verzlunarskólanum
þegar við kynntumst,
Við vorum bæði við nám þegar Erna
dóttir okkar fæddist og ég einsetti mér
að eiga ekki fleiri börn á meðan það
ástand ríkti. Guðmundur, sem nú er 3ja
ára, fæddist svo, þegar Gísli lauk
lögfræðiprófi. Maðurinn minn hefur svo
farið út í viðskipti, en ég í kennslu við
Kvennaskólann í Rvík, og stjórnmál.
Stjórnmálalega séð eru fræðslumálin
mér hugstæðust. Mér hefur fundizt það
raunalegt, hvað Sjálfstæðisflokkurinn
hefur sýnt þeim málum lítinn áhuga.
Þetta eru þó þau mál, sem leggja
mér, þótt fjölskyldan væri í raun ekki
mikið hrifin af því. Hún vildi heldur að
ég færi í Miðbæjarbarnaskólann, og
pabbi og mamma töldu sig ekki hafa ráð
á skólagjaldinu, sem krafizt var í
Landakoti.
Ég bý alla tíð að skólaveru minni í
Landakoti og þar vaknaði áhugi minn á
sögu fyrir tilstilli Guðrúnar Jónsdóttur.
Hún og síðar Ólafur Hansson hafa orðið
mér f.vrirmyndir í minni sögukennslu.
„Þegar ég var 12 ára fluttumst við í
raðhús í Bústaðahverfi. Þá fór ég í
Réttarholtsskóla þar sem Ragnar Georgs-
son var skólastjóri. Skólastjórn hans var
mjög sérstæð. Hann stóð fyrir blómlegu
félagslífi innan skólans og hjá honum
voru aldrei nein vandamál. Síðan.lá leiðin
í Vonarstrætisskólann, þar sem Astráður
Sigursteindórsson réð ríkjum. Þetta var
landsprófsskóli og þar lenti ég í afskap-
lega ske,mmtilegum bekk, sem hélt
hópinn í gegnum allan menntaskólann.
Ég man sérstaklega eftir Eiríki Jónssyni
stærðfræðikennara sem kenndi okkur
þar. Hann var afar metnaðargjarn fyrir
hönd nemenda sinna og var í raun eins
og hann sagði, alltaf að færa okkur yfir
götuna. Þaroa kenndi mér líka Indriði
Gíslason. Hann kenndi íslenzku og eitt
sinn, er hann hafði farið yfir ritgerðir
okkar nemendanna, tók hann mína
sérstaklega fyrir, sýndi hana yfir bekkinn
og sagði: „Þetta er falleg ritgerð, en í
henni mætti þó vera eitthvert innihald."
Ég lét mér þetta að kenningu verða,
einkum síðar, er ég fór að hafa afskipti
af stjórnmálum. Alltof margir hafa
tilhneigingu til þess að skrifa langlokur
um allt og ekki neitt. Raunar er þetta
einhver mesti ljóður á rithöfundum og
blaðamönnum, sem alltof lítið hugsa um
innihald þess, sem þeir láta fara frá sér.
Arni Bergmann hefur einnig gagnrýnt
þetta og sagt að augljóst sé, að íslenzkir
rithöfundar gefi sér ekki tíma til að vinna
— verkin væru oft og einatt aðeins
yfirborðið."
„Hvenær vaknar svo áhuginn á stjórn-
málum?"
„Það var á menntaskólaárunum. Heim-
dallur var þá upp á sitt bezta og þá var
jafnan mikið líf í kjallaranum í Valhöll.
Stúlkurnar voru hafðar með, en einhvern
veginn var aldrei ætlazt til neins af þeim.
Þær áttu að vera eins konar dúkkulísur.
En þetta var skemmtilegur hópur ungl-
inga, sem einmitt nú er orðinn mjög
virkur innan Sjálfstæðisflokksins.
I menntaskólanum eignaðist ég góðan
vinahóp kennara og nemenda. Upp-
áhaldskennari minn þar og síðar í
Háskólanum var Ólafur Hansson. Ég á
honum mikið að þakka. Þegar ég var að
lesa undir BA- og síðar Cand.mag. próf
í sögu og var komin að því að hætta, þá
ýtti Ölafur við mér — „Þú ferð í próf í
andi lengi eftir að njóta hans áhrifa í
þeirri grein."
„Hvenær ferðu svo í Háskólann?"
„Ég varð stúdent 1967 og hóf þá um
haustið nám í lagadeild. Maðurinn minn
var þá að ljúka stúdentsprófi frá
Verzlunarskóla íslands og ætlaði í
lögfræði. Ég íhugaði málið og komst að
raun um að nóg væri að hafa einn
lögfræðing á heimilinu og fór því í
Heimspekideild í sagnfræði. Síðar fór ég
í Námsbraut í Almennum Þjóðfélags-
fræðum. Þar kynntist ég í fyrsta sinn
sérkennilegu ástandi, raunverulegri póli-
tík í kennslu."
„Hvernig var það?“
„Ég held, að ef einhvers staðar í
menntakerfinu sé brotin hlutleysisregla,
þá er það í núverandi Félagsvísindadeild
Háskólans, sem er arftaki' þessarar
námsbrautar. Það liggur við að hægt sé
að kalla það kerfisbundinn heilaþvott á
ungu fólki. Ég er á móti þessu, þar sem
verið er að kenna ungu fólki, sem oft
hefur ekki þroska eða menntun til að
skilja hvað þarna er að gerast.
I dag eru flestallir kennararnir Al-
þýðubandalagsmenn, sem í sjálfu sér
Samtal við Bessí
Jóhannsdóttur, 12.
mann á lista Sjálf-
stæöisflokksins við
borgarstjórnar-
kosningarnar
á sunnudag.
grundvöll að allri okkar þjóðfélagsgerð.
Mér þótti mjög miður, þegar núverandi
ríkisstjórn var mynduð, að sjálfstæðis-
maður skyldi ekki verða menntamálaráð-
herra. Sú flatneskjuþróun og útþynning-
arstefna, sem ríkt hefur í íslenzkum
menntamálum undanfarið á eftir að segja
til sín og setja mark á þjóðfélagið eftir
einn til tvo áratugi. Stefnan í grunnskól-
anum, að enginn megi standa upp úr og
nemendur megi ekki njóta vinnu sinnar,
er mjög háskaleg. Samræmdu prófin í 9.
bekk eru hrein markleysa eins og þau eru
nú framkvæmd. í raun er það stórmerki-
legt, hve litið hefur verið rætt um
niðurstöður samræmdu prófanna, sem
birtar voru í apríl og eru merkilegur
kapítuli um þessi mál. Ef svo heldur fram
sem horfir, má gera ráð fyrir að íslenzkir
stúdentar verði ekki samkeppnisfærir í
erlenda háskóla, sem er alvarleg þróun,
því eins og allir vita þurfum við að sækja
ýmsa vizku á vit annarra þjóða sökum
smæðar okkar. Það væri firra að ætlast
til að Háskólinn geti boðið upp á
námsbrautir í öllum greinum."
„Nú, ef við vendum okkar kvæði í kross
— hvernig eyðir þú tómstundum þínum?“
„Við hjónin reynum að ferðast eins
mikið og við getum og tökum börnin þá
jafnan með. Auk þess eyði ég miklum
tíma í lestur. Lestur fólks hefur minnkað
gífurlega hin síðustu ár. Allir eru
uppteknir við vinnu sína, og þegar heim
er komið verða þeir móttakendur fjöl-
miðlanna, þar sem allt er matreitt á eins
einfaldan hátt og unnt er. Mér hefur
fundizt að þetta hafi þau áhrif að fólk
verður þröngsýnt, og neikvæður hugsun-
arháttur hefur náð tökum á of mörgu
fólki. Á- slíku hugarfari nærast flokkar
eins og Alþýðubandalagið bezt. Ef þeir
mættu ráða væri hálf þjóðin í meðferð
hjá einhverjum sérfræðingum.
Það er mikið í tízku, að gera félagslegar
kannanir og rannsaka hitt og þetta.
Tölfræðilegar kannanir eru mjög var-
hugaverðar. Sá sem kannar getur leikið
sér að tölum og fengið út næstum
nákvæmlega það sem honum passar.
Engir kunna betur að nota sér þessar
rannsóknir í áróðursskyni en einmitt
alþýðubandalagsmenn."
„Hvað viltu að lokum segja um sjálfa
þ*K?“
„Ég trúi svolítið á forlög. Eg ólst upp
við ýmsa erfiðleika. Það hefur kennt mér
að meta tilveruna og taka ekkert fyrir
sjálfsagðan hlut. Hvorki góða heilsu,
heilbrigð börn eða það að fá að starfa við
það sem hugur manns stendur til. Auk
þess fylgir það því viss sjálfsvirðing að
finna að maður er sinnar eigin gæfu
smiður. Foreldrar mínir gáfu mér það
veganesti, að lifa í nútíðinni með vakandi
auga á framtíðinni. Það hefur dugað mér
vel,“ sagði Bessí Jóhannsdóttir að lokum.
Bessí Jóhannsdóttir ásamt eiginmanni sínum, Gísla Guðmundssyni,
lögfræðingi, og börnum þeirrai Ernu og Guðmundi. — Ljósm.t
Ól.K.M.