Morgunblaðið - 14.03.1979, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. MARZ 1979
Útgefandi
Framkvaamdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiósla
Auglýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guómundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aóalstrœti 6, sími 10100.
AAalstrsBti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 3000.00 kr. 6 mónuói innanlands.
I lausasölu 150 kr. eintakió.
Hin hörmulega
/r
verkstjóm Olafs
Tveir lögmenn hljóta
dóm í Gr jótjötunsmáli
Framsóknarmenn ólmast mikið
um þessar mundir. Þeim líður
ekki vel, af því að þeir sjá og finna
hversu illa hefur tekizt um stjórn
þjóðmála síðasta misserið og vilja
gjarna koma sökinni á einhvern
annan en sjálfan sig, en standa á
hinn bóginn frammi fyrir þeirri
staðreynd, að formaður þeirra ber
höfuðábyrgðina á því efnahags-
öngþveiti, sem nú er í landinu.
Þetta veldur því, að framsóknar-
menn og einkanlega ritstjórar
Tímans eru hættir að geta séð
hlutina í réttu ljósi. Þeir eru
haldnir pólitískri skynvillu.
í leiðara Tímans í gær er þó rétt
frá því skýrt, að ríkisstjórn Geirs
Hallgrímssonar varð verulega
ágengt í baráttunni við verðbólg-
una og hafði minnkað hana um
helming, þegar sólstöðusamning-
arnir voru gerðir. En síðan slær út
í fyrir ritstjóranum, þegar hann
hnýtir því aftan í, að sjálfstæðis-
menn hafi átt meiri aðild að þeim
samningum en framsóknarmenn.
Hér er hlutunum gersamlega
snúið við eins og flestir muna.
Þvert á móti hafði enginn einn
maður meiri áhrif á samnings-
gerðina en Ólafur Jóhannesson,
þegar hSnn sló því fram upp úr
þurru, að hækkun lægstu launa í
100 þús. kr. væri eðlileg, — hækk-
un um hvorki meira né minna en
40% í einu stökki. Allir gerðu sér
grein fyrir, að það hlyti að valda
nýrri kollsteypu, ef þetta gengi
fram þannig að árangur góðrar
efnahagsstjórnar þurrkaðist út í
einu vetfangi. Þetta skyldu verka-
lýðsleiðtogarnir líka, þeir sem
varlegar vildu fara í sakirnar, en
þeir áttu óhægt um vik eftir
frumhlaup Ólafs Jóhannessonar.
Ekki gátu þeir sætt sig við 10 til
15% hækkun lægstu launa, eftir að
viðskiptaráðherrann og formaður
Framsóknarflokksins talaði um
40% hækkun. Og því fór sem fór.
I tíð fyrrverandi ríkisstjórnar
lagði Geir Hallgrímsson ríka
áherzlu á náið samband við verka-
lýðshreyfinguna og aðra aðila
vinnumarkaðarins, þótt ekki væri
það með þeim bumbuslætti, sem
nú tíðkast. Samt sem áður voru
margir verkalýðsleiðtogar fullir
tortryggni í garð fyrrverandi rík-
isstjórnar vegna aðildar Fram-
sóknarflokksins að henni. Orsakir
þess mátti rekja til Ólafs Jóhann-
essonar og þess fruntaskapar, sem
hann sýndi Birni Jónssyni samráð-
herra sínum, vorið 1974, þegar
hann rak hann úr ríkisstjórninni
og hafnaði öllu samráði við Al-
þýðusambandið. Eftir það var það
ráðandi sjónarmið hjá forystu ASI
að hefna harma sinna og mótaði
það mjög afstöðu ASÍ til febrúar-
laganna og fyrrverandi ríkis-
stjórnar. Þessir atburðir hlutu að
draga dilk á eftir sér og er ekki séð
fyrir endann á þeim enn. Það kom
m.a. fram í yfirlýsingu Alþýðu-
sambandsins í fyrradag, þar sem
farið var hörðum orðum um vinnu-
brögð Ólafs Jóhannessonar í sam-
bandi við samráðið við verkalýðs-
félögin og hafnað tillögum hans
varðandi vísitölumálin.
Framsóknarmenn hafa það nú
við orð, að efnahagslögin í febrúar
1978 hafi mistekizt á hinn herfi-
legasta hátt og sé þar mest um að
kenna vinnubrögðum Geirs Hall-
grímssonar, löggjöfin hafi verið í
smíðum vikum saman og lagðir
fram nýir og nýir valkostir. Það er
rétt, að Geir Hallgrímsson reyndi
til þrautar að ná samkomulagi við
verkalýðshreyfinguna, en aldrei
gekk hann þó svo langt að leggja
til, að 1. marz yrði frestað eins og
núverandi forsætisráðherra Ólaf-
ur Jóhannesson hefur haft við orð!
Enda kom Geir Hallgrímsson sínu
frumvarpi fram fyrir þann tíma,
og ef sú löggjöf hefði verið í gildi
allt sl. ár, hefði verðbólgan haldizt
innan við 30%.
Hitt er svo annað mál, að lýsing
Tímans á vinnubrögðum lýsir engu
betur en vinnubrögðum Ölafs Jó-
hannessonar eins og glögglega
kemur fram í eftirfarandi tilvitn-
un í forystugrein Tímans í gær,
þar sem engu er breytt nema
nöfnum, en innskot eru Morgun-
blaðsins: „Staðreyndin er sú, að
þessi löggjöf mistókst á hinn
herfilegasta hátt og má þar mest
kenna um vinnubrögðum Ólafs
Jóhannessonar. Hann átti sem
forsætisráðherra að hafa stjórn
þessa verks með höndum og gerði
það líka. Sú verkstjórn hans var
eins hörmuleg og frekast gat verið.
Vegna verkstjórnar Ólafs var lög-
gjöf í smíðum vikum saman (Svo!)
og alltaf verið að hringla með
hana með því að leggja fram nýja
og nýja valkosti (svo!) og þannig
tafið að taka ákvarðanir (svo!).
Astæðan var m.a. ósamkomulag
milli Framsóknarflokks, Alþýðu-
flokks og Alþýðubandalags ...“
Þótt Þórarni Þórarinssyni
blöskri verkstjórn Ólafs Jóhannes-
sonar þessar síðustu vikur og
mánuði er nú ekki vel gert af
honum að ráðast með þessum
hætti á flokksleiðtoga sinn — þótt
undir rós sé.
Það liggur fyrir að kjaraskerð-
ing febrúarlaganna var hverfandi
miðað við það, sem nú hefur verið
lögfest og ríkisstjórn Ólafs Jó-
hannessonar er að reyna að verða
ásátt um. Þessu gera verkalýðs-
leiðtogar Alþýðubandalagsins sér
grein fyrir. Þess vegna eru þeir
hornóttir núna. Þeir vita upp á sig
skömmina og finna, að fólkið í
landinu er búið að sjá í gegnum
blekkingarvefinn.
Ólafur Jóhannesson varð for-
sætisráðherra eftir viðreisn. Efna-
hagsmálin voru þá í góðu lagi þar
sem tekizt hafði að ráða á undra-
skjótan hátt bót á kollstejpum
síldarleysisáranna. Eftir að Ölafur
kom til sögunnar, skipti strax til
hins verra. Verðbólgan rauk upp í
rúm 50% með hjálp Lúðvíks
Jósepssonar. Og nú er Ólafur
Jóhannesson aftur forsætisrð-
herra. Ekki þarf að fara mörgum
orðum um í hvert óefni stefnir í
efnahags- og verðbólgumálum. Þar
hefur úrræðaleysið aldrei verið
meira en nú né hráskinnsleikurinn
auðvirðilegri.
MORGUNBLAÐIÐ fékk í gær
eftirfarandi frétt frá sakadómi
Reykjavfkur um dóminn í Grjót-
jötunsmálinu og forsendur hans.
Dóminn kvað upp Ilaraldur
Henrysson sakadómari:
Kveðinn hefur verið upp í saka-
dómi Reykjavíkur dómur í máli
ákæruvaldsins gegn Knúti Bruun og
Þorfinni Egilssyni, sem höfðað var
með ákæru, dagsettri 28. janúar
1977. í ákæru var ákærðu gefinn að
sök fjárdráttur eða umboðssvik með
því að hafa í sambandi við kaup á
sanddæluskipinu m.s. Jörpeland
(síðar m.s. Grjótjötunn) í Noregi á
árinu 1974 komist yfir til eigin
ráðstöfunar 400.000 norskar krónur,
þ.e. Þorfinnur n.kr. 300.000 og
Knútur n.kr. 100.000. Þorfinnur
kom fram sem skipamiðlari við
kaupin en Knútur var stjórnarfor-
maður og framkvæmdastjóri Sand-
skips h.f., sem var kaupandi skips-
ins. í ákæru var Knútur einnig
ákærður fyrir ranga skýrslugjöf,
með því að hafa í umsóknum um
Samkvæmt upplýsingum
Jónatans Sveinssonar saksóknara
er Hauki Heiðari gefið að sök í
ákæru að hafa á tímabilinu nóv.
1970 til ágústloka 1977 dregið sér
krónur 51.450.603.- í bankanum.
Fjártökurnar á umræddu tímabili
munu vera 25 talsins og er fyrr-
greind tala samanlögð upphæð
þeirra allra og reiknuð á verðlagi
hvers tíma. Samkvæmt upplýsing-
um Mbl. mun láta nærri að marg-
falda þurfi þessa tölu með fjórum
ef reikna á hana til verðlags í dag.
Hinum ákærða er jafnframt
gefið að sök að hafa á sama
tímabili falsað í stórum stíl
færsluskjöl og búið til ný færslu-
skjöl í stað annarra, sem hann
skaut undan, og hafi hann gert
þetta allt í því skyni að leyna
fjárdrætti. I ákæru er ennfremur
getið sérstaklega um fjárdrátt,
sem framkvæmdur var í tengslum
við uppgjör og afgreiðslur ákærða
heimild til erlendrar lántöku og um
gjaldeyri staðhæft að kaupverð hafi
verið n.kr. 2.8 milljónir, en í ákæru
var talið að hið raunverulega
kaupverð hefði verið n.kr. 2.4
milljónir.
I dóminum var ekki talið sannað
gegn neitun ákærða Knúts, að hann
hefði staðið að samningum um
umboðslaun til sín við gerð kaup-
samnings í júlí 1974 né hafi hann
vitað um fjárhæð umboðslauna til
ákærða Þorfinns. Var lagður til
grundvallar sá framburður hans, að
hann hefði talið að umrædd greiðsla
á n.kr. 100.000 til sín hafi verið
nokkurs konar lokaafsláttur til
kaupanda, sem greiddur var við
afhendingu skipsins 9. október 1974
og hann hefði notað í þess þágu.
Lagði hann fram reikninga að
fjárhæð rúmlega 50 þúsund norskra
króna vegna skipsins, sem hann
kvaðst hafa greitt af umræddu fé.
Að því leyti, sem ákærði stóð ekki
skil á fyrrnefndum n.kr. 100.000 til
Sandskips h.f. var hann talinn hafa
á ábyrgðarskuldum firmans Ein-
ars Asmundssonar Import/Export
(Sindri og Sindrastál) við Lands-
bankann.
Fjárdráttur og skjalafals
Þetta er meginefni ákærunnar,
en ákæran er aftur brotin niður í
25 liði, þ.e. í hverja einstöka
fjártöku og þær sannanlegu mis-
fellur, sem í þeim felast. Er ákærði
talinn hafa brotið gegn 1. máls-
grein 247. greinar almennra hegn-
ingarlaga og 1. málsgrein 155. og
158. greinar sömu laga, samanber
138. grein sömu laga.
Fyrrnefndar greinar eru fjár-
dráttargrein almennu hegningar-
laganna og tvö ákvæði skjalafals-
greinar sömu laga og einnig er
vísað til 138. greinarinnar, sem
fjallar um brot í opinberu starfi,
en Haukur Heiðar er í ákæru
talinn slíkur sem starfsmaður
ríkisbanka. Samkyæmt lögunum
gerst sekur um fjárdrátt skv. 247.
gr. almennra hegningarlaga nr.
19,1940. Hann var hins vegar
sýknaður af ákæru um ranga
skýrslugjöf þar sem ekki var talið
nægilega sannað að hann hefði við
gerð kaupsamnings vitað um
samninga við seljendur um
greiðslur til ákærðu.
Ákærði Þorfinnur var í dóminum
talinn sekur um fjársvik gagnvart
kaupanda skipsins með því að hafa
samið við seljanda um og tekið við
umboðslaunum að fjárhæð n.kr.
300.000, sem verið hafði óeðlilega há
miðað við kaupverð skipsins. Var og
talið, að ráða mætti af gögnum
málsins og framburðum, að upphæð
umboðslauna hafi ráðið nokkru um
það hvaða kaupverð var sett í
kaupsamning. Ákærða hafi hlotið
að vera ljóst, að hin háu umboðs-
laun yrðu, a.m.k. að einhverju leyti,
á kostnað Sandskips h.f., en þessu
hefði hann leynt kaupandann í því
skyni að hagnast sjálfur. Þá var og
talið sannað, þrátt fyrir neitun
ákærða, að hann hefði um það leyti,
sem kaupsamningur var gerður,
einnig samið um greiðslu á n.kr.
100.000 til Knúts og var litið á þá
samninga sömu augum og samninga
ákærða um umboðslaun sjálfum sér
til handa. Var atferli ákærða talið
varða við 248. gr. hegningarlag-
anna.
Ákærði Knútur var dæmdur til
að sæta fangelsi í 3 mánuði og
ákærði Þorfinnur fangelsi í 5
mánuði. Þá voru báðir dæmdir til
að sæta sviptingu á málflutnings-
réttindum í 3 ár, Knútur fyrir
Hæstarétti og héraðsdómi og Þor-
finnur fyrir héraðsdómi. Að lokum
voru þeir dæmdir til að greiða
málskostnað, þar með talin máls-
varnarlaun til skipaðra verjenda
sinna, Jóhannesar L.L. Helgasonar
hrl. og Jóns Finnssonar hrl., kr.
250.000 til hvors um sig.
er hámarksrefsing við broti á
fyrrgreindum greinum 8 ára fang-
elsi en sé um að ræða brot opin-
bers starfsmanns skal hann sæta
þeirri refsingu, sem við brotinu
liggur, „en þó svo aukinni, að bætt
sé við hana allt að helmingi
hennar", eins og orðrétt segir í 138.
greininni.
Hagsmunir bankans og
fyrirtækisins tryggðir
Morgunblaðið sneri sér í gær til
Sigurbjörn Sigtryggssonar, banka-
stjóra í Landsbankanum, og spurði
hann hvort bankann hefði tryggt
hagsmuni sína í þessu máli. Kvað
Sigurbjörn svo vera. Hagsmunir
bankans væru tryggðir í eignum
Hauks Heiðars og teldi banka-
stjórnin að bankinn myndi sleppa
frá þessu máli án þess að bíða
fjárhagslegt tjón.
Morgunblaðið sneri sér enn-
fremur til Jónasar Aðalsteinsso ar
hrl., lögmanns firmans Einars
Ásmundssonar Import/Export og
spurði hvort samið hefði verið um
uppgjör milli fyrirtækisins og
Landsbankans vegna þess tjóns,
sem fyrirtækið varð fyrir vegna
málsins. Kvað Jónas uppgjör milli
aðilanna frágengið og hefðu hags-
munir fyrirtækisins verið að fullu
tryggðir þar.
Þetta er „Landsbankamálið“, nokkrar möppur í pappakassa. Myndin
cr tekin á skrifstofu ríkissaksóknara en í gær var kassinn með
málsskjölunum sendur til sakadóms Reykjavíkur, sem mun dæma í
málinu.
»
Akæran í Landsbankamálinu:
Engin tengsl deild-
arstjórans við aðra
starfsmenn bankans
Hagsmunir bankans og fyrirtækisins tryggðir, segja talsmenn þeirra
RÍKISSAKSÓKNARI gaf í gær út ákæru á hendur Hauki
Heiðari, fyrrverandi deildarstjóra ábyrgðadeildar Lands-
banka íslands, og hefur falið sakadómi Reykjavíkur
meðferð málsins. Er Haukur Ileiðar einn ákærður í
málinu en rannsókn þess mun ekki hafa leitt í ljós
óyggjandi tengsl hans við aðra starfsmenn bankans né
utanaðkomandi aðila.