Morgunblaðið - 24.06.1979, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. JÚNÍ 1979
Anders Hansen:
Á að eyðileggja Reykjavík?
Reykjavík er af flestum talin
falleg borg. Það er skoðun ákaf-
lega margra erlendra ferða-
manna er hingað leggja leið sína,
það er að sjálfsögðu skoðun
sjálfra Reykvíkinga, og jafnvel
eru aðrir .landsmenn flestir á
þeirri skoðun, þrátt fyrir alla
hreppapólitík, náunganagg sem
svo oft einkennir okkur Islend-
inga. Það er margt sem leggst á
eitt til að gera höfuðborgina að
fallegri borg. Vel valið bæjar-
stæði, reisuleg hús, áberandi
þrifnaður, hitaveitan gerir það að
verkum að reykháfar sjást varla,
og síðast en ekki síst má svo
nefna gott skipulag, sem er eitt af
því sem gerir Reykjavík sér-
stæða.
Skipulag
höfuðborgarinnar
Skipulag hverrar borgar er eitt
þeirra atriða sem ræður úrslitum
um það hvort gott er að búa í
viðkomandi borg eða ekki. í
Reykjavík er skipulagið eitt
þeirra atriða sem gera borgina
eftirsóknarverða til búsetu. Ekki
þarf langt að ferðast hér innan-
lands til að sjá þá skipulagslegu
yfirburði sem Reykjavík hefur
umfram flest önnur byggðarlög
landsins, og enn ljósari verða
þessir yfirburðir þegar komið er
til borga erlendis.
Þess hefur verið gætt á undan-
förnum áratugum, að vanda svo
til skipulagsins í höfuðborginni,
að bæði geri það borgina eftir-
sóknarverða til búsetu, og þannig
að þaö gleðji augað. Minna má á í
því sambandi skynsamlega
blöndun fjölbýlishúsa og einbýl-
ishúsa í hinum ýmsu hverfum
staða. Þessi dæmi verða þó harla
léttvæg í samanburði við það sem
vel hefur verið gert.
Opnu svæðin
Stór, opin svæði, eru eitt af því
sem einkennir Reykjavík.
Hljómskálagarðurinn og raunar
allt umhverfi Tjarnarinnar,
Miklatún, Laugardalurinn, svæð-
ið milli Suðurlandsbrautar og
Miklubrautar og mörg önnur opin
svæði innan borgarlandsins eru
til prýði, auk þess sem þau gefa
borgarbúum tækifæri til að njóta
útivistar í náttúrunni án þess að
fyrst þurfi að aka klukkustund-
um saman út fyrir borgina.
Þrátt fyrir þá staðreynd að
Reykjavík þenst út frá ári til árs,
þrátt fyrir þá staðreynd að borg-
in er óðum að komast í röð
stórborga, þá hefur hún enn til að
bera ýmsa kosti sveitaþorpsins.
Innan borgarlandsins hafa hesta-
menn aðstöðu, laxveiðar eru
stundaðar langt innan borgar-
markanna, endur og fleiri fugla-
tegundir verpa árvisst umhverfis
Tjörnina og dæmi eru þess að
mófuglar verpi á Miklatúni, að
ekki sé talað um opna svæðið
milli Suðurlandsbrautar og
Miklubrautar sem fyrr var að
vikið. Allt eru þetta kostir sem
ekki þarf að rökstyðja. Allt eru
þetta kostir sem íbúar erlendra
stórborga öfunda okkur af. Allt
eru þetta kostir sem við ættum að
sameinast um að vernda.
Um það ættu allir að geta verið
sammála, eða er ekki svo?
borgarinnar. Minna má á íþrótta-
velli og hús sem dreift hefur verið
í hin einstöku borgarhverfi.
Verslanamiðstöðvar eru í flestum
hverfum. Aðalverslunargata
borgarinnar hefur verið gerð að
göngugötu. Og síðast en ekki síst
skulu svo nefnd hin fjölmörgu
opnu svæði innan borgarlandsins,
þar sem ræktaðir hafa verið upp
sannkallaðir sælureitir, svo sem
við Tjörnina og á Miklatúni svo
aðeins tvö dæmi séu tekin.
Víðast hvar er það því gott
skipulag sem athygli vekur er
Reykjavík er skoðuð, þó vissulega
mætti sums staðar fara betur að
dómi undirritaðs. Má í því sam-
bandi nefna sum hverfi Breið-
holts, skipulagningu iðnaðar-
svæða og staðsetningu skemmti-

Pétur Pétursson þulur — Hveragerðispistill:
Víxill hjá Bemhard —
vísur frá Pétri Jónssyni
MORGUNBÍLSINS er beðið með
eftirvæntingu. Hann flytur dagblöð
og tíðindi úr höfuðstaðnum. Fróð-
leiksfúsir og fréttaþyrstir hælis-
gestir hópast stundum saman í
anddyrinu þegar Ingibjartur,
Gunnlaugur, Eyjólfur eða aðrir
starfsmenn koma með fangið fullt
af blaðapökkum og bréfum og telja
í sundur til dreifingar.
A meðan við bíðum með óþreyju
og getum okkur til um efni hringir
síminn í glerbúri símastúkna, er
kalla, í talkerfi sitt skilaboð til
starfsfólks og gesta. Hildur kallar:
„Sigfríð er beðin að hafa samband
við hjúkrunarkonu. Svava er beðin
að tala við skiftiborðið. Pétur
Jónsson er beðinn að koma í sím-
ann.“ Það er Pétur bifreiðaeigandi
frá Akureyri. Helmingurinn af
Pétri og Valdemar. Við höfum hist
áður.
Hann er bróðir góðkunningja
míns Unndórs, sem nú er látinn.
Kunningjar Unndórs og vinir undu
sér vel við gamanmál hans og
eftirhermur. Bróðir hans, Pétur
stendur honum ekki að baki í
þeirra íþrótt að bregða fyrir sig
glensi og gríni. Kann hann fjölda
sagna að norðan og bregður sér í
hvers manns líki. Einkum eru
honum hugstæðar sögur um Bern-
harð þingmann, alþingisforseta og
bankastjóra, enda ók hann honum
fjölmargar ferðir fyrr á árum. Allt
er það gaman græskulaust en
bráðfyndið og við tökum bakföll af
hlátri.
Auðvitað fer ekki hjá því að
heimsókn í bankann beri á góma.
Bernharð var bóngóður maður og
vildi hvers manns vandræði leysi.
Það leiðir af sjálfu sér að nafni
minn þurfti stundum á fyrir-
greiðslu banka að halda, er hann
festi kaup á bifreiðum, eða þurfti
að svara einhverjum útgjöldum í
rekstri sínum. Honum lærðist
fljótt, að bankastjórar brugðu
gjarnan fyrir sig lækkunarreglum
við kaup á víxlum. Prúttuðu við
viðskiptamenn, ef svo má segja.
Reyndu að klípa af lánsfjárupp-
hæðinni. Þar var merki varfærni
og góðrar fjárgæzlu. Pétur tók því
brátt upp þann sið að biðja ævin-
lega um tvöfalda þá upphæð er
hann þurfti hverju sinni. Eitt sinn
þarf hann á 30 þúsund krónum að
halda. Fer til Bernharðs og segir að
sér bráðliggi á 60 þúsund krónum.
Bernharð svarar að bragði: Þú
skalt fá 30 þusund, en ekki eyri
fram yfir það. Pétur kvaðst verða
að sætta sig við það og skilja
fjárþröng bankans og sparnaðar-
vilja. Gekk sæll í sinni út með þá
upphæð er hann þurfti.
Og Bernharð sat með sigurbros á
vör. Hann hafði varist ásókn í sjóð
bankans umfram greiðslugetu,
ástundað holla jafnlánastefnu. Úr-
skurðað að hætti Salómons kon-
ungs og hlakkaði til að fá sér
hressingu er heim kæmi. Pétri
nafna mínum Jónssyni liggur hlýtt
orð til Bernharðs, enda mun svo
vera um marga er minnast hans.
T.d. er sögð sú saga um keppinaut
hans um þingsæti, Magnús fyrrum
fjármálaráðherra og nú banka-
stjóra Búnaðarbankans, að hans
beið ævinlega farkostur Bernharðs,
er hann kom norður í Eyjafjörð.
Slík var ljúfmennska Bernharðs og
höfðingsskapur. Það var helst að
góðtemplarar fengju kaldar kveðj-
ur frá honum. I minningum sínum
getur hann þess, að sér hafi ævin-
lega samið vel við nágranna, hvar
sem hann bjó, og hvergi orðið fyrir
teljandi ónæði, nema í Templara-
sundi. Þar héldu góðtemplarar uppi
dansiböllum og sveifluðu peysu-
fatakonum í lansékvadrillum og
sextúr við hávaðamúsík fram undir
morgun án þess að bragða dropa.
Það átti Bernharð bágt með að
þola, en hefir trúlega gripið til
gamals húsráðs svo honum kæmi
blundur á brá fyrir næsta þingdag.
Minnisstæð var Bernharð eftir-
vænting þingmanna þá er Rann-
veig Þorsteinsdóttir vann sinn
mikla kosningasigur. Hún hafði í
baráttu sinni sagt allri fjárplógs-
starfssemi stríð á hendur og gekk
nú öruggum skrefum í ræðustól í
því skyni að halda „jómfrúræði“
sína. Bernharð hlýddi á mál Rann-
veigar. Þótti henni mælast sköru-
lega. Var þar hvergi hik né fum.
Síðan gengur hún til sætis að
lokinni jómfrúræðu. Þá heyrist
Bernharð tauta í barm sér: „Þar fór
það.“
Svo sem vænta má er Pétur
Jónsson eftirsóttur upplesari og
skemmtikraftur á kvöldvökum.
Þær eru haldnar vikulega og ríkir
þá eftirvænting í hópi dvalargesta.
Hverjir skyldu nú birtast á söng-
palli, í ræðustól eða við hljóðfæri í
kvöld. Af heimamönnum má tíðum
búast við Ingibjarti Bjarnasyni,
sem er helsti hvatamaður kvöld-
stunda þessara og sjálfkjörinn
söngvasveinn. Hann fer að öllu
ljúfmannlega og er sama hvort
hann hrærir í leirkeri að morgni
eða stillir rödd sína í ljóðasöng að
kvöldi. Af fasi hans og framkomu
lýsir hugarjafnvægi og rósemi.
Samkomusalurinn hér er rúm-
góður og bjartur. Nú gengur Ingi-
bjartur fram á sviðið og kynnir
atriði kvöldsins. Hér má líta í hópi
gesta, fólk á öllum aldri. Allar
sýslur eiga sína fulltrúa. A.m.k.
hver landsfjórðungur. Hér væri
kjörinn staður fyrir Ríkisútvarpið
að hafa aðsetur til upptöku hvers-
konar efnis. Hingað mætti stefna
til viðræðu eða þáttagerðar íbúum
Suður landsundirlendis, allt frá
Hellisheiði til Víkur, auk þeirra er
hér dveljast hverju sinni. Með þeim
hætti má auka fjölbreytni dag-
skrár útvarpsins.
En víkjum nú aftur að kvöldvök-
unni. Pétur Jónsson er hagorður
vel. Þó er hann ekki gafinn fyrir að
halda því á loft. Samt hefir hann
látið tilleiðast að fá brag nokkurn
er hann hefir samið, í hendur
starfsbróður sínum Aðalgeir Sigur-
geirssyni bifreiðastjóra frá Húsa-
vík. En þegar á pallinn kom lýsti
Aðalgeir yfir í heyrenda hljóði að
Pétur væri höfundur bragsins er
hann flytti. Sá bragur fylgir hér:
Á KullKtröndinni Knman var að búa,
glcðin ríkti — hljóðlát — máttu trúa.
Eninnn lenti þar í HtriinKU utraffi,
þvf KtuðuKt var þar drukkið biksvart
kaffi.