Morgunblaðið - 25.01.1980, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUÐAGUR 25. JANÚAR 1980
Saksóknari lagði fram skýrslu
um nýjar tímamælingar
Frásögn af seinni umferð málflutningsins í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum
ÞEGAR Benedikt Blöndal hrl. hafði lokið varnarræðu
sinni fyrir Hæstarétti á miðvikudaginn hófst önnur
umferð málflutningsins. Fyrstur talaði saksóknarinn,
Þórður Björnsson, en síðan héldu verjendurnir stuttar
ræður. Hér á eftir verður rakið það helsta, sem fram
kom í þessari seinni umferð málflutningsins.
Ríkissaksóknari sagði þetta efn-
islega í upphafi ræðu sinnar: Nú
hafa háttvirtir verjendur sak-
borninga ákærðu gert grein fyrir
sjónarmiðum sínum. Það er ekki
hægt að segja annað en þau hafi
verið sett fram af miklum skarp-
leika og snilli en framar öllu öðru
hugmyndaflugi, enda um að ræða
nokkra af færustu verjendum
landsins. Þykir mér rétt að t.aka
fram, að hlutur ákærðu hefur ekki
verið fyrir borð borinn með slíka
verjendur.
Saksóknari kvaðst vilja leið-
rétta það, sem fram kom í máli
eins verjandans, að hann hefði
aðeins talið það upp sem kom
ákæruvaldinu vel en sleppt hinu.
Kvaðst hann alls ekki geta fallist
á þetta.
Hann sagði að mjög margt hefði
komið fram í ræðunum, sem gera
mætti athugasemdir við. Áber-
andi væri að hverjum verjanda
hefði þótt hlutur hinna meiri í
málinu en síns skjólstæðings.
Nefndi hann nokkur dæmi því til
sönnunar, t.d. hvort hefði ráðið
meiru i sambúðinni Erla eða
Sævar og hvor hefði verið læri-
meistarinn og hvor nemandinn í
afbrotunum, Sævar eða Guðjón.
Símhringingum mótmælt
Saksóknarinn gerði næst að
umtalsefni það, sem fram kom hjá
Jóni Oddssyni hrl. um símhring-
ingar karlmanns á heimili Guð-
mundar heitins Einarssonar og
hótanir, sem maður þessi hafði í
frammi. Sagði saksóknari, að for-
eldrar Guðmundar heitins hefðu
gengið á fund rannsóknarlögregl-
unnar þá um morguninn og hefði
móðir Guðmundar skýrt þar frá
því, að hún hefði aldrei skýrt frá
neinu slíku. Hún hefði aftur á
móti minnst á það, að nokkru eftir
hvarf Guðmundar hefði verið
hringt í nokkur skipti og þegar
svarað var hefði enginn verið í
símanum. Faðir Guðmundar
kannaðist heldur ekki við þá
frásögn sem Jón Oddsson gerði að
umtalsefni í ræðu sinni.
Þórður Björnsson kvað það frá-
leitt sem Hilmar Ingimundarson
hrl. héldi fram, að Tryggvi Rúnar
hefði ekki komið að Hamarsstíg
og að hann hefð, ekki lent þar í
átökum. Fyrir lægju játningar
hans um hvorttveggja og fram-
burður annarra ákværðu í málinu.
Þá taldi hann það fjarri sanni, að
handtaka Tryggva Rúnars og yfir-
heyrslurnar yfir honum hefðu
haft þau áhrif á Tryggva Rúnar
sem Hilmar vildi vera láta. Fáir
hefðu jafn mikla reynslu í yfir-
heyrslum og einmitt ákærði
Tryggvi Rúnar, sem væri með 10
refsidóma að baki.
„En hann hefur þó fætur“
Þá mótmælti hann einnig full-
yrðingum um að Sævar hefði
hvergi nálægt átökunum komið
við þá Guðmund og Geirfinn, því
hann hefði ekki líkamsburði til
þess að standa í átökum. — En
hann hefur þó fætur og hann er
einmitt ákærður fyrir það að
sparka í Guðmund með fótunum
og í Geirfinnsþættinum er hann
ákærður fyrir að berja Geirfinn
með 70—80 sentimetra langri
spýtu, sagði saksóknari. Þá þver-
tók hann fyrir, að Sævar hefði
fjarvistarsönnun í Guðmundar-
málinu. Hann hefði einmitt reynt
að fá vinkonu sína til að bera
ljúgvitni eins og rækilega hefði
fram komið.
Þórður var nú kominn að Geir-
finnsþættinum og kvað hann verj-
endur þar hafa beitt meira ímynd-
unarafli en raunsæi. Kvað hann
margt benda til þess, að verjend-
urnir hefðu verið búnir að semja
sínar ræður áður hann sína sókn-
arræðu og ákveðið að láta slag
standa. Þeir hefðu eytt löngu máli
í smáatriði t.d. um það hvort
bíllinn stóð austanmegin eða vest-
anmegin á Vatnsstígnum og hvort
hann var ljósblár eða rauðbrúnn.
Aðalatriðið væri það, að bíllinn
var þarna.
Nýjar tíma-
mælingar gerðar
Það merkilegasta í vörn verj-
enda hefði verið förin og dvölin á
Kjarvalsstöðum og að tímamæl-
ingar lögreglu útilokuðu dvöl
ákærðu í Keflavík á þeim tíma,
sem talið er að Geirfinnur hafi
horfið þar í bæ. Saksóknari rifjaði
upp framburði um dvöl Sævars,
Erlu og móður Sævars á Kjarvals-
stöðum að kvöldi 19. nóvember
1974 og leitaðist við að sýna fram
á, að þau hefðu yfirgefið Kjarvals-
staði fyrr um kvöldið en verjendur
töluðu um. Síðan skýrði hann frá
nýjum tíma- og vegalengdarmæl-
ingum, sem Rannsóknarlögregla
ríkisins hefði framkvæmt með
aðstoð Sigurðar Haukssonar vega-
eftirlitsmanns. Var jeppi notaður
við þessar mælingar og vegamælir
og skekkja mælisins leiðrétt mið-
að við þekkta lengd á ákveðnum
vegarkafla á Keflavíkurvegi. Sam-
kvæmt því var hraði á vegalengd-
um innanbæjar frá Kjarvals-
stöðum að Vatnsstíg 32—45 km en
á leiðinni frá Vatnsstíg að Aðal-
stöðinni í Keflavík, sem er 46,7
km, var meðalhraði 84,2 km og tók
ferðin 33 mínútur og 15 sekúntur.
Sagði saksóknari, að samkvæmt
þessu hefðu ákærðu geta verið
komið til Keflavíkur klukkan 22.08
eins og hann hefði haldið fram.
Þórður Björnsson sagði, að
hann hefði margoft lesið upp
skýrslur ákærðu og margendur-
teknar játningar en einnig lægju
fyrir í málinu skýrslur Guðjóns og
Sigurðar Óttars Hreinssonar rit-
aðar með eigin hendi og mjög
vandaðar teikningar Sævars af
atburðunum í dráttarbrautinni og
væri augsýnilegt að það hefði
tekið Sævar marga daga að útbúa
þessar teikningar. Og eins og
listamenn gerðu jafnan væri nafn
Sævars ritað undir myndirnar.
Ég held að samkvæmt venju-
iegum sönnunarreglum sé komin
lögfull sönnun fyrir því að Krist-
ján, Sævar og Guðjón hafi farið til
Keflavíkur umrætt kvöld, átök
hafi orðið milli þeirra og Geir-
finns, sem leitt hafi til dauða
hans, sagði saksóknarinn, Þórður
Björnsson. Því hefði verið haldið
fram, að um slys hefði verið að
ræða en svo væri ekki, heldur um
hatramma árás, um það bæru
vitni höggin, hrindingarnar og
barsmíðin. Það hefðu svo verið
Guðjón vildi að Geirfínn-
ur f æri á brott óáreittur
Úr varnarræðu Benedikts Blöndals hrl.
BENEDIKT Blöndal hrl., verjandi Guðjóns Skarphéð-
inssonar, hélt sína varnarræðu á miðvikudaginn, en
hann talaði síðastur verjenda. Ilann krafðist sýknu í
málinu ok vægustu refsinsar til vara. Fer hér á eftir
það helsta, sem fram kom í máli Benedikts.
Var samvinnuþýður
Hann byrjaði á því að rekja
stuttlega æviferil Guöjóns og
hvernig hann kynntist Sævari
Ciesielski í Reykjaskóla við
Isafjarðardjúp en þar var Guð-
jón kennari um skeið og var
Sævar nemandi hans hálfan
vetur. Kvað Benedikt það hafa
verið ósmekklegt hjá verjanda
Sævars að tala um að Guðjón
hefði einnig verið lærimeistari
.Sævars í afbrotum, miklu
líklegra væri að Sævar væri
lærimeistarinn og Guðjón nem-
andinn í þeim efnum eins og allt
væri í pottinn búið.
Vildi að Geirfinnur
færi á brott óáreittur
Benedikt vitnaði í skýrlsu sem
tekin var af Guðjóni í marz 1977
í samprófun hans og Erlu Bolla-
dóttur og taldi þá skýrslu vera
næst sannleikanum í málinu.
Þar sagði Guðjón efnislega: Ég
tók í upphandlegg Geirfinns og
ætlaði að leiða hann á brott. Ég
þóttist vita að þarna væri mis-
skilningur á ferðinni og ég vildi
að Geirfinnur færi á brott óá-
reittur. Mér fannst Geirfinnur
ekki taka því illa þegar ég tók í
handlegg hans en Sævari og
Kristjáni var laus höndin og
átök hófust eins og kveikt væri í
púðri. Ég get ekki gefið ná-
kvæmari skýrslu um átökin og
ég tel að ég hafi ekki slegið
Geirfinn og engin merki sáust
um það á hnúum mínum á eftir.
— Þetta er ekki játning, sagði
Benedikt, heldur frásögn af
slysi. Þetta er ekki ásetningur,
heldur margfaldur misskilning-
ur. Guðjón hefur ekki dregið
þennan framburð til baka, hann
ætlar að standa við hann og er
reiðubúinn að hljóta réttlátan
dóm fyrir.
Benekikt sagði að saksóknari
hefði teflt framburði einstakra
sakborninga fram gegn hinum.
Sagði Benedikt að framburður
þessa fólks væri að engu haf-
andi. I mesta lagi væri hægt að
nota framburðina til að fylla upp
í frásagnir, sem enn stæðu í
málinu, en þær væru allmargar.
Það kom fram hjá Benedikt að
eftir að Guöjón var handtekinn í
nóvember 1976 var hann yfir-
heyrður hvað eftir annað. Hann
mundi ekki eftir því að hafa
verið með í förinni til Keflavíkur
en eftir að hann gerði sér það
Ijóst reyndi hann á allan hátt að
vera samvinnuþýður. Ljóst væri,
að atburðir þessir hefðu haft svo
mikil áhrif á Guðjón að þeir
hefðu liðið úr minni hans, hann
hefði fengið taugalost af ein-
hverju tagi.
I varnarræðu sinni vís; ,ni
Benedikt beint í niðurstöð^r
héraðsdóms og rakti þau atriði
lið fyrir lið, sem vörðuðu skjól-
stæðing hans.
I héraðsdómi er því slegið
föstu að Guðjón hafi farið til
Keflavíkur og hann hafi lent í
átökum við Geirfinn og tekið
þátt í líkflutningnum til Reykja-
víkur. Kvað Benedikt það ósann-
að að Guðjón hefði lent í átökum
við Geirfinn og tekið þátt í
líkflutningnum. — Ég tel Iíkur á
því að ekki hafi allir fundist,
sem tóku þátt í ferðinni til
Keflavíkur umræddan dag.
Skýrsla tekin
seint að kvöldi
Hann vék næst að þeirri full-
yrðingu hérðasdóms að játn-
ingar Guðjóns væru afdráttar-
lausar og frásögri um breyttan
framburð hans. Hins vegar væru
ekki færð haldbær rök að breyt-
ingum þessum. Nefndi Benedikt
að skýrsla sú, sem saksóknari
hefði aðallega vitnað til, hefði
verið tekin seint að kvöldi og
jafnvel að nóttu til. Skráð væri
að yfirheyrsla hefði byrjað
klukkan 22.22 en ekkert, tekið
fram hvenær henni lauk. Eðli-
legra væri að taka skýrslur að
degi til og auðvitað ætti að skrá
það hvenær skýrslutöku lyki. Þá
vék hann að lyfjagjöf til Guðjóns
og sagði að hún hefði verið í
hámarki á þeim tíma þegar
umrædd skýrsla var tekin í
desember 1976. Yrði að hafa
þetta í huga þegar gildi skýrslna
væri metið. Þá nefndi hann
handritaða blaðið, sem Guðjón
skrifaði um málið og kvað það
hafa verið aðferð að láta ákærðu
skrifa slíka punkta til þess að
skapa trúnaðartraust milli
þeirra og rannsóknara og hafi
ekki átt að taka blaðið sem
skýrslu í málinu.
Benedikt sagði að engin gögn
tengdu ákærðu við málið svo að
óyggjandi væri og ekki hefði
verið reynt að afla gagna eins og
hægt hefði verið. Benti hann á
að engin tilraun hefði verið gerð
til þess að finna Ijósbláa bíla-
leigubílinn og hefði þó aðeins
verið um að ræða 18 bíla sem til
greina komu. Ef Geirfinnur
hefði verið leikinn svo illa sem
segir í frásögnum af átökunum
við hann hlyti blóð að hafa lekið
niður í Volkswagenbílinn, ef
líkið var flutt í honum. Taldi
Benedikt að vanrækt hefði verið
að leita sönnunargagna, sem
hefðu getað varpað ljósi á málið.
Voru einhverjir aðrir
hér að verki?
Hann taldi sannað að símtalið
í Hafnarbúðinni tengdist ekki
ákærðu. Og ef hafður væri í
huga framburður Vilhjálms
Knudsens, að Sævar, Erla og
móðir Sævars hefðu farið frá
Kjarvalsstöðum klukkan 21.40 í
fyrsta lagi og makalausar
tímamælingar lögreglunnar
hafðar til hliðsjónar, benti allt
til þess að þau hefðu ekki verið
komin til Keflavíkur í tæka tíð.
Þetta stvddi þá tilgátu, að þarna
hefðu einhverjir aðrir verið að
verki.
Benedikt sagði að margir
Benedikt Blöndal hrl.
þræðir væru lausir í málinu og
rannsókn þess ekki nógu góð.
T.d. hefði aldrei verið talað við
manninn, sem Guðjón var hjá
áður en lagt var upp í förina til
Keflavíkur. Páll Konráð Kon-
ráðsson Þormar hafi talað um
það að hann hafi ekki þekkt
manninn, sem kom að sækja
Kristján þá um kvöldið og sú
spurning vaknaði því hvort ekki
vantaði ennþá mann í málinu.
Þá nefndi hann að sakbendingar
í málinu væri marklausar. T.d.
hefði Kristján verið látinn kíkja
á Guðjón við yfirheyrslu og síðar
hefði hann verið látinn benda á
Guðjón við sakbendingu og þá
auðvitað þekkt hann.
Varkár í íullyrðingum
Kvað Benedikt það áberandi
hjá Guðjóni að vilja ekki full-
yrða neitt nema hann væri viss,
hann hafi ekki viljað falla í
sömu gryfju og aðrir. Taldi
Benedikt að það ætti að telja
honum til tekna ekki áfellis. í
héraðsdómnum hefði komið
fram að varhugavert væri að
leggja framburði Sævars og
Kristjáns um hlut Guðjóns til
grundvallar dómi og kvaðst
Benedikt vera dómendum hjart-
anlega sammála í því efni. Guð-
jón kannaðist ekki við að hafa
tekið Geirfinn hálstaki, en
Schúts hefði skýrt honum frá því
og borið Kristján fyrir. Væri
komin fram sönnun um það að
frásögnin um hálstakið væri frá
Schútz og væri það enn eitt
dæmið um það hvernig rann-
sóknarar hefðu borið á milli
sakborninga í málinu.
Benedikt kvað það ósann-
gjarnt hjá sak.sóknara að telja
hlut Guðjóns jafnan hlut hinna í
átökunum, eins og komið hefði
fram í niðurstöðum héraðsdóms.
Hlutur Guðjóns hefði verið áber-
andi minnstur og að hann hafi
ætlað að leiða Geirfinn á brott
og leyfa honum að fara óáreitt-
um. Benedikt kvaðst fullyrða
það, að aldrei hefði vaknað
ásetningur hjá Guðjóni að verða
Geirfinni að bana, þetta hefði
verið hörmulegt slys. Allt málið
hefði yfirbragð slyssins.
Taldi Benedikt upp ýmis atriði
til refsilækkunar og vakti sér-
staka athygli á þeirri staðreynd,
að Guðjón hefði alla tíð lagt sig
fram við að upplýsa málið og
hann hefði ekki hlaupið og
dregið framburð sinn til baka.
- SS.