Morgunblaðið - 10.02.1980, Blaðsíða 2

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. FEBRÚAR 1980
Eldfell á Heimaey

má árétta það að þetta er mynd-
list út í fingurgóma.
Ég er enginn vísindamaður á
ljósmyndir og þekking mín nær
hér skammt svo að ég myndi vilja
að aðrir fjölluðu um þessa hlið
mála, en ég vil eindregið hvetja
alla er unna ljósmyndum og
myndlist yfirleitt að fjölmenna á
Kjarvalsstaði því að á þessari
sýningu er margt að upplifa og um
leið að uppgötva fyrirbæri í nátt-
tæknin orðin svo fullkomin að í
meðhöndlun snillinga í þessari
tækni er hún orðin að samkeppn-
isatriði er í sumum tilvikum gefur
pentskúfnum langt nef.
Þetta allt og margt fleira má
heimfæra á sýningu Kóreumanns-
ins Chang McCurdy á Kjarvals-
stöðum þessa dagana en hann
sýnir þar einmitt dæmi um það
hve mjög má notá hið optíska
auga á myndrænan hátt. Kóreu-
maður þessi virðist hafa frábært
skyn á myndbyggingu og hagnýtir
sér þessa gáfu sína á margvísleg-
an hátt þannig að úr verður hrein
og markviss myndbygging er
minnir helst á gömlu meistarana í
málaralist er gerðu gullna sniðið
að vísindum þar sem hlutföil og
skipan einfaldleikans sat í fyrir-
rúmi. Það er hrein unun að skoða
þkessar myndir ekki síður en
frábæra myndlistarsýningu og þá
Á vorum dögum, er ýmsir
myndlistarmenn fullyrða, að
tækni skipti engu máli í tilorðn-
ingu myndlistarverka, er sýning á
furðumyndum M.C. Escher á
Kjarvalsstöðum líkast hressandi
hafgolu. Hér kemur allt fram,
snilldarleg hugsun, frábær út-
færsla og mögnuð tækni. Stein-
þrykkið hefur hér á landi verið
vanmetin listgrein en er sem betur
fer á uppleið, þakkað sé J. P.
Weber er hafði eftirminnilegt
námskeið í Myndlista- og handí-
ðaskóla íslands fyrir tveim árum
og þar sem menn sáu samvinnu
föður og sonar svo sem hún best
hér um hárrétta þróun að ræða
varðandi dreifingu gildrar listar
um land allt og raunar einnig út
fyrir landsteinana svo sem ég
spáði á árum áður.
En hér er öðru fremur til
umræðu myndir Mauritus Cornel-
ius Escher, sem nú prýða Kjar-
valsstaði, og er um einstakt tæki-
færi að ræða að sjá og upplifa
hvað best verður gert í þessari
tækni því að vægast sagt er hér
um fullkomið handverk að ræða
og ótrúlegt hugmyndaflug. Eins
og er um flesta snillinga átti list
Escher erfitt uppdráttar, hún var
Kjólar — blússur — pils
Næg bílastæði
Tízkuverzhmin
/
Rauðarárstíg 1 Sími 15077
má vera. Faðirinn bjó til lista-
verkin en sonurinn þrykkti og
hefur áratuga reynslu í tækni
steinprentsins og hefur ekkert
gert annað en að þrykkja snilldar-
verk föðurins um fjölda ára. Það
er eitthvað annað að hafa slíkan
tæknimann við hlið sér en að
þurfa að gera allt sjálfur. Að búa
til listaverk á stein og þrykkja
síðan eru tveir óskyldir hlutir, —
tæknin er hér fag sem tekur fjölda
ára að læra en það undarlega
hefur margoft viljað til, að þessir
tæknimenn hafa orðið listamenn
sjálfir, svo ríkt og gjöfult er eðli
steinprentsins. Ekki létu þessir
feðgar þar við sitja heldur buðu
samlanda sínum og túlki Richard
Valtnigojer til síns heima og
skýrðu honum öll leyndarmál
steinþrykksins og hann hamast nú
við að útbreiða þessa tækni í
Myndlista- og handíðaskólanum
og með ágætum árangri. Grafík er
að verða sú listgrein er dregur að
sér flesta nemendur skólans og er
eitthvað sér á báti, og bóklærðir
listfræðingar stóðu hér lengi vel á
gati. En þegar viðurkenningin
kom loksins, kom hún þeim mun
rækilegar og munu fáir grafík-
listamenn vera í eins miklum
metum á seinni árum en þá var
hann orðinn gamall maður og
naut þess einungis um skamma
hríð því að hann lést árið 1972, en
þá heimsfrægur maður. Um þenn-
an mann má segja, að sjón er sögu
ríkari því að hver einstök mynda
hans kemur á óvart, fiskur verður
að fugli, og hús ranghvolfast en
ávallt er hér um hnitmiðaða
framrás að ræða er gerir skoðand-
ann höggdofa, myndræn rökræða
er mátar skoðandann algjörlega,
slík er snilld mannsins.
En ég vil alls ekki hafa fleiri orð
um þetta en hvet forvitna að
fjölmenna á Kjarvalsstaði um
helgina því að þar er margt að
skoða og upplifa er engan lætur
ósnortinn, sem á annað borð hefur
sinn andlega radar í lagi.
Það er blómlegt um að litast að
Kjarvalsstöðum þessa dagana og
vonandi gefur það fyrirheit um að
hér verði hvergi dregið úr kröfum
um menningarlega starfsemi árið
út. í göngum er frábær sýning á
veggspjöldum, sem áður hefur
verið getið um en í vestursal eru
tvær stórmerkar sýningar, sem
allir, er unna myndlistum, mega
helst ekki láta fram hjá sér fara.
Ég hef margoft orðið að benda á
og leiðrétta gróinn misskilning á
stöðu og eðli ljósmynda því að það
vill þvælast fyrir hérlendum, að
allt frá upphafi hefur þetta verið
gildur þáttur innan sjónmennta
og ekki síður en málaralist til að
mynda. Málarar hafa frá upphafi
hagnýtt sér hið optíska auga og
eru um það ótal dæmi og fleiri og
furðulegri en nokkur getur ímynd-
að sér en þó eru stór skil á milli
meðhöndlun pentskúfsins og
ljósmyndavélarinnar þó að í báð-
um tilvikum sé um sjónræn atriði
að ræða. Málarar hafa frá upp-
götvun þessarar tækni hagnýtt sér
hana í margbreytilegri mynd og
var t.d. haldin mikil sýning í
Zúrieh fyrir þrem árum, sem
einmitt fjallaði um þessa hlið
mála. Gefin var út stór og mikil
bók með dæmum um það hvernig
heimsfrægir málarar tóku myndir
af þekktum persónuleikúm og
landslagi og yfirleitt öllum sjón-
rænum atriðum umhverfisins og
notuðu svo sem uppistöðu í mál-
verk.
Á okkar dögum er ljósmynda-
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
Hluti í flugvél
til sölu
TT-LAX Cessna 172, árg. 1977, ásamt nýju
flugskýli 1/6 hluti. Uppl. í síma 44804, heimasími
og 41630, vinnusími.
úrunni sem óvíst er að allir geri
sér grein fyrir. En er þó skjalfest-
ing á fjölbreytilegum undrum
náttúrunnar sem láta ekki að sér
hæða hvort heldur sem er í
útlandinu eða ósnortinni íslenzkri
náttúru. Hér eigum við heimsund-
ur sem austrænt auga hefur num-
ið á dásamlegan hátt.
Myndllst
JOHN CHANG
SÝNING
M.C ESCHER
McCURDY