Morgunblaðið - 13.03.1980, Page 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. MARZ 1980
„Ekki er verjandi að biða eftir nýrri
endurskoðun aðalskipulagsins“
undanfornu hafa spunnist nokkrar umradur um adalskipulaK
Rrykjavíkur í framhaldi af umsoun I>róunarstofnunar Reykjavíkur um
skipulanid. þar sem lajft er til ad skipulaf>ió verði tekió til KaumKæfileiírar
endurskoðunar ok ad þad verði að svo stoddu ekki sent skipulaKsstjóra
ríkisins til staðfestinKar. HorKarverkfræóinKur Keröi miklar athuKasemd-
ir við efni KreinarKerðar l>róunarstofnunar ok á fundi skipulaKsnefndar
Reykjavíkur fyrir skómmu Kerðu þeir líiruir ísleifur Gunnarsson
borKarfulltrúi ok Hilmar Ólafsson arkitekt ok fyrrverandi forstóðumaður
Hróunarstofnunar hókun. þar sem m.a. saKði að í umsoKn Hróunarstofnun-
ar frá 28. janúar „úir ok Krúir af rónKum staðhæfinKum ok rókleysum.
I>essi vinnuhroKð BorKarskipuiaKs Reykjaikur (l>róunarstofnunar) hljóta
að rýra veruleKa faKleKt traust manna á þessari stofnun."
KinnÍK seKÍr í hókuninni: „Við teljum það mikinn áhyrKðarhluta að
staðfesta ekki aðalskipulaKÍð eins ok það Iíkkut nú fyrir ok borKarstjórn
ítrekaði með samþykkt sinni þ. 1. janúar 1980. AfleiðinKar þess að
staðfestinK aðalskipulaKsins hefur verið stóðvuð ok óll ónnur vinna. sem
aðalskipulaKÍö Krundvallast á. eru þeKar að koma í ljós í yfirvofandi
loðaskorti. ba,ði fyrir atvinnuhúsnæði ok íbúðir. AðalskipulaK þarf að
sjálfsoKÖu ávallt að vera í endurskoðun. enda ráð fyrir þvi Kert. að
endurskoðun fari fram á fimm ára fresti. Reynslan hefur sýnt. að sá timi
er hæfileKur undirhúninKstimi hverrar endurskoðunar. Ileildarendurskoð-
un nú á aðalskipulaKÍnu frá því í apríl 1977 ta'ki lenKri tíma en svo. að
verjandi sé að bíða eftir því. Við teljum þvi nauðsynleKt að leita nú þeKar
staðfestinKar á hinu endurskoðaða aðalskipulaKÍ frá 1977. jafnframt því.
sem hafinn verði undirhúninKur nýrrar endurskoðunar."
}+.. **.
> mÆm
7 t#'
Ililmar ólafsson.
„Lóðaskortur yfirvofandi
þar sem dráttur hefur
orðið á staðfestingu aðal-
skipulags borgarinnar,“
— segir Hilmar Ólafsson fyrr-
verandi forstöðumaður
Þróunarstofnunar Reykjavíkur
MorKunblaðið innti Hilmar Ól-
afsson freKna af KanKÍ mála innan
borKarstofnanna ok hvaða athuKa-
semdir þeir BirKÍr ísleifur hefðu
Kert viö umsóKn Þróunarstofnunar-
innar. Hilmar saKÖi:
„MjöK ítarleK umræða fór fram
um KreinarKerð Þróunarstofnunar
(BorKarskipulaKS) j>. 18. ok 20.
febrúar sl. Þar Kerðum við undirrit-
aðir ítarleKa Krein fyrir skoðunum
okkar á hverjum þætti umsaKnar-
innar. I lok umræðunnar á síöari
fundinum dró formaður ski|>ulaKs-
nefndar fram vélritaöa bókun frá
meirihluta skipulaKsnefndar, sem
auKsýnileKa haföi verið samin f.vrir
fundinn. Þar segir m.a.: „Þrátt fyrir
ítrekaðar fyrirspurnir hefur okkur
ekki enn tekizt að fá svör við því,
hverjar jæssar ronKU staðhæfinKar
ok rökleysur eru. Þvert á móti hefur
niðurstöðum skýrslunnar ekki verið
hnekkt i neinum meKÍnatriðum".
Ljóst er að þessi bókun var samin
áður en þrÍKKja tíma umræða um
skýrsluna hófst. Meirihluti skipu-
laKsnefndar hafði komizt að niður-
stöðu án þess að hlýða á umræðurn-
ar ok þau rök, sem við höfðurn frarn
að færa. Er það í KÓðu samræmi við
onnur vinnubröKð í þessu máli."
Villandi mynd
af skipulaginu
En svo við víkjum að umsöKn
Þróunarstofnunarinnar. Ilvaða at-
huKasemdir hafið þið helzt við
hana?
„Við skulum b.vrja á byrjuninni,
innKanKskafla umsaKnarinnar. Þar
seKÍr: „AthuKun þessi hefur leitt i
Ijós, að þau KöKn sem fyrir lÍKKja,
eru ekki þannÍK frá KenKÍn að unnt
sé að leKííja þau fram til staðfest-
inKar í núverandi mynd". Unt þetta
er það að senja, að SkipulaKsstjórn
ríkisins hefur þeKar fenKÍð í hendur
KreinarKerð um aðalskipulaK
Reykjavíkur 1975—95 svo ok Um-
ferðarforsöKn aðalskipulaKs Reykja-
víkur frá febr. '79. SkipulaKsstjórn
hefur hinsveKar Kert kröfu um að fá
prentuð landnotkunarkort, sem unnt
væri að dreifa. BorKarverkfræðinKur
laKÖi fram tillöKU að slíku korti í
skipulaKsnefnd þ. 18. nóv. 1978, en þá
Kerði meirihluti skipulaKsnefndar
samþykkt um að fresta prentun, sbr.
það, sem seKÍr um þetta í kafla 1.
SkipulaKsstjóri ríkisins saKði þá
(>K hefur staðfest á fundi skipulaKs-
nefndar nýleKa, að af hálfu skipu-
laKsstjórnar ríkisins séu ekki frekari
kröfur Kerðar um KöKn. Ef BorKar-
skipulaK telur nú þörf frekari KaKna,
þá er það vegna nýrra huKmynda
þeirrar stofnunar, en ekki veKna
kröfu SkipulaKsstjórnar ríkisins.
Ennfremur seKÍr i innKanKskafl-
anum að niðurstöður a. UKana
Þróunarstofnunarinnar séu þær að
ekki verði séð að hinn minnsti
ávinninKur Keti verið að því að leita
staðfestingar aðalskipulagsins.
Þessari niðurstöðu erum við ósam-
mála og því fer fjarri að hún sé
nægilega rökstudd í umsögninni.
Þá er það kafli umsagnarinnar
sem fjallar um staðfestingu, hvað
hún sé og hverjar afleiðingar hennar
verði. Hann er á þá leið að nauðsyn-
legt er að fá gleggri og skýrari
greinargerð um þýðingu staðfest-
ingar, og höfum við því lagt til að
borgarlögmaður verði fenginn til að
semja þá greinargerð.
Í kaflanurn segir: „Staðfesting á
skipulagi á landi i eigu sveitarfélags
hefur ekki fram að þessu verið talin
nein óhjákvæmileg nauðsyn, sbr. t.d.
Breiðholtshverfin og Eiðsgranda".
Þetta er rangt. Aðalskipulag Breið-
holts og Eiðsgranda var staðfest.
Einnig segir: „1974 var samþykkt í
borgarstjórn áætlun unr umhverfi og
útivist, en hún hefur ekki verið lögð
fram til staðfestingar". Við þetta er
það að athuga, að þegar áætlun um
umhverfi og útivist var samþykkt,
var því lýst yfir, m.a. í bréfi til
skipulagsstjórnar ríkisins, að ekki
væri fyrirhugað að staðfesta sér-
staklega þá áætlun, en hún va>ri
liður í endurskoðun aðalskipulagsins
og vrði felld inn í endanlega gerð
þess.
í fjórða kafla umsagnarinnar er
staðhæft, að engin formleg aðal-
skipulagstillaga hafi verið lögð fyrir
borgarstjórn. Þetta er rangt, eins og
svo margt annað í umsögninni.
Enginn hefur véfengt það fyrr, að
Borgarstjórn Re.vkjavíkur hafi ekki
samþykkt endurskoðað aðalskipulag.
Endurskoðunin var samþykkt í
formi breytingar á gildandi aðal-
skipulagi. Frekari greinargerðir og
útskýringar, svo og gerð korta til
undirbúnings staðfestingu voru
síðan verkefni Þróunarstofnunar.
Borgarstjórn var fullkomlega Ijóst,
hvað hún var að samþ.vkkja, enda
bera bókanir, umræður og ágrein-
ingur þess glöggt vitni.
Það vekur furðu, að núverandi
ráðamenn borgarskipulags skuli
halda því fram, að þáverandi skipu-
lagsnefnd, borgarráð og borgar-
stjórn hafi ekki vitað, hvaö fulltrúar
í þessum stofnunum voru að gera.
Slíkar fullyrðingar eru fjarri því að
geta kallast embættisleg vinnu-
brögð.
I kafla umsagnarinnar, sem fjall-
ar um hvað fælist i staðfestingu
aðalskipulagsins, sem gildir til 1995
er dregin upp mjög villandi mynd af
skipulaginu, þar sem einungis eru
tínd fram þáu atriði, sem að mati
Borgarskipulagsins eru neikvæð. I
öllum þessum þáttum er um pólitísk-
ar ákvarðanir að ræða, sem borgar-
stjórn tók afstöðu til árið 1977.“
Fossvogshrautin
I þe.ssum hluta umsagnarinnar
er því haldið fram að með skipu-
lagningu sé stefnt að því að stað-
festa ha'rra nýtingarhlutfall í
gamla ha'num. en skipulagið ieyfi.
Einnig að verið sé að endlirnýja
staðfestingu á FossvoKsbraut/
Hlíðarfæti ök vísað til þess að
Ba'jarstjórn Kópavogs hafi sam-
þykkt mótmæli KeKn laKninKU
FossvoKsbrautar þe^ar áður en
lokið var sameÍKÍnieKri athuKun á
nauðsyn brautarinnar. Ilvað viltu
seKja um þessar fullyrðinKar?
„Með ákvörðuninni um endurnýj-
un eldri hverfa var vísvitandi verið
að stefna að aukinni byggð og
liflegri starfsemi til að styrkja
miðborg Reykjavíkur, þannÍK að
miðborgin héldi sessi sínum sem
miðstöð menningar, verslunar og
viðskipta. FullyrðinK um að menn
hafi ekki Kert sér grein fyrir afleið-
ingum varðandi bílastæðaþörf ok
gatnakerfi er röng.
Rétt er að rifja upp að það
markmið var sett við endurnýjun
eldri hverfa að leitast skyldi við að
gefa fyrirtækjum sem þar eru, færi á
að stækka við sig á sinum stað. I því
skyni var m.a. rýmkað um kvaðir
vegna bílastæða á lóðum.
Því hefur ávallt verið lýst yfir að
hálfu borgarinnar, að Fossvogsbraut
yrði ekki lögð nema með sameigin-
legri ákvörðun beggja sveitarfélaga.
AR 95 sýnir því möKuieika á Foss-
vogsbraut, sem ekki kemur til fram-
kvæmda nema ofangreindu skilyrði
sé fullnægt. Hlíðarfótur hefur ávallt
verið talinn sjálfstæður liður í aðal-
gatnakerfinu án tiilits til Fossvogs-
brautar."
I3yggð á flugvallar-
svæðið er engin lausn á
skipulagsvandamálum
í umsögn Þróunarstofnunarinn-
ar segir að verið sé að staðfesta
fluKvallarsvæðið sem slíkt. ok skap-
ist þannÍK réttur til varanleKra
mannvirkja á sva'ðinu i þáKU flugs-
ins. sem Keti haft ófyrirsjáanleKar
afleiðinKar í för með sér fyrir
borKÍna. eins ok komist er að orði.
Einnig er vísað til þcss að niður-
stöður könnunar stofnunarinnar
frá 1 haust bendi til þess að
haKsmunir af núvcrandi staðsetn-
inKU séu vafasamir. ok aðrir möKU-
leikar Keti reynst haKkvæmari?
„Við teljum að hugleiðingar um að
æskileKt sé að taka Reykjavíkur-
flugvöll undir byggð sé engin lausn á
þeim skipulagsvandamálum, sem
Revkjavíkurborg stendur frammi
fyrir í dag. í endurskoðun aðalskipu-
lags var það talið raunsætt mat, að
ætla flugvellinum stað þar, sem
hann nú er næsta skipulagstímabil.
Engin ákvörðun liggur fyrir um
byggingu nýs flugvallar af hálfu
ríkisins, enda um fjárfreka fram-
kvæmd að ræða, sem taka mun
langan tíma. Við teljum einnig
nauðsynlegt að fram fari ítarlegri
rannsókn á mikilvægi flugvallarins
fyrir atvinnulíf borgarinnar áður en
ákvörðun yrði tekin um brottflutn-
ing hans. Tala starfsmanna á
Reykjavíkurflugvelli segir ekki
nema lítinn hluta þessarar sögu.
Greinargerð Þróunarstofnunar um
Reykjavíkurflugvöll hefur enn ekki
fengið umfjöllun í skipulagsnefnd né
borgarráði, en sú greinargerð er í
meira lagi vafasöm."
Þá er vísað til þes.s að skipulagið
geri ekki ráð fyrir þéttingu hyKgð-
ar á þann hátt sem i athugun hafi
verið. <>k að verið sé að staðfesta
landnotkun á Ulfarsfellssvæði en
forsendur fyrir því svæði þarfnist
endurskoðunar við. þar sem núver-
andi skipulag sé úraunha'ft án
mikilla lagfærinKa?
„Við teljum það með öllu óverj-
andi að bíða eftir staðfestingu aðal-
skipulags með tilvísun til nýrra
hugmynda um þéttingu bygKÖar. Ef
samþykktir yrðu gerðar um ný
byggðasvæði meðan staðfesting
stendur vfir, má auðveldlega breyta
landnotkun að því leyti. Mörg dæmi
eru um að slíkt sé gert utan
heildarendurskoðunar.
Rétt er að benda á, að í núverandi
hugmyndum um þéttingu byggðar er
ekki gert ráð fyrir nýju atvinnu-
húsnæði og ekki nema 400—500
íbúðum, sem er innan við ársþörf
nýrra byggingarlóða í Reykjavík.
Rangfærslur um
Úlfarsfellssvæðið
Því er haldið fram að skipulag
Úlfarsfellssvæðisins sé með öllu
óraunhæft án mikiila lagfæringa.
Því til stuðnings er m.a. fullyrt að
„þær tölur, sen notaðar hafa verið
við skipulag Ulfarsfellssvæðisins
eigi við þétta byggð fjölbýlishúsa
eingöngu". Eins er því haldið fram
að þar sem samningar hafi ekki
náðst við Keldur megi búast við því,
að tvö 5 þúsund manna hverfi falli
brott úr skipulaginu. Þá er einnig
haldið fram, að nýlega hafi komið í
ljós vegna borana eftir köldu vatni
við Jaðar og í Heiðmörk að mögu-
leikar séu á að nýta ný svæði til
bygginga, sem áður voru undir
vatnsvernd.
Á fundi skipulagsnefndar þann
20.2. s.l. lagði meirihlutinn fram
bókun, en þar segir: „Varðandi
nýbyggingarsvæði þá hefur komið í
ljós við athugun Borgarskipulags, að
þau muni ekki rúma þann íbúa-
fjölda, sem ráð hefur verið f.vrir gert
og miðað við þá stefnumörkun, um
tegund byggðar, sem lögð hefur
verið til grundvallar skipulaginu þ.e.
„þétt lág byggð".
Það er rangt að skipulag Úlfars-
fellssvæðisins eigi við þétta byggð
fjölbýlishúsa eingöngu.
Það er einnig rangt eins og
stendur í bókun meirihluta skipu-
lagsnefndar frá 20.2. s.l. að til
grundvallar skipulagsins hafi verið
lögð „þétt lág byggð". Á bls. 82 í
Endurskoðun aðalskipulags Re.vkja-
víkur markmið skipulagsins segir:
„Stefnt er að þéttleika í íbúðarhverf-
um sem næst 100 íbúar á ha. Aukið
verði framboð á einbýlis- og raðhús-
um, en hingað til hefur hlutfall
fjölbýlishúsa verið nokkuð hátt í
nýjustu hverfum".
Þegar rætt var um 50 þúsund
manna b.vggð á Úlfarsfellssvæðinu
þá var ávallt haft í huga að slíkt
væri hámark og miðaðist við þétt-
asta hluta Breiðholts III, þar sem
blöndun var háhýsi og einhýlishús.
Stefnt skyldi hinsvegar að ca. 100
íbúðum í ha. eins og áður er getið.
Að þessar tvær staðreyndir hafi
ávallt verið í huga skipulagsleggj-
enda kemur fram með því að vitna í
fylgiskjal XII við endurskoðun A.S.
frá 30. mars 1976 bls. 5, en þar
stendur: „Taka verður fram í sam-
bandi við fyrirliggjandi skipulags-
tillögu, að hún er miklu „skemtísk-
ari“ en núverandi aðalskipulag.
Þannig eru t.d. ytri mörk hverfanna
dregin beinum línum og endanleg
lögun og lega þeirra talin ákvörðun
deiliskipuleggjenda. Vegna þessa er