Morgunblaðið - 20.03.1980, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. MARZ 1980
Hyggst selja Víkurbæ
og einbeita sér að
kvikmyndahússrekstri
Sendiherra Portúgals á tslandi. Fernando Reino, sem hefur búsetu í Noregi, afhenti í «ær portújfalskar orður sem
forseti Portúífals sæmir fyrir störf að portúgölskum máiefnum. Fimm mönnum voru veittar orður,J)eim ólafi
Jóhannessyni, Þórhaili Ás(?eirssyni, Tómasi Þorvaldssyni, Jóhönnu Kristjónsdóttur og Karli Manúel. A myndinni
eru frá vinstri: Frú Reino, Fórnando Reino sendiherra, frú Dóra Guðbjartsdóttir, ólafur Jóhannesson
utanríkisráðherra, Þórhallur Ásjfeirsson ráðuneytisstjóri, Tómas Þorvaldsson forstjóri. Jóhanna Kristjónsdóttir
hlaðamaður o« Karl Manúcl kaupmaður. Orðurnar eru af ýmsum (fráðum. Ólafur hlaut Krists kross sem cr aðeins
veitt í sérstökum tilvikum, en aðrar orður voru af ýmsum gráðum kenndar við Hinrik sæfara.
Samið um kaup á skut-
togara frá Frakklandi
„ÞAÐ er búið að leggja inn um-
sóknir á öilum vígstöðvum varð-
andi kaup á þessum 500 tonna
togara frá Frakklandi. þannig að
við erum inni í kerfinu þótt ég geti
ekki svarað því hvar ég er staddur í
því,“ sagði Aðalsteinn Jónsson á
Eskifirði i samtali við Morgunblað-
Jan Mayen-deilan:
í FRÉTT frá Noregi í gær sem lesin
var i útvarpinu var sagt að tveir
norskir blaðamenn hefðu rætt við
Eyjólf Konráð Jónsson alþing-
ismann á Hafréttarráðstefnunni i
New York í gær og var talað um í
norsku fréttinni að ný stefna og
tilboð frá íslendingum lægi nú
fyrir í Jan Mayen-deilunni.
Morgunblaðið ræddi við Eyjólf
Konráð í gærkvöldi og kvað hann
rétt að hann hefði rætt við norska
ið i gær, en hann hefur samið um
kaup á 5 ára gömlum togara frá
Frakklandi til endurnýjunar 350
tonna togaranum Hólmatindi sem
er nú 13 ára gamall og var einn af
þremur fyrstu notuðu togurunum
ásamt Barða og Hegranesinu sem
keyptir voru til landsins fyrir 10
blaðamenn og kynnt þeim þá mörk-
uðu stefnu sem íslendingar hefðu í
máliriu og væri það rétt eftir haft
hjá blaðamönnunum, en hins vegar
væri ekki um nýja stefnu eða ræða.
Þessi stefna sem væri frá 1978
byggðist á því að íslendingar hefðu
réttindi til jafns við Norðmenn utan
12 mílna marka Jan Mayen og 200
mílna marka íslands, jöfn réttindi
til yfirráða yfir fiskveiðum og botni
og sameiginleg yfirráð yfir svæðinu
öllu.
árum. Kaupsamningurinn er háður
því að stjórnvöld samþykki kaupin.
Kaupverðið er 900 millj. kr., en
miðað er við að Hólmatindur gangi
upp i það verð og er hann metinn á
420 milljónir króna.
„Skipið er í Frakklandi, og ég er
búinn að festa það og semja um
það,“ sagði Aðalsteinn, „ég skoðaði
það fyrst í haust og síðan aftur í
vetur með sérfræðingum frá íslandi
og er það samhljóða álit þeirra að
um úrvalstæki sé að ræða. Skipið var
tekið í notkun í janúar 1975 og var
smíðað í Póllandi.
Þetta skip á að vera til endurnýj-
unar gamla Hólmatindi sem verður
þá seldur utan upp í kaupverðið og
er það frágengið ef malið dagar ekki
uppi vegna langs tíma í afgreiðslu.
Bæði Barði og Hegranesið sem keypt
voru á svipuðum tíma og Hólmatind-
ur hafa verið seld úr landi í skiptum
upp í nýrri skip. Mér finnst það
mikið óréttlæti ef það á að skilja
okkur eina eftir á Eskifirði með
gamalt skip, því við verðum að búa
við eðlilega endurnýjun. Gera þarf
smávegis breytingar á skipinu en
það er vel búið og er með helmingi
kraftmeiri vél en gamla skipið. Ef
málið fæst agfreitt getur það verið
tilbúið á veiðar hér eftir einn og
hálfan mánuð."
í Keflavik er nú til sölu verzlunin
Víkurbær, en þar er um þrjár
verzlanir að ræða, vörumarkað,
hljómplötu— og filmuverzlun og
tízku— og snyrtivöruverzlun og
eru þær allar við Hafnargötu í
Keflavik. Eigandi þeirra er Árni
Samúelsson og kvaðst hann í
samtali við Mbl. hafa hug á að
snúa sér að frekari kvikmyndahús-
rekstri, jafnvel i Reykjavík, en
hann hefur frá árinu 1967 rekið
kvikmyndahús i Keflavik.
Árni Samúelsson kvaðst ekki
geta sagt til um verðhugmyndir, en
óskað væri tilboða. Selja á allar
verzlanirnar ásamt lager, innan-
stokksmunum og samböndum
þeirra, en leigja húsnæðið, nema að
húsnæði Vörumarkaðarins er til
sölu, 900 fermetra hús á tveimur
hæðum. Selja á verzlanirnar hverja
um sig eða allar í einu eftir því
hvers kaupendur kunna að óska, en
hann kvaðst hafa þreifað fyrir sér
um sölu allt frá áramótum þótt ekki
hefði verið auglýst fyrr en nú. Kvað
Árni ástæðu sölunnar alls ekki þær
að illa gengi, hér væri um traust
fyrirtæki að ræða er stofnað hefði
verið 1973 og smám saman hlaðið
utan á sig, en hugmynd hans væri
að snúa sér meira að kvikmynda-
húsarekstri. Hefur hann rekið kvik-
myndahús í Keflavík frá 1967 og
FRAMLEIÐSLA frystihúsanna í
landinu á fyrstu mánuðum þessa
árs er meiri en nokkru sinni fyrr,
samkvæmt upplýsingum, sem
Morgunblaðið fékk í gær hjá Sölu-
miðstöð hraðfrystihúsanna og sjáv-
arafurðadeild Sambandsins. Er hér
átt við frystan fisk annan en loðnu.
Fram til 15. marz var framleiðslan
hjá frystihúsum innan SH 22,234
tonn en var 23,900 tonn sömu
mánuði í fyrra. Aftur á móti voru
fryst um 7000 tonn af loðnu og
loðnuhrognum í fyrra en aðeins
rúmlega 1000 tonn í ár. Aukning
framleiðslu í bolfiski er því um
sagðist hafa sín eigin sambönd um
útvegun kvikmynda frá útlöndum
og sagði að illa gengi að koma þeim
á framfæri við kvikmyndahúsin í
Reykjavík og því dytti honum helzt
í hug að hefja rekstur kvikmynda-
húss í Reykjavík sjálfur.
100 þúsund-
um stolið frá
gamalli konu
SKÖMMU eftir hádegi í gær var
veski stolið frá gamalli konu á
biðstöð SVR á Hlemmi.
Seinna um daginn fannst veskið
á mótum Reykjavegar og Suður-
landsbrautar. Var þá búið að hirða
100 þúsund krónur úr veskinu en
annað var óhreyft, þar á meðal
bankabækur og persónuskilríki.
Eins og gefur að skilja er tilfinn-
anlegt fyrir konuna að tapa þessum
fjármunum og eru þeir, sem upplýs-
ingar geta veitt um þennan ljóta
verknað, beðnir að hafa samband
við Rannsóknarlögreglu ríkisins.
23,5% miðað við sömu mánuði í
fyrra.
Hjá Sambandsfrystihúsunum var
framleiðslan frá áramótum til 8.
marz 6200 tonn 1 bolfiski og er
aukningin 8—9% miðað við sama
tíma í fyrra. Aukning framleiðsl-
unnar í janúar var umtalsverð. Hjá
öllum frystihúsum í landinu hefur
mest aukning orðið í framleiðslu á
þorskafurðum.
Miklar birgðir af fiski eru í
frystigeymslum húsanna en hvergi
eru umtalsverð vandræði með
geymslupláss. Afskipanir hafa geng-
ið vel.
Tveggja ára gömul
stefna íslands kynnt
sem ný í Noregi
Metframleiðsla
hjá frystihúsum
Kristján Ragnarsson, formaður LIU:
Verkfall og kröfur, sem eiga
sér ekki eðlilegar forsendur
„ÉG VIL leggja áherzlu á, að þessi
kjaradeila er ekki við sjómcnn á
Vestfjörðum. eins og látið hefur
verið í veðri vaka, heldur við
Sjómannafélag ísfirðinga, þvi að
það eitt, hefur boðað til verkfalls,“
sagði Kristján Ragnarsson, for-
maður Landssambands islenzkra
útvegsmanna í samtali við Morg-
unblaðið í gær. „Kröfugerðin er
um hækkuð hlutaskipti, hækkun
kauptryggingar og annarra
greiðslna, greiðslur fyrir vinnu á
frívöktum o. fl. Allt eru þetta
kröfur, sem leiða til verulegra
kauphækkana.“
„Eina félagið, umfram Sjó-
mannafélag ísfirðinga, sem sett
hefur fram kröfur er Verkalýðs- og
sjómannafélag Bolungarvíkur, en
það gerir ekki kröfu um neitt
þessara atriða, sem ég nefndi,"
sagði Kristján. „Við þær aðstæður,
að eitt sjómannafélag á landinu
stofni til verkfallsaðgerða við út-
vegsmenn, er eðlilegt, að þeir leiti
til heildarsamtakanna, vegna þess
að ljóst er að ef einhver breyting
yrði gerð á samningum á ísafirði,
myndi það leiða til breytinga alls
staðar á landinu. Það, sem mesta
athygli vekur við þessa deilu er, að
það skuli vera eingöngU sjómenn á
Isafirði, sem hana hefja."
„Sjómenn á ísafirði eru á beztu
og bezt búnu skipum landsins og
hafa á undanförnum árum haft
hæstu tekjur sjómanna í landinu.
Af þessum ástæðum fæ ég ekki
skilið, að þeir skuli nú kljúfa sig frá
öðrum samtökum sjómanna og
hefja verkfall. Það getur ekki verið
neitt leyndarmál, hverjar heildar-
tekjur vestfirzkir sjómenn hafa,
vegna þeirra áhrifa, sem verkfall
þeirra hefur á störf annarra. Af
þeim ástæðum höfum við birt
launagreiðslur meðalháseta á þess-
um skipum. Á það hefur verið bent,
að menn taki sér frí og því séu
þetta ekki laun, sem allir hafi
fengið. Við bendum aftur á móti á
að þetta séu launin, sem staðið hafi
til boða og þeir sem tekið hafa sér
frí — þeir eru ótrúlega fáir — hafa
vafalaust gert það vegna hárra
tekna. Ég tel eðlilegt, að menn við
slík kjör taki sér frí, vegna þess að
þessi störf eru mjög erfið."
„Aðalatriði þessa máls stendur
hins vegar óhaggað og það er, að 40
tekjuhæstu sjómenn landsins eru
nú að leggja í verkfall. Yfirmenn á
skipunum eru ekki þátttakendur í
þessum aðgerðum. Ég undrazt því
mjög viðbrögð Sjómannafélags
ísfirðinga við því, að við skulum
neita þeim um launahækkun, því að
það má öllum ljóst vera, að launa-
hækkun til þessara manna myndi
leiða til launahækkunar til ann-
arra. Ég vísa því algjörlega á bug,
að við séum að lýsa yfir einhverju
stríði við sjómenn á ísafirði, heldur
er hitt ljóst, að ísfirzkir sjómenn
hafa hafið stríð við útvegsmenn á
ísafirði með einhliða aðgerðum af
þeirra hálfu.“
Og Kristján Ragnarsson sagði
ennfremur: „Sjómenn hafa rökstutt
kröfur sínar um hækkun hluta-
skipta með því að verið sé að fara
aftur inn í sjóðakerfið með álagn-
ingu olíugjalds. Á síðasta ári hækk-
aði gasolía til fiskiskipa úr 49,75
krónum hver lítri í 155,25 krónur
hver lítri. Olíukostnaður skipanna,
sem var í ársbyrjun 8,2 milljarðar
króna, var í árslok 25,6 milljarðar.
Vegna þessa vanda var fiskkaup-
endum gert að greiða til viðbótar
við fiskverð, fyrst' 2,5%, er ekki
Kristján Ragnarsson
komu til hlutaskipta, og síðast á
árinu 12%. Vegna betri hags út-
gerðarinnar á síðasta ári, vegna
góðra aflabragða, var gjald þetta
lækkað um síðastliðin áramót í 5%.
Lög um þetta efni voru afgreidd frá
Alþingi í janúarlok og varð algjör
samstaða allra stjórnmálaflokka
um afgreiðslu þeirra. Eins og ég
gat um hér áður, kemur gjald þetta
til viðbótar við fiskverð og er því
ekki af sjómönnum tekið. Gjald
þetta er nú tímabundið til næstu
áramóta. Hækkun hlutaskipta
vegna þessa gjalds væri því einung-
is til þess að ómerkja þessa laga-
setningu, sem Alþingi er nýbúið að
setja.“
„Sem dæmi um þetta vil ég
nefna,“ sagði formaður LÍÚ, „að
meðalskuttogari, sem brennir gas-
olíu, eyðir olíu fyrir 205 milljónir
króna á ári, en kostnaðurinn af
sama olíumagni fyrir ári var 65
milljónir króna. Hækkunin, sem
útgerðin þarf að greiða til þess að
sjómaðurinn komist á sjó er því 140
milljónir króna á ári. Olíugjaldið
eins og það er nú, gefur meðal-
skuttogara 30 til 35 milljónir
króna. Þannig hefur útgerðin orðið
að taka á sig óbætt 105 til 110
milljón króna árlegan olíukostnað
án þess að hlutaskiptum væri
raskað."
Að lokum sagði Kristján Ragn-
arsson: „Þegar þetta dæmi liggur
fyrir, skilur maður vel, að sjó-
mannasamtökin skuli hafa fallist á
þessa leið og látið hafa eftir sér
opinberlega, að sjómenn vilji ekki
hagnazt á óförum útgerðarinnar
vegna þessarar miklu olíuverð-
hækkunar. Ég vænti þess, að sjó-
menn, þegar þeir hafa athugað
þessi mál af gaumgæfni, átti sig á,
að þeir hafa verið leiddir út í
vinnustöðvun og kaupkröfur, sem
eiga sér ekki eðlilegar forsendur."