Morgunblaðið - 20.03.1980, Síða 11

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. MARZ 1980
11
íslenskt leikrit undir islenskri
stjórn á f jalirnar í New York?
Mikill áhugi á
evrópskri leiklist
En þennan tíma sem ég var í New
York var ég vör við mikinn áhuga á
evrópskri leiklist. Hingað til hafa
Bandaríkjamenn aðallega sett upp
engilsaxnesk verk, þá aðallega söng-
leiki en þar eru fáir þeim fremri. En
nú er að vakna áhugi á að leita á
önnur mið.
Ég hef flakkað um heiminn í 4 ár
með leikinn Inuk, þ.e.a.s. um Austur-
og Vestur Evrópu og Suður- og
Mið-Ameríku og hafði ég því frá
ýmsu að segja þarna ytra. Einnig
fórum við Erlingur Gíslason, maður-
inn minn, í árs ferð um aðalleikhús-
svæði Evrópu árið 1965—1966. Við
vorum þar svo heppin að geta kynnst
og fylgst með vinnubrögðum frábærs
leikhúsfólks svo sem Helenu Weigel,
ekkju Brechts, og Benno Besson í
Berlín, Darió Fo og Strehlers á Italíu
og próf. Rott í Vín og dvöldumst í
nokkra mánuði á hverjum stað.
Slíkri reynslu sækist leikhúsfólk í
Bandaríkjunum eftir. Mér var boðið
til að ræða leikhúsmál í við prófess-
ora og nemendur í Suny-háskólanum
(ríkisháskólanum) og hafði mikið
gagn af og vonandi þeir eitthvað.
Einnig komst ég inn í ýmsa umræðu-
hópa og hlustaði á óformlega fyrir-
lestra. Ég held að Bandaríkjamenn
séu að sækja lengra á miðin í
leiklistinni inn á ný menningarsvæði.
Því gafst mér tækifæri til-að fræða
þá um íslenskt leikhús líka. M.a.
talaði ég síðasta daginn í um 2
klukkutíma um leiklist á íslandi inn
á segulband fyrir bandarískt tímarit.
Flugleikur eða óvitar
á sviði í New York
— Hvers vegna valdir þú Banda-
ríkin?
„Af því ég hef verið alls staðar
annars staðar. Við höfum t.d. sýnt
Inuk í 20 löndum en aldrei í ensku-
mælandi löndum. Aftur á móti sýnd-
um við Flugleik í Englandi í sumar.
Mig langaði einnig til að rifja upp
gamla tíma í New York. Þegar ég var
í skóla flaug ég á sumrin og sótti
mikið leikhús. Þá spilaði það líka inn
í að ég hafði fengið boð um verkefni í
Bandaríkjunum eins og ég sagði
áður. En mér fannst fyrirvarinn of
stuttur og ef ég tek að mér uppfærslu
á verki þar ytra á það helst að vera
íslenskt. Leikritið sem um ræddi í
fyrstu var Lýsistrata en það verk hef
ég fært upp 5 sinnum. Núna eru tvær
síðustu uppfærslur mínar, Flugleik-
ur, saminn í samvinnu við Erling
Gíslason og Þórunni Sigurðardóttur,
og Óvitar eftir Guðrúnu Helgadóttur
í skoðun í leikhúsi við 42. götu í New
York. Hvað úr verður veit ég ekki
ennþá.“
80% bandarískra leikara
eru stöðugt atvinnulausir
— Hvað kom þér mest á óvart?
„Það sem kom mér mest á óvart
var tvímælalaust þessi mikla fjöl-
breytni. Þarna er allt að gerast og
allt að gerjast. Það er leikið í svo að
segja hverjum kjallara. Það kom mér
líka á óvart að í stéttarfélagi leikara
eru 29.000 leikarar og 80% þeirra eru
stöðugt atvinnulausir. Núna er þetta
stéttarfélag að vinna þrekvirki sem
m.a. miðar í þá átt að útvega sem
flestum leikurum verkefni. Stéttar-
félag leikara hér á landi vinnur
einnig á þessari sömu línu.
Nú, eins hefur stéttarfélagið gert
listafólki í leikhúsi kleift að stunda
list sína, m.a. með því að útvega þeim
æfingasali, íbúðir og leikhús í göml-
um hverfum sem átti að rífa.
Fremstur í flokki þeirra sem hafa
unnið að því að fá borgaryfirvöld til
að afhenda leikurum húsin eru m.a.
Ellen Stewart leikhússtjóri og Ted
Thursten hjá stéttarfélaginu.
— Geta íslendingar og Banda-
ríkjamenn lært eitthvað hvorir af
öðrum í leiklistinni?
„Það held ég. Við höfum lært mikið
af þeim í sambandi við uppfærslur
söngleikja, bæði gott og slæmt. Ég
býst við því að þeir geti líka lært
eitthvað af okkur, m.a. vegna þess að
leikhúsfólk hér verður að taka að sér
miklu fleiri og fjölbreyttari verkefni
en það ytra. Á 20 ára starfsævi er
hlutverkalisti íslensks leikara marg-
falt lengri en hins bandaríska sem
kannski leikur sama hlutverkið á
Broadway í 2—3 ár í senn eða festist
í líkri rullu alla ævi.
Ég heyrði Bandaríkjamenn líka
tala um það með nokkurri eftirsjá
hversu við erum heppin hér á landi
að geta unnið með sama fólkinu. Þar
vinnur sami leikhópurinn saman í
2—3 mánuði og siðan ef til vill aldrei
aftur.
Hins vegar er gangur leiklistar í
Bandaríkjunum allt annar en hér.
Það má líkja honum við það að barn
fæðist, fer síðan að skríða og ganga,
fer í skóla og verður loks fullorðið.
Byrjað er að æfa leikrit í Bandaríkj-
unum ef til vill úti í sveit, síðan er
það fært nær borginni og ef vel
gengur hafnar verkið á Broadway
sem er toppurinn," sagði Brynja að
lokum. rmn.
sem reynir að fara bil beggja.
Kjarninn í kosti númer tvö
kemur fram í slagorðinu „að
leggja niður með skynsemi", og
er hugmyndin sú, að halda
kjarnaofnunum, þar til eitthvað
getur komið í stað þeirra. Ef
aðrar orkulindir finnast og
verða þróaðar, er ætlunin að
leggja kjarnorkuverin niður eft-
ir 25 ár.
Þetta er nokkuð stórt „ef“.
Svíar hafa föndrað við vindorku,
svokallaða „orku-skóga“ með
hraðvöxnum við, mó og að sjálf-
sögðu sólarorku, en til þessa með
harla rýrum árangri. Þeir flytja
inn meiri olíu á hvert manns-
barn en nokkuð annað ríki í
heimi. Síðastliðið ár hljóðaði
reikningurinn upp á 25 milljarða
sænskra króna. Ef þetta er borið
saman við þá staðreynd að
landið hefur yfir að ráða 75—
80% af nothæfum úranium-
auðlindum í Evrópu og 15% af
auðlyndum alls heimsins, fara
efnahagsleg rök með kjarnork-
unni að verða ærið ómótstæði-
leg.
Það væri óviturlegt að van-
meta styrk þeirra, sem berjast
fyrir „nei“-yrði, en aðalrök
þeirra snúast um hið óleysta
vandamál, hvernig á að losna við
geislavirkan úrgang, og mögu-
leikann á Harrisþurg-slysi í
Svíþjóð.
Þegar síðast var talið , var
áætlað, að þeir hefðu stuðning 36
orósent kjósenda gegn 56 pró-
sent, sem studdu kjarnork-
una. Bilið kynni að mjókka,
þegar þeir, er svöruðu „veit
ekki“, gera upp hug sinn.
Hinn sérstæöi bíll frá Svíþjóö
TÖGGURHR
SAAB
UMBOÐIÐ
BÍLDSHÖFÐA 16 — SÍMI 81530
Söluumboö og þjónusta á Akureyri: Bldf&ll S.f. Óseyri 5. Sími 21090.
1
Missið ekki af
akstursgleðinni
SAAB er kraftmikill bt'll, meö frábæra
aksturseiginleika, liggur vel á vegi og kemst
hreinar torfærur, sannkailaöur vetrarbíll
og auðvitað framhjóladrifinn.
O Öruggur bíll meö stálstyrkta yfirbyggingu ■■ M og fjarörandi höggvara.
o Vandaður bíll jafnt utan sem innan ■ SAAB merki sænskra kunnáttu vel gerðurog smekklegur. ber verk-
4 Traustur bíll . með lítinn viöhaldskostnaö ■ og endist og endist og endist.
5
Góð verk-
stæðisþjónusta
Þá sjaldan aö á því þarf aö halda, er vara-
hluta- og verkstæöisþjónusta okkar meö
ágætum.
6
Neyzlugrannur
SAAB kemst langt á dropan-
um, eyðir litlu. Hvaö segiröu
um 8 lítra á hundraöi.
7 0dýr bíll
miöaö við lítinn viðhalds-
■ kostnaö og litla bensín-
eyðslu, þá veröur SAAB yöur ódýr bðt.
Til afgreiðslu strax.
Verö í dag trá kr. 7.700.000.-