Morgunblaðið - 20.03.1980, Qupperneq 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. MARZ 1980
Það sem menn
segja eða segja ekki
— vegna greinar Bjarna Bjarnasonar um dauða-
gildruna á Keflavíkurflugvelli
Vegna greinar Bjarna Bjarnason-
ar um dauðagildruna á Kefla-
víkurflugvelli
Gjarnan hefði ég viljað svara
grein Bjarnar fyrr, en þar sem
hún var flutt óskrifuð varð ég að
útvega handrit frá skrifurum
þingsins. Hér kemur hún öll í
eigin þýðingu svo að lesendur geti
ráðið í það hvort ég hafi lýst yfir
stuðningi við innrás Sovétmanna í
Afganistan svo sem Björn heldur
fram:
Herra forseti. Ég ætti máske að
byrja með spurningu þar sem ég
er svo nýkominn í Norðurlanda-
ráð. Hún hljómar þannig: Getur
það hugsast að það hafi hent fyrr
að svo margt fólk hafi farið um
svo langan veg yfir hið grimma
haf til þess að heiðra norrænt
samstarf á þann hátt með fjar-
veru sinni sem við sjáum hér í
dag. Að minnsta kosti hafa um-
ræðurnar, fram að þessu ein-
kennst mjög af fjarveru sjálfra
ræðumannanna.
En ástæðan fyrir því að ég kom
hér í ræðustólinn, er fyrst og
fremst ræða Káre Willochs í gær,
og þó fremur talsmáti hans en það
sem hann sagði — og nú vildi ég
gjarnan að hann hefði verið hér
inni hjá okkur. Hann ræddi um
þörfina fyrir verndun fiskistófn-
anna umhverfis Jan-Mayen, sem
hann nefndi hluta af norsku
ströndinni. Og raunar hótaði hann
með eindreginni kröfu flokks síns
um einhliða útfærslu fyrir mitt
sumar.
Nú er ég þeirrar skoðunar að
mögulegt ætti að vera fyrir okkur,
Islendinga og Norðmenn, að fjalla
um þetta mál og komast að
samkomulagi um það. En eitt er
víst, að erfitt verður fyrir Norð-
menn að fá okkur íslendinga til að
viðurkenna að Jan-Maeyn sé hluti
af Noregsströnd, þó ekki væri
vegna annars en af landfræði-
legum ástæðum. Nei, við verðum
að koma okkur saman um lausn,
Norðmenn og við, fulltrúar
norskra fiskimanna og íslenskra
fiskimanna.
Erlendur Patursson sagði í dag
að tuttugu ár væru síðan Færey-
ingar lögðu fram tillögu um sam-
starf milli Norðmanna , Islend-
inga, Færeyinga og Grænlendinga
um nýtingu fiskimiða Norðuratl-
antshafsins. Ég man eftir þeirri
tillögu, og ég vil einnig minna á að
1973 var það að Alþingi íslands
samþykkti tillögu um að ríkis-
stjórnir þessara landa ræddu
þetta mál og reyndu að komast að
sameiginlegri niðurstöðu um það,
þar sem hagsmunir fiskimann-
anna og fólksins sem lifir af
fiskveiðum, yrðu tekin fram yfir
hagsmuni þeirra, sem ávaxta fé í
fiskveiðum.
Ég óttast það ekki svo mjög að
Norðmenn og Islendingar geti
ekki komist að sæmilega skyn-
samlegri niðurstöðu í þessu máli
ef þeir ræða málið af bjartsýni og
raunsæi. En að hugsa sér að
nokkur skandinaviskur stjórn-
málamaður skuli ræða um Jan-
Mayen sem norskt land með þrjá
veðurfræðinga og tuttugu og einn
hermann, „sem hvorki hafa hjá
sér konu, barn né kú“ svo ég leyfi
mér að vitna í gamlan norskan
selfangarasöng, „bara Krag
Jörgensen (Norskur riffill) um öxl
og heimskautsnefnið blátt“ — eins
og segir í kvæðinu. Það er annað
mál.
Við vitum að hér er um loðnuna
ð ræða, sem hrygnir við ísland.
íún syndir norður í hafið. Og eitt
víst, að ef um er að ræða þá
nd verndar fyrir loðnustofn-
nn, sem herra Willoch ræddi um í
gær, þá eigum við næg skip, nógar
nætur og nægar verksmiðjur til
þess að veita loðnunni alla þá
bræðsluvernd, sem hún þarfnast.
En það er líka annað mál. En fyrst
um það er rætt, þá er til gamall
kínverskur málsháttur á þá lund
að það þurfi góðan kokk til að elda
litla fiska, og það þarf góðan
ræðumann til að tala skynsamlega
um jafn undursmáa fiska og
loðnuna, og um þessháttar mál
sem sameiginlegan fiskveiðirétt í
hafinu.
En þetta er semsagt annað
þeirra tveggja mála sem ekki eiga
að ræðast í Norðurlandaráði, en
sem hér hafa nú eigi að síður borið
á góma. Hitt fjallar ekki um
smáfiska, heldur um stórveldi. En
svo kynnu nú að finnast fleiri mál
þar í milli, sem ekki á að ræða um.
Ég vil undirstrika það sem
Anker Jörgensen sagði í gær um
nauðsyn þess að Norðurlandaþjóð-
ir taki afstöðu til Afganistanmáls-
ins. Ég vil gera þau orð hans að
öllu leyti að mínum, að við hljót-
um að láta það koma fram að við
óskum þess að Afganistan eigi
afturkvæmt á sinn stað meðal
óháðra ríkja. Ég skil það vel að
það er óþægilegt fyrir Finna að
við hreyfum við þessu máli hér í
Norðurlandaráði, og því hefði ég
gjarnan viljað að við hefðum
getað látið kyrrt liggja. En frá
mínum bæjardyrum séð er það
nauðsynlegt fyrir okkur Islend-
inga að málið ræðist hér.
Ekki get ég tekið hið minnsta
mark á því, jafnvel þótt satt sé, að
lögleg ríkisstjórn Afganistan bað
Rússa um að senda herlið inn í
Afganistan. Ég veit að það er satt
að ríkisstjórnin gerði það. En það
skiptir engu máli, það breytir
engu. Og einmitt af hálfu íslend-
inga er þetta ástæða til að mót-
mæla, því árið 1951 bað lögleg
íslensk ríkisstjórn ameríkana á
nákvæmlega sama hátt að senda
herlið til íslands. Og það gerðu
ameríkanar. Það er ekki neitt nýtt
að slíkt gerist eftir heimsstyrjöld-
ina. íslenska ríkisstjórnin gerði
það á sama hátt og sú afganska,
spurði ekki lögþingið, Alþingi var
ekki spurt, spurði ekki fólkið, en
gerði það. Og það er svo auðvelt
fyrir stórveldi, fyrir ríkisstjórn
stórveldis að biðja smáþjóð um að
biðja um herlið. Það er auðvelt
mál.
Nei, ég vildi óska að Olof Palme
gæti greint okkur frá því hver það
var sem sagði honum að ekki
fyndust kjarnorkuvopn neins stað-
ar á Norðurlöndum. Við höfum
spurt utanríkisráðherra okkar
hvort vera muni kjarnorkuvopn í
Keflavíkurstöðinni, amerísku
herstöðinni, og hann svaraði bara:
Ég held ekki, því ef þau væru þar
þá hefði ég séð þau.
Nei, það er samband milli her-
stöðvamálsins á Norðurlöndum og
þess sem gerist í Afganistan.
Auðvitað var það rétt sem Gutt-
orm Hansen sagði, að Norðmenn
vildu létta af sér herstöðvakröf-
unni, og það gerðu þeir meðal
annars með því að knýja íslend-
inga til þess að taka við herstöð-
inni þannig að sjálfir gætu þeir
sagt að ekki væru neinar erlendar
herstöðvar í Noregi. Þessi mál
munum við ræða seinna, taka þau
á dagskrá seinna og reyna að ræða
þau á skynsamlegan hátt. En nú
er svo komið sem oft til ber er ég
hugsa um þessa herstöð sem við
berum nú fyrir Norðurlandaþjóð-
irnar, að mér kemur það í hug
þegar Sigurður Jarl bað Hrafn inn
rauða að bera merki sitt, en
Kerþjálfaður hafði höggið sex
merkisbera jarls hvern á fætur
öðrum. Og nú sem Sigurður Jarl
bað Hrafn inn rauða að taka
merkið, þá sagði Hrafninn rauði:
„Ber þú sjálfur fjánda þinn.“
Nei, þau eru mörg málin sem
mér skilst að ekki beri að ræða á
þingi Norðurlandaráðs. Má ver að
orðið sé tímabært að ræða sum
þeirra.
Þetta er nú Norðurlandaráðs-
ræðan í heild. Með henni fylgir
ljósrit af bókum ritara Norður-
landaráðs svo að ritstjórn Morg-
unbl. geti gengið úr skugga um
hvort hér sé nokkru við vikið eða
því stungið undir stól. Má svo hver
sem vill lesa úr orðum mínum
eindreginn stuðning við innrás
Rússa í Afganistan.
Varðandi hreinleika Norður-
landa af kjarnorkuvopnum vil ég
aðeins vísa Birni Bjarnasyni á
skýrslu hermála- og stjórnmála-
nefndar Nato frá því í nóvember
1978. Ég ætla að hann kannist við
hana, því þar er hann nafngreind-
ur persónulega og borinn fyrir því
að forsætisráðherra Sovétríkj-
anna hafi sagt Geir Hallgrímssyni
það í Moskvu að ekki væru kjarn-
orkuvopn á íslandi. í þeirri sömu
Natóskýrslu segir hinsvegar (á
bls. 22, málsgr. 108) að fyrsta verk
sovéska flughersins, komi til hern-
aðarátaka, verði að þurrka út
herstöðvar á íslandi. Ég tel mig
hafa mjög svo rökstudda ástæðu
til að ætla (m.a. herfræðileg rök
natóhershöfðingja) fyrir því að
Rússar muni beita kjarnorku-
vopnum til að eyðileggja kjarn-
orkuvopn — og er raunar viss um
að ekki má Björn Bjarnason til
slíks hugsa fremur en ég, hvernig
okkar blessuðu þjóð muni þá reiða
af- Rvík 17. mars 1980.
Stefán Jónsson.
Hjónin Gróa Jónatansdóttir og Kristmundur Halldórsson eru
meðal efstu para í barometerkeppni Bridgefélags Kópavogs. Hér
spila þau gegn ungum og upprennandi bridgespilurum hjá
Brídge
Umsjón: ARNÓR
RAGNARSSON
Vesturlandsmót
í tvímenningi
Vesturlandsmót í tvímenningi
var spilað um síðustu helgi og
var spilað með barometerformi.
Vesturlandsmeistarar urðu Jón
Alfreðsson og Alfreð Viktorsson
sem hlutu 93 stig yfir meðalskor.
Röð efstu para varð annars
þessi:
Ólafur G. Ólafsson
— Guðjón Guðmundsson 74
Guðmundur Sigurjónsson
— Arni Bragason 40
Karl Ó. Alfreðsson
— Björgólfur Einarsson 34
Ingi Steinar Gunnlaugsson
— Einar Guðmundsson 21
Halldór Hallgrímsson
— Sigurður Einarsson 11
Ellert Kristinsson
— Halldór Magnússon 5
Meðalskor 0
Fimm efstu pörin fengu
þátttökurétt á íslandsmóti í
tvímenningi. Mótið fór fram á
Akranesi.
Bridgefélag
Akureyrar
Nú er lokið firma- og ein-
menningskeppni Bridgeféiags
Akureyrar. Einmenningsmeist-
ari BA varð Jóhann Helgason
með 316 stig, en annar varð
Frímann Frímannsson 13 ára.
félaginu.
Jíöð efstu manna varð þessi:
Jóhann Helgason 316
Frímann Frímannss. 307
Rafn Kjartansson 301
Örn Einarsson 293
Guðmundur Víðir 292
Ólafur Ágústsson 292
Grétar Melsteð 281
Hafþór Jónsson 266
Jafnhliða einmenningskeppn-
inni var spiluð firmakeppni, þar
sigraði Vélsmiðjan Atli, annars
er röð efstu fyrirtækja þessi og
eru nöfn spilara undir:
Vélsmiðjan Atli 120
Jóhann Helgason
Verkfr.skrst. Sig. Thor. 118
Frímann Frímannsson
Efnaverksm. Sjöfn 116
Örn Einarsson
Skeljungur h/f 115
Ólafur Ágústsson
Bókabúð Jónasar 115
Hörður Steinbergsson
Bílaleiga Ak. 108
Soffía Guðmundsdóttir
Akurvík h/f 108
Hafþór Jónasson Varmi h/f 108
Zarioh Hammond Úrsm. Jóns Bjarnas. 106
Rafn Kjartansson Bláfell 106
Grétar Melsted Vélsmiðjan Oddi 105
Guðmundur Víðir Iðunn, skógerð 105
Stefán Ragnarsson Bautinn 102
Alfreð Pálsson Brunabótafél. ísl. 102
Adam Ingólfsson
Bridgefélag Akureyrar þakkar
öllum er studdu starfsemi fé-
lagsins með þátttöku í firmak-
eppninni.
Bridgeklúbbur
Akraness
Akranesmótið í sveitakeppni
stendur yfir og er lokið 4 um-
ferðum.
Staða efstu sveita:
Bjarni Guðmundsson 64
Oddgeir Árnason 62
Guðmundur Bjarnason 60
Alfreð Viktorsson 54
Halldór Sigurbjörnsson 50
Fimmta umferðin fer fram í
kvöld.
Bridgefélag
Kópavogs
Sl. fimmtudag voru spilaðar 5
umferðir í barometertvímenn-
ingi hjá Bridgefélagi Kópavogs.
Besta árangri náði:
Vilhjálmur Sigurðsson
— Sigurður Vilhjálmsson 113
Jóhann Bogason
— Alfreð Erlingsson 85
Guðbrandur Sigurbergs
— Jón Páll Sigurjónss. 51
Jón Andrésson
— Valdimar Þórðarson 51
Gróa Jónatansdóttir
— Kristmundur Halldórss. 50
Að loknum 10 umferðum er
röð efstu para þessi:
Vilhjálmur Sigurðsson
— Sigurður Vilhjálmsson 149
Haukur Hannesson
— Bjarni Pétursson 143
Grímur Thorarensen
— Sigurður Thorarensen 99
Guðmundur Arnarson
— Sverrir Ármannsson 97
Gróa Jónatansd.
— Kristmundur Halldórss. 93
Guðbrandur Sigurbergs.
— Jón Páll Sigurjónss. 82
Keppninni verður haldið
áfram í kvöld.
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. MARZ 1980
21
Norræna jafnvægið
og „dauðagildran44
NOKKRAK umræður urðu um
oryggÍMnál á þingi Norður
landaráðs her i Reykjavik. Eins
og eðlilegt er á jafn miklum
óvisNU timum i alþjóðamálum.
minntust forystumenn þjóð-
anna á eina meginstoðina fyrir
sjálfsUeði þeirra, þ.e. hvaða
ráðstafanir þær hafa gert til að
tryggja oryggi sitt. Athyglis-
vert er. að rnginn taldi þðrf á
breytingum. þvert á móti var
áhersla á það logð, að núver-
andi skinan orvirgismála. sem
horðum andróðri sinum gegn
Noregi og DanmOrku vegna
fyrirhugaðra aðgerða til að
treysta enn varnir landanna
Sérstaklega hefur sovésku áróð-
ursvélinni verið beitt af hórku
gegn Norðmónnum. Greinilegt,
er að hvorki Olof Palme né
Mauno Koivisto taka undir þann
sovéska áróður, að Norðmenn
séu að umbylta allri öryggis-
málastefnunni í okkar heims-
hluta.
— Norður-
landaráð
og öryggis-
málin
þar er hlynntur óbreyttri stefnu
landanna. Minnihluti kommún-
ista, sem hikar ekki við að ganga
erinda Kremlverja, reynir hins
vegar að malda f móinn en má
sin Iftils vegna þess að
rðksemdafcrslan er ðll byggð á
sandi Raeða Stefáns Jónssonar
er skýrt dsemi um þetta.
Þegar Varsjárbandalagslðnd-
in gerðu innrás í Tékkóslóvakiu
1968 reyndi Þjóðviljinn að bera
blak af þeirri hernaðaraðgerð
Norðurlöndin séu kjarnorku-
vopnalaus, vaeri rétt Áður hefur
verið vakið máls á því, að það
virðist kommúnistum mikið
kappsmál að telja sem flestum
trú um, að hér á landi séu
kjarnorkuvopn Þeir neita alltaf
að taka fullyrðingar um hið
gagnstæða trúanlegar, hvort
sem þær eru gefnar af Kosygin
forsætisráðherra Sovétríkjanna
eða nú Oiof Palme. Hvað veldur
þessari þráhyggju kommúnisU