Morgunblaðið - 31.07.1980, Page 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. JÚLÍ1980
Granada skipað
að geta heimildar
Londun. 30. júli. AP.
LÁVARÐADEILDIN broska. sem
er æðsti áfrýjunarréttur í Bret-
landi, skipaAi i dan Granada-sjón-
varpsstóðinni að Keta heimildar-
mannsins, sem lekið hefði trúnað-
arskjolum til sjónvarpsstöðvarinn-
ar. Skjölin snerta upinbera rann-
Klukkurnar
klingdu til
heiðurs keisara
Stukkhólmi. 30. júli. AP.
ÞÓ AÐ flestir þjóðfélaKs-
þeunar hafi haldið sík fjarri
þegar Reza Pahlevi fyrrv.
Iranskeisari, var lagður til
hinstu hvildar í Kairó, var þó
kirkjuklukkum i Riddar-
holmskirkju i Stokkhólmi
hrinKt til heiðurs honum i
Kær.
Keisarinn fyrrv. var gerður
að riddara sænsku Seraphim-
orðunnar þegar hann var í
heimsókn í Svíþjóð árið 1960. í
heilan klukkutíma var klukk-
unum hringt í virðingarskyni
við hinn látna keisara.
sókn á hinu rikisrekna British
Steel Corp., sem átt hefur i miklum
fjárhagserfiðleikum.
Litið er á þessa ákvörðun sem
alvarlegt áfall fyrir alla rannsóknar-
blaðamennsku á Bretlandseyjum, og
hafa sumir stjórnmálamenn,
blaðamenn og baráttumenn fyrir
auknum lýðréttindum mótmælt
henni mjög ákaflega. í yfirlýsingu
Granada-sjónvarpsstöðvarinnar
segir, að „dómurinn geti haft mjög
alvarlegar afleiðingar og hindrað
upplýsingastreymi til fjölmiðlanna".
Lávarðarnir fimm, sem skipa
dómstól deildarinnar, gáfu Gran-
ada-sjónvarpsstöðinni sjö daga frest
til að nefna heimildarmann sinn
innan British Steel Corp., en for-
ráðamenn stöðvarinnar gerðu sig þó
ekki líklega til að verða við því og
sögðust hafa í huga að áfrýja til
Mannréttindadómstólsins í Strass-
burg. Þó að Bretar hafi undirritað
Evrópsku mannréttindaskrána, er
dregið í efa, að mannréttindadóm-
stóllinn geti hnekkt úrskurði æðsta
dómstigs í Bretlandi. Ef framleið-
endur sjónvarpsþáttarins gefa ekki
upp nafnið á heimildarmanni sínum,
munu þeir verða fangelsaðir fyrir að
hafa sýnt réttinum lítilsvirðingu.
Upphaf málsins var í febrúar sl.,
þegar Granada-sjónvarpsstöðin birti
hálftíma þátt um British Steel
Corp., sem kallaður var „Stálpappír-
arnir". Á þeim tíma lá öll starfsemi
fyrirtækisins niðri vegna verkfalla.
Fyrirtækið, sem hefur verið haldið
gangandi með ríkisstyrk, kenndi alla
erfiðleikana verkföllum og lítilli
framleiðni starfsmannanna. í skjöl-
unum kemur hins vegar fram, að
vandræði fyrirtækisins má ekki síð-
ur kenna léiegri frammistöðu þeirra
sem stjórna fyrirtækinu.
í gær tilkynnti fyrirtækið, að það
hefði tapað 545 milljónum punda á
síðasta ári.
Billy spyr um
flugvélar Líbýu
Frá önnu Bjarnadóttur, frétta-
ritara Mbl. í Washington.
DAGBLAÐIÐ Washington Post
greinir frá því i dag, að Billy
Carter hafi sagt starfsmönnum
dómsmáiaráðuneytisins i janúar,
þegar ráðuneytið hafði samskipti
hans við rikisstjórn Libýu til
rannsóknar, að hann hafi spurt
Philip J. Wixe, starfsmann Hvita
hússins, um 8 fiugvélar af C-130
gerð, sem Libýustjórn keypti og
greiddi fyrir i byrjun áttunda
áratugsins, en hafa aldrei fengið.
Bandarikjastjórn hefur neitað að
láta vélarnar af hendi vegna
hryðjuverkastarfsemi Líbýu-
stjórnar.
Vélarnar eru ein ástæða ills
samkomulags Líbýustjórnar og
Bandaríkjanna. Samskipti Billy
Carters við Líbýustjórn eru nú til
rannsóknar hjá undirnefnd
dómsmálanefndar í öldungadeild
bandaríska þingsins. Fyrirspurn
hans um vélarnar gæti bent til
tilrauna til að hafa áhrif á stefnu
bandarisku stjórnarinnar. Billy
hefur áður neitað, að hann hafi
nokkru sinni reynt það á nokkurn
hátt.
Veður
Akureyri 18 akýjaó
Amtterdam 22 akýjaö
Aþena 35 heióakfrt
Berlín 23 akýjaó
BrUaael 24 akýjaö
Chicago 29 akýjaó
Feneyjar 23 heióakírt
Frankfurt 28 akýjaó
Faarayjar 16 léttakýjaó
Ganf 24 akýjað
Helainki 27 heióakirt
Jarúaalem 28 heiðakírt
Jóhanneaarborg 15 haiðakírt Kaupmannahöfn 25 haiðakírt
Laa Palmaa 23 akýjaó
Liaaabon 25 akýjaó
London 22 akýjað
Loa Angelea 38 akýjaó
Madrid 26 haióakirt
Mallorca 28 léttakýjaó
Miami 33 akýjað
Moakva 25 heióakfrt
Naw York 25 akýjað
Oaló 26 haióakírt
Parfa 27 heióskfrt
Raykjavfk 20 miatur
Rio da Janeiro 33 skýjað
Rómaborg 28 haióskirt
Stokkhólmur 23 haióakírt
Tel Aviv 29 haiðskírt
HARSKURÐUR
Þó að Ronald Reagan standi i ströngu þessa dagana, gefur hann
sér tima til að láta skera hár sitt og snyrta neglurnar. Þegar
myndin var tekin. átti Reagan stund aflögu milli funda með
George Bush, varaforsetaefni sínu, og funda með ráðgjöfum
þeirra beggja.
Úrhelli í V-Ukraínu
Muhkvu. 30. júlf. AP.
1 FRÉTTUM Tass-fréttastofunnar
rússnesku segir, að Úkraína, sem
er eitt helsta landbúnaðarhéraðið
í Sovétrikjunum. hafi orðið illa úti
vegna mikilla rigninga og að
gripa hafi orðið til ýmissa neyð-
arráðstafana.
Miklar rigningar sem urðu í
Vestur-Úkraníu ollu því, að vatns-
borðið í ám og fljótum hækkaði
mjög, gaspípur og raforkulínur
skemmdust, skriður féllu á vegi og
miklar skemmdir urðu á öðrum
mannvirkjum. Gífurlegar skemmd-
ir hafa orðið á akurlendi.
í tilkynningu bandarískra
stjórnvalda í gær sagði, að í
Vestur-Úkraínu, Vestur-Hvíta-
Rússlandi og Norður-Moldavíu
hefði rignt 4—5 sinnum meira en í
venjulegu árferði og að rigningarn-
ar mundu hafa mikil áhrif á
kornuppskeruna á þessu ári.
Loftárásir gerðar
á bæi í Máritaníu
Rabat. 30. júli. AP.
LOFTÁRÁSIR flughers
Marokkó á skæruliðastöðv-
ar Polisario hafa leitt til
ásakana Máritaníu um að
ráðizt hafi verið á tvo bæi í
landinu samkvæmt áreiðan-
legum heimildum í Rabat i
dag.
Carter vill flýta rann-
sókn á málum Carters
Frá fréttaritara
Morgunblaðsins í Washington,
önnu Bjarnadóttur.
JIMMY Carter. Bandarikjafor-
seti, sagði á þriðjudagseftirmið-
dag, að hann væri reiðubúinn
að svara spurningum undir-
nefndar dómsmálanefndar öld-
ungadeildar bandaríska þings-
ins varðandi samskipti Billy
Carters, bróður hans, og ríkis-
stjórnar Libýu. Hann sagði
ekki, hvort hann mundi sitja
fyrir svörum nefndarinnar i
þinginu eða i einrúmi eða svara
þeim skriflega. Aðeins tveir
Bandarikjaforsetar, þeir Ger-
ald Ford og Abraham Lincoln.
hafa setið fyrir svörum í þing-
inu og gert hreint fyrir sínum
dyrum. Undirnefndin var stofn-
uð i siðustu viku. Hún á að
rannsaka samskipti Billy Cart-
ers og Líbýustjórnar og hugs-
anleg áhrif, sem þau kunna að
hafa haft á ákvarðanir Banda-
rikjastjórnar.
Undirnefndin hefur farið fram
á að öll gögn og upplýsingar, sem
eru fyrir hendi í Hvíta húsinu og
í nokkrum ráðuneytum, varð-
andi tilraunir Líbýustjórnar til
að hafa áhrif á stefnu Banda-
ríkjastjórnar, samskipti Billy
Carters og Líbýustjórnar, rann-
sókn dómsmálaráðuneytisins á
samskiptunum og samband
Hvíta hússins og dómsmálaráðu-
neytisins varðandi þetta mál.
Hvíta húsið hefur lofað að þess-
ar upplýsingar verði allar til-
búnar í byrjun næstu viku.
Carter mun þá væntanlega svara
spurningum fréttamanna og vill
helzt svara spurningum nefnd-
arinnar þá, eða eins fljótt og
mögulegt er.
Tengsl Billys við Líbýu hafa
valdið miklu fjaðrafoki. Fréttir
af þeim og nýjustu skoðana-
kannanir, sem sýna, að 77%
þjóðarinnar er óánægð með
frammistöðu Carters í forseta-
stóli, leiddu á mánudag til stofn-
unar nefndar í þingflokki demó-
krata í fulltrúadeild þingsins,
sem beitir sér fyrir frelsi full-
trúa á landsþingi flokksins, sem
hefst eftir 12 daga í New York,
til að greiða þeim er helzt vilja
atkvæði við forsetaútnefningu
flokksins. Reglur landsþingsins
kveða nú á um, að fulltrúarnir
verði að greiða þeim sem þeir
voru kjörnir fyrir á þingið at-
kvæði sitt við fyrstu atkvæða-
greiðslu.
Carter vill ekki breyta reglum
þingsins, en hann hefur yfir-
gnæfandi fjölda fulltrúa á þing-
inu á bak við sig. Hann vill flýta
rannsókninni á málum Billys,
svo að landsþinginu verði ljóst,
að hann hefur ekkert að fela í
því sambandi, og hann hefur
ekki brotið eitt helzta kosninga-
loforð sitt frá kosningabarátt-
unni 1976 um hreinskilna og
heiðarlega ríkisstjórn.
Þingmennirnir, sem eru
hlynntir reglubreytingunni, eru
flestir ungir og áhrifalitlir í
þingflokknum. Þeir eiga sjálfir
margir hverjir á hættu að tapa
eigin þingsætum, ef flokkurinn
býður fram óvinsælan mann til
forseta. Nokkrir áhrifamenn í
flokknum, eins og Hugh Carey,
ríkisstjóri New York, og Ella
Grasso, ríkisstjóri Connecticut,
eru sammála þeim. Grasso styð-
ur Carter og telur hann öruggan
um útnefninguna. Hún telur
klókara fyrir hann, að hljóta
hana með stuðningi „frjálsra
fulltrúa“, en þeirra, sem hægt er
að segja um, að hafi verið píndir
til að greiða honum atkvæði.
Eldward Kennedy og stuðn-
ingsmenn hans hafa lengi barizt
fyrir reglubreytingu á lands-
þinginu. Það er eina von Kenn-
edys til að hljóta útnefninguna.
En lítil hrifning er af honum í
hópi þeirra, sem nú beita sér
fyrir reglubreytingunni. Þeir
vilja þriðja mann. Walter Mon-
dale, varaforseti, og Edmund
Muskie, utanríkisráðherra, hafa
báðir verið nefndir, en báðir
hafa ítrekað stuðning sinn við
Carter á undanförnum dögum.
Henry Jackson, öldungadeildar-
þingmaður frá Washington, og
Morris Udall, fulltrúadeildar-
þingmaður frá Arizona, hafa
einnig verið nefndir.
Litlar líkur þykja á, að til
reglubreytinga komi á lands-
þinginu, eða að þær myndu kosta
Carter útnefninguna. Áhrifa-
menn í flokknum eru hikandi við
að beita sér fyrir þeim, enda
spurning hversu miklu þeir
fengju áorkað. Miklar breyt-
ingar hafa verið gerðar á reglum
flokksins síðan 1968, þegar
ákvarðanir voru enn teknar fyrir
luktum dyrum. Nú sitja mun
færri áhrifamenn þingið en áð-
ur, og margir áætia ekki einu
sinni að mæta í New York sem
áheyrnarfulltrúar. Fulltrúarnir
eru kjörnir á flokksþingum eða í
forkosningum og eru flestir gall-
harðir stuðningsmenn sinna
manna — Carters eða Kennedys.
Menn Carters eru í meirihluta
og vilja sinn mann kjörinn.
Máritaníumenn halda því fram
að marokkóskar flugvélar hafi
gert eldflaugaárás á stöðvar
þeirra í Nouadhibou og Laguera,
tveimur samliggjandi bæjum rétt
sunnan við landamæri ríkjanna.
Marokkóstjórn mótmælti því 23.
júní að skæruliðar Polisario, sem
hafa barizt gegn Marokkó-
mönnum síðan 1975 og krafizt
sjálfstæðis Vestur-Sahara, fengju
að hafa stöðvar í Máritaníu. Mar-
okkóstjórn sagði að árásir á bæinn
Guelta Zemmour væru gerðar frá
þessum stöðvum.
Máritanía samdi sérfrið við
Polisario í fyrra og hörfaði með
herlið sitt frá sínum hluta Sahara,
sem Marokkómenn innlimuðu síð-
an.
Laguera ætti að vera í Marokkó
samkvæmt gömlu landamærun-
um, en Máritaníumenn ákváðu að
halda bænum þar til endanleg
lausn fyndist á Sahara-málinu.
Laguera er rétt hjá Nouadhibou,
aðalútskipunarhöfn Máritaníu, og
marokkósk yfirráð hefðu getað
valdið átökum við Polisario og þau
hefðu getað truflað útflutning á
járngrýti.
Sihanouk
biður gísl-
um vægðar
Peking, 30. júli. AP.
í FRÉTTUM frá Peking segir, að
Norodom Sihanouk, fyrrum þjóð-
höfðingi í Kamhódiu. hafi tjáð
leiðtoga irönsku byltingarinnar.
Khomeini, að dauði keisarans
væri refsing Allah og að auðsýna
ætti bandarisku gíslunum mis-
kunn og leysa þá úr haldi.
I skeytinu til Khomeinis sagði
Sihanouk, að keisarinn hefði
þjáðst mikið, bæði andlega og
líkamlega, og að dauði hans væri
réttlát refsing hins almáttuga
Allah. Ef Bandaríkjamönnunum
yrði sleppt aflaði það trúnni og
Khomeini mikillar virðingar í
augum alheimsins og sögunnar.