Morgunblaðið - 07.11.1980, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 7. NÓVEMBER 1980
Ömurlegt dstand öldrunarmdla
Þór Halldórsson yfirlæknir öldrunardeildar Landspítalans:
Þjónustumiðstöð aldraðra
stór þáttur í lausn vandans
-Þessi deild var stofnuð 1975
ok er ein af deildum Landspítal-
ans ok faer aila stoðdeildaþjón-
ustu þaóan. svo sem mat. þvott.
lækninKarannsóknir ok skrif-
stofuhald." sa>?ði Þór Ilalldórss-
on. yfirlæknir Öldrunarlækn-
inKadeilar Landspitalans þe^ar
MorKunhlaðið ræddi við hann um
öldrunarþjónustuna.
Aukin óldrunarþjúnusta
minnkar þörfina:
Ævivistunarstofnanir
' Öldrunarlækningadeildin og sú
starfsemi sem þar fer fram er með
nokkuð öðrum hætti en áður hefur
tíðkast í heilbrigðisþjónustu fyrir
aldraða hérlendis, því að fram til
þessa hafa hjúkrunar- og sjúkra-
deildir fyrir aldraða eingöngu
verið starfræktar sem ævivistun-
arstofnanir fyrir fólk sem ekki á
afturkvæmt til heimila sinna. Hér
á öldrunarlækningadeildinni er
leitast við að reka virkar öldrun-
arlækningar (activ geriatri), sem
hefur það að markmiði að gera
sem stærstum hluta aldraðra
kleift að dvelja eins lengi á eigin
heimilum og framast er unnt.
Þegar beðið er um innlögn fyrir
sjúkling er hann fyrst heimsóttur
af lækni frá deildinni og stundum
félagsráðgjafa. Þessi forrannsókn
er til að meta hver sé í mestri
þörfinni fyrir aðstoð, og innlögn-
um er hagað samkvæmt niður-
stöðum þessarar forrannsóknar,
en ekki eftir röðuðum biðlista,
sem í rauninni er ekki til í þeirri
merkingu. Farið er yfir nöfn
þeirra sem bíða í afgreiðslu tvisv-
ar í viku og breytist ástand
sjúklings til hins verra er innlögn
hraðað eftir föngum. Stundum
leiðir forrannsóknin í ljós að ekki
er nauðsyn að leggja inn á deild-
ina og þá iðuglega hægt að leysa
úr málunum með aðstoð heima-
hjúkrunar eða heimilishjálpar.
Mikil aðsókn hefur verið að
deildinni og undanfarin ár hafa
borist venjulega 25—30 innlagn-
ingabeiðnir á mánuði, flestar eða
um 80% frá heimilislæknum fyrir
sjúklinga úr heimahúsum en um
20% frá öðrum sjúkradeildum. Er
þar oftast um að ræða sjúklinga
sem þurfa á ævivistun að halda en
sjúklingar til skammtíma vistun-
ar eru látnir hafa forgang. Aftur
taka langlegusjúklingar upp stór-
an hluta deildarinnar eða um 40
pláss en 1/3, um það bil 22 pláss
eru rekin sem virkar öldrunar-
lækningar.
Legutíminn á hinum virka hluta
deildarinnar er u.þ.b. frá tveimur
til þrem vikum upp í tvo til þrjá
mánuðir. Á þessum tíma fær
sjúklingurinn sjúkdómsgreiningu
og lyfjameðferð og endurhæfingu
ásamt félagslegri fyrirgreiðslu.
Sjúklingur dvelur á deildinni með-
an hann er í framför í endurhæf-
ingunni en er síðan útskrifaður til
heimilis síns.
Sumir sjúklinganna eiga þó
erfitt með að aðlaða sig heimilis-
lífinu á nýjan leik eftir langvar-
andi veikindi og þeir fá þá tæki-
færi til að halda áfram endurhæf-
ingu og lækniseftirliti á dagspít-
ala öldrunarlækningadeildarinn-
ar, koma þangað tvo til þrjá daga
í viku í nokkra mánuði og komast
þannig smám saman aftur í sínar
fyrri skorður á heimili sínu.
I framhaldi af þessu er sjúklingi
síðan gefinn kostur á að koma á
göngudeild til eftirlits.
Eftirlit á heimilum____________
• Aldraðir sjúklingar eru oftast í
þörf fyrir stöðugt eftirlit eftir
heimskrift af deildinni, og þurfa
oft á heimaþjónustu að halda,
heimahjúkrun og/eða heimilis-
hjálp.
Öldrunarlækningadeildin hefur
náið samstarf við heimaþjónustu
borgarinnar, bæði heimahjúkrun
og heimilishjálp, og koma stjórn-
endur þessara þjónústuþátta viku-
lega á fund með læknum, félags-
ráðgjafa og hjúkrunarforstjóra
öldrunarlækningadeildarinnar og
er þar rætt um þá sjúklinga sem
eru í heimahúsum og bíða eftir
innlögn og einnig þá sem útskrif-
ast eiga af deildinni.
Langlegusjúklingar:
Flöskuháls í
öldrunarþjónustunni:
' Nokkur hluti sjúklinganna
ílengist þó lengur, ef hann hefur
ekki tekið þeim framförum sem
búist var við eða heimilisaðstæður
eru óviðunandi og sjúklingur get-
ur ekki skrifast heim. Erfitt er að
koma þeim sjúklingum fyrir á
framhaldsdvalarstofnunum (dval-
arheimili eða hjúkrunardeild).
Þarna er flöskuháls í öldrunar-
þjónustunni því erfitt er að fá inni
á þessum stofnunum. Tölulega séð
stöndum við ekki verr að vígi hvað
Þór Halldórsson
snertir vistunarpláss en ná-
grannaþjóðir okkar, en ásókn í
slík pláss fyrir gamalmenni hér-
lendis virðist mikil og liggja þar
eflaust að baki margar ástæður.
Þessar munu þó vera mikilvægast-
ar:
1. Vangeta heimilanna vegna
mikillar vinnu að sjá um hjálp-
arþurfa gamalmenni.
2. Oft er lítið lagt upp úr heima-
þjónustu, þó sérstaklega heim-
ilishjálp, er þyrfti að vera meiri
og dreifðari yfir sólarhringinn
og á helgidögum.
3. Skortur á eftirliti af hálfu hins
opinbera, að þeir sem í mestri
þörfinni eru sitji fyrir plássinu.
Samkvæmt áætlun borgarlækn-
is vantar hér um 300 legupláss á
hjúkrunardeildum. Það ber þó að
hafa í huga, að þörfin á slíkum
plássum er mjög háð þeim atrið-
um sem að ofan eru nefnd.
Staðsetning deildar-
innar óhentug________________
• Öldrunarlækningadeild Land-
spítalans er til húsa í Hátúni lOb,
sem er talsvert langt frá Land-
spítalanum. Þetta hefur marga
ókosti í för með sér, bæði hvað
snertir rannsókn með sjúklinga og
samvinnu við aðrar deildir spítal-
ans. Meðal nágrannaþjóða okkar
er mikil áherzla lögð á, að öldrun-
arlækningadeildir séu staðsettar í
sjálfum spítalakjarnanum og hafi
samkonar aðstöðu til stoðdeilda
og aðrar deildir. Það háir og
starfsemi deildarinnar að hún er
til húsa í íbúðarhúsnæði sem ekki
er hannað fyrir spíalarekstur.
Vistmenn að Hátúni lOb við handavinnu.
Þuríður Guðmundsdóttir Hrafnistu:
Hef 25.000 kr. í vasa-
peninga mánaðarlega
n Ég heí verið hér í 12 ár
<yí kann ákaflega vel við mig.
Aður bjó ég á Akranesi og er
enn með lögheimili þar. Síð-
ustu árin sem ég var þar, bjó
ég alveg ein eftir að sonur
minn fluttist til Vestmanna-
eyja.“ sagði Þuríður Guð-
mundsdóttir frá Bæ í Stein-
grímsfirði. vistmaður á
Ilrafnistu í Iteykjavík er
blaðamaður ræddi við hana
um dvölina þar.
Hef drýgt aurana
með prjónaskap
Eftir að ég var orðin ein á
Akranesi var þetta farið að
verða dálítið erfitt því ég bjó á
annarri hæð, svo ég ákvað að
reyna að komast hingað sem
fyrst, en þurfti þó að bíða í
tæp þrjú ár eftir plássi, en
þótti það ekkert langur tími.
Ég er ekki í neinum lífeyr-
issjóði, en Akranesbær kostar
algjörlega dvöl mína hér, auk
þess sem ég fæ 25.000 krónur í
vasapeninga mánaðarlega. Ég
var líka svo lánssöm að eiga
prjónavél sem ég fékk að hafa
með mér og hef getað bætt
afkomuna nokkuð með prjóna-
skap, þótt hann sé smár í
sniðum. Það hefur komið sér
vel vegna þess að ég hef í mörg
horn að líta. Ég á stóran
afkomendahóp og er einnig að
reyna mig við skáldsagnagerð.
En þegar ég get ekki prjónað
lengur verð ég sennilega að
hætta að láta nokkuð frá mér
og lifa einfaldar.
Hef gefið út tvær
skáldsögur og fleiri
eru á leiðinni
Hvenær byrjaðir þú að
skrifa?
Það er nú nokkuð langt