Morgunblaðið - 19.11.1980, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. NÓVEMBER 1980
fllwgltltlllflfrifr
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 5.500.00 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 280
kr. eintakiö.
Óþolandi misrétti
í lifeyrismálum
Misréttið í lífeyrismálum er einn ljótasti bletturinn á
því velferðarkerfi, sem komið hefur verið upp hér á
landi á síðustu áratugum. I einföldustu mynd sinni felst
þetta misrétti í því, að opinberir starfsmenn njóta
lífeyris, sem heldur í við verðlagsþróunina, en aðrir
launþegar eru miklu verr settir. Ástæðurnar fyrir
misréttinu er einkum að rekja til skipulags lífeyriskerfis-
ins, sem verið hefur óbreytt um langt skeið og miðast við
allt aðrar efnahagsaðstæður og þjóðfélagshætti en nú
ríkja. Af skattfé almennings hafa ríkissjóður og sjóðir
sveitarfélaga auk bankastofnana lagt fjármagn í lífeyr-
issjóði starfsmanna sinna til að forða því að höfuðstóllinn
brynni á verðbólgubálinu.
Misréttið í lífeyrismálum felst ekki einungis í því, að
hlutfall manna af fyrri tekjum er mishátt, þegar þeir ná
eftirlaunaaldri, heldur fer það eftir starfsstéttum,
hvenær menn ná lífeyrisaldri. Þar eru opinberir starfs-
menn einnig betur settir en aðrir. Þeir fá fullan lífeyri
miklu fyrr en aðrir. Á þessi tilhögun einnig rætur að
rekja til þess, að skattfé er notað til að greiða lífeyrinn.
Engin ástæða er til að öfundast út í opinbera
starfsmenn fyrir eftirlaunaöryggi þeirra. Hins vegar
verður að gera þá sjálfsögðu kröfu til stjórnmálamanna
og forystumanna launþega og atvinnurekenda að tafar-
laust verði unnið að því að útrýma þessu misrétti. Fyrir
utan að vera ósanngjarnt kallar núverandi kerfi á
allskonar spillingu. Augljóst er, hvernig allir þeir, sem
komast í þá aðstöðu að geta beitt áhrifum sínum til að
treysta eigin lífeyrisréttindi, sækjast eftir að komast í
hina opinberu sjóði. Nægir í því sambandi að nefna
starfsmenn á skrifstofum stjórnmálaflokkanna, forystu-
menn Alþýðusambands íslands og starfsmenn ýmissa
fleiri stofnana, sem með einhverjum hætti hefur verið
unnt að fóðra, að fengju slík réttindi. Hvað myndu
stjórnmálamenn gera, ef starfsmenn blaða í eigu
flokkanna neituðu að stunda skrif sín nema þeir kæmust
í lífeyrissjóð opinberra starfsmanna og sætu þannig við
sama borð og starfsbræður þeirra á ríkisfjölmiðlunum?
I svonefndum „félagsmálapökkum“, sem ríkisvaldið
hefur gaukað að launþegum undanfarin ár, hafa ætíð
verið heitstrengingar um átak til að leiðrétta misréttið í
lífeyrismálum, en ekkert hefur gerst. Og það er dæmigert
fyrir sinnuleysi verkalýðsrekenda Alþýðubandalagsins í
þessu efni, að „málgagn verkalýðshreyfingar", Þjóðvilj-
inn, skuli í forystugrein um fyrirhugað Alþýðusambands-
þing ekki minnast einu orði á lífeyrismálin. Þar er
aðaláherslan lögð á örtölvubyltinguna. Til þess að komast
hjá umræðum um svikin loforð og misréttið í lífeyrismál-
um vilja kommúnistar nú beina hugum manna að
tölvumálum í leiftursókn sinni gegn lífskjörunum.
Til allrar hamingju ráða kommúnistar ekki einir þeim
málum, sem fyrir verða tekin á þingi Alþýðusambandsins,
og kjör launþega eru ekki alfarið í þeirra höndum. Á
sínum tíma lagði Guðmundur H. Garðarsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins, fram lagafrumvarp um nýskipan
lífeyrismála. Þetta frumvarp mun verða endurflutt á
Alþingi, en í því er skynsamlega tekið á þeim mikla
vanda, sem hér er við að glíma. Þar er lagt til, að allir
landsmenn sitji við sama borð og ekki ráði hending,
hvernig kjörum manna er háttað að ævistarfi loknu.
Æskilegt væri, að þingmenn létu flokkakrytur víkja í
umfjöllun sinni um þessi mál og tækju af skarið með því
að sameinast um nýja lífeyrislöggjöf. Það yrði þingmönn-
um í senn til hvatningar og leiðsagnar, ef þing
Alþýðusambands íslands sameinaðist um víðsýna tillögu-
gerð á þessu sviði. í því efni er ekki að búast við
frumkvæði frá kommúnistum. Nauðsyn krefst þess, að
öllum ráðum sé beitt til að útrýma hinu óþolandi misrétti,
sem nú ríkir í lífeyrismálum.
Hagsmunir íbúanna
þyngri á metunum
— sagði Árni Grétar Finnsson þegar hann mælti fyrir
tillögu sinni um að verksmiðja Lýsis og Mjöls yrði flutt
Árni Grétar Finnsson. ba'jar-
fulltrúi Sjálfstæöisflokksins i
Ilafnarfiröi, flutti framsöKuræðu
fyrir tillöKU sinni á fundi bæjar-
stjúrnar Ilafnarfjaróar í gær. en
samkvæmt tillögunni leKKur
Árni til aö hæjarstjórn feli full-
trúum bæjarsjóðs ok bæjarút-
xeröar í stjórn Lýsis og Mjöls hf.
að heita scr fyrir því, að hafist
verði handa um undirhúninK að
flutninKÍ fiskimjölsverksmiðju
fyrirtækisins ok sú ákvörðun
tekin fyrir árslok 1981. Reynist
flutninKur verksmiðjunnar ekki
fjárhaKsleKa möKuleKur. þá vinni
fulltrúar bæjarins að því, að
núverandi starfsemi verksmiðj-
unnar verði löKð niður. í tillöK-
unni er einnÍK laKt til að ba jar
stjórn beiti sér fyrir því, að nú
þcKar verði hreinsun ok snyrtinK
látin fara fram umhverfis verk-
smiðju fyrirtækisins ok einnÍK
verði heilhrÍKðisráði falið að
kanna möKuleika á því að starf-
eins og önnur, en þarna verður að
velja milli þess, að þeir sem starfa
hjá fyrirtækinu fái að starfa
áfram á þessum stað og hagsmuna
fólksins, sem býr í nágrenni við
verksmiðjuna. Hagsmuni þeirra
síðarnefndu tel ég svo miklu ríkari
að ég tel að fyrirtækið verði að
víkja."
Árni sagðist trúa því að mögu-
legt væri að reisa nýja verksmiðju
í smærri stíl til þess að byrja með,
sem myndi vinna eingöngu úr
þeim úrgangi, sem fellur úr fisk-
iðjuverum í bænum, en Lýsi og
Mjöl á mjög nýleg tæki til slíkrar
vinnslu.
Hann sagði einnig að fasteignir
verksmiðjunnar myndu standa
áfram og þar væri hægt að hefja
annan rekstur, sem væri þrifalegri
og ylli ekki mengun. Þar myndu
skapast atvinnutækifæri í stað
þeirra sem glötuðust. „Megnið af
tækjum verksmiðjunnar eru mjög
komin t.il ára sinna og það kemur
Stefán Jónsson (D) sagði það
rangt, að Lýsi og Mjöl hf. hefði
ekki staðið við sínar skuldbind-
ingar um uppsetningu mengun-
arvarnatækja og hefði Heilbrigð-
iseftirlitið lofað því að þau tæki
væru fullnægjandi. Hann sagði, að
búið væri að leggja stórfé í
uppsetningu þessara tækja, en
henni væri ekki að fullu lokið og
því þyrfti að bíða enn um sinn til
að sjá hvernig þau skiluðu hlut-
verki sinu. Ljóst væri að ýmislegt
þyrfti að laga, t.d. þyrfti að koma
upp hreinsibúnaði innanhúss því
lykt legði einnig út um þakið og ef
til vill þyrfti kælir mengunar-
varnatækisins að vera stærri.
Hann lagði til að afgreiðslu máls-
ins yrði frestað.
Ægir Sigurbjörnsson (G) sagði,
að tækin væru ekki fullreynd og
því mætti ekki flana að neinu. Álit
Heilbrigðiseftirlitsins væri dálítið
óljóst en þó benti margt til þess,
að þeim litist vel á þau. Raunvís-
l.jósm. Mhl. Kmilfa
Árni Grétar Finnsson, bæjarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins í Hafnarfirði mælir hér íyrir tillögu sinni
um að verksmiðja Lýsis og Mjöls hf. verði flutt, eða starfsemi hennar að öðrum kosti löKð niður.
semi verksmiðjunnar verði hund-
in ákvcðnum skilyrðum, sem
tryggja að ekki fari undir nein-
um krinKumstæðum fram vinnsla
á hráefni í verksmiðjunni, nema
hreinsitæki séu í notkun.
Árni sagði að mengunarvanda-
málið frá Lýsi og Mjöli hf. hefði
valdið stöðugt vaxandi óánægju
íbúanna í nágrenni verksmiðj-
unnar. Stjórn fyrirtækisins hefði í
alimörg ár reynt að vinna bug á
þessu vandamáli, án þess að við-
hlítandi árangur næðist og eftir
atburðina um fyrri helgi hefði
hann endanlega gefið upp alla von
um að tryggja með viðunandi
öryggi nauðsynlegar mengunar-
varnir hjá verksmiðjunni. I fram-
haldi af því lagði hann fram
tillögu um að verksmiðjunni yrði
fundinn nýr staður, eða starfsem-
in yrði lögð niður.
„Það er auðvitað mikið alvöru-
mál að taka ákvörðun um að
leggja niður eitt atvinnufyrirtæki,
sem er þýðingarmikið fyrir bæinn
að því fyrr eða síðar að þau þarf
að endurnýja og það er eðlilegt að
það verði á öðrum stað." Hann
sagði, að vandamálið varðandi
verksmiðjuna yrði ekki leyst til
frambúðar öðru vísi en verksmiðj-
an viki og því teldi hann tímabært
að hafist yrði handa um flutning
hennar.
Langar umræður urðu um til-
löguna á fundinum. Árni Gunn-
lauKsson (H) sagði að ef tillaga
Árna Grétars yrði samþykkt
þýddi það í raun að starfsemi
verksmiðjunnar yrði lögð niður,
því ekkert fjármagn væri fyrir
hendi til þess að byggja nýja
verksmiðju.
' Hann sagði, að engar kvartanir
hefðu borist síðan í maí,.en síðan
þá hafi mengunarvarnatækin ver-
ið í samfelldri notkun. Fullnægj-
andi athugun hefði ekki verið gerð
á nytsemi tækjanna og fyrr en
þæc niðurstöður lægju fyrir mætti
ekki taka svo afdrifaríkar ákvarð-
anir.
indastofnun Háskólans hefði gefið
þeim góða einkunn, en endanlegar
niðurstöður um gildi þeirra lægju
ekki fyrir. Hann tók undir þau orð
Stefáns að slysið um fyrri helgi
hefði verið vegna mannlegra mis-
taka og hefði það ekkert með gildi
hreinsibúnaðarins að gera.
Eyjóllur Sæmundsson (A) tók
næstur til máls og sagði það rangt
að engar kvartanir hefðu borist
um lykt frá verksmiðjunni. Hann
sagði einnig að sá hreinsibúnaður,
sem stjórn verksmiðjunnar lét
setja upp væri ófullkominn og á
það hefði verið bent áður en
búnaðinum var komið fyrir. I
vissri vindátt legði ýldulykt ofan
af holtinu, einkum þegar hráefnið
væri gamalt. Hann sagði að ekkert
benti til þess að tækin væru að
komast í notkun nú, þau hefðu
„verið að komast í notkun" í mörg
ár en ekkert hefði orðið úr.
Fleiri tóku til máls á fundinum
og að því loknu var samþykkt með
7 atkv. gegn 4 að fresta afgreiðslu
tillögunnar.
Byggingasjóður ríkisins:
Félagsmálaráðherra ábyrg-
ist venjubundna úthlutun lána
„Á FUNDI stjórnar Húsnæðis-
málastofnunar ríkisins í gær-
kvöldi, þar sem rætt var um
slæma fjárhagsstöðu Byggingar-
sjóðs, var lögð fram yfirlýsing
frá félagsmálaráðherra þess efn-
is, að hann tæki ábyrgð á því að
ha*Kt yrði að ákveða og úthluta
Húsnseðismálastofnunarlánum
til þeirra húshyggjenda, sem gert
hefðu fokhelt í septemhcr,“ saKði
Sigurður E. Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri Ilúsnæðismála-
stofnunar i samtali við Mbl. í
Kær.
„Eins og kunnugt er af fréttum
er fjárhagsstaða Byggingarsjóðs
mjög slæm og því hefur verið farið
fram á, að lífeyrissjóðirnir ykju
skuldabréfakaup sín. Staðan var
svo alvarleg að ekki hefði verið
hægt að greiða út venjubundin lán
í desember, ef ekki hefði komið til
ábyrgð félagsmálaráðherra. Hann
mun sjá um útvegun þess fjár-
magns, sem kemur til með að
vanta til viðbótar skuldabréfa-
kaupum lífeyrissjóðanna.
Það er því ljóst að um venju-
bundna lánaúthlutun verður að
ræða og er undirbúningur hennar
þegar hafinn og fyrsti útborgun-
ardagur verður 10. desember."