Morgunblaðið - 26.03.1981, Blaðsíða 21

21
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 26. MARZ 1981
valda hefur tafið þá þróun að
koma öllu námi í hjúkrunarfræði
inn í háskólann, en nú virðist sem
unnið sé að málum þessum af
auknum skilningi, þótt betur megi
ef duga skal.
Skammtímamarkmið bættrar
menntunaraðstöðu til eflingar
hjúkrunar, þar sem mest skortir,
gæti m.a. verið að fela Nýja
hjúkrunarskólanum sérnám á
sviði öldrunarhjúkrunar hið
fyrsta.
2. spurning. Eru efnileg ung-
menni hvött sem skyldi til að
hefja nám í hjúkrunarfræði?
I upplýsingabæklingi mennta-
málaráðuneytisins varðandi nám
að loknum grunnskóla hefur
brostið raunsæi gagnvart hjúkr-
unarmenntun, þótt nokkuð hafi
orðalag í síðustu útgáfu þessa
smárits færst til betra horfs frá
því sem áður var. Starfskynning
og heimsóknir í framhaldsskóla til
kynningar á námi í hjúkrunar-
fræði eiga sér stað, en hversu
lokkandi upplýsingar þar má veita
hlýtur að byggjast á ýmsu, ekki
síst væntanlegum afkomumögu-
leikum í hjúkrunarstarfi miðað
við námstíma, námsálag og starfs-
ábyrgð að námi loknu. Hugsanlega
mætti í framtíðinni auka áhuga
nemenda fyrir hjúkrun með vel
hönnuðum upplýsingabæklingum
og vel má vera að slíkt væri
þjóðarbúinu til hagsbóta, sé til
þess hugsað að heilsuvernd og
heilsurækt þarf mjög að aukast
meðal okkar með framlagi hjúkr-
unarfræðinga á sviði heilsugæslu
og sjúkrahjálpar til viðbótar við
endurhæfingarhlutverkið, sem
menn þekkja betur til enn sem
komið er.
3. spurning. Hver eru starfskjör
hjúkrunarfræðinga varðandi:
a) starfsálag,
b) starfsgleði.
c) virðingu og viðurkenningu í
starfi.
d) aðbúnað og áhöld á vinnu-
stað. m.a. til hjúkrunar-
rannsókna og símenntunar,
e) laun og launatengd hlunn-
indi?
Vissulega eru kjör einstakra
hjúkrunarfræðinga all mismun-
andi eftir aðstæðum og einstakl-
ingum hverju sinni. Almennt tal-
að telur stéttin starfsábyrgð sína
og starfsframlag vanmetið launa-
lega séð og til hlutdeildar við
ákvarðanatöku. Margir einstakl-
ingar í stjórnarstöðum heilbrigð-
isstofnana og ýmsir innan lækna-
stéttarinnar hafa afstöðu gagn-
vart stéttarlegu sjálfstæði hjúkr-
unarfræðinga, sem tæpast er í
samræmi við þá faglegum þekk-
ingu og starfsreynslu á sviði
hjúkrunar, sem vert væri að virða
og virkja til gagns fyrir þjóðfélag-
ið. Aukið sjálfstæði hjúkrunar-
ákvarðana og viðurkenning á
hjúkrunarábyrgð ávinnst efalaust
öðru fremur með gæðum veittrar
þjónustu. Gæðin hljóta hinsvegar
að grundvallast á sannri menntun
og reisn stéttarinnar í hvívetna,
sem miðar að hag þjóðarinnar
fremur en þröngum eiginhags-
munum, þótt hvort tveggja eigi að
fara saman að öllu eðlilegu.
I kjarasamningum verður stöð-
ugt að berjast fyrir sanngjörnu
mati á hjúkrunarmenntun og
starfsreynslu viðkomandi aðila.
Slíkt mat er nú yfirleitt talið
fremur ósanngjarnt og e.t.v. er
það starfsgleðin, sem heldur
fjölda hjúkrunarfræðinga í
stöðum sínum öðru fremur að því
er virðist.
4. spurning. Hvernig háttar um
menntun starfshópa til aðstoð-
ar við hjúkrun?
Sjúkraliðaskóli íslands og
nokkrir fjölbrautaskólar annast
bóklega fræðslu og verklegar æf-
ingar sjúkraliðanema, en hinn
eiginlegi verklegi þáttur námsins
fer fram innan sjúkrahúsa, þar
sem aðstaðan er verulega tak-
mörkuð. Bein leiðsögn í verklega
náminu er all misjöfn, einkum á
sumrin, þegar hreyfing faglærðs
starfsfólks er mikil vegna sumar-
Ieyfa og oft eru þá erfiðleikar á að
manna stofnanir hæfu starfsliði
til bæði þjónustu sjúklinga og
kennslu nemenda. Vert væri að
huga að faglegri sérþjálfun
sjúkraliða innan ýmissa sérsviða
heilbrigðisþjónustunnar, þar sem
hjúkrunar gætir. Slík menntun
eða þjálfun gæti fallið að sniði
símenntunar innan viðkomandi
stofnana, hvort heldur eru sjúkra-
hús eða heilsugæslustöðvar.
I vaxandi mæli hefur verið
staðið að námsskeiðahaldi fyrir
starfsstúlkur, er sinna ýmiskonar
umönnunarþjónustu, svo sem á
barnaheimilum, vistheimilum og á
hjúkrunardeildum. Engra prófa er
krafist í lok námskeiða, en mæt-
ingarskylda er. Enn starfar fjöldi
einstaklinga að slíkum þjónustu-
störfum á landinu án þess að hafa
átt þess kost að sækja neitt
námskeið, enda er oft hörgull
starfsliða, t.d. við heimilishjálp og
umönnun aldraðra utan sem inn-
an stofnana, þannig að nýliðar
bætast stöðugt í hópinn án nokk-
urs undirbúnings. Ef vel væri að
staðið ætti að stórauka starfs-
fræðslu fyrir þessa hjálparliða,
bæði undanfara ráðningu og sam-
fara starfi. Mjög þurfti að hlú
betur en nú tíðkast víða að
faglegri stýringu slíkrar þjónustu,
helst af hálfu vel menntaðra
hjúkrunarfræðinga með góða
starfsreynslu á viðkomandi þjón-
ustusviði.
Sé vikið að hjúkrunarþörfum
vangefinna og annarra sérhópa
fatlaðra einstalihga, er oft erfitt
að aðgreina fræðsluþörf þeirra frá
hjúkrunarþörfunum. Þroskaþjálf-
ar eru því fagmenntaður hópur,
sem bæði tilheyrir stétt kennara
og er þó mjög virkur í aðstoð við
hjúkrun. Hversu góðrar hjúkrun-
arþjónustu þessir skjólstæðingar
eru aðnjótandi, að þeirra eigin
mati, er erfitt að upplýsa í heild
sinni, því raddir þeirra eru sjaldn-
ast mjög auðheyrðar hvað kröfur
snertir. Vissulega ber viðtal í
Morgunblaðinu 22. mars sl. við
móður eins hinna fjölfötluðu
barna, sem að mestu nýtur um-
önnunar í heimahúsum enn sem
komið er, nokkurn vott örvænt-
ingar vegna þess hversu fátt er í
boði af því sem sögur fara af að
væri mögulegt. Þessi móðir lætur
þess líka getið, að henni þyki lítil
furða þótt skortur sé á þjónustu
fyrir hjálparvana þjóðfélagsþegna
á meðan laun starfsmanna sjúkra-
þjónustunnar, annarra en lækna,
séu svo lágt metin sem raun ber
vitni.
Ráðstefnur eða fundir eru ekki
lausn í sjálfu sér, þótt orð séu til
alls fyrst. Það er heldur ekki nóg
aÖ byggja fleiri og fleiri sérhann-
aðar íbúðir og stofnanir fyrir
hjúkrunarþurfi þjóðfélagsþegna.
Ef þjóðin vill takast á við að fá
hjúkrunarþörfum landsmanna vel
sinnt verður að byggja upp sjálfa
hjúkrunarþjónustuna. Svo sem
vér sáum svo munum vér upp-
skera,
Hafnarfirði, 23. mars 1981,
Elin Eggerz-Stefánsson
Leikf élag Skagf irðinga
sýnir Brúðuheimili Ibsens
ekki pólitísk samtök, launþega-
samtökin eru það ekki heldur, eða
eiga ekki að vera það. Þó eiga þau
sér fulltrúa í flestum bæjar- og
sveitarstjórnum landsins auk Al-
þingis. í framtíðinni verða Kaup-
mannasamtökin að leiða hugann
að því að tryggja sér þau áhrif
sem fela í sér að eiga fulltrúa á
þessum stöðum, þetta er mál sem
vert er að leiða hugann að:
Á þessu ári eiga tveir hyrn-
ingasteinar verzlunarinnar merk
afmæli, en það eru Verzlunar-
banki íslands hf. og Lífeyrissjóður
verzlunarmanna. Báðar þessar
stofnanir eru m.a. stofnaðar fyrir
tilverknað KI, í samvinnu við
félög launþega. Þessar stofnanir
hafa orðið til ómetanlegs gagns
fyrir verzlunina í landinu, ber
öllum kaupmönnum skylda til
þess að stuðla að frekari viðgangi
þeirra.
I þessu sambandi vil ég minna á,
í framhaldi af skylduaðild að
lífeyrissjóðum, sem sett var með
lögum nr. 55. frá 9. júní 1980, og
beina því til kaupmanna að sá
sjóður sem næst þeim stendur
hvað þetta snertir er Lífeyrissjóð-
ur verzlunarmanna, en skýrsla um
sjóðinn verður undir sérstökum
dagskrárlið hér á eftir.
Góðir fundarmenn ég mun nú
stytta mál mitt.
Ég hef ekki rætt um eða rakið
þau fjölmörgu málefni sem fram-
kvæmdastjórnin hefur unnið að á
sl. starfsári, nema að hluta til, það
mun framkvæmdastjórinn okkar,
Magnús E. Finnsson, gera hér á
eftir. Ég vil að endingu nota
tækifærið og þakka þeim aðilum
er skipuðu fulltrúaráð Kaup-
mannasamtaka Islands á sl. ári
fyrir góða samvinnu. Meðstjórn-
armönnum mínum í fram-
kvæmdastjórn og varastjórn
þakka ég einnig gott samstarf og
sérstaklega góðar móttökur, þegar
fulltrúar KI heimsóttu félögin á
sl. ári. Starfsfólk á skrifstofu KÍ
og þá sérstaklega framkvæmda-
stjóranum, Magnúsi E. Finnssyni,
þakka ég mjög gott samstarf á
liðnum árum.
Ágætu kaupmenn, eflum sam-
takamáttinn og snúum bökum
saman í baráttu okkkar fyrir
hagsmunum stéttarinnar. Það
skilar sér þó síðar verði. Eining er
aíi.
t HINNI þrálátu norðanátt,
kulda og trekki, megum við ibúar
hér í framhluta Skagafjarðar
nokkuð vel við una miðað við
aðra landshluta. Hér er litill
snjór en mikið svellað. Algerlega
er haglaust fyrir hross í Ilólmin-
um, sem er afar sjaldgæft að þvi
er bændur segja. Kennsla hefur
aðeins fallið niður einn dag það
sem af er þessum vetri.
Félagslíf hér i framhéraðinu er
mikið þótt andi kalt að norðan og
svellað sé í rót. Auk hefðbundinna
Þorrablóta og árshátíða hafa verið
starfrækt námskeið á Löngumýri,
tveir kórar starfa, leikfélag og
bridgefélag.
Rökkurkórinn, sem er blandað-
ur kór, fann upp á þeirri nýbreytni
að setja upp kabarett. Hefur
uppátæki þetta mælst mjög vel.
fyrir, sem marka má af því að
uppselt hefur verið á allar sýn-
ingar til þessa. Sveinn Árnason á
Víðimel hefur stjórnað uppfærslu
þessari, en undirleik annast Einar
Schwaiger. Kabarettinn saman-
stendur af söng, leikþáttum, gam-
anvísum o.fl. Þetta er skemmtun
fyrir alla fjölskylduna og hafa
ungir og aldnir haft af hið mesta
gaman.
Karlakórinn Heimir hefur æft
vel að undanförnu, yfirleitt tvisv-
ar í viku og stefna Heimismenn að
söngskemmtun nú innan tíðar.
Stjórnandi kórsins í vetur er
Rögnvaldur Valbergsson.
Það verður að teljast meiri
háttar menningaviðburður hér í
dreifbýlinu þegar mönnum gefst
kostur á að berja augum eitt af
leikhúsverkum heimsbókmennt-
anna. Leikfélag Skagfirðinga
réðst í það stórvirki í vetur að
taka til æfinga Brúðuheimili
Henriks Ibsens. í leikskrá segir
m.a. „Ekkert okkar sem vinnur að
þessari sýningu reynir að leyna
því að það er átakaverk, en um leið
spennandi og lærdómsríkt. Við
trúum því að það mannlíf sem
verkið speglar, þau vandamál ein-
staklinga sem þar er stillt upp séu
raunsönn. I mörg ár hefur löngun-
in til að takast á við verk þessa
stórkonungs leikbókmenntanna
nagað sálartetur manna sem
starfa í innsta hring L.S. Þó var
stjórnin búin að lesa tíu leikrit og
hafna þeim öllum áður en þessi
ákvörðun var tekin. Urslitum réði
það að innan varnargarða leikfé-
lagsins er leikhúsfræðingurinn
Solhild Linge, norsk kona sem
þekkir Ibsen og verk hans eins og
menntaður Islendingur Njál og
Egil Skallagrímsson."
Leikstjórinn, Solhild Linge og
maður hennar Einar Schwaiger,
tónlistarkennari, hafa reynst fé-
lagsmálastarfi hér í fram héraði
giftudrjúg þá þrjá vetur, sem þau
hafa dvalið hér.
Með aðalhlutverk í Brúðuheim-
ilinu fara Jóhanna Þórarinsdóttir,
sem leikur Nóru, Kristján Sigur-
pálsson, sem leikur Helmer, auk
þess Knútur Ólafsson, Edda Jóns-
dóttir og Helgi Baldursson. Frum-
sýning var í Miðgarði 19. marz og
var leikendum og leikstjóra mjög
fagnað að leik loknum. Var að
heyra á frumsýningargestum að
uppfærsla þessi hefði tekist mjög
vel og af sýningunni væri hinn
mesti menningarauki. Að sögn
formanns Leikfélags Skagfirðinga
er búið að ákveða sýningar á
leikritinu á Sauðárkróki og á
Akureyri.
Páll Dagbjartsson.
Frá sýningu Leikfélags Skagfirðinga á Brúðuheimili Henriks lbsens.
Jóhanna Þórarinsdóttir og Kristján Sigurpálsson. sem Nóra og
Helmer.
MARLIN-TOG
LÍNUEFNI
BLÝ-TEINATÓG
FLOTTEINN
NÆLON-TÓG
LANDFESTAR
BAUJUSTENGUR
Al og PLAST
ENDURSKINSHÓLKAR
BAUJULUKTIR
LÍNUBELGIR
NETABELGIR
NOTABELGIR
BAUJUBELGIR
ÖNGLAR — TAUMAR
NETAHRINGIR
LÍNUDREKAR
NETADREKAR
NETALASAR
NETAKÓSSAR
BAUJUFLÖGG
PLASTKÖRFUR
VÍRKÖRFUR
FISKGOGGAR
FISKSTINGIR
FLATNINGSHNÍFAR
FLÖKUNARHNÍFAR
BEITUHNÍFAR
KÚLUHNÍFAR
GOTUPOKAR
HVERFISTEINAR
í KASSA OG LAUSIR
RAFMAGNS-
HVERFISTEINAR
SALTSKOFLUR
ÍSSKÓFLUR
SNJÓÝTUR
•
GRÁSLEPPUNET
RAUÐMAGANET
KOLANET
SILUNGANET
FLOT- OG BLYTEINAR
NETAFLOT
HAKARLAÖNGLAR
SKÖTULÓÐARÖNGLAR
ÞUNGAVÖRU-
STREKKJARAR
TJÖRUHAMPUR, BIK
KALFAKTKYLFUR
HESSIAN-STRIGI
FERNISOLÍA
KARBOLÍN
BLAKKFERNIS
HRATJARA
GUMMISLONG-
UR
ALLAR STÆRÐIR
PLASTSLÖNGUR
GLÆRAR MEÐ
OG ÁN INNLEGGS
VELATVISTUR
í 25 KG BÖLLUM
HVÍTUR OG MISL.
GRISJUR í RÚLLUM
ml-*1
ANANAUSTUM
SÍMI 28855
Opið laugardaga 9—12