Morgunblaðið - 25.04.1981, Síða 35

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. APRÍL 1981
35
Dr. Gunnar Thoroddsen ílytur erindi sitt á ráðstefnunni. Einnig eru á myndinni Pétur Raínsson
fundarstjóri og Valdimar Bragason fundarritari.
Ráðstefna SUS um kjördæmamál:
Breytingar á kjördæma-
skipan á þessu kjörtímabili
- Fjölgun þingmanna er óhjákvæmileg sögðu fulltrúar stjórnmálaflokkanna
í siðustu viku efndi Samband
un^ra sjálfstaeðismanna til ráð-
stefnu um kosninKafyrirkomulaK
ok aðrar stjórnarskrárbreyt-
inKar, ok var monnum úr ollum
flokkum boðið til að kynna sjón-
armið sinna flokka. Ráðstefnan
skiptist i nokkra liði, ok hófst
með setninKU Sverris Bernhöfts
fyrsta varaformanns SUS en að
þvi loknu flutti Dr. Gunnar
Thoroddsen forsætisráðherra er-
indi um stjórnarskrárbreytinKar.
Kom það m.a. fram i máli Gunn-
ars. að stjórnarskrárnefnd, sú
sem hann er formaður fyrir, hafi
nú starfað i tvö ár að heildarend-
urskoðun á stjórnarskránni ok
hafi fram að þessu skilað tveimur
skýrslum til alþinKÍs, annarri um
kjördæmamál en hinni um aðrar
breytinKar á stjórnarskránni.
SaKði Gunnar að þegar i upphafi
hefði nefndin sett sér þau mark-
mið með endurskoðun kjördæma-
málanna. að i fyrsta laKÍ fenKju
stjórnmálaflokkarnir þinKsati i
samræmi við kjósendafjölda, i
öðru laKÍ yrði komið á auknum
jöfnuði á milli byKKðarlaKa ok i
þriðja laKÍ yrði stefnt að auknu
valfrelsi kjósenda. Það kom
ennfremur fram i máli Gunnars
að nefndin stefndi að þvi að skila
heildartillöKum til AlþinKÍs fyrir
lok þessa kjörtimabils.
Næsti liður á dagskrá ráðstefn-
unnar voru breytingar á kosn-
ingafyrirkomulaginu, kjördæma-
skipan og kosningareglum og
höfðu þeir Matthías Á. Mathiesen
alþingismaður og Jón Magnússon
formaður SUS framsögu um það
efni. Matthías lýsti m.a. þeim
breytingum sem orðið hafa á
kjördæmamálinu frá 1857 til 1959.
Matthías gerði að umtalsefni þann
mikla ójöfnuð sem nú ríkti í
atkvæðavægi milli landshluta, og
sagði að annaðhvort yrði að gjör-
breyta núverandi kjördæma-
skipan eða leiðrétta misvægið
innan núverandi kerfis, og þá
helst þannig að svipað hlutfall
yrði á milli byggðarlaga og varð
eftir breytinguna 1959. Matthías
taldi líklegt, að seinni lausnin yrði
valin, en trúlega yrði það ekki gert
nema á þann hátt að fjölga
þingmönnum. Að lokum sagði
Matthías að það væri meginsjón-
armið Sjálfstæðismanna að sams-
konar reglur giltu um kosningu
þingmanna hvarvetna á landinu.
Jón Magnússon tók mjög í sama
streng og sagði, að grundvallar-
skilyrði lýðræðis væri að hver
einstaklingur hefði sömu mögu-
leika og sama rétt til að velja
stjórnendur þjóðfélagsins. Sér-
réttindi í þeim efnum væru frávik'
frá Lýðræðishugmyndum. Jón
nefndi mismunandi valkosti við
því, að svipað hlutfall næðist á
milli landshluta og fékkst með
kjördæmabreytingunni 1959. Allir
lögðu þeir áherslu á, að nokkra
leiðir væru færar við tæknilega
lausn málsins, en fyrsta skrefið
væri að koma sér saman um
grundvallaratriðin. Það kom einn-
ig fram að liklega væri óhugsandi
að finna pólitíska lausn án þess að
fjölga þingmönnum. Þá var
greinilegur áhugi hjá öllum fram-
Á myndinni sést hluti ráðstefnugesta.
lausn þessara mála, en lagði
jafnframt áherslu á að núverandi
misvægi krefðist breyttrar skip-
unar. Jón taldi ennfremur að
breytingarnar yrðu ekki gerðar
nema innan ramma núverandi
kerfis og þar af leiddi að fjölgun
þingmanna væri óhjákvæmileg.
Þriðji liður ráðstefnunnar fjall-
aði um viðhorf annarra stjórn-
málaflokka til breytinga á
kosningafyrirkomulaginu en þar
fluttu erindi Ólafur Ragnar
Grímsson frá Alþýðubandalaginu,
Vilmundur Gylfason frá Alþýðu-
flokknum og Hákon Sigurgríms-
son frá Framsóknarflokknum. í
máli þeirra allra kom fram, að
flokkarnir væru þegar búnir, eða
væru í þann veginn að móta
afstöðu til grundvallaratriða
þessa máls, eins og að jafna
atkvæðavægi milli landshluta,
tryggja rétt þingmannahlutfall
miðað við kjósendafjölda, hafa
persónubundnara kjör. Þá kom
fram eindreginn vilji ræðumanna
til að leysa kjördæmamálið fyrir
lok þessa kjörtímabils og vildu
framsögumenn almennt stefna að
Flokksstjóm Alþýðuflokks átelur yfírgang stórveldanna
MORGUNBLAÐINU hefur borizt
fréttatilkynnmg frá flokksstjórn
Alþýðuflokksins þar sem segir
meðal annars:
Flokksstjórn Alþýðuflokksins lýs-
ir miklum áhyggjum vegna sífellt
aukinna afskipta risaveldanna,
Sovétríkjanna og Bandaríkjanna, af
málefnum ’smáþjóða. Framkoma
þeirra er ógnun við lýðræðið og
heimsfriðinn, og hefur á síðustu
misserum aukið þá hættu, sem af
„köldu stríði" stafar.
Flokksstjórnin fordæmir hernað-
arlega íhlutun Sovétríkjanna í Afg-
anistan. Nú, 16 mánuðum eftir
innrás þeirra í landið, hefur sovésk-
um hermönnum verið fjölgað þar.
Flokksstjórnin vill einnig benda á
þróun mála í Póllandi, þar sem
frjáls verkalýðshreyfing reynir að
efla lýðræði og auka mannréttindi.
Stöðugar hótanir Sovétríkjanna og
annarra kommúnistaríkja um af-
skipti af innanlandsmálum Pól-
verja, eru með öllu óþolandi. Bein
afskipti Sovétríkjanna af málefnum
þar í landi með hernaðaríhlutun,
yrði ógnun við heimsfriðinn.
Af svipuðum toga eru spunnin
afskipti Bandaríkjamanna af átök-
unum í E1 Salvador. Þar styður
stjórn Bandaríkjanna ráðamenn
hersins, sem reyna nú að berja
niður frelsishreyfingu verkamanna
og bænda.
Flokksstjórnin gerir kröfu til
þess, að Bandankjastjórn styðji þær
tillögur, sem nú eru komnar fram
um friðarviðræður stríðandi afla í
E1 Salvador, og Alþjóðasamband
jafuaðarmanna er reiðubúið að hafa
milligöngu um. Sú krafa er gerð, að
stöðvaðar verði þær ógnir og skelf-
ing, sem er daglegt brauð saklauss
fólks í E1 Salvador. Ábyrgð Banda-
ríkjamanna í því máli er mikil.
Flokksstjórn Alþýöuflokksins tel-
ur, að allt friðartal risveldanna sé
aðeins orðin tóm á meðan þau á
þennan hátt hlutast til um málefni
smáþjóða.
sögumönnum að lækka kosninga-
aldur í 18 ár.
Fjórði liður á dagskrá ráðstefn-
unnar voru stjórnarskrárbreyt-
ingar og starfshættir Alþingis, en
undir þeim lið töluðu þeir Birgir
ísleifur Gunnarsson alþingismað-
ur og Haraldur Blöndal lögmaður.
Komu fram nokkuð skiptar skoð-
anir hjá þeim Birgi og Haraldi og
vildi Birgir t.a.m. lengja starfs-
tíma Alþingis, en Haraldur stytta.
Birgir vildi einnig takmarka þau
tilvik sem leyfilegt er að setja
bráðabirgðalög og hann taldi eðli-
legt að þingrofsrétturinn yrði
fluttur frá ríkisstjórn til Alþingis.
Þá kom fram í máli Birgis að hann
væri andvígur því að gera Alþingi
að einni málstofu.
í máli Haralds kom helst fram
að hann vildi að Alþingi setti
færri lög en nú tíðkaðist, en það
myndi veita almenningi kost á
meira sjálfræði í eigin málum. Þá
taldi Haraldur eðlilegt að þjóð-
höfðinginn hefði meira frumkvæði
t.d. varðandi stjórnarmyndanir en
nú er.
Að loknum kvöldverði var ráð-
stefnunni haldið áfram, með því
að þátttakendum var skipt upp í
starfshópa og eftir að álit þeirra
hafði verið kynnt hófust almennar
umræður. Komu þar fram skoðan-
ir bæði dreifbýlis- og þéttbýlis, en
almenn niðurstaða varð sú, að
leiðrétta yrði það misvægi sem
skapast hefði í vægi atkvæða frá
1959. Þá kom einnig fram áhugi á
því að í stjórnarskrána yrðu sett
mun strangari ákvæði en nú eru
til t.d. varðandi vöxt ríkisgeirans
og skattbyrði, á þá leið að binda
stærð ríkisins við ákveðið hlutfall.
Að umræðunum loknum var
síðan ráðstefnunni slitið.
Þeir
skilja
eðli
málsins
Melgerði 7 í Kópavogi er
einbýlishús, sem lætur lítið yfir
sér. Þroskahjálp keypti húsið
fyrir rúmu ári og rekur þar
gistiheimili fyrir börn og for-
eldra þeirra utan af landi sem
koma til borgarinnar vegna sér-
fræðilegrar þjónustu við börnin
— gegn daggjöldum, sem greidd
eru af opinberum aðilum.
Slíkt verkefpi var eitt af
brautryðjandastörfum Foreldra-
samtaka barna með sérþarfir er
það félag tók á leigu húsnæði í
Brautarholti 4 fyrir 7 árum og
rak þar gistiheimili að miklum
hluta með eigin framtaki.
Þegar Foreldrasamtökin gerð-
ust aðilar að Landssamtökunum
Þroskahjálp varð rekstur gisti-
heimilisins sameiginlegur og
nýtur að hluta styrks frá ríkinu.
Kvöld nokkurt í endaðan mars
lagði ég leið mína að Melgerði 7.
Stjórn hússins tók á móti mér
þar sem hún vissi um komu
mína. En í henni eru: Arnfríður
Ingvarsdóttir, Baldur Jónasson
og Þór Ástþórsson. Húsvörður er
Jóhanna Jóhannesdóttir hjúkr-
unarkona. Svo einkennilega vill
til að þau eru öll úr Foreldra-
samtökum barna með sérþarfir.
Aðspurð töldu þau það tals-
verðan létti að þau þekktust öll
áður, kunnu vel að vinna saman
og samræma sjónarmið sín í því
sem best mætti fara hverju
sinni.
Húsið Melgerði 7 er á einni
hæð. Stofan er mikil og rúmgóð,
hátt til lofts og vítt til veggja.
Eldhúsið er ekki stórt, en þægi-
legt. Á innra gangi eru 3 svefn-
herbergi og bað. Auk þess er
geymsla.
Bílskúr er tvöfaldur og unnið
er að því að innrétta hann sem
fundarsal. Stór garður er sunnan
við húsið. Þar verður rúmgóður
sólpallur og partur garðsins er
ætlaður í leiksvæði handa börn-
um, sem í húsinu dvelja.
Strax sést að mikið er búið að
vinna innan dyra til þess að gera
húsið sem aögengilegast og vist-
legast — þó hvergi nærri sé því
verkilokið.
Flest eru þau verk unnin af
hússtjórninni og öðrum í Félags-
samtökunum.
Þó hússtjórnin vilji sem
minnst um þá sjálfboðaliðsvinnu
ræða, verður það Ijósara eftir
því sem lengra er skyggnst að
þarna er unnið mikið og fórnfúst
starf af sérstakri samheldni og
gleði. Allt húsið er talandi vott-
ur þess.
Húsbúnaður er látlaus og hlý-
legur. Húsgögn eru í furðu miklu
samræmi, þótt það upplýsist að
þau eru víða að komin — sem
sagt gjafir frá félagsfólkinu —
vinum þess og velunnurum sem
fundið hafa að þeir áttu aflögu
heima til að bæta og prýða á
þessu sérstæða fjölskylduheim-
ili.
Þarna voru ung hjón austan af
fjörðum með son sinn 7 ára. Þau
lýstu vel hve ótrúlegur léttir og
öryggi væri í því við komuna
suður, að fá húslykla í hendur
frá henni Jóhönnu húsverði, geta
síðan dvalið þarna eins og heima
hjá sér meðan þau þyrftu að
vera með barn sitt hjá sérfræð-
ingi. Auk þess að hafa þarna öll
heimilisþægindi væru strætis-
vagnaferðir til Reykjavíkur
mjög hagstæðar. Að það gætu
verið tvær fjölskyldur í húsinu í
einu töldu þau fremur kost.
Fólkið kynntist, ræddi sameig-
inleg áhugamál, drykki gjarnan
saman kaffisopa á kvöldin,
horfðu saman á sjónvarpið og
fleira.
Hússtjórnin áréttaði það að sá
þáttur, að þarna væru tvær
fjölskyldur í einu, hefði ekki
valdið óþægindum. Fólk virtist
fremur hafa gaman af nærveru
hver annars.
Það er viss lífsreynsla að
dvelja kvöldstund með hópi af
fólki sem hefur sannarlega axlað
stórar byrðar í lífinu af kjarki
og festu — horfir beint fram og
á nóg af skilningi og vilja til
hjálpar öðrum er við sömu
aðstæður búa — og lætur þar
ekki sitt eftir liggja.
Ef í slíkum hópum er ekki að
finna þann kjarna sem af vex
betra líf til handa þeim, sem
mætt hafa örlögum sem enginn
vill mæta — þá finnst sá kjarni
hvergi.
Þessir hópar eru margir, en
þeir eru hljóðir af því að þeir
skilja eðli málsins og vinna
samkvæmt því.
Þeir sem tala af vanþekkingu
— en löngun til að hjálpa, ásamt
löngunarleysi til þess að kynnast
og taka virkan þátt í bættum
kjörum fyrir þá vanmáttugu í
samfélaginu, ættu að gefa sér
tíma til að leita á vit þessara
hópa. Það hlýtur að kveikja í
brjóstum þann sannleik að við
eigum öll þessa veröld saman og
við erum á sömu vegferð og
verðum að haga okkur sam-
kvæmt því.
- J.J.
Svo skulum
viö til
gleöinnar gá
Umsjónarmaður Jenna
Jensdóttir rithöfundur