Morgunblaðið - 25.04.1981, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. APRÍL 1981
+ Móöir mín, SVANHILDUR STEINÞÓRSDÓTTIR, Hjaröarhaga 26, Reykjavík, lést á Borgarspítalanum aö morgni 24. apríl. Hrefna Kristmannadóttir.

t Móöir okkar, KRISTÍN FRIDSTEINSDÓTTIR, Bergstaöastræti 12a, andaöist 23. apríl. Ásta Einarsdóttir, Gísli Einarsson.

+ Eiginmaöur minn og faöir, ÞORSTEINN TÓMAS ÞÓRARINSSON vélfrasóingur, lézt í Nairobi, Kenya, 20. apríl. Þóra G. Einarsdóttir, Ingi Þorsteinsson.

+ ALISE H. PÁLSSON, Eskihlíö 16, lést 11. apríl sl. Jarðarförin hefur fariö fram. Páll Halldórsson.

+ Maöurinn minn, ÁRNI MAGNUSSON prentarí, Selfossi, andaöist 1*3 apríl. Eja Magnússon.

+ Gtför móöur okkar og tengdamóöur, RANNVEIGAR EGGERTSDÓTTTUR, Laugavegi 136, fer fram frá Fossvogskirkju mánudaginn, 27. apríl, kl. 10.30. Klara Klssngsdóttir, Gunnar Klængsson, Jóna Sigurgeirsdóttir og aörir aöstandendur.

+ Móöir okkar, ÓLÍNA B. RASMUSSON, Þingholtsstræti 8, veröur jarösungin frá Dómkirkjunni mánudaginn 27. apríl kl. 3 e.h. Carl Rasmusson, Werner Rasmusson.

+ Eiginkona mín, móöir okkar, tengdamóöir og amma, SIGRÚN MAGNUSDÓTTIR, Heiövangi 16, Hafnarfirði, veröur jarösungin frá Garöaklrkju, Garðabæ, í dag, laugardaginn 25. apri'l, kl. 14.00. , _ Pétur Stefénsson, bðrn, tengdabörn og barnabðrn.

+ Innilegar þakkir til allra, sem á margvíslegan hátt heiöruðu minningu móöur minnar, RÓSU DAVÍOSDÓTTUR fré Kroppi. Kærar kveöjur, Valborg Gísladóttir Floderus.
Guðbjörg Sigurðardótt-
ir - Minningarorð
Fædd 1. september 1892.
Dáin 13. april 1981.
Það fer ekki hjá því að þörf sé á
að festa á blað eitthvað úr safni
minninganna um þessa merku
konu, ömmu mína. Á minningarn-
ar um þau fimmtán ár sem við
vorum mjög nánir samferðamenn
ber ekki skugga.
Æskustöðvarnar voru í Önund-
arfirði og var hún dóttir Hall-
bjargar Jónsdóttur og Sigurðar
Guðmundssonar. Hún átti fimm
systkini, Amelíu, Jónas, Sólveigu,
Sigríði og Kristjönu Guðrúnu,
amma var næst yngsta barn
þeirra. Mjög ung missir hún móð-
ur sína og erfiðir tímar fara í
hönd. Sem unglingur kynnist hún
harðæri miklu er hún í óvenju
erfiðri vist þurfti að ferðast lang-
an veg eftir nauðsynjum, berfætt
um vetur. Verkin sem henni voru
ætluð voru langt umfram getu og
líkamsstyrk unglings. Vitneskjan
um þetta er komin frá systkinum
hennar og vinveittum samsveit-
ungum, sem sendu börn sín með
brauð í veg fyrir unglinginn
svangan og þreyttan. Svo illa er
hún á sig komin er fréttir berast
til bróður hennar um ástandið að
hún getur ekki gengið óstudd burt
frá þessum þrautastað.
Og víst er um það að ég og þeir
sem voru samferða gömlu konunni
nutu góðs af, því þessi erfiða
reynsla hefur markað og þroskað
allt hennar viðhorf til lífsins.
Ríkjandi eiginleiki í hennar fari
var samkennd og skilningur með
þeim sem minna máttu sín. Oft
slegið á gáska og leik barnsins að
vilja herma eftir þeim sem eitt-
hvað skar sig úr og var öðruvísi
vegna fötlunar eða kynþáttar.
A sinn virðulega hátt benti hún
barninu á breiskleika mannanna
og beitti oft dæmisögum og spak-
mælum fyrir sig. Svo sem „F.kki
eru allar ástir í andliti fólgnar".
Hin ýmsu verðmæti grópast inn
í huga barnsins. Á heimili þar sem
alltaf þarf að spara verður birta
jólanna áþreifanleg er öll hýbýli
eru böðuð birtu rafmagnsljósanna
á sjálfa jólanóttina.
Um tvítugt flyst amma á ísa-
fjörð og hefur átt þar heima síðan.
Þau störf sem ungum konum stóðu
til boða á þessum árum voru vist
og fiskvinna. Hvorutveggja fékk
amma að reyna og hafði stundum
á orði að hráslagalegt hefði verið
við að vaska fisk.
12. apríl 1923 giftist hún eftirlif-
andi eiginmanni sínum Birni Jó-
hannssyni. Alla sína ævi hefur afi
stundað sjóinn, nema allra síðustu
árin og því auðsætt að uppeldi
barnanna kom mest á ömmu. Þau
eignuðust sjö börn, Matthildi Sig-
ríði, móður mína, Jóhann, Hall-
björn, Torfa, Jónas, Björn og
Kristján Friðrik. Fjögur börn
tóku þau í fóstur, bræðurnir Jón
og Jóhann bætast ungir í barna-
hópinn. Nærri má geta að þröng
hafi verið á þingi með fjörmikinn
hópinn í einu herbergi. Síðan
nokkuð mörgum árum seinna bæt-
umst við systurnar Guðrún og ég
við. Með seiglu lögðu þau grunn-
inn að þroska allra sinna barna,
hún með festu sinni ást og hlýju,
hann með dugnaði sínum. Því fast
var sóttur sjórinn og mikið unnið.
Ljúf er minningin um mildar
móðurhendur sem veittu huggun
hvort sem var í smásorgum og
hrufli æskunnar eða alvarlegri
veikindum. Róin og kyrrðin sem
fylgdu gömlu konunni alla tíð,
sefaði allan ótta og veitti styrk
sem endist enn.
Við gluggann út að sjónum sat
amma oft, kát og hress á góðviðr-
isdögum að fylgjast með knatt-
spyrnunni, kvíðin og kyrr, hljóðlát
í biðinni eftir ástvinunum á sjón-
um. Fyrst ástkærum eiginmanni
síðan ungum sonum og fósturson-
um. Mér rennur í grun að heitt
hafi verið beðist fyrir þarna við
þennan útsýnisglugga. Því við
gluggann sat amma ef tvísýnt var
veður þótt ekki væri von á fleyinu
inn fjörðinn heldur bæri það
annars staðar að. Allir náðu
sjómennirnir hennar landi þótt
mjótt hafi verið á mununum á
stundum.
Amma gerði miklar kröfur til
sjálfrar sín og annarra. Hún var
ekki kröfuhörð á þessa heims
gæði, en vildi vita af sínu fólki, að
það myndi eftir henni og sýndi það
með samskiptum, heimsóknum
eða notaði símann.
Þegar öll börnin voru uppkomin
fluttust þau hjónin á Hjallaveg til
Torfa sonar síns og Sigríðar
Krókness. Af öllum öðrum í fjöl-
skyldunni ólöstuðum er þeirra
starf ómetanlegt. Þau hjónin og
ekki síður börn þeirra, sem nú eru
uppkomin, mátu meira að hafa afa
og ömmu hjá sér en rýmra hús-
næði. Samband þeirra Siggu og
ömmu var óvenju gott, byggt upp
á gagnkvæmri virðingu og trausti.
Vissulega voru gömlu hjónin hlý
og elsk að öllum sínum barnabörn-
um og mörg þeirra sýndu það í
verki með heimsóknum sem öldr-
uðum eru svo mikils virði. Hugur
minn er fullur þakklætis fyrir
samveruna með þessum sóma-
hjónum, og til þeirra fjölmörgu
sem hafa veitt birtu og yl inn í
þeirra tilveru. Eins mun vera með
okkur mæðgurnar, aldrei fáum við
fullþakkað þau verðmæti sem
okkur systrunum veittust, þótt við
ættum þyngd okkar í gulli.
Niðjar eru nú komnir hátt á
sjöunda tuginn. Það má því segja
að fullmannað sé fleyið til sigling-
ar inn á lognsléttan sæ ævikvölds-
ins. Afi þarf nú meira á okkur
öllum sínum börnum að halda en
nokkru sinni fyrr. Góður Guð
styrki þig, elsku afi minn, er þú nú
kveður þinn ástvin eftir langa
göngu saman hér í heimi.
Guðbjörg Grétarsdóttir
lags. Það er hið innra landnám,
sem við eflum með höndum vor-
um, geði, hug og tungu.
Þegar rituð eru kveðjuorð er sá
vandi oft mestur að draga mark-
línu á milli þeirra orða og þess
lofs, sem sannreyna má, og oflofs.
Ekki veit ég hversu kært Filippusi
var lofið, en oflof hefur hann
fyrirlitið. — En sannreyna má
með einföldum hætti, að rauði
þráðurinn i lífi Filippusar var
spunninn úr þeirri visku, sem lesa
má úr niðurstöðu Sigurðar Nor-
dal.
Filippus Gunnlaugsson ræktaði
þær eigindir, sem best hafa dugað
íslenskri þjóð kynslóð eftir kyn-
slóð. Hann bar ást til landsins,
ástundaði málrækt, hann var
traustur og trúr í hverju starfi,
sem hann tók sér fyrir hendur,
reglusemi og staðfesta og virðing
fyrir raungóðum hefðum mótuðu
líf hans. Sumir kunna að segja, að
hann hafi í framgöngu sinni verið
af „gamla skólanum" í jákvæðustu
merkingu þeirra orða.
Hann var góður sonur íslenskr-
ar þjóðar, flutti fræðslu, þekkingu
og reynslu frá kynslóð til kynslóð-
ar, og mun í þeim verkum lifa
áfram meðal okkar. — Hann
hrópaði ekki á torgum, — hann
var í hópi þeirra þúsunda, sem
unnu verk sin í kyrrþey og lagði
sitt af mörkum til að móta það
þjóðfélag, er við öll njótum.
Þegar Filippus var jarðsunginn
sl. miðvikudag, síðasta dag vetrar,
sungu fuglar vorsins við gröf
hans. Upphaf og endir í veraldleg-
um skilningi áttu stefnumót. Og
upphafið hélt áfram að vera til,
hin sífellda endurnýjun, hið lát-
lausa ævintýri, sem hvorki á
upphaf né endi í afstæðum tíma
og rúmi, — aðeins mælt á stiku,
sem maðurinn hefur gert til að
draga upp eitthvert form, ein-
hverja mynd af eigin lífi.
Filippus Gunnlaugs-
son - Minningarorö
Fæddur 17. mai 1905.
Dáinn 12. april 1981.
Festum uhh í minni
hvort ferd vorri skal stefnt
kynnlód eftir kynHlód
yfir krappan sjó tiraann:
til landnáms hiö innra
er lifi voru stofnt
hondum vorum. «oói
oic huK oif tunicu.
(Hannes Pétunwon)
Filippus Gunnlaugsson fæddist
að Hrófbergi í Strandasýslu 17.
maí 1905. Foreldrar hans voru
Marta Guðrún Magnúsdóttir,
(dóttir Magnúsar Einarssonar,
prentara i Viðey og bónda á
Halakoti í Hraungerðishreppi og
konu hans Sesselju Filippusdóttur
frá Bjóiu í Árnessýslu) og Gunn-
laugur Magnússon, bóndi á Ósi í
Strandasýslu (sonur Magnúsar
Magnússonar bónda og hrepps-
stjóra á Hrófbergi og konu hans
Guðrúnar Guðmundsdóttur frá
Þiðreksvöllum).
Á árabilinu 1921 til 1923 var
Filippus við nám í Núpsskóla í
Dýrafirði og frá 1925 til 1927 við
Samvinnuskólann í Reykjavík.
Þaðan lauk hann námsprófi. Fram
til ársins 1930 vann Filippus á búi
föður síns, stundaði sjóróðra,
vega- og símavinnu, en það ár
fluttist hann til Reykjavíkur. —
Þegar Viðtækjaverslun ríkisins
var stofnuð í september 1930 hóf
Filippus störf í skrifstofu hennar
og vann þar óslitið í 37 ár, eða til
áramóta 1967—1968. Um það leyti
veiktist hann og var frá vinnu um
þriggja ára skeið. Síðan starfaði
hann hjá fyrirtæki Friðriks A.
Jónssonar um nokkurn tíma, eða
meðan heilsa leyfði. Síðustu ævi-
árin átti hann við mikil og alvar-
leg veikindi að striða, en sú saga
verður ekki rakin hér.
Þannig var lífshlaupið í grófum
dráttum. En upptalning af þessu
tagi segir enga sögu, nema
kannski þá eina hve vel hann vann
þeirri stofnun, er hann réðist til.
Slík trúmennska er sjaldnast
endurgoldin eða metin að verð-
leikum. En þessi trúmennska, hið
vandaða orð og æði var rauði
þráðurinn í lífi Filippusar Gunn-
laugssonar. Fáa menn hefi ég
þekkt, sem betur féllu að þeirri
skilgreiningu prófessors Sigurðar
Nordal á skyldum okkar við sam-
félagið, er hann gerði grein fyrir í
erindinu „Batnandi manni er best
að lifa“. Þar segir hann:
„Við eigum að stefna að því,
hver á okkar afmarkaða sviði, að
bæta það þjóðfélag, sem við lifum
í, — hlýða lögum þess eða reyna
að fá þeim breytt til betri vegar, ef
við unum þeim illa, — valda
engum sársauka að þarflausu, en
vera til þess búin að efla réttlæti,
þar sem við finnum ólæknuð mein,
— skilja við hvern þann reit, sem
okkur hefur verið trúað fyrir,
betur ræktaðan en við tókum við
honum, hvort sem þessi reitur er
lítil ábúðarjörð, einhver atvinnu-
grein, embætti í ríkisins þjónustu,
stjórnmálastarfsemi eða menn-
ingarstarf og skapandi andleg
vinna. Alls þessa þarf þjóðfélagið
við, að vel sé unnið."
Þessi skilgreining er einföld og
hefur ávallt verið mér hugleikin. I
fáum orðum er höfðað til hins
góða, til þeirrar staðfestu, er
skapar grundvöll siðaðs samfé-