Morgunblaðið - 29.08.1981, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. ÁGÚST 1981
|p;S5at^jjpg
upphafi, en affarasælast þó aö
reyna að lesa markvisst og
ætla sér ákveðinn tíma til
þess. Og þá er gott að hefja
lesturinn í bæn, taka til dæm-
is undir orð eins þeirra, sem
Biblían segir frá og segja:
„Tala þú Drottinn, því að
þjónn þinn heyrir."
Hvar skal byrja?
Reynslan er góður kennari.
Flestir reyndir biblíulesendur
munu bera að best sé að hefja
lesturinn með því að lesa um
Jesú Krist. Guðspjöllin segja
frá honum, starfi hans og
orðum. Og það er gjöfult að
lesa eitt guðspjall í heild
sinni, frá upphafi til enda.
Þau eru fjögur talsins og
þeirra elst og styst er Markús-
arguðspjall og sú bók er fljót-
lesin. Jóhannesarguðspjall er
svo yngst guðspjallanna, þó
Mig langar til þess að lesa Biblíuna, en satt best að
^ segja gefst ég upp eftir nokkrar síður. Ég hlýt að fara
einhvern veginn rangt að. Á ekki að byrja fremst eins
og á öðrum bókum?
Hvernig á að
lesa Biblíuna?
Það er ánægjuefni að svara
þessari spurningu og spurn-
ingum, svo eðlilegar sem þær
eru. Það er líka margur, sem
elur á áþekkum spurningum,
margur þeirra, sem byrjað
hafa að lesa Biblíuna „eins og
venjulega bók“. Ég geri þó
ekki ráð fyrir að s íkar spurn-
ingar brenni mjög á þeim, sem
taka þá bók sér í hönd í
forvitnisskyni eða eins og
hvert annað aldið og virt
bókmenntaverk, en það er
vissulega margur sem les
hana þannig og sér til ábata.
En hinum, sem ganga á vit
þessari bók til að leita þeirrar
lífsfyllingar, þeirrar sönnu
gleði og eilífu verðmæta sem
reynsla kynslóðanna ber að
hún búi yfir, leitar Guðs í
orðum hennar og fundar við
algóðan Guð, sem ótölulegur
fjöldi vottar að tali á blöðum
hennar, en gefast æ að nýju
upp við lesturinn, þeim verða
þessar spurningar harla
áleitnar. Og því einlægari sem
löngunin er til að öðlast lif-
andi leiðsögn þess orðs, þann
frið og hvíld og líkn sem það
orð býr yfir, þeim mun hættar
er við að spurningin „Fer ég
ekki einhvernveginn rangt
að?“ búi yfir broddi annarrar
spurningar, sem kann að
nísta, einmitt þegar síst
skyldi, broddur spurningar-
innar: „Er eitthvað rangt við
mig? Hvers vegna heyri ég
ekki rödd Guðs í þessu orði
eins og svo margur annar?
Hvers vegna talar Guð ekki
við mig?“
Ég vona að þau svör sem ég
skal leitast við að gefa við
þes^um spurningum megi
verða einhverjum til liðs við
að höndla þá gjöf, sem Biblían
geymir öllum.
Á ekki að
byrja fremst?
"Biblían er safn bóka, enda
þýðir orðið Biblía bækur.
Bækur hennar eru 66 talsins,
afar ólíkar að formi og inni-
haldi og raunar aldri, enda
segja þær árþúsunda sögu
einstaklinga og þjóðar, sam-
skipta Guðs og manns, Guðs
og ísraels. Þessum bókum er
ekki skipað niður eftir aldri,
heldur fremur innihaldi og
hver bók um sig er næsta
sjálfstæð heild þó innri tengsl
séu milli þeirra. Þetta á eink-
um við um Gamla testament-
ið, sem er fyrri og að vöxtum
meiri hluti Biblíu kristinna
það varðveiti máske sumar
frásagnirnar í uppruna-
legustu formi. Við lestur þess
verður skjótt fundið hvers
vegna það reynist slík upp-
spretta andlegra og eilífra
gæða sem saga kirkjunnar
vottar og reynsla þeirra, sem
dýpst hafa reynt helgandi og
heilgandi návist hins upp-
risna. Matteusarguðspjall,
sem m.a. geymir Fjallræðuna
og önnur orð Jesú, sem oftast
er vitnað til, fyllir einnig út
þá mynd hans, sem bar sér
Þau cru fá löndin þar sem
Hihlían er ekki lesin. Hún cr
sífellt þýdd á fleiri tungumál
og er uft fyrsta bókin sem
prentuð er á viðkomandi máli.
manna, en síður Nýja testa-
mentið, sem er síðustu 27 rit
Bibiíunnar, og varð til á
fáeinum áratugum eftir
krossfestingu og upprisu Jesú
Krists. Þetta er vert að hafa í
huga og af þessari ástæðu er
engin þörf á að hefja lestur á
fremstu síðu Biblíunnar og
lesa síðan áfram, eins og
okkur er tamast þegar aðrar
bækur eiga í hlut. Það er
auðvitað ekkert rangt við að
lesa Biblíuna frá upphafi til
enda, en hætt er við að nýir
biblíulesendur heykist á slíku.
Flestum mun affarasælla að
ætla sér minni yfirferð í
Að nálgast boðskap Bihlíunn-
ar í bæn.
það vitni að hann sé orð Guðs
holdi klætt kominn til að birta
okkur hvernig sá Guð er, sem
við eigum, ekki aðeins í orði
heldur verki. Og Lúkas, sem
var fylgdarmaður Páls post-
ula safnar í sína bók vitnis-
burði um Jesú og notar bæði
skriflegar heimildir og minn-
ingar þeirra er nutu návistar
hans. Og í guðspjalli hans er
að finna sumar þær frásagnir,
sem kærastar eru, dæmisögur
Jesú um leitina að hinu týnda,
t.d. um föðurinn, sem hleypur
með opinn faðm mót syninum
týnda, dæmi leitar elskandi
Guðs að hinum seka og týnda
til að leiða hann heim, allt
áréttan þess sem Jesús birtir í
veru sinni og verki, fyrirgefn-
ingu, fórn og sigri. Og Lúkas
greinir í annarri bók sinni,
Postulasögunni, frá þeim
áhrifum, sem sigur Guðs
kærleika hafði, segir frá
stofnun kirkjunnar . eftir að
upprisa Krists hafði birt trú-
ar og skilningsvana lærisvein-
um hans að Guð staðfesti að
allt, sem Jesús sagði um sig
var satt, að eilifu satt, að
hann er það eilífa orð, sem
almáttugur og algóður Guð
vill gefa börnum sínum af því
að hann ann þeim. Og Post-
ulasagan segir frá sigurgöngu
fagnaðarboðskaparins um
hjálpræði Guðs á fyrstu ára-
tugunum eftir upprisu Krists,
segir frá postulunum, einkum
Páli, sem fyrst ofsótti þá, sem
orð hins upprisna Krists hafði
höndlað og síðar varð fremst-
ur votta þess sama orðs. Og
eftir að hafa lesið sögu hans
og postulanna hinna, er dýr-
mætt að geta lesið vitnisburð
þeirra sjálfra, sem þeir hafa
skrifað eigin hendi, sendibréf-
in til safnaöanna, sem þeir
stofnuðu, bréf vitnisburðar
sem hvetur, áminnir, styrkir
og boðar sigur hins upprisna
Drottins. Þau bréf, svo ólík
sem þau eru, enda tilefni
ritunar þeirra mismunandi og
þarfir viðtakendanna af ýms-
um toga, geyma okkur marga
dýrmæta perlu og ómetan-
legan stuðning til að gjafir
þess Drottins, sem höfundarn-
ir votta og boða hlotnist
einnig okkur, sem nú megum
lesa þau. Filippíbréfið er
dæmi þess. Það hefur verið
nefnt bréf gleðinnar, en Páll
ritaði það vinum sínum í
Filippí frá Róm, þar sem hann
sat fangi og beið dóms, sem
hann gat vænst að yrði til
dauða. Verið ávallt glaðir,
segir hann, glaðir í Drottni.
Það er inntak þess bréfs,
hvatning til gleði sakir þess
að Kristur er upprisinn og vill
vera hjá okkur nú þegar og til
þess að eiga okkur að eilífu.
Og með einum eða öðrum
hætti er þetta boðskapur bréf-
anna hinna, raunar Biblíunn-
ar í heild. Því sá Guð, sem
skapaði manninn til þess að
eiga að eilífu en maðurinn
flýr, æ að nýju, hann leitar
okkar og gefur son sinn til
þess að vera okkur orð um
eilífa miskunn og náð sem
ekki vill bara benda okkur
heldur og bera yfir þá gjá sem
milli sköpunarinnr og skapar-
ans liggur. Það orð er fagnað-
arboð um þann kærleika, sem
líður á krossi og sigrar fyrir
okkur, og trú okkar á að vera
andsvar við þeim kærleika og
getur einmitt sakir hans verið
þakklát gleði og friður í sæld
og í þraut og styrkur í hverju
stríði og sigrað þannig í okkur
nú og að eilífu. Þetta boðar
Nýja testamentið, — nýi sátt-
málinn þýðir það orð, boðar
sátt og frið milli Guðs og
manna, sátt, sem byggir á því
hvað Guð, sem gaf soninn sinn
eina hefur fyrir okkur gert og
vill gera. Og orðið nýi vísar til
þess gamla, Gamla testament-
isins. Sú bók var Biblia Jesú
Krists. Hann lifði í og af
þeirri náð, sem sá sáttmáli
boðar. Og þó nýi sáttmálinn sé
uppfylling fyrirheita hins
gamla, er gamli sáttmálinn
fjarri því úreltur, því þar
talar sami Guð og í hinum
nýja. Því skyldum við ekki
afrækja það sáttarorð, heldur
njóta þeirrar ríkulegu bless-
unar, sem það færir. Sá sem
les Nýja testamentið sér líka
glögglega hve hið gamla er
samofið því, bæði í ritum
postulanna og ekki síður í
guðspjöllunum. Og það er gott
að lesa Gamla testamentið við
leiðsögn Jesú, lesa t.d. þá bók,
sem hann vitnar svo títt til,
bók Jesaja spámanns, og siðan
sálma Davíðs, sem Jesús sótti
styrk og blessun í og túlkaði,
til dæmis 23. sálminn, 103. og
Séra Árni Bergur Sigur-
björnsson er sóknarprestur i
Ásprestakalli i Reykjavik.
Ilann er stjórnarmaður Ilins
islenska Biblfufélags og hefur
unnið að hinni nýju útgáfu
Biblíunnar.
121. svo aðeins þrír þeirra séu
nefndir. Fáar bækur Biblí-
unnar munu vera meira not-
aðar til uppbyggilegs lestrar
en einmitt sálmarnir og þeir
ásamt spámannaritunum
bjart fordyri að því nægtabúri
blessunar, sem Gamla testa-
mentið er.
Ný biblíuútgáfa
og auðveldari
til lestrar
Ég vona að þessi orð mín
svari að einhverju leyti þeim
spurningum, sem hér voru
fram settar. Við þau vil ég
aðeins bæta að þess er ekki að
vænta að öll útsýn Biblíunnar
opnist neinum í einni sjón-
hendingu. En það þori ég að
fullyrða að sá sem Ieitar að
lindum hennar mun hljóta
blessun, því ríkulegri, sem
lengur og oftar er lesið. Það er
mikið fagnaðarefni að Hið
íslenska Biblíufélag hefur nú
kynnt nýja útgáfu Biblíunnar
sem það hefur hafið dreifingu
á, útgáfu, sem er ólíkt
aðgengilegri til lestrar en þær
biblíuútgáfur, sem völ hefur
verið á á íslensku. Þar er að
finna nýja þýðingu guöspjall-
anna og Postulasögunnar úr
frumtextanum og ennfremur
hefur málfar og þýðing á
bréfum Nýja testamentisins
sem og öllum ritum Gamla
testamentisins verið vandlega
yfirfarin og málfarsleg og
þýðingarleg lýti færð til betri
vegar. Þar við bætist að bókin
er öll sett með öðrum og
læsilegri hætti en áður var og
millifyrirsagnir settar eftir
innihaldi ritanna sem er
mikilvæg stoð við lestur. Auk
þessa er neðanmáls að finna
tilvitnanakerfi með lykilorð-
um, sem mun reynast áhuga-
sömum lesendum staðgóð leið-
beining og holl við að íhuga
þann boðskap, sem bókin flyt-
ur. Einnig er í þessari nýju
Biblíu landabréf yfir sögu-
staði hennar og orðaskýringar
yfir fjölmörg hugtök sem og
skrá yfir mikilvæga ritningar-
staði og síðast en ekki síst
hefur bókin viðauka, sem flyt-
ur stutta en trausta kynningu
á öllum ritum Biblíunnar,
innihaldi þeirra, markmiði og
tilefni ritunar, og allt er þetta
ómetanleg leiðbeining bæði
nýjum lesendum og öðrum,
sem handgengnir eru henni.
Er það vissa mín, að þessi
útgáfa Biblíunnar og gerð
hennar muni opna mörgum
nýjum lesendum boðskap
hennar og verða mörgum
blessun með því að veita birtu
eilífra sanninda hennar yfir
og inn í líf og stríð eldri sem
yngri.