Morgunblaðið - 28.01.1982, Síða 18

18
MORGUNBLAÐrEV-FtMMTUDAGUR 28. JANÚAR 1982
Samstarf kenn-
ara í dreifbýli
eftir Ingvar Ingvarsson
Fátt er Ijúfara en að njóta sam-
starfs og samvista KÓðra félajía.
Þörfin, hjá okkur mönnunum,
fyrir samneyti við aðra er að
sjálfsögðu mismunandi eftir ein-
staklinKum. Þó er það svo með
okkur flest, að okkur líður betur í
návist vinar eða í hópi góðra fé-
laga. Vinurinn eða félagarnir eru
þá xjarnan úr hópi þeirra sem
hafa svipuð viðhorf til lífsins og
tilverunnar — hafa svipaðar
mannKÍldishuKsjónir — og/eða-
hafa sömu áhunamál.
ÁhuKamál manna eru afar fjöl-
breytileg og marKvísleg, að
ógjörningur er að telja þau upp
hér. Hjá sumum fer áhugamálið
og atvinnan saman, — aðalstarfið
er aðaláhugamálið. I þeim tilfell-
um nýtur starfið starfskrafta við-
komandi nánast allan vökutíma
hans. Starfið veitir honum lífsfyll-
ingu og er honum annað og meira
en brauðstritið eitt.
Starfsgreinafélög mörg hver eru
Ijós vottur þess, þegar saman
tvinnast aðalstarf og áhugamál.
Otult starf þeirra að eflingu
starfsgreinanna kemur víða fram.
Mörg félög leggja fram stóra fjár-
muni og mikla vinnu í þessu skyni,
þrátt fyrir að höfuðtilgangur
þeirra hafi upphaflega verið að
berjast fyrir betri kjörum félag-
anna og fullnægja félagsþörf
þeirra.
Stjórnendum stofnana og fyrir-
tækja er að verða það æ Ijósara
hve mikilvægt öflugt félagsstarf
starfsmanna getur verið starfi
fyrirtækisins eða stofnunarinnar,
hvort heldur það er á sviði fram-
leiðslu eða þjónustu. Góð líðan
starfsmanna er forsenda þess, að
þeir geti tekist á við erfið, vanda-
söm og oft flókin verkefni. Virkt
félag starfsmanna getur, í mörg-
um tilfellum, lagt nokkuð af
mörkum, t.d. við aðhlynningu ein-
staklinganna, svo sem með því að
aðstoða þá við úrlausn persónu-
legra mála og sinna félagsþörf
þeirra með því að virkja sem
flesta til starfa innan félagsins.
Nokkuð er um það að stjórnend-
ur og féiög starfsmanna gangist
sameiginlega fyrir námskeiðum
eða fræðslufundum í hinum ýmsu
starfsgreinum. Samstarf stjórn-
enda menntamála og samtaka
kennara er gott dæmi hér um.
Hin svonefndu svæðasambönd
grunnskólakennara — sem eru að
meginreglu eitt í hverju kjördæmi
landsins — hafa um margra ára
skeið, staðið fyrir fræðsiufundum
og námskeiðum um kennslu- og
uppeldismál, í samvinnu við
endurmenntunarstjóra Kennara-
háskóla Islands og/eða námstjóra
Skólarannsóknadeildar Mennta-
málaráðuneytisins ásamt viðkom-
andi fræðslustjóra. Eru fræðslu-
fundir þessir og námskeið oftast í
tengslum við félagsfundi kennara
á haustin — haustþing — sem
standa venjulega í tvo t il þrjá
daga. Boðið er þá gjarnan upp á
7—12 valþætti hvern dag, í hinum
ýmsu sérgreinum kennslunnar og
hinum mörgu sviðum uppeldis- og
kennslufræðanna. Oftast eru
leiðbeinendur eða fyrirlesarar
fengnir að, en einnig eru kennarar
af heimaslóð kvaddir til. Haust-
þing kennara eru oft á tíðum ærið
fjölmennar samkomur (með allt
að 300 þátttakendum), sem krefj-
ast mikillar og nákvæmrar skipu-
lagningar. Sýna kennarar ætíð
mikinn áhuga fyrir fundunum,
einkum og sér í lagi er námskeið
eru í boði og eru ósínkir á fé og
vinnu til þeirra hluta.
Á haustþingunum er félags-
fundum og námi stillt saman til
þess að kennarar geti nýtt sömu
ferðina, sem er ærið löng á stund-
um, til félagsþátttöku og örlítillar
endurmenntunar eða fróðleiksöfl-
unar.
Einnig gangast sömu aðilar
fyrir einstökum námskeiðum og
fundum um sérstök og aðkallandi
málefni.
Aðstaða kennara til félagsþátt-
töku er með afar misjöfnum hætti.
Einkanlega eru kennarar i fá-
mennustu skólunum og heimavist-
arskólunum í þröngri stöðu til að
sækja fundi og námskeið lengra
til.
Ingvar Ingvarsson
í seinni tíð hefur það orðið al-
gengara með hverju árinu, að
fræðslufundir séu haldnir á
vinnutíma starfsmanna. Kennar-
ar hafa sóst eftir þessari skipan
eins og aðrar stéttir og hafa t.d.
haustþingin, undangengin ár, ver-
ið haldin, að einhverju eða öllu
leyti, á starfsdögum skólanna.
Skoðanir, meðal kennara, eru
nokkuð skiptar um þessa tilhögun,
enda eru aðstæður þeirra ólíkar
eins og áður segir. T.d. eiga kenn-
arar í heimavistarskólunum örð-
ugt með að víkja sér frá, virka
daga, eftir að skóli er hafinn.
Hlutverk kennara í heimavist-
arskólum er ábyrgðarmikið starf.
Auk kennslunnar, annast þeir
gæslu nemendanna á heimavist-
unum og gagnvart yngri börnun-
um sinna þeir hlutverkum foreldr-
anna. Og ekki þykir geriegt að
senda nemendur heim, sem komn-
ir eru um langan veg, ef kennari
æskir að sækja áríðandi fund eða
námskeið. Kennarar fámennustu
skólanna, eiga við sama vanda að
etja. í skólum þar sem starfa einn,
tveir eða þrír kennarar er oft
miklum vandkvæðum bundið að
útvega forfallakennara, ef kennari
veikist eða þarf að bregða sér frá.
Við það bætist, að margir þessara
skóla eru bæði heimangöngu- og
heimanakstursskólar og sumir
heimavistarskólar jafnframt, þ.e.
a.s. að hluti nemenda kemur gang-
andi í skólann, öðrum er ekið og
þriðji hluti nemenda býr í heima-
vist skólans.
Leggst því allt skólahald niður,
ef kennarar þurfa að sækja fundi,
ráðstefnur eða námskeið út fyrir
byggðarlagið. Einnig þykir kenn-
urum þéttbýlli staðanna ýmislegt
að, er varðar aðstöðu til þátttöku í
félagsstörfum og öðru sameigin-
legu er lýtur að kennslustarfinu.
Eru það fyrst og fremst vega-
lengdir og víðátta félagssvæð-
anna, sem vaxa mönnum í augum,
sem eru eins og áður segir, sömu
byggðarlögin og tengjast í kjör-
dæmum landins, en vegna
fámennis landsbyggðarinnar er
ekki talið gerlegt að hafa þau
fleiri og minni að landstærð.
í hvert skipti, þegar boðað er til
fundar eða námskeiðs, verður að
taka tillit til allra félaganna á
svæðinu eins og unnt er. En þegar
t.d. aðeins eitt námskeið (hverrar
tegundar) er haldið á svæðinu, er
ekki hægt að komast hjá því að
kennarar þurfi að sækja það um
langan veg. Við þetta bætist rysj-
ótt veður og oft slæm færð til
ferðalaga, en veturinn hlýtur
ávallt að vera sá tími ársins sem
kennarar verja til félagsstarfa,
það er á starfstíma skólanna. Á
Norðurlandi, þar sem undirritaður
er einna helst kunnugur, þykir
langt t.d. úr Ólafsfirði og austur á
Þórshöfn á Langanesi, jafnvel þótt
helminguð væri og ótryggt að
leggja upp í ferðalag á köldum og
dimmum vetrardegi. Samt er það
áreiðanlega barnaleikur í saman-
burði við samgöngur á Vestfjörð-
um og á Austurlandi. Hygg ég þó
að Austfirðingar hafi orðið verst
úti, hvað félagsmál kennara varð-
ar, og eru samgöngurnar höfuð
óvinurinn í þessum efnum.
Er það virkilega verðugt verk-
efni fyrir Kennarasamband Is-
lands að leita lausna á félagsmál-
um kennara í hinum afskiptu
byggðum, einkanlega þeirra Aust-
firðinganna, og athuga t.d. hvort
breyting á félagssvæðinu, með til-
liti til samgangna, væri einhver
úrbót á þeirra málum.
Rétt er að geta þess hér að lok-
um, í vandamálapistli þessum, að
oftast eru það þeir, sem mest fyrir
hlutunum þurfa að hafa, sem eru
með afbrigðum viljugir að leggja
upp í langferð, í þágu starfs og
stéttar, svo, að það hvarflar að
manni, að það sem hér hefur verið
sagt á undan, hljóti að vera langt
fyrir utan og ofan allan raunveru-
leika. Gott ef svo væri.
Gleðilegt nýtt ár.
Akureyri, janúar 1982
Ingvar Ingvarsson
V ogaskóli
eftir Sigurlaugu
Magniísdóttur
Ég er móðir í Vogaskólahverfi,
og mér finnst eðlilegt og nauð-
synlegt, að ég segi mínar skoðanir
og skoðanir fleiri foreldra í hverf-
inu á því, sem hefur komið til máls
með Vogaskóla, en það er að flytja
nemendur 5.-9. bekkjar grunn-
skóla yfir í Langholtsskóla.
Fræðsluráð Reykjavíkur sam-
þykkti sumarið 1981, að stefnt
yrði að því að færa eldri bekkina,
þ.e. nemendur 10 ára og eldri, yfir
í Langholtsskóla.
Eins og lesendum mun vera
kunnugt, hefur stór hluti Voga-
skóla þegar verið seldur ríkinu til
starfrækslu menntaskóla, og flutti
Menntaskólinn við Tjörnina í skól-
ann.
Ég hef undanfarnar vikur hugs-
að mikið um þetta mál. Mér er það
mjög Ijóst, að gera verður sér ljósa
stöðu unglinganna, sem stendur,
ef til vill, til að flytja.
Það er mikið talað um unglinga-
vandamál, og eru þau sannarlega
fyrir hendi. Við, hið fullorðna fólk,
viljum oft gleyma því, sem enginn
ætti að gleyma, en það er þroska-
skeið unglinganna.
Mér er það fullljóst, að það á að
vera skylda okkar fullorðinna að
styðja unglingana og gera þetta,
oft erfiða, táningaskeið sem bjart-
ast fyrir þá, sem ganga í gegnum
það. Tel ég ekki vafa á því, að með
því getum við forðað mörgum tán-
ingnum frá þungum sporum.
Ég tók það fram, hér að framan,
að ég hefði mikið hugsað um þetta
mál. Ég gerði það m.a. á þann hátt
að reyna að meta, hvort slíkur
flutningur táninga á viðkvæmu
þroskastigi hefði ekki, eða gæti
haft, mjög alvarlegar afleiðingar á
gengi þeirra, og ef til vill leitt þá á
leiðir, sem reyndist erfitt að leið-
beina þeim af.
Ég hef búið í hverfinu lengi, og
hefur sonur minn sótt Vogaskóla
frá 6 ára aldri, og ef til flutn-
inganna kæmi, yrði hann einn
þeirra sem fluttur yrði.
Vogaskóli hefur gegnt starfi
sínu mjög vel. Húsnæði skólans og
aðstaða öll, þ.á m. stjórn og
kennsla, er til fyrirmyndar.
Finnst mér það synd og ábyrgð-
arleysi, ef taka á þessa fyrirmynd,
sem okkur á að vera skylda og
gleði að taka þátt í og veita, frá
táningunum sjálfum og okkur for-
eldrunum, sem viljum af öllum
mætti stuðla að björtu þroska-
skeiði þeirra.
Ég hef í hugsunum mínum ekki
komist að niðurstöðu um, hvað
hefur fengið Fræðsluráð til þess
að ráðgera þennan flutning nem-
enda, en mér hefur verið tjáð, að
ráðið telji fækkun nemenda í
hverfinu vera svo mikla, að þetta
sé nauðsyn.
Við, íbúar í hverfinu vitum, að
fjöldi nemenda gengur í bylgjum,
upp og niður. Eitt ár getur þeim
fækkað, annað ár getur þeim
fjölgað.
Eftir því, sem ég kemst næst, er
Vogaskólahverfið um 3000 íbúa
„Ég talaði hér áðan
um, að Vogaskólahverfi
er um 3000 íbúa hverfi.
Ég hef sjálf búið í 1000
íbúa bæ, árum saman.
Við íbúarnir þar lögðum
allt okkar fram til þess
að ná fram grunnskóla
og það tókst. Ég fæ mig
varla til þess að trúa
því, að Reykjavíkurborg
treysti sér ekki til þess
að starfrækja grunn-
skóla fyrir 3000 íbúa
hverfi.“
hverfi, og hefur upp á einn
grunnskóla að bjóða, og mér er
spurn, hvort Fræðsluráð ráðgeri
virkilega, að taka þennan eina
grunnskóla frá svona fjölmennu
hverfi og flytja táningana til
náms í annaö hverfi?
Enginn má skilja orð mín svo,
að ég sé að vanmeta Langholts-
skóla. Það er ég ekki að gera, enda
hefur hinn ágæti skólastjóri
Langholtsskóla, Erlingur S. Tóm-
asson, sagt í viðtali við Morgun-
blaðið, að þeir í Langholtsskóla
séu ekki að sækjast eftir því, að
þessi breyting í Vogaskóla verði
framkvæmd, og telur hann vafa-
samt að fara út í að auka hlutdeild
Langholtsskóla í skólahaldi á
svæðinu, nema því aðeins, að
Langholtsskóli verði efldur og
þannig í alla staði fær um að
sinna sínum nemendum sem
skyldi. Á hann einkum við tvennt,
þ.e. íþróttakennslu, en varðandi
hana sé mikill húsnæðisskortur,
og félagsstarf, en samkomusalur
er ekki fyrir hendi.
Ég talaði hér áðan um, að Voga-
skólahverfi er um 3000 íbúa
hverfi. Ég hef sjálf búið í 1000
íbúa bæ, árum saman. Við íbúarn-
ir þar lögðum allt okkar fram til
þess að ná fram grunnskóla og það
tókst. Ég fæ mig varla til þess að
trúa því að Reykjavíkurborg
treysti sér ekki til þess að starf-
rækja grunnskóla í 3000 íbúa
hverfi.
I vor verða enn einu sinni kosn-
ingar til borgarstjórnar, og fara
bréfakassar okkar íbúa Reykja-
víkurborgar brátt að fyllast af
myndum af brosandi frambjóð-
endum. Ég efast ekki um, að þau,
sem bjóða sig fram til væntan-
legra trúnaðarstarfa, telji sig
vandanum vaxin og ég efast ekki
um, að það fólk, sem endanlega
verður kosið, vinni sitt starf af
samviskusemi, og ég vona, að það
gleymi ekki okkur manneskjunum,
sem borgina byggjum. Ég tel það
eitt af aðalatriðum í ábyrgðar-
stöðu og starfi, að sá sem gegnir
þeirri stöðu og því starfi, beri
virðingu fyrir manninum.
Ég leyfi mér að vænta þess, að
frambjóðendur kynni sér þetta
mikilsverða mál vel, og ég vona að
ekki verði hlaupið að ófarsælum
lokum málsins í fljótfærni og á
lítt hugsaðan hátt.
Eitt er ég sannfærð um, að ef
við missum skólann úr hverfinu,
verður hann ekki færður okkur
aftur.
Að lokum vil ég benda núver-
andi og væntanlegum borgar-
stjórnarmönnum á það, að þetta
er ekki mál, sem varðar einn póli-
tískan flokk, því það vill svo til, að
við íbúar í Vogaskólahverfi erum
úr öllum flokkum.