Morgunblaðið - 17.03.1982, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. MARZ 1982
17
Frá blaðamannafundinum með fulltrúum Landverndaraamtaka vatnasvæða Blöndu og Héraðsvatna. Talið frá
vinstri: Gunnar Oddsson, Eymundur Þórarinsson, Kristján Sigurpálsson, Þórarinn Magnússon formaður, Guðríður
Helgadóttir, Sigurgeir Hannesson og lengst til hægri Ólafur Dýrmundsson ráðunautur Búnaðarsambands íslands.
Landverndarsamtök vatnasvæða Blöndu og Héraðsvatna:
Ákveðnir ráðamenn láti af
þvermóðsku sinni og stífni
- þá getum við breytt virkjunarsamningnum
og bjargað 3.000 ha af gróðurlendi íslands
„VIÐ ræðum í fyrramálið við iðnaðarráðherra, Hjörleif Guttormsson, um
málið. Við teljum að mjög auðvelt sé að ná fram lagfæringu á samningum
áður en gengið verður endanlega frá þeim í ríkisstjórninni. Það eina sem til
þarf er að ákveðnir ráðamenn láti af þvermóðsku sinni og stífni. Við teljum
það einu röksemdirnar fyrir því að þeir skuli vera á móti okkar röksemda-
færslu, því allt mælir með að okkar virkjunarleið sé fremur valin,“ sögðu
fulltrúar Landverndarsamtaka vatnasvæða Blöndu og Héraðsvatna m.a. á
fréttamannafundi um Blönduvirkjunarsamninginn í gær.
Þeir tóku sérstaklega fram, að
iðnaðarráðherra hefði heitið þeim
viðtalinu s.l. laugardag og að þeim
fyndist harla lítil kurteisi af hans
hálfu, að ganga til undirritunar
samninganna með slíkum hraða í
fyrradag, áður en þeim gæfist tæki-
færi til að leggja rök sín fyrir hann.
Fundarboðendur sögðu það nánast
óskammfeilni að ætla að styrkja
vanmiðlað kerfi Landsvirkjunar
eins og þeir orðuðu það, með því að
sökkva algrónum heiðarlöndum við
Blöndu, þegar auðvelt væri að auka
miðlun þessara virkjana svo viðun-
andi væri á þeirra eigin vatnasvæði
og það á gróðurlausu landi bæði við
Þórisvatn og Langasjó. Þeir tóku þó
skýrt fram, að þeir væru ekki að
vinna gegn virkjun Blöndu, en að
þeir teldu, að sökum stífni ráða-
manna væri hér verið að velja
versta kostinn og það án sýnilegra
réttmætra ástæðna.
Þá kom fram í málflutningi
þeirra, að þeir töldu Landvernd og
Náttúruverndarsamtök hafa brugð-
ist í máli þessu, og því hefðu sam-
tök þeirra verið stofnuð. Hér væri
um að ræða algjört prófmál, sem
varðaði náttúru og lífríki landsins
og gæti niðurstaða þess haft ófyrir-
sjáanlegar afleiðingar.
Landverndarsamtakamenn gerðu
sérstaklega að umræðuefni yfirlýs-
ingar iðnaðarráðherra um að víð-
tæk samstaða væri um virkjana-
samninginn heima í héraði og mót-
mæltu henni harðlega. Nefndu þeir
sem dæmi að Bólstaðarhlíðarhrepp-
ur hefði ekki tekið þátt í undirrit-
uninni. Þá hefðu fulltrúar Svína-
vatnshrepps undirritað hann í fullri
óþökk íbúanna. Þrír af fjórum
hreppsnefndarmönnum hefðu farið
fram á atkvæðagreiðslu fyrir jólin.
Þeirri atkvæðagreiðslu hefði lyktað
á þá lund, að meirihluti íbúanna
var á móti samningsdrögunum.
Samt sem áður hefðu þessir sömu
fulltrúar undirritað samningana,
en þeir myndu eflaust gjalda þess í
kosningunum í vor.
Landverndarsamtökin heita, í
yfirlýsingu sem dreift var á fundin-
um, á alla hugsandi menn eins og
þar stendur, að veita kröfum sam-
takanna stuðning, þ.e. að virkjað
verði eftir leið II, þ.e. að miðlun
verði ofan Sandárhöfða. Segir að
með því mega bjarga 3.000 ha af
gróðurlendi Islands, þ.e. með því
einu að færa stíflustæði. Þá segir
einnig orðrétt: „Orkuverð frá virkj-
uninni mun fremur lækka en
hækka við þá breytingu. (Nema
virkjunaraðili svíki ákvæði samn-
ings um 220 G1 upphafsmiðlun.)
Kæling og önnur skaðleg umhverf-
isáhrif minnkuðu. Síðast en ekki
síst, samkomulagi og samstöðu um
framkvæmdina er auðvelt að ná á
skömmum tíma. Útboð fram-
kvæmda gæti hugsanlega dregist
um nokkra mánuði, þar sem eftir er
að gera jarðboranir vegna stíflu-
gerðar við Sandárhöfða, en tveir
ráðherrar komu í veg fyrir að þess-
ar boranir færu fram í sumar. Sá
dráttur sem á framkvæmdum yrði,
ef einhver verður, færist því á
reikning þessara tveggja ráðherra."
Ólafur Dýrmundsson, ráðunautur
í landnýtingu hjá Eúnaðarsam-
bandi íslands, sagði lítillar viðleitni
gæta hjá stjórnvöldum til að spara
land. Hann spurði: Hvernig getur á
því staðið að á sama tíma og rætt er
um aukna land- og náttúruvernd
skuli mönnum detta slík firra í
hug? Eru íslendingar það illa settir
peningalega? Hann sagðist hafa
orðið fyrir miklum þrýstingi vegna
skoðana sinna á þessu máli og hefði
hann m.a. verið kallaður fyrir í
landbúnaðarráðuneytinu. Hann
hefði þó ekki látið slíkt breyta skoð-
unum sínum eða verða til þess að
hann sæti hjá afskiptur. Þess vegna
væri hann á þessum fundi, og með
fullri vitneskju og heimild yfir-
manns síns, búnaðarmálastjóra.
Ólafur fjallaði nokkuð um kostnað-
arhlið virkjunarinnar og sagði að í
þeim skýrslum, sem lagðar hefðu
verið fram, væri bótakostnaði al-
gjörlega sleppt, eða hann vanmet-
inn, þannig að þegar upp væri stað-
ið myndi virkjunarkostur II alls
ekki vera kostnaðarsamari, nema
síður væri.
í lok fundarins var nokkuð rætt
um landvernd og nýtingu og höfðu
fundarboðendur á orði, að ef Blanda
yrði virkjuð samkvæmt þeim samn-
ingi sem undirritaður hefur verið,
myndum við standa að mestu land-
eyðingu sem vitað væri um af
mannavöldum hérlendis, og það
gjörsamlega að óþörfu. Með virkj-
unarkosti I færu 60 ferkílómetrar
lands undir vatn og væri þá 8,40%
af grónu landi hérlendis komið und-
ir vatn.
Fundarmenn voru spurðir i lokin,
hvort þeir myndu jafnvel fremur
kjósa að Fljótsdalsvirkjun yrði
virkjuð á undan Blönduvirkjun, ef
það gæti breytt hér einhverju um.
Formaður samtakanna lýsti því
sem sinni skoðun, að hann sæi ekk-
ert athugavert við það. Þeim lægi
ekki svo á, að það réttlætti slík
náttúruspjöll.
Framkvæmdastjórn Alþýðubandalagsins:
U tanríkisráðherra
hefur stofnað stjórn-
arsamstarfinu í hættu
Á sameiginlegum fundi fram-
kvæmdastjórnar og utanríkismála-
nefndar Alþýðubandalagsins 16.
mars 1982 var svofelld ályktun sam-
þykkt samhljóða:
Fundur framkvæmdastjórnar
og utanríkismálanefndar mið-
stjórnar Alþýðubandalagsins lýsir
yfir fullum stuðningi við afstöðu
og sjónarmið ráðherra Alþýðu-
bandalagsins í svokölluðu Helgu-
víkurmáli. Fundurinn leggur
áherslu á að grundvöllur stjórn-
arsamstarfsins er sá að engar
meiriháttar ákvarðanir verði
teknar varðandi herstöðina á Mið-
nesheiði nema allir stjórnarflokk-
arnir geti við þær unað.
Fundurinn mótmælir vinnu-
brögðum utanríkisráðherra, sem
hefur með orðum sínum og gerð-
um stofnað stjórnarsamstarfinu í
hættu.
Alþýðubandalagið andmælir
harðlega öllum áformum um
hafnarframkvæmdir á vegum
Bandaríkjahers og um að leggja
hér nýtt land undir hernaðar-
framkvæmdir. Flokkurinn mun
innan og utan ríkisstjórnar beita
öllu afli sínu til að knýja fram
viðunandi lausn á deilumálum um
byggingu eldsneytisgeyma á Suð-
urnesjum.
Króttatilkynninj!.
Bruni í eldhúsi
að Reykhólum
Midhúsum, 16. mars.
Um KL. 13:30 í dag kviknaði í eld-
húsi prestssetursins að Reykhól-
um. Skemmdir urðu allmiklar á
íbúðarhæð hússins, hins vegar var
eldurinn bundinn við eldhúsið, en
hann var hægt að slökkva fljót-
lega. Innréttingar þar eru stór-
skemmdar ef ekki ónýtar.
Prestshjónin hér eru Eygló
Bjarnadóttir og sr. Valdimar
Hreiðarsson.
Sveinn
Arnarflug hefur feng-
ið leyfi á Amsterdam
Samgönguráðuneytið veitti Arnar
flugi í gærdag leyfi til áætlunarflugs
milli íslands og Amsterdam í Hol-
landi, en í síðustu viku veitti ráðu-
neytið félaginu áætlunarleyfi milli
íslands og Dússeldorf í Vestur
Þýzkalandi annars vegar og Zúrich í
Sviss hins vegar.
Gunnar Þorvaldsson, fram-
kvæmdastjóri Arnarflugs, sagði í
samtali við Mbl., að hann væri
mjög ánægður með að áætlunar-
leyfismál félagsins væru nú loks
endanlega í höfn, en væntanlega
yrði tekin endanleg ákvörðun um
hvernig áætlunarflugi félagsins í
sumar yrði háttað í næstu viku.
Fulltrúi félagsins ræðir um
þessar mundir við flugmálayfir-
völd í viðkomandi löndum, Hol-
landi, Vestur-Þýzkalandi og Sviss,
um væntanlegt áætlunarflug, en
formlegt leyfi þeirra til handa fé-
laginu hefur ekki legið fyrir, þar
sem afgreiðsla á beiðni félagsins
um áætlunarleyfin hefur dregizt
mjög á langinn hér á landi.
Arnarflug gerir ráð fyrir, að
hefja áætlunarflugið á Boeing
720-þotu félagsins, en hins vegar
er það skoðun forráðamanna fé-
lagsins, að í framtíðinni sé Boeing
737 200-þota heppilegust til þessa
flugs.
Stjórnartíð Alþýðubandalagsins:
Kaupgeta verkafólks
hækkar um 2,3—3,9 stig
Það kom fram í svari Svavars
Gestssonar, félagsmálaráðherra, við
fyrirspurn frá Halldóri Blöndal (S),
hver hefðu orðið áhrif viðskipta-
kjaraákvæða Ólafslaga á verðbætur
launa 1981 ef í gildi hefðu verið, að
áhrifin hefðu hækkað verðbætur á
laun 1. júní 1981 um 0,9%, hækkað
verðbætur um 0,6% 1. september
1981, en lækkað um 0,2% 1. desem-
ber 1981. Hinsvegar vildi félags-
málaráðherra meina, að ef ákvæði
Ólafslaga um tóbak og áfengi og
launalið búvöru hefði jafnframt ver
ið í gildi, hefði heildarniðurstaðan
verið neikvæð launþegum um 1,28%.
Pálmi Jónsson, landbúnaðarráðherra:
Fagna samkomulaginu um virkjun Blöndu
„ÉG VIL fagna því að nú hefur verið skrifað undir samninga um virkjun
Blöndu og vil fyrir mitt leyti flytja öllum þeim þakkir, sem að þessu hafa
unnið. Samningarnir hafa tekið langan tíma enda hefur þetta verið viða-
mikið og flókið mál og ýmsir þættir þess viðkvæmir. En samningsaðilar
hafa lagt sig fram um að taka tillit til þessara atriða og ailir hafa lagt sig
fram um að ná samkomulagi, sem ég vænti að sé þeim mun betra eftir því
sem meiri vinna hefur verið lögð f það,“ sagði landbúnaðarráðherra,
Pálmi Jónsson, er Morgunblaðið ræddi við hann um undirritun samning-
anna um virkjun Blöndu.
Breytir það ekki einhverju að
Bólstaðarhlíðarhreppur er ekki
aðili að samkomulaginu?
„Jú, að einhverju leyti er það
svo. Það hefur verið ákveðið að
bjóða hreppnum aðild að sam-
komulaginu og þar sem nokkrar
breytingar hafa orðið á því síðan
hreppurinn hafði það síðast til
meðferðar, vonast ég til þess að
hreppurinn gangi inn í það. Með
því tryggir hann sér aðild að
nefndum þeim, sem fjalla um
undirbúning framkvæmdanna og
getur þannig haft hönd í bagga
hvað þær varðar. Ef svo verður
ekki mun væntanlega reyna á
ákvæði vatnalaga, þar sem
hreppnum gefst kostur á að
krefjast mats og bóta. Þá er eign-
arnám einnig mögulegt, en ég tel
ekki ástæðu til að beita þeirri
heimild laganna.
Mér er ljóst, að það eru ekki
allir ánægðir með samningana,
þegar um slíkar stórframkvæmd-
ir er að ræða, verða seint allir á
eitt sáttir, en vonandi dregur úr
óánægjunni þegar frá þessu máli
hefur verið gengið. Ég vona það
ennfremur að allir, sem hlut eiga
að máli, leggist á eitt til þess að
framkvæmdir gangi greiðlega, en
þær hafa gífurlega þýðingu fyrir
norðlenzkar byggðir og þjóðina í
heild, bæði hvað varðar atvinnu-
mál og öryggi í raforkumálum,"
sagði Pálmi.
Fyrirspyrjandi og fleiri þing-
menn töldu Alþýðubandalagið ha-
fa haft forystu um að kippa viðsk-
iptakjaraþætti verðbótanna úr
sambandi, meðan hann var hag-
stæður launþegum, en setja hann í
gildi aftur, þegar áhrif hans vóru
neikvæð. Kaupmáttur launa
verkamanna, sem verið hefði 109,4
stig í febrúar 1978, er Alþýðu-
bandalagið komst inn í ríkis-
stjórn, að eigin sögn til að setja
sólstöðusamninga í gildi, væri í
febrúar 1982 kominn niður í 106,2
stig.
Á sama tíma hefði kaupmátt-
ur launa verkakvenna lækkað úr
114,6 stigum í 110,7 stig. Félags-
málaráðherra kvaðst aðspurður,
ekki rengja þessar tölur, sem lagð-
ar vóru fram á fundi 72-manna
nefndar ASÍ sl. föstudag.