Morgunblaðið - 15.06.1982, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. JÚNÍ1982
Þátttakendur í frirtarfundinum ganga frá bækistöð Sameinuðu þjóðanna til
Central Park á laugardag.
Fjölmenni í friðar-
göngu á laugardag
New Vork, 12. iúní. AP.
Áætlað er að a.m.k. 550.000
manns hafi tekið þátt í friðargöngu
og útifundi í Central Park i New
York sl. laugardag þar sem krafist
var einhliða kjarnorkuafvopnunar.
Þetta eru talin ein fjölmennustu
mótmæli sem haldin hafa verið í
Bandaríkjunum.
„Við erum hingað komin svo
mörg vegna þess að þessi skilaboð
verða að komast alla leið til Hvíta
hússins og Capitol Hill,“ sagði
Coretta Scott King ekkja mann-
réttindaleiðtogans Marteins Lúter
King yngri við mannfjöldann.
Margir höfðu komið langt að, en
flestir gengu frá bækistöðvum
Sameinuðu þjóðanna þar sem nú
stendur yfir sérstök afvopnunar-
ráðstefna, eða um tæpa fimm kíló-
metra leið.
Mjög margir komu fram á þess-
um friðarfundi, en eftir að um
3000 blöðrum fylltum með helíum
hafði verið hleypt á loft hófst hin
eiginlega dagskrá með ræðuhöld-
um og tónlistarflutningi sem m.a.
Jackson Browne, Bruce Spring-
steen og Joan Baez tóku þátt í.
Lögreglan segir allt hafa farið
fram með friði og spekt og engin
slys hafi orðið á mönnum.
A sama tíma var einnig haldinn
sams konar friðarfundur í San
Francisco þar sem um 30.000
manns komu saman til að mót-
mæla kjarnorkuvopnum og fram-
leiðslu þeirra. Einnig voru haldnir
friðarfundir í nokkrum borgum
öðrum í Bandaríkjunum á laug-
ardag.
Tvö mál voru sett á oddinn á
öllum þessum fundum: alþjóða af-
vopnun sem hefur í för með sér
stöðvun á framleiðslu kjarnorku-
vopna og niðurskurð á gjöldum til
hermála sem hefði í för með sér
aukna félagslega þjónustu.
Fjölmennasta sam-
koma sem haldin hefur
verið í Bandaríkjunum
Birgir ísl. Gunnarsson, alþingismaður, sem nú situr aukaallsherjarþing
Sameinuðu þjóðanna í New York, fylgdist með því á laugardaginn, þegar
fleiri hundruð þúsund manns gengu um götur stórborgarinnar og söfnuðust
saman til fundar í Central Park í baráttu fyrir afvopnun. Símaði Birgir
eftirfarandi frásögn til Morgunblaðsins í gær:
„Öllum fjölmiðlum í Bandaríkj-
unum ber saman um að friðar-
gangan hér í New York sl. laugar-
dag og útifundurinn sem haldinn
var að henni lokinni í Central
Park, hafi verið fjölmennasta
samkoma, sem haldin hefur verið
hér í borg og sennilega í öllum
Bandaríkjunum. Talið er að 750
þúsund manns hafi tekið þátt í
þessum aðgerðum. Mönnum ber
saman um að hér hafi verið leyst
úr læðingi feikn mikið pólitískt afl
sem erfitt sé að segja fyrir um á
þessari stundu hvað muni hafa í
för með sér. Ymsir hafa þó látið í
ljós áhyggjur yfir því, að slíkar
þrýstiaðgerðir nái ekki tilætluðum
árangri, þar sem þær nái fyrst og
fremst til Vesturlanda, en al-
menningur í ríkjunum austan
Járntjalds hafi ekki möguleika til
slíkra aðgerða þar.
Ég fylgdist með þessum atburð-
um síðastliðinn laugardag.
Snemma morguns mátti sjá hópa
fólks streyma að þeim stað þar
sem gangan átti að hefjast klukk-
an 10 árdegis. Gengið var fram
hjá höfuðstöðvum Sameinuðu
þjóðanna, þar sem nú er haldin
önnur afvopnunarráðstefna SÞ.
Þar fór fram um þriggja klukku-
stunda dagskrá, meðan gangan fór
framhjá, með ræðum og skemmti-
atriðum. Síðan var gengið í Centr-
al Park, en þar hófst útifundur
klukkan eitt og stóð til klukkan
6.30 síðdegis. Þar voru fluttar
margar ræður og fjöldi lista-
manna komu fram.
Gangan var mjög fjölbreytt.
Þar mátti sjá fulltrúa fjölda-
margra samtaka eins og kirkjufé-
laga, verkalýðsfélaga, kvenna-
samtaka, foreldra- og
kennarasamtaka, og meira að
segja samtaka hómósexúalista.
Þarna mátti sjá fólk á öllum aldri
og fólk af mörgu þjóðerni og með
margvislegan litarhátt. Þarna
voru til dæmis Japanir áberandi,
en meðal þeirra var fólk sem lifði
af kjarnorkuárásina á Hiroshima
og Nagasaki 1945. Allt fór mjög
friðsamlega fram þrátt fyrir fjöl-
mennið, en lögreglan hafði fimm
þúsund manna aukalið á götunum
til að greiða fyrir umferð. Auk að-
algöngunnar og útifundarins, voru
smærri göngur víða um borgina á
vegum einstakra félaga, þannig að
segja má að New York-borg hafi
verið undirlögð þennan dag.
í framhaldi þessa atburðar hafa
miklar umræður farið fram nú um
helgina um áhrif þessara aðgerða
um afvopnunarmál almennt. Eng-
in vafi er á því að þessi hreyfing á
sér djúpar rætur í hugum fólks,
friður á jörðu og afvopnun, ekki
sízt á sviði kjarnorkuvopna, voru
aðalkröfur laugardagsins. I um-
ræðum í fjölmiðlum hafa ýmsir
látið í ljós áhyggjur sínar yfir því,
að ræðumenn hafi einfaldað
vandamálið fullmikið og slíkar
þrýstiaðgerðir megi aldrei leiða til
einhliða afvopnunar, eða eins og
Edward Koch, borgarstjóri New
York-borgar, en hann tók þátt í
göngunni, sagði: „Ég styð gagn-
kvæma afvopnun, en verst er, að í
Moskvu er fólk sett í fangelsi fyrir
að láta vilja sinn í ljós á þennan
hátt.“
Frolov fær
vegabréfið
Moskva, 14. júní. AP.
ANDREI Frolov sem hætti í hungur-
verkfalli í síðustu viku eftir að hon-
um var lofað að fá að flytjast úr
landi til konu sinnar i Chicago, fékk
vegabréfið í hendurnar í dag.
Tveir aðrir halda enn áfram
hungurverkfalli til að knýja á um
kröfur sínar að þeir fái að komast
til eiginkvenna sinna í Bandaríkj-
unum. Þeir eru nú búnir að fasta á
fimmtu viku til að reyna að fylgja
kröfum sínum eftir. Heilsu þeirra
fer mjög hrakandi.
Mótmælendur handteknir
New York, 14. júní. AP.
LÖGREGLAN handtók og hafði á
brott mörg hundruð manns sem
tóku þátt í mótmælum gegn kjarn-
orkuvopnum í dag er þeir reyndu að
hindra störf hjá þátttakendum á
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna um
afvopnunarmál.
Handtökurnar eiga sér stað
tveimur dögum eftir einn fjöl-
mennasta friðarfund sem um get-
ur, en hann var haldinn í Central
Park á laugardag. Þá fór allt fram
með friði og spekt, en sá fundur
var haldinn á þeim tíma vegna
sérstakrar ráðstefnu sem nú er
haldin á vegum Sameinuðu þjóð-
anna um afvopnunarmál.
„Ef fólk er hindrað í því að
ganga til vinnu sinnar eða ganga á
gangstéttum verðum við að taka
til okkar ráða,“ sagði talsmaður
lögreglunnar áður en kom til
handtakanna, en þrjú þúsund lög-
reglumönnum var safnað saman
fyrir framan skrifstofur sendi-
nefnda Bandaríkjanna, Kína,
Frakklands og Bretlands, er farið
var að hindra fólk í að komast til
starfa sinna þar.
Mótmælendurnir beittu ýmsum
brögðum til að hindra fólk í að
komast til starfa sinna, t.d. sátu
þeir sem fastast á gangstéttinni
fyrir framan skrifstofur bresku
sendinefndarinnar og heftu þann-
ig inngöngu í húsið.
Búist viÖ litlum
breytingum í
Saudi-Arabíu við
fráfall Khaleds
Riyadh, 14. júní. AP.
Fahd konungur Saudi-Arabíu hét
því í dag, að halda áfram á sömu
hraut og Khaled konungur, sem
lézt úr hjartaslagi á sunnudags-
morgun, en hann var lagður til
hinztu hvíldar í gærkvöldi. Tilkynnt
var að engar breytingar yrðu á
stjórn landsins, og er það talið til
marks um að andlát Khaleds verði
ekki tilefni neinna meiriháttar
breytinga. Einnig er ekki búist við
breytingum á stefnu Saudi-Araba í
olíumálum. Fahd útnefndi hálfbróð-
ur sinn, Abdullah, sem krónprins,
en hann er stjórnandi þjóðvarðlið-
sins, sem telur 30 þúsund hermenn.
Fahd er kunnur fyrir áhuga
sinn á samvinnu og samstarfi við
vestræn ríki, einkum Bandaríkin.
Það er krónprinsinn hins vegar
ekki, hann aðhyllist harðari af-
stöðu í garð stjórnvalda í Wash-
ington, vegna stuðnings þeirra
við Israela. Jafnframt er Ab-
dullah ötull fylgismaður við
baráttumál Palestínumanna, og
hefur átt náin samskipti við
stjórn Hafez Assad í Sýrlandi,
sem er höll undir Kremlverja.
Jafnframt er krónprinsinn
sagður andsnúinn örri efnahags-
legri uppbyggingu i landinu, en
fróðir menn álíta að Fahd muni
kappkosta að flýta fyrir allri
efnahags- og menningarlegri
framþróun, og styrkja heri land-
ins með aðstoð Bandaríkja-
manna.
Fahd Bin Abdul Aziz er sagður
reyndur stjórnvitringur, og ein-
arður stuðningsmaður við sam-
eiginlegan málstað Araba og mú-
hameðstrúarmanna, en hann
mun kappsfullur um að gera hlut
Saudi-Araba, sem talsmanna
Araba og múhameðstrúarmanna,
út á við meiri.
Fahd var í miklu uppáhaldi
föður síns, Abdul Aziz konungs,
stofnanda Saudi-Arabíu nútím-
ans. Strax á unga aldri voru hon-
Fahd Bin Abdul Aziz konungur fer fyrir líkfylgdinni vió útför Khaleds fyrrum konungs Saudt-Arabíu. Ásamt
honum eru í fremstu röð leiðtogar Kuwait, Quatar, Bahrain og Djibouti. simunynd-AP
um falin ýmis ábyrgðarstörf, og
hefur hann stjórnað mennta- og
innanríkismálaráðuneytum
landsins meira og minna frá 1952.
Hann varð krónprins 1975.
Fahd, sem er 59 ára, var full-
trúi Saudi-Arabíu á Lundúna-
fundinum 1970 um framtíð
Persaflóasvæðisins, einnig hefur
hann verið sendifulltrúi síns
lands á mörgum fundum
Arababandalagsins og leiðtoga-
fundum Arabaríkja. Einnig var
hann í forsvari fyrir sendinefnd
Saudi-Arabíu á toppfundi
OPEC-ríkjanna 1975.
Jafnframt hefur Fahd haft öll
mál olíu- og auðlindavinnslunnar
í Saudi-Arabíu í hendi sér. í
svipmynd, sem hin opinbera
fréttastofa í Saudi-Arabíu dreifði
á sunnudag, er haft eftir Fahd, að
olíugróðinn skipti Saudi-Araba
minnstu máli, þeim þykir meira
um vert að mannkynið allt fái að
njóta þeirrar hagsældar, sem
þessari auðlind hefur fylgt. Þar
er haft eftir Fahd að ekki komi til
greina að beita olíuvopninu þann-
ig, að það stofni jafnvægi í
heimsbyggðinni í hættu.
Fahd var menntamálaráðherra
um 10 ára skeið, og á þeim tíma
gerði hann sér grein fyrir mikil-
vægi þess að útrýma ólæsi, og
auka þekkingu þjóðarinnar.
„Peningar eru ekki það sem máli
skiptir, heldur fólkið, því það
skapar verðmætin, og við getum
ekki búist við því að geta uppfyllt
allar okkar þróunaráætlanir fyrr
en okkur hefur tekist að sigrast á
fáfræðinni. Það er okkar brýn-
asta verkefni að útrýma fáfræð-
inni,“ sagði Fahd nýverið.
Fahd konungur tók í dag á móti
Hosni Mubarak Egyptalandsfor-
seta, sem tók á sig ferð til Saudi-
Arabíu til að votta landsmönnum
samhryggð sína vegna láts
Khaleds. Á fundi, sem Mubarak
og Fahd áttu saman, voru einnig
viðstaddir Abdullah krónprins og
Sultan prins, varnarmálaráð-
herra, tveir valdamestu menn
landsins á eftir Fahd. Af hálfu
Egypta sátu fundinn Abdel-Hal-
im Abu Ghazal hershöfðingi,
varnarmálaráðherra, og olíu- og
menntamálaráðherrar Égypta.