Morgunblaðið - 17.06.1982, Blaðsíða 6

38
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. JÚNÍ 1982
Hólar í Hjaltadal:
Kristileg menningarmiðstöð
Rætt við sr. Árna Sigurðsson, formann Hólafélagsins
Hólar í lljaltadal vóru um alda-
raðir hófuðstaður og biskupssetur
Norðlendinga. Enn í dag rís Hóla-
staður hátt i hugum fólks og orð-
takið „heim að Hólum“ lifir i mál-
fari manna. Starfandi er Hólafé-
lag, sem berst fyrir eflingu Hóla-
staðar með höfuðáherzlu á endur-
reisn biskupsstóls á Hólum í
lljaltadal. Kormaöur félagsins er
sr. Árni Sigurðsson, sóknarprestur
á Blönduósi. Morgunblaðið bank-
aði nýlega uppá hjá honum og
spurðist frétta af starfsemi Hólafé-
lagsins.
Fyrirmyndir að kristilegri
menningarmiðstöð, eins og
stefnt er að að koma upp að Hól-
um, er víða að finna í Evrópu,
sagði sr. Árni. Nefna má Sig-
túnahreyfinguna í Svíþjóð en
hliðstæðar hreyfingar starfa
bæði í Danmörku og V-Þýzka-
landi. Lítill vísir að þessu starfi
er þegar fyrir hendi þar sem
Prestafélag hins forna Hóla-
stiftis hefur gengist fyrir nám-
skeiðum heima að Hólum fyrir
hina ýmsu starfsaðila kirkjunn-
ar.
Fjórðungssamband Norðlend-
inga, sem í dag er samband
sveitar- og sýslufélaga í báðum
Norðurlandskjördæmum, var
upphaflega stofnað m.a. um
endurreisn Hólastaðar þ.á m.
endurreisn biskupsstóls að Hól-
um í Hjaltadal, sem Hólafélagið
leiðir nú, en góð starfstengsl eru
með því og FSN.
Nýlega var skipuð nefnd til
þess að kanna framtíðarstarf á
vegum hinnar íslenzku þjóð-
kirkju að Hólum í Hjaltadal,
sagði sr. Árni. I þeirri nefnd
sátu, auk mín, sr. Gunnar Gísla-
son, Glaumbæ, og Jóhann Sal-
berg Guðmundsson, sýslumaður.
Helztu ábendingar nefndarinnar
vóru þessar:
• 1) Að Hólum verði komið á fót
kirkjulegri menningarmiðstöð
(Evangeliskri Akademiu), er
Sr. Árni Sigurðsson, Blönduósi.
vinni í kirkjulegum og þjóðleg-
um anda.
• 2) Kirkjulega menningar-
miðstöðin að Hólum er þing- og
námsstaður í beinum tengslum
við Þjóðkirkju íslands.
• 3) Starfsemin fari fram í
stofnun, sem reist verði á vegum
Þjóðkirkjunnar. Stofn- og
rekstrarkostnaður fáist með
ríkisframlagi, öðrum opinberum
framlögum, frjálsum framlögum
og þátttökugjaldi.
• 4) Stofnunin verði undir yfir-
stjón þjóðkirkjunnar. Kirkjan
hafi sér við hlið nefnd, skipaða
fulltrúum frá kirkjuráði, Presta-
félagi hins forna Hólastiftis,
Hólafélaginu, Fjórðungssam-
bandi Norðlendinga, auk sókn-
arprestsins að Hólum.
• 5) Stofnunin stuðli að gagn-
kvæmum skilningi milli þjóðfé-
lagshópa með því að gefa þeim
kost á að hittast og kynnast
viðhorfum hvors annars.
• 6) Staðið skal að þessari
kynningu með ráðstefnum og
fræðsluþingum fyrir skóla, stétt-
arfélög, æskulýðshópa, félög
aldraðra og innlenda og erlenda
feröahópa.
• 7) Stofnunin vinni að eflingu
þjóðrækni, íslenzkra fræða,
norrænna samskipta og kristi-
legs uppeldis.
• 8) Áðalfundir presta hins
forna Hólastiftis skulu haldnir
að Hólum og þar sköpuð aðstaða
til fundahalda, samveru presta
og leikmanna, er starfa á vegum
kirkjunnar.
• 9) Stofnunin skal vinna að efl-
ingu Hólastaðar, m.a. endur-
reisn biskupsstóls á staðnum.
• 10) Stofnunin skal vinna í
anda lýðræðis, leggja áherzlu á
frelsi einstaklingsins og andlegt
frelsi.
Þær hugmyndir, sem nefndin
tíundar, eru ekki tæmandi, sagði
sr. Árni. Ég vona að þær fái um-
fjöllun hjá kirkjuráði og kirkju-
þingi — og stuðning allra þeirra
afla í þjóðfélaginu, sem vilja veg
Hólastaðar sem mestan. Ég
vænti þess einnig að Alþingi,
Fjórðungssambandi Norðlend-
inga, norðlenzk sveitarfélög og
félagasamtök ljái þessum hug-
myndum lið.
Það er trúa mín, sagði sr.
Árni, að starfsemi bændaskól-
ans að Hólum og menningar-
miðstöðvar á vegum kirkjunnar,
sem að er stefnt, geti farið vel
saman. Aðstæður hafa og breyzt
til hins betra um margt. Sam-
göngur við staðinn hafa stór-
batnað. Hitaveita er komin til
skjalanna. Búið er að skipu-
leggja land Hólastaðar. Það sem
skiptir nú máli er að efla trúfesti
landsmanna við þennan forna
sögustað, sem rætur kirkju- og
menningarlífs þjóðarinnar
liggja í, og skapa honum þá reisn
í hugum fólks, samtíð og fram-
tíð, sem sæmir staðnum og þjóð-
inni. Til þess heitir Hólafélagið á
stuðning landsmanna.
Tilfinningin gagn-
vart landi og
fólki breytist ekki
— segir James Penfield fyrrum sendi-
herra Bandaríkjanna á íslandi
„Ég hef mjög gaman að koma
hingað og heilsa upp á gamla vini og
kunningja," sagði James Penfield
(yrrum sendiherra Bandaríkjanna á
Islandi, en hann hefur verið hér
undanfarna daga í boði núverandi
sendiherrahjóna, Pamelu og Mars-
hall Brement. Hingað kom Penfield
frá Skotlandi og hélt áleiðis til
Seattle á vesturströnd Bandaríkj-
anna í gær, en þar er hann nú bú-
settur. James Penfield var skipaður
hingað af John F. Kennedy skömmu
eftir að hann tók við forsetaembætti
og var hér til ársins 1967. Hann
missti konu sína, Anne fyrir sjö ár-
um, en kvæntist aftur fyrir nokkrum
árum og býr nú ásamt konu sinni
ýmist í Sealtle eða á sveitasetri sem
þau hjón eiga skammt frá þeirri
borg.
„Þetta er í fjórða sinn sem ég
legg leið mína hingað eftir að ég
lét af sendiherraembætti og það
lýsir kannski bezt þeim hug sem
ég ber til íslands og íslendinga. í
eitt skiptið kom ég til að fylgja
mínum góða vini, Bjarna Bene-
diktssyni, til grafar, en í önnur
skipti hefur verið um skemmti-
ferðir að ræða.“
„Sérðu mun á landi og þjóð ef
bornar eru saman aðstæður nú og
þegar þú varst hér sendiherra?"
„Hinar ytri aðstæður breytast
og víst blasir það við. En mér
finnst ég alltaf vera að koma aftur
á sama staðinn. Sama gamla til-
finningin gagnvart íslandi og
fólkinu er alltaf á sínum stað. Hún
breytist ekki. Ég hef fundið það
víðar. Þegar ég kom til dæmis til
Kína eftir að hafa ekki verið þar í
tuttugu ár eða meira sá ég auðvit-
að breytingarnar við hvert fótmál.
En fólkið og andrúmsloftið var
eins og það var það sem máli
skipti. Nú er ég ekki að segja að
það sé eins að koma til Islands og
Kína. ísland er sérstakt, kannski
af því að það á sér lengri óslitna
menningarsögu en önnur lönd sem
ég þekki."
„Hefurðu hitt marga gamla
kunningja á meðan þú hefur stað-
ið við að þessu sinni?"
„Já, enn get ég gengið að mörg-
um sem ég þekkti og umgekkst að
staðaldri á meðan ég bjó hér. En
ég er orðinn 77 ára og það er eðli-
James Penfield ásamt gestgjöfum sinum, Pamelu og Marshall Brement.
Ljóora. KÖK.
legt að þegar maður er á þeim
aldri séu vinir manns farnir að
týna tölunni. í fyrramálið ætla ég
að fara í laugarnar til að rifja upp
gamlar minningar og þar hitti ég
áreiðanlega nokkra kunningja. Því
miður er búið að leggja niður
gömlu sundlaugarnar í Laugardal
og auðvitað finnst manni hinir
nýrri og glæsilegri sundstaðir ekki
eins „sjarmerandi" og þær voru,
en þó grunar mig að andrúmsloft-
ið í laugunum á morgnana hafi
ekki breytzt mikið.“
„Hvað gera menn þegar þeir
setjast í helgan stein?“
„Þeir setjast einmitt ekki í helg-
an stein,“ segir Penfield og hlær
og dregur upp tóbaksdósirnar og
fær sér í nefið, en þeim sið hefur
hann haldið síðan hann bjó hér.
„Ekki ef þeir eru svo lánsamir að
halda heilsu og kröftum. Ég tek
þátt í margskonar starfsemi þar
sem ég á heima — ég er að vasast
í pólitík. Ég hef verið framarlega í
almennum samtökum sem hafa
staðið fyrir upbbyggingu íþrótta-
og útivistarsvæða, svo ég nefni
eitthvað. Þessi áhugamál taka að
sjálfsögðu mikinn tíma. Ég hef
eiginlega ekkert minna að gera nú
en á meðan ég var í fullu starfi, en
ég lít svo á að þessum tíma sé vel
varið og uni hag mínum mjög vel.“
- A.R.