Morgunblaðið - 29.09.1982, Síða 5

Kína um þessar mundir og við
spyrjum frúna um þá viðleitni
Kínverja að takmarka þarneignir
í landinu. Hún segir vel ganga í
borgunum, einkum þeim stærri,
verr í sveitunum, þar sem bændur
hugsa um börn sem framtíðar-
vinnuafl. Takmörkun barneigna á
að verða fyrsta skrefið í þá átt að
auka hagsæld Kínverja í framtíð-
inni, einkum varðandi betra hús-
næði. Staðreynd er, að á hverjum
sólarhring fæðast ca. 47 þúsund
nýir Kínverjar, eða 330 þúsund á
viku, og lífslíkur Kínverja aukast
stöðugt. Þó hefur dregið mjög úr
fæðingum á síðari árum, en mest
fjölgaði um 75 þúsund á dag árið
1970.
Getnaðarvarnir í Kína eru
ókeypis til þeirra sem þess óska.
Upphaflega voru ýmsar gerðir
þeirra afhentar í lyfjabúðum og
víðar, en það reyndist ekki vel, var
mér sagt. Var þá tekið upp á því
að koma þeim fyrir á stöðum þar
sem fólk gat hæglega laumast að
borðum og tekið með sér getnað-
arvörnina svo lítið bar á. Gafst
ráð þetta hið besta að sögn. Þá
heyrði ég um nýja getnaðarvörn
fyrir karlmenn, sem mun vera að
koma á markað þar eystra. Er
þetta efni í pilluformi, gossypol-
eyðandi fenólsamband unnið úr
rót, stöngli og fræi baðmullarjurt-
arinnar.
Alls konar fréttir hafði ég heyrt
um einhvers konar refsiaðgerðir í
Kína gagnvart öðru barni í fjöl-
skyldu. Ekki var þó á fólki að
heyra að slíkt væri við lýði í dag.
Hins vegar virðist eins-barns-
fjölskyldan fá launa-„bónus“ með-
an staðið er við áætlunina, en
missi hann eða sé hýrudregin ef
eitthvað fer úrskeiðis. Hins vegar
töldu sumir að ríkið sneri blinda
auganu að fjölskyldum sem nátt-
úran hefur leikið á, — alla vega
þegar um tvíburafæðingu er að
ræða!!
Hin sterku fjöl-
skyldubönd
Frú Chen sagði okkur, að fjöl-
skyldubönd væru sterk í Kina, og
algengt er, að aldrað fólk dveljist
hjá börnum sínum og barnabörn-
um og gæti þá yngstu barnanna.
„Eða þá að börnin gæti aldraða
fólksins, oft getur það komið til
greina," sagði frúin.
Ein nefndanna hugar að því að
eining ríki meðal fjölskyldna, en
ekki sagði frú Chen að mikið bæri
á ágreiningi innan fjölskyldna í
Kína, þótt það kæmi að sjálfsögðu
fyrir þar sem fólk býr svo þétt.
Samkvæmt kínverskum staðli er
reiknað með 20—30 fermetra hús-
næði fyrir 4 manna fjölskyldu.
Eitt af stærstu vandamálum
okkar tíma á Vesturlöndum,
áfengisbölið, er varla merkjanlegt
í Kína og virtust Kínverjar lengi
vel ekki skilja við hvað var átt,
þegar ég spurði um það mál.
Hins vegar hafa glæpir og
óknyttir alltaf verið til í landinu
eins og annars staðar, og ekki
kvað minnst að því meðan menn-
ingarbyltingin gekk yfir á árunum
1966 til 1976. Hafa Kínverjar
stofnað sérstaka vinnuskóla fyrir
unglinga sem haldið hafa út á
glæpabrautina og eru þeir hreykn-
ir af góðum árangri slíkra stofn-
ana.
Atvinnuleysi er óþekkt í Kína
og mjög venjulegt að hjónin vinni
bæði úti. Börnin eru þá í gæslu
(þ.e. barnið) hjá eldra fólki eða á
barnaheimili. Tíðni glæpa og at-
vinnuleysi fara oft saman, en í
Kína eru glæpir fátíðir í dag eftir
að menningarbyltingunni linnti
eftir lát Maós og uppgjörið við
fjórmenningaklíkuna frægu. En
þrátt fyrir það að atvinna sé nægi-
leg, þá viðurkenna Kínverjar að
oft þurfi skólamenntaðir menn að
bíða um stund eftir að komast á
sina réttu hillu.
Maó-búningurinn
nær horfínn
Og hvernig er venjulegur Kín-
verji utan heimilis síns? Þvi er til
að svara að ég fór strax að leita að
þeim dæmigerða kínverska manni
og konu, sem fyrir nokkrum árum
klæddust Maó-búningnum fræga.
í Canton og Peking sást naumast
nokkur maður í nankinsgallaföt-
unum frægu. Fólk virðist klæðast
meira á vestræna vísu, og raunar
eingöngu, en tískan allt önnur og
eldri en vestra. Áberandi er að
fólk er mjög hreinlegt, og áreið-
anlega hafa kínverskar húsmæður
nóg að gera við þvotta og njóta þá
ekki nútíma þæginda við þá vinnu.
Greinilegt var á öllu að Kína er
þjóð, sem breytir mjög um svip
þessi misserin. Deng, leiðtogi
þeirra, hefur greinilega aðrar
hugmyndir um samskipti við aðr-
ar þjóðir en fyrri leiðtogar. Það
kom manni líka á óvart hversu
margt fæst í verslunum. Munað-
arvarningur alls konar virðist
seljast vel. Reiðhjól eru þar með
talin, en þau eru helsta farartæki
landsmanna. Sjónvarpstæki virð-
ast menn kaupa saman og á hvert
tæki er sagt að fleiri horfi en ger-
ist og gengur á Vesturlöndum.
Ýmiss konar rafmagnstæki mátti
sjá í verslunum og við verslanir
mátti einatt sjá fólk að bollaleggja
hugsanleg kaup.
Áhugi Kínverja á erlendu fólki
á götunni er dálítið furðulegt
fyrirbæri, en þó kunni ég því
hreint ekki illa. Hins vegar var
það illt að geta ekki talað við fólk.
Mjög fáir Kínverjar tala annað
mál en sitt eigið. Einstaka sinnum
voru íslendingarnir í hópnum með
kór Öldutúnsskóla ávarpaðir af
ungum Kínverjum: „How do you
do?“ Lengra náðu samtölin varla.
Skýringin á enskuáhuga ungs
fólks mun stafa af enskukennslu í
sjónvarpinu sem nýlega er hafin.
Væri vonandi að sú kennsla bæri
umtalsverðan árangur. Hins vegar
vöknuðu mörg brosin, þegar fólki
var mætt á götu. Hvarvetna voru
Hafnfirðingunum ungu og fylgd-
arfólki þeirra með kór Öldu-
túnsskóla sýnd þau elskulegheit
sem Asíubúum virðast eðlileg.
Hártoppakynning
Hártoppurinn sem fer sigurför um heiminn verður kynntur laugardaginn 2. og
sunnudaginn 3. október.
Þú getur þvegið hann á höfðinu, synt með hann og greitt sem eigið hár.
Kynningarverð Viili rakari
Pantið tíma í síma 21575 eöa 42415. Miklubraut 68.
TAKIÐ
EFTIR
Eigum til afgreiðslu strax 3 Ford Econoline sendibíla á
verði frá því fyrir síöustu gengisbreytingu.
2. stk. Econoline E 150, 6 cyl. vél, beinskiptur, vökvastýri,
litir: rauöur, Ijósdrapp.
Verö kr. 235.000.-
1. stk. Econoline E 150, 6 cyl. vél, sjálfskiptur, vökvastýri,
litur: silfurgrár.
Verð kr. 255.000.-
Sveinn Egi/sson hf.
Skeifan17. Sími 85100
JltotgtiiiMftMfe
MelsöluNað á hverjum degi!