Morgunblaðið - 07.11.1982, Qupperneq 30

. . . verdur sýnd á næstunni. . .
Christiane F. er leikin af ungri
skólastúlku Natjö Brunkhorst.
Hún hafði mikinn áhuga á þessu
eina hlutverki og hefur lýst því yfir
að hún muni ekki leika meira á
Christiane hefur tekið inn skammtinn sinn. Henni tókst um síðir að losna undan heróíninu, nokkuð sem
sárafáum tekst.
Christiane F.
í byrjun árs 1978 var fimmtugur Vestur-l»jóðverji fyrir rétti í Berlín, grunaður um að hafa átt kynferðisleg
mök við börn undir sextán ára aldri. Eitt aðalvitnið var fimmtán ára gömul stelpa, fyrrverandi eiturlyfjasjúkl-
ingur, sem sofið hafði hjá manninum. Hún hét Christiane. Viðstaddur réttarhöldin var Horst nokkur Kieck,
blaðamaður af Stern en hann var að safna efni í grein, sem átti að fjalla um líf og leiki unglinga í
V-I>ýskalandi. Rieck fékk áhuga á framburði stúlkunnar, þó hún hafi neitað að bera vitni gegn manninum, og
bað hana um viðtal. Viðtalið varð það lengsta, sem Rieck hafði tekið. I>að stóð yfir í mánuð og Rieck fékk
annan blaðamann af Stern til að hjálpa sér til við það. Christiane leysti rækilega frá skjóðunni og sagði
ítarlega frá síðustu tveimur árum í lífi sínu, sem hafði verið ein martröð frá upphafi til enda. Hún hafði þá
ekki snert á eiturlyfjum í sex mánuði. Sagan, sem hún sagði blaðamönnunum, kom út í bók og hefur verið
kvikmynduð.
— Söguþráður —
Þegar ósköpin hófust var
Christiane F. þrettán ára og bjó í
nýju hlokkarhverfi í Berlín með
fráskilinni móður sinni. Þar var
lítið við að vera, hún þekkti engan,
leiddist og var einmana. Mamma
hennar sinnti henni litið, var of
upptekin af vinnunni og félögum
sinum. Christiane varð því fegin
þegar skólasystir hennar ein
kynnti hana fyrir „diskógrúpp-
unni“ og hún varð ein af hópnum.
Það var annar heimur fyrir hana,
heimur, sem þúsundir jafnaldra
hennar lifðu og hrærðust í. Til að
sýna að hún væri vel þess verð að
vera í grúppunni, fór hún að hella í
sig áfengi og prófa hinar og þessar
tegundir lyfja, sem hópurinn not-
aði eins og valium, mandrax og
loks LSD.
Hún hitti Detlev, sem varð kær-
asti hennar með tímanum, en hann
var félagi í annarri grúppu, sem
tóku inn sterkari lyf. Aður en not-
aði vissi af var hún farin að
„sniffa" heróín og það leið ekki á
löngu þar til hún fór að sprauta
eitrinu í æð, varð háð því og þurfti
minnst eina sprautu á dag. En
heróín kostaði mikla peninga og
það var aðeins ein leið fær fyrir
Christine að afla sér þeirra. Hún
var rétt orðin fjórtán ára þegar
hún tekur við hundrað mörkum frá
fyrsta viðskiptavini sínum. Einn
daginn kom mamma hennar að
henni inn á klósetti heima hjá sér
þar sem hún var að sprauta sig
með heróini. Mamman hafði alltaf
trúað því að dóttir sín væri hjá
vinkonu sinni þegar hún var ekki
heima á næturnar og tók ekki eftir
neinum breytingum í fari hennar,
sá ekki hvað hún var orðin grönn
og föl og sljó.
Mamman fékk Detlev og Christi-
ane til að reyna að komast undan
eitrinu og þeim tókst það, þó ekki
átakalaust eins og von er. Og loks-
ins var martröðinni lokið, þau voru
hrein. Og til að sanna það fyrir sér
að þau réðu við fjandann prófuðu
þau einu sinni enn; og féllu í sömu
gryfju. Allt varð eins og áður.
Christiane F. sá enga framtíð í lífi
sinu og reyndi sjálfsmorð með því
að taka „gullnu sprautuna", of
stóran skammt af heróíni. Þá var
hún ekki orðin fimmtán ára.
— Kvikmyndin —
Bókin um æfi Christiane F. —
Wir Kinder vom Bahnhof Zoo —
eða Dýragarðsbörnin eins og hún
hefur verið þýdd á íslensku, hefur
selst í milljónum eintaka viða um
heim og hvarvetna vakið óskipta
athygli og umræður um fíkniefna-
neyslu barna og unglinga. Kvik-
myndin, sem gerð var eftir bók-
inni, hefur ekki síður vakið at-
hygli.
Myndinni (sem sýnd verður í
Tónabíói á næstunni) leikstýrði
ungur þjóðverji, Ulrich Edel að
nafni. Hann hafði fengist lítils-
háttar við sjónvarpsþáttagerð áð-
ur, en þessi mynd var hans fyrsta
stóra verkefni. „Að ráða í hlut-
verkin var erfitt," segir hann. „Ég
gat ekki notast við atvinnuleikara
svo ég varð að fara út á götu og í
skóla til að finna krakka í hlut-
verkin. Ekki var til í dæminu að
nota raunverulega eiturlyfjasjúkl-
inga og það gat verið hættulegt að
nota krakka, sem ekkert vissu um
■eiturlyf og afleiðingar af notkun
þeirra. Ég er að tala um krakka frá
ellefu til fjórtán ára aldurs.
Það gæti vakið forvitni þeirra
um of. Erfiðast var að ráða í hlut-
verk Christiane F. Þegar fréttist
að vantaði stúlku til að leika hana
streymdu inn bréf og símtöl af öllu
landinu, frá stelpum, sem höfðu
gengið í gegnum svipaða reynslu
og Christiane og vildu fá hlutverk-
ið.“
Tveimur vikum áður en tökur
hófust fann Edel loks Natjö
Brunkhorst á skólaleikvelli og þar
var Christiane komin. Brunkhorst
hafði aldrei komið nálægt eitur-
lyfjum, var yfirburða nemandi,
ætíð með bestu einkunn yfir skól-
ann. Hún hafði þegar mikinn
áhuga á að taka að sér hlutverkið
en þegar sýningar hófust á mynd-
inni og hún hafði fengið mjög góða
dóma, lýsti Brunkhorst því yfir að
hún hefði engan áhuga á að verða
leikkona. Hún hefði aðeins haft
áhuga á að leika þetta eina hlut-
verk.
Það var miklum erfiðleikum
bundið að fá leyfi til að kvikmynda
á þeim stöðum, sem var vettvangur
Christiane á þeim tveimur árum,
sem hún varð eiturlyfjasjúklingur.
Leyfin einfaldlega fengust ekki.
Leikstjórinn Edel varð í sumum
tilvikum að beita falinni mynda-
tökuvél, sérstaklega í atriðum, sem
voru tekin upp á járnbrautastöð-
inni — Bahnhof Zoo en þar var
áður vettvangur eiturlyfjaneyt-
enda í Berlín og mikið af sögunni
gerist þar. Austur-Þjóðverjar
stjórna þeirri stöð og það var eng-
an veginn hægt að fá leyfi til að
kvikmynda þar.
Förðun var stórt atriði í mynd-
inni og til að leysa hana af hendi
var fenginn hinn breski Colin
Arthur, en hann hefur m.a. unnið
við myndir eins og „2001: A Space
Odyssey". Arthur notaði ekki
venjulegan farða við starf sitt í
myndinni. Hann málaði hin
hörmulegu andlit eiturlyfjasjúkl-
inga með vatnslitum.
— Sprengdi öll
aðskóknarmet —
Myndin var frumsýnd í apríl
1981 og eins og við mátti búast
sprengdi hún öll fyrri aðsóknar-
met. Eftir að hafa verið á hvíta
tjaldinu í mánuð í Vestur-Þýska-
landi hafði hún halað inn yfir tíu
milljón dollara, og um þrjár millj-
ónir manna höfðu séð hana á þeim
tíma.
Eiturlyfjasjúklingar og vænd-
iskonur finnast ekki lengur á
járnbrautarstöðinni — Bahnhof
Zoo. Leikararnir í myndinni snéru
aftur til náms í sínum skólum eða
til sinnar fyrri vinnu. Detlev fór í
„afvötnun" til Svíþjóðar og hefur
snúið aftur til Berlínar. Christiane
er hætt að sjá hann. Hún hefur
ekki tekið inn heróín í þrjú ár og
lifir kyrrlátu lífi í Hamborg þar
sem hún vinnur í bókabúð.
— Dýrt eitur —
Eiturlyfið, sem næstum drap
Christiane F. á sök á dauða þús-
unda manna á ári hverju. Oftast er
það mjög ungt fólk, sem deyr af
völdum þess. Heróínsjúklingur
þarf eitt til eitt og hálft gramm á
dag, hvern dag. í París kostaði
grammið fyrir ári síðan 800
franka, sem er um 1.740 krónur ís-
lenskar. I New York var grammið
á 100 upp í 150 dollara. I Berlín,
þar sem Christiane ólst upp, kost-
aði grammið ekki nema 50 mörk
eða 300 krónur. í London kostaði
það allt upp í 2.100 krónur íslensk-
ar. Þetta þýðir að heróínsjúklingur
þarf allt frá 2.000 til 6.000 dollara á
mánuði til að halda sér í lagi. Það
segir sig sjálft að ekki geta margir
orðið sér úti um svo mikla peninga
á löglegan hátt. Ein leiðin til að
nálgast peningana er að stunda
vændi, önnur að fremja rán og
jafnvel myrða. Þegar það eina sem
skiptir máli í heiminum er að fá í
eina sprautu enn, skiptir mannslíf
litlu máli.
— Ástandið
mun verra —
Leikstjórinn Ulrich Edel hefur
verið gagnrýndur fyrir að bregða
upp kannski einum of dökkri mynd
af ástandinu eins og það er fyrir
þúsundir og hundruð þúsunda
unglinga um víða veröld, sem lifa
og hrærast í heimi eiturlyfjanna.
En hann segir: „Ég vildi, umfram
allt svipta hulunni af þessum dul-
arfulla hlut heróíni. Það er satt að
ég hef verið sakaður um að mála
skrattann á vegginn og margir
'segja, nei, þetta getur ekki verið
eins slæmt og myndin sýnir. Málið
er bara svons, ástandið er verra en
myndin sýnir. Vandamálið er mun
stærra, ofbeldið er meira og þetta
er í rauninni mun harðari heimur
en nokkurn getur grunað."
— ai.
Eina leiðin fyrir Christiane til að afla sér peninga fyrir eitrinu er að stunda vændi.
MORGUNBLADID, SUNNUDAGUR 7. NÓVEMBER 1982