Morgunblaðið - 10.12.1982, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. DESEMBER 1982
Höfum flutt
skrifstofur okkar að Vatnagörðum 18, (Sunda-
höfn), Reykjavjk. Sími okkar er 82499.
H. Ólafsson og Bernhöft.
AF ERLENDUM VETTVAN6I
eftir IB BJÖRNBACK
Demantar —
Dra umaskart
Kjartan Ásmundsson,
gullsmíðav.
Aðalstræti S.
Uffe Elieman Jenaen
Thatcher og Mitterrand
EBE-fundurinn í Kaupmanna-
höfn markaði ekki tímamót
— en samstaöa bandalagsins kannski meiri en fyrr
FUNDUR leiðtoga Efnahagsbandalagsins í Kaupmannahöfn markaði
ekki nein tímamót, en forystumennirnir gátu þó horfið til síns heima án
þess að skoðanamunur innan bandalagsins heföi skekið undirstöður
þess. Það var kannski þess vegna, að Poul Schluter, forsætisráðherra
Danmerkur sagði á blaðamannafundi í lok ráðstefnunnar að fundurinn
hefði lánazt óvenjulega vel. Það telst lánlegt, þegar ekkert það fer
úrskeiðis, sem veikir samstöðuna út á við. Og leiðtogarnir voru varfærnir
hvað það snerti að látast vera sameiginleg heild með sameiginlega
utanríkisstefnu. Staðið er við bakið á Bandaríkjunum, hvað varðar sam-
skiptin við Sovetríkin og bornar voru fram endurnýjaðar hvatningar til
stjórnarinnar í Moskvu um að sýna vilja til slökunar í alþjóðasamskipt-
um. Ríki EBE lögðu fram friðaráætlun varðandi Afganistan fyrir hálfu
öðru ári; því var stuttaralega og snarlega hafnaö af hálfu Sovétríkjanna.
Miðausturlönd
Hvað varðar Miðausturlönd,
stendur Efnahagsbanda-
lagið fast á því að nú sé það und-
ir ísrael komið, að sýna vilja til
samninga. Leiðtogarnir létu ekki
í ljós neitt það sem túlka mætti
sem stuðning við tillögur Mitt-
errand Frakklandsforseta um
sjálfsætt Palestínuríki. Einnig
hvað þetta snertir, hallast meiri-
hluti bandalagsrikjanna að
stefnu Bandaríkjanna og fylgir
friðartillögum Reagans, þótt
þær hafi innan ísraels sjálfs
ekki fengið hljómgrunn. Danski
utanríkisráðherrann, Uffe Elle-
man Jensen, var í Miðaustur-
löndum nýverið á vegum EBE.
Hann kom einnig til ísraels til
að freista þess að hafa einhver
áhrif á ísraelska ráðamenn, þótt
það sýnist enn ekki hafa borið
ávöxt og vafasamt að það geri
það. En af mörgu sem rætt var
og samþykkt á fundinum má
ráða, að bandalagsríkin telja
fyrir mestu að halda góðum
samskiptum við Bandaríkin og
efla tengsl við þau.
Efnahagskreppan og
atvinnuleysið
EBE-samstarfið gengur nokk-
urn veginn fyrir sig, en ekki hef-
ur tekizt að vinna bug á efna-
hagskreppunni í neinum umtals-
verðum mæli. Þessi kreppa hefur
markað djúp spor í öllum EBE-
löndunum — eins og á raunar
við víðast hvar í heiminum. Það
hefði ugglaust verið verra ef rík-
in tíu hefðu ekki, þrátt fyrir ým-
iss konar skoðanaágreining,
marga þætti sameiginlega — og
þar með er talin gjaldeyrisstefna
bandalagsins. Sé á heildina litið,
hefur ekki verið um efnahagsleg-
an bata að ræða á árinu 1982 og
útlitið er ekki sérlega bjart fyrir
árið 1983. Þetta kom skýrt fram
í greinargerð formanns EBE-
ráðsins, Gaston Thorns, sem
hann iagði fram á fundinum í
Kaupmannahöfn. I löndum
Efnahagsbandalagsins búa sam-
tals 240 milljónir og þar af eru
11 milljónir skráðar atvinnu-
lausar. En leiðtogarnir og ráðu-
nautar þeirra hétu því að reyna
að bæta þetta ástand með því að
gera ráðstafanir til að koma
vöxtum niður og þar með auka
fjárfestingu til að skapa fleiri
störf í atvinnulífinu. Það er ekki
hvað sízt með tilliti til ungu
kynslóðarinnar, sem hefur orðið
harkalegast fyrir barðinu á at-
vinnuleysinu og verði ekkert að
gert mun þetta ástand versna til
stórra muna og gæti atvinnu-
lausu fólki fjölgað í 15 milljónir
á árinu 1983. Svo virðist sem
leiðtogarnir séu tilbúnir að siá
skjaldborg um eigin hagsmuni
og þar með gæti þetta líka haft
áhrif á samskitpin við Bandarík-
in og Japan. Trúlegt er að skotið
verði enn á frest að ganga fra
fullri aðild Spánar og Portúgals,
þótt hún hafi verið samþykkt
formlega. Þessi ríki áttu að
verða fullgild aðildarríki árið
1984, en nú er sennilegt að það
kunni að dragast fram til ársins
1985 eða 1986 og hér eru það ekki
sízt Frakkar sem kippa í spott-
ann.
Fiskveiðideila í uppsiglingu
Danir og Englendingar glíma
við sérstakt vandamál sín í mill-
um, sem snýst um veiðiréttindi
og virðist mjög erfitt að leiða
það til lykta á vettvangi Efna-
hagsbandalagsins. Deilurnar
snúast um að Englendingar og
Vestur-Þjóðverjar eigi að fá
stærri hlut í afla Efnahags-
bandalagslandanna, eftir að þeir
misstu fiskimið við ísland. Hin
Iöndin eiga að taka þátt í að
bæta þeim þetta upp og þar
koma Danir við sögu, eftir að
hafa verið lokaðir frá fiskimið-
um sem Bretar ráða, en Danir
telja sig eiga þar nokkurn sögu-
legan rétt. Danir hafa ekki getað
samið um þetta mál við Eng-
lendinga, enda þótt Poul Schlút-
er forsætisráðherra hafi gert til-
raun til þess, m.a. með því að
fara til fundar við brezka for-
sætisráðherrann. Málið kom upp
á fundinum, en brezki forsætis-
ráðherrann er mjög afdráttar-
laus í neikvæðri afstöðu sinni.
Sjávarútvegsráðherrar EBE
hittast nú þann 21. desember.
Takist ekki á elleftu stundu að
tryggja máli Dana ftamgang,
gæti það leitt til árekstra frá og
með 1. jánúar. Henning Grove,
sjávarútvegsráðherra segir, að
danskir sjómenn skuli halda
áfram veiðum á þessum svæðum
eins og fyrr. Danir hafa reynt að
fá samþykkt fyrir tillögu sem
gerir ráð fyrir stærri kvóta,
þannig að veiða megi sama magn
og hingað til. En hér koma
verndunarsjónarmið til sögu og
EBE-ráðið verður að samþykkja
slikar tillögur.
Hvað sem öðru líður virðist
leiðtogafundurinn hafa endur-
speglað í öllum meginatriðum
samstöðu EBE-ríkjanna og er
ekki líklegt að það haggi við
sameiginlegum hagsmunum
ríkjanna tíu, þegar á öll megin-
mál er litið.
(Jóhanna Kristjónsdóttir þýddi)
iJÉJ«