Morgunblaðið - 23.03.1983, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. MARZ 1983
íslenska Flugsögufélagið
Flugminja-
sýning í haust
Flug
Umsjón Gunnar Þorsteinsson
Um mitt sumar árið 1977
var íslenska flugsögufélagið
stofnað. Markmiðið með
stofnun þess var að stuðla aö
varðveislu sögu og minja
flugs á íslandi. Félagar eru
nú um 300 talsins. Flugsíðan
ræddi við formann félagsins,
Einar L. Gunnarsson, um
starfsemina.
„Það sem fyrst kemur upp í
huga minn er, að á þessu starfsári
keyptum við tvo samliggjandi
hluta í flugskýli, svonefndum
Fluggörðum, og þar með var hús-
næðismálum félagsins borgið í
bili. Einnig eigum við húsnæði við
Auðbrekku í Kópavogi."
Ólafur Stefánsson flugumsjónarmaður hjá Flugleiðum sést hér taka á móti flugáætlun úr tölvunni fyrir flug FÍ 615
Keflavík-New York. Eins og sjá má á myndinni er þetta langur strimill, enda á honum fjölmargar upplýsingar
varðandi þetta flug. Ljósm. Mbl. Kristján Einarsson.
„Getum gert flugáætlanir fyrir hvaða
flugvél Flugleiða hvar sem hún er
stödd í veröldinni á fimm mínútum“
— segir Svavar Eiríksson deildarstjóri
flugrekstrareftirlits Flugleiða
Flugleiðir hafa um nokkurt skeið tölvuunnið fjugáætlanir fyrir DC-8 flug-
vélar félagsins sem fljúga á flugleiðunum milli íslands og Ameríku. Svavar
Eiríksson deildarstjóri Óugrekstrareftirlits Flugleiða sagði að félagið tengd-
ist fullkominni tölvumiðstöð í Los Angels hjá Continental-flugfélaginu.
„Við notfærum okkur þessa
þjónustu eingöngu þegar um
lengri flugleiðir er að ræða eins og
á milli Islands og Ameríku og
vegna Air India flugsins sem við
flugum áður. Þetta er unnið þann-
ig að flugumsjónarmaður, sá sem
undirbýr komandi flug gefur tölv-
unni upp skráninganúmer vélar-
innar, áætlaða þyngd, varaflugvöll
og varaeldsneyti. Tölvan hefur
upplýsingar um viðkomandi flug-
vél þ.e.a.s. hinar ýmsu þyngdir
vélarinnar, eldsneytiseyðslu og
aðrar nauðsynlegar upplýsingar.
Síðan reiknar tölvan út svokallað
miniplan og er hún stundum beðin
að reikna út tvö til þrjú mismun-
andi miniplön sem flugumsjónar-
maðurinn ber síðan saman við há-
loftaveðurkort og veðurspár. Þeg-
ar þessu er lokið er beðið um enda-
lega flugáætlun og kemur hún
prentuð úr sérstökum prentara
sem er tengdur tölvunni. Þá liggur
fyrir flugáætlun eða leið sem er
hagkvæmust, sparar eldsneyti og
síðast en ekki síst tíma. Um þetta
snýst náttúrulega allt, að spara
peninga og tíma.“
Þá sagði Svavar að tölvan gæti
einnig gefið nýjustu upplýsingar
um veðurfar og spár á flugleiðinni.
Ef veður breytist mjög mikið með-
an flugvélin er á leiðinni er mögu-
leiki á því að fá breytta flugáætl-
un og j)á að sjálfsögðu miðað við
nýjustu forsendur. Tölvan er einn-
ig með allar reglugerðir og reglur
frá opinberum flugmálayfirvöld-
um og flugvélaframleiðendum sem
varða flugöryggi. „Það er augljóst
að forgangsregla í flugrekstri er
öryggi."
„Jafnframt þessum tvöfalda til-
gangi að tryggja öruggustu og
hagkvæmustu leiðina þá er tölu-
verður beinn sparnaður. Eldsneyt-
iskostnaður lækkar. Það er líka
mjög mikilvægt og sparar stór fé
að komast frá brottfararstað til
ákvörðunarstaðar á sem skemmst-
um tíma, því það þýðir færri flug-
stundir bæði fyrir áhöfn og flug-
vél. Þá má nefna það að beinn
kostnaður við undirbúning hverr-
ar flugáætlunar lækkar, því áður
fyrr var þetta allt reiknað út í
höndunum."
Aðspurður sagði Svavar að fé-
lagið hefði ekki í hyggju að taka
upp þessa tækni vegna Evrópu-
flugsins. Flugleiðirnar væru það
stuttar að það væri aðeins í und-
antekningartilfellum að víkja
þyrfti frá stystu mögulegu leið og
þá helst ef eitthvað væri að veðri.
A þessum flugleiðum er notast við
staðlaðar flugáætlanir eða „Wind
component flight plans".
„Að hafa aðgang að þessu tölvu-
Svavar Eiríksson hjá Flugleiðum.
Ljósm. Mbl. Emilia Björg Björnsdóttir.
kerfi býður okkur upp á ýmsa
notkunarmöguleika. Ég get nefnt
sem dæmi að á meðan Flugleiðir
voru í þessu Air India flugi gátu
flugmenn okkar haft samband við
Flugumsjón hér í Reykjavík og
beðið um flugáætlun fyrir flug
sem þeir voru að leggja upp í, en
höfðu einhverra hluta vegna ekki
tilbúna áætlun. Við skulum segja
að þeir hafi verið staddir í
Bombay á Indlandi og ætlað til
Hong Kong. Þá gaf flugumsjónar-
maður hér í Reykjavík tölvunni
nauðsynlegar upplýsingar um
fyrirhugað flug á leiðinni
Bombay-Hong Kong og bað líka
um að afrit af prentaðri flugáætl-
un yrði sent á flugvöllinn í
Bombay. Á sama tíma og áætlunin
kom hingað heim, gátu flugmenn-
irnir rifið afritið af prentara aust-
ur í Bangkok og haldið í loftið.
Þannig má segja að'við getum gert
flugáætlun fyrir hvaða flugvél
Flugleiða hvar sem hún er stödd í
veröldinni á fimm mínútum,"
sagði Svavar Eiríksson að lokum.
— Hvaða árangur hefur náðst í
varðveislu íslenskrar flugsögu
þann tíma sem félagið hefur starf-
að?
„Fimm ár er stuttur tími, en þó
höfum við unnið við viðgerðir og
endursmíðar á þrem flugvélum.
Fyrst unnum við að björgun
NORTHROP N3PB-flugvélar úr
Þjórsá. Vélin var síðan endur-
byggð af starfsmönnum NORT-
HROP vestur í Bandaríkjunum.
Sú vél kom hingað til lands og var
hér til sýnis áður en hún var af-
hent Norðmönnum til varðveislu.
Björgun þessarar flugvélar vakti
mikla athygli, jafnt utan lands
sem innan. Næsta stóra verkefnið
var endursmíði flugvélarinnar
TF-ÖGN, en vélin er sú fyrsta og
eina sem bæði var hönnuð og
smíðuð hér heima. Þriðja vélin
sem við höfum verið að vinna við
er WACO YKS-6, sams konar
flugvél og fyrstu vélar Flugfélags
íslands (þess er síðast starfaði),
en þær hétu Örn og Haförn. Það
eru nokkrir félagar úr Flugsögufé-
laginu búsettir á Akureyri, sem
eru að gera vélina flughæfa. Fyrst
ég er farinn að minnast á Akur-
eyringa, þá vil ég geta þess, að
Flugfélag Norðurlands gaf félag-
inu BEECHCRAFT D-18, sem bar
einkennisstafina TF-JMO og var
mikið notuð í flugi hér innanlands
um skeið. Vegna húsnæðisleysis
stóð vélin úti í töluverðan tíma, en
nú loksins er hún komin undir þak
og verður í geymslu, því auðvitað
er full ástæða til að varðveita
slíka flugvél."
— Hvað er framundan hjá fé-
laginu?
„Aðalfundur verður haldinn í
þessum mánuði, eða þann 24.
mars. Ef við lítum til lengri tíma,
þá er ætlunin að halda flugminja-
sýningu í haust, líklega í ágúst eða
september. Það veltur þó á því,
hvernig gengur að gera WACO-
vélina flughæfa, því við höfðum
hugsað okkur að henni yrði flogið
frá Akureyri til Reykjavíkur í
tengslum við sýninguna. Við
myndum reyna að safna saman
flugvélahlutum og alls konar
minjum sem við vitum að eru í
eigu einstaklinga. Þá má hugsa
sér að hafa á svona sýningu elstu
einka- og svifflugvélarnar."
— Fyrir tæpum tveimur árum
var haldin flugminjasýning.
Hvernig gekk hún?
Flug í Mosfellssveit
Sl. laugardag hélt Flugklúbbur
Mosfellssveitar, FKM, aðalfund.
Flugsíðan ræddi við einn stjórnar-
manna, Jón Jónasson tannlækni, og
innti hann eftir fréttum af fundin-
um.
„Á fundinum var mikill hugur í
mönnum og það voru einkum tvö
mál sem helst voru rædd. Það var
ákveðið að reyna að sækja um leyfi
til starfrækslu flugskóla og festa
kaup á Piper Cub eða einhverri
sambærilegri vél. Við höfum ráð-
fært okkur við Loftferðaeftirlitið í
þessu sambandi og ég held að ég
megi segja að við uppfyllum þau
skilyrði sem yfirvöld setja um
starfrækslu flugskóla. í beinu
framhaldi af þessu máli urðu mikl-
ar umræður um framtíð þeirrar
starfsaðstöðu sem við höfum útbúið
okkur, þ.e.a.s. 500 metra flugbraut
og tæplega 400 fermetra flugskýli
sem tekur 4—5 flugvélar. Nýlega
veitti sveitarstjórn Mosfellshrepps
klúbbnum bráðabirgðastarfsleyfi
til fimm ára vegna þess að svæðið
þar sem flugbrautin liggur var þá
ekki inni í skipulagi sveitarfélags-
ins. Nú liggja hins vegar fyrir drög
Jodel Dr-250 í flugtaki á Tungubökkum. Esjan í baksýn.
Ljósm.: Steindór Hálfdánarson
að skipulagi og í þeim er ekkert að
finna um flugvallarmálin, en í þeim
er m.a. að finna hugmyndir um
golfvöll og smábátaaðstöðu. Þetta
finnst okkur flugáhugamönnum
óréttiátar aðfarir, því við höfum
þegar reist skýlið og lagt flugbraut-
ina. Á fundinum var ákveðið að
senda sveitarstjórninni greinargerð
um stöðu flugsins í Mosfellssveit,
jafnframt með þeirri ósk að fá að
vera þarna í framtíðinni með okkar
starfsemi eins og hingað til.“
— Hvers vegna viljið þið endi-
lega vera með starfsemina þarna
uppfrá þegar stór flugvöllur eins og
Reykjavíkurflugvöllur er stutt frá?
„Við viljum einfaldlega vera
hérna í Mosfellssveit vegna þess að
flugvöllurinn er alveg við bæjar-
dyrnar. Það tekur flesta okkar að-
eins fimm mínútur að skreppa
niður á völl, en ef við þyrftum að
fara til Reykjavíkur, þá tæki það
okkur lágmark einn klukkutíma að
komast til og frá flugvellinum í bíl.
Hérna uppfrá hefur líka skapast
mjög heimilislegur andi og hefur
það þjappað klúbbfélögum vel sam-
an.“
— Þegar þið lögðuð flugbrautina,
áttuð þið í deilum við hestamenn og
margir íbúanna í nágrenninu töldu,
að með tilkomu brautarinnar yrði
stöðugur straumur flugvéla og þar
af leiðandi mikil truflun. Hvernig
hafa þessi mál þróast?
„Fyrst eftir að brautin var tekin í
notkun urðu smá árekstrar við
hestamenn, en við lítum svo á að
það sé allt liðin tíð og deilurnar hafi
íognast útaf af sjálfu sér. Hvað hitt
atriðið varðar, þá höldum við því
fram, að flugumferðin hafi ekki
raskað ró íbúanna eins og svo
margir óttuðust. Við settum í upp-
hafi reglur um flugumferð við völl-
inn og var aðaltilgangurinn með
þeim að beina umferðinni frá íbúð-
arhverfunum þarna í kring. Flug-
brautin er einkabraut og þar af
leiðandi óskráð og á slíkum braut-
um mega ekki nærri allar flugvélar
lenda. Þurfa þær að hafa sérstaka
tryggingu, svokallaða utanvalla-
tryggingu, sem t.d. kennsluvélarnar
hjá flugskólunum í Reykjavík hafa