Morgunblaðið - 29.03.1983, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. MARZ 1983
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. MARZ 1983
29
fltargtmMftfrifr
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, símí 83033. Áskrift-
argjald 180 kr. á mánuöi innanlands. i lausasölu 15 kr. eintakiö.
„Já, þá hrynur
allt“
Verðbólguhraðinn stefnir
nú í yfir 100% sam-
kvæmt útreikningi Seðla-
banka íslands. Á árinu 1979
var hann 61%. Þegar ríkis-
stjórnin var mynduð í febrú-
ar 1980 hét hún því hátíðlega
í fyrsta ákvæði stjórnar-
sáttmálans að á árinu 1982
yrði verðbólgan orðin svipuð
og í helstu viðskiptalöndum
íslendinga. 1982 var verð-
bólgan hér 61% eins og árið
1979. í helstu viðskiptalönd-
um okkar var verðbólgan
hins vegar nokkuð undir 10%
á árinu 1982. Ríkisstjórninni
hefur því gjörsamlega mis-
tekist þetta ætlunarverk sitt.
Þrátt fyrir þessi augljósu
mistök sem stjórnarherrarn-
ir verða sjálfir að axla —
stjórnarandstaðan hefur ekki
stöðvað framgang neinna
efnahagsúrræða þeirra —
ganga forystumenn Fram-
sóknarflokks og Alþýðu-
bandalags fram fyrir kjós-
endur eins og ekkert hafi í
skorist og segjast búa yfir
töfraráðum gegn verðbólg-
unni, bara þeir fái að vera
áfram ráðherrar. Að vísu tala
þeir ekki eins mikið um verð-
bólguna nú og fyrir kosn-
ingarnar 1979 en þeim mun
meiri áherslu leggja þeir á
það að þeim einum sé treyst-
andi fyrir því að atvinna
haldist í landinu. Miðað við
hin stórfelldu svik í barátt-
unni við verðbólguna ættu
launþegar alls ekki að treysta
þessum mönnum nú, þegar
þeir lofa með hástemmdum
yfirlýsingum að standa vörð
gegn atvinnuleysinu.
Svavar Gestsson, formaður
Alþýðubandalagsins, sagði í
áramótagrein í Þjóðviljanum,
31. desember 1980, að verð-
bólgan gæti hvenær sem er
„breyst í enn víðtækari vanda
en mælt verður í vísitölum,
vanda sjálfstæðs þjóðfélags á
íslandi. Hrunið hefði þær af-
leiðingar að fólk flýði land —
þar með væri einni megin-
stoðinni kippt undan sjálf-
stæði þjóðarinnar.
Verðbólguhraði um eða yfir
100%, eins og í ísrael, hefði
sömu afleiðingar. Við skulum
gera okkur ljóst að íslend-
ingar eru aðilar að alþjóðleg-
um samningum, eins og
Alþjóðabankanum og
Alþjóðagjaldeyrissjóðnum,
sem gætu við slíkar kringum-
stæður krafist aðgerða. Þar
með væri sjálfsforræði þjóð-
arinnar ógnað .. “
Steingrímur Hermannsson,
formaður Framsóknarflokks-
ins, sagði í samtali við Helg-
arpóstinn 13. ágúst 1982:
„Maður segir oft við sjálfan
sig sem svo, að þetta þýði
ekkert, leyfum þeim bara að
sullast áfram í 70—80% verð-
bólgu — sem hlýtur að leiða
til stöðvunar. Þá uppskerum
við eflaust hrun verðbólgunn-
ar um leið.“ Blaðamaður spyr
flokksformanninn: Hrynur
þá allt? Og Steingrímur svar-
ar: „Já. Þá hrynur allt.“
Þeir Svavar Gestsson og
Steingrímur Hermannsson
hafa þannig kveðið svo fast
að orði um hörmulegar af-
leiðingar þeirrar stefnu sem
þeir og ríkisstjórnin hafa
fylgt, að aðrir geta varla haft
um það sterkari orð. Báðir
tala þeir um hrun, og Svavar
segir að sú staða sem mynd-
ast hefur undir forystu hans
ógni sjálfsforræði þjóðarinn-
ar — fólk muni flýja land og
alþjóðlegar fjármálastofnan-
ir grípa til örþrifaráða til að
afstýra enn frekari vanda.
Það er dæmalaust að þeir
Svavar og Steingrímur
skyldu ekki vera búnir að
rjúfa stjórnarsamstarfið
fyrir löngu, þegar þeir sáu
allt stefna í hrun. Þeir gerðu
það ekki af því að þeir meta
ráðherrastólana jafnvel
meira en sjálfsforræði þjóð-
arinnar. Hver heldur að þeir
yrðu í vandræðum með að
kenna öðrum um hrunið og
atvinnuleysið að kosningum
loknum, ef ráðherrastólarnir
væru í sjónmáli? Fái þeir
minnstu átyllu munu þeir
„bara sullast áfram“ í stjórn-
arráðinu.
Hjörleifi
enn hafnað
Allir flokkar nema Al-
þýðubandalagið neituðu
á þingi að lúta forsjá Hjör-
leifs Guttormssonar í samn-
ingaviðræðum við Alusuisse
og nú hefur Alþýðubandalag-
ið einnig hafnað honum ef
marka má kosningaplagg
flokksins. Þar er því hvergi
haldið til streitu að þjóðinni
sé ekki borgið eftir kosningar
nema Hjörleifur haldi áfram
að jagast í Alusuisse. Og á
fundi iðnrekenda í síðustu
viku kvaddi Hjörleifur þá og
iðnaðarmálin. Þeir sem vilja
sjávarútvegi vel ættu að vara
sig, því að Hjörleifur er tek-
inn til við að rita langhunda
um þann málaflokk í Þjóð-
viljann.
Skoðanakönnun Hagvangs um fylgi flokkanna:
Stenst erlend-
an samanburð
— segir Norman Webb ritari Gallup International
FYRIRTÆKIÐ Hagvangur hf. hyggst gera sína fyrstu skoðanakönnun um
fylgi íslensku stjórnmálaflokkanna í samvinnu við ritara alþjóöasamtakanna
Gallup International, Norman L Webb, fyrir næstu alþingiskosningar. 36
fyrirtæki í fimm heimsálfum, sem eru í fremstu röð um gerð skoðanakann-
ana, eiga aðild að Gallup International. Norman L Webb, sem nú er staddur
hér á landi vegna skoðanakönnunar Hagvangs, var forstjóri Gallup-stofnun-
arinnar í Bretalndi frá 1972—1978, en síðan hefur hann verið ritari Gallup
International. Blm. Mbl. ræddi við Webb í gær og var hann fyrst spurður um
gerð skoðanakönnunar Hagvangs.
„Hér er um að ræða sjálfstæða
könnun fyrirtækisins sem spannar
vítt svið. Hinn stjórnmálalegi
þáttur felur t.a.m. í sér spurn-
ingar, s.s. um kosningaþátttöku í
væntanlegum alþingiskosningum,
hvaða stjórnmálamenn njóta
mests fylgis og hver séu helztu
kosningamálin. Er svo ætlunin að
birta niðurstöðurnar u.þ.b. viku
fyrir kosningar, svo að tryggt sé
að skoðanakönnunin geti ekki
þjónað neinum áróðurstilgangi.
En það er nauðsynlegt að gera sér
grein fyrir því að skoðanir kjós-
enda geta breyst eftir því sem nær
dregur kosningum. Því er sá
möguleiki fyrir hendi að niður-
stöðurnar komi ekki heim og sam-
an við úrslit kosninganna. Enda er
það reynsla síðustu ára í hinum
vestræna heimi, að fólk bregður
oftar út af venjunni og greiðir öðr-
um flokki atkvæði sitt en í síðustu
kosningum, hvort sem orsökin er
hraði nútímaþjóðfélags eða ekki.
En úrtak þessarar skoðanakönn-
unar er 1.000 manns og verður val-
ið af handahófi úr þjóðskrá. í
Bretlandi, Frakklandi og Þýska-
landi hefur sama úrtak verið not-
að í skoðanakönnunum og hefur
það gefist vel, svo að ég tel enga
ástæðu til að ætla að skoðana-
könnunin hér standist ekki erlend-
an samanburð.
— Hvers konar form verður á
skoðanakönnuninni?
„Þetta er svokölluð „omnibus"-
skoðanakönnun, sem gerð er eftir
fyrirmynd Gallup-stofnana er-
lendis. Er fyrirtækjum gefinn
kostur á að taka þátt í henni og
hefur t.d. verið rætt við Morgun-
blaðið um að það birti niðurstöð-
urnar um fylgi flokkanna hér og
er það mál nú í athugun. En þó að
ef til vill margir aðiljar taki ein-
hvern þátt í skoðanakönnuninni
gerir Hagvangur samning við
sérhvern þeirra um sig, eins og um
einkaskoðanakönnun væri að
ræða. M.ö.o. hafa þessir aðiljar
ekki aðgang að öðrum upplýsing-
um í skoðanakönnuninni en þeim
sem snerta þá sjálfa; og fram-
kvæmdin verður eingöngu á veg-
um Hagvangs. Þessi háttur við
gerð skoðanakönnunar hefur
reynst vel erlendis, enda er kostn-
aður samfara henni geysilega
mikill, sem dreifist á fyrirtækin.
— Annars verður skoðanakönnun-
in hér gerð þannig að fólk i
Reykjavík og á Reykjanesi verður
spurt persónulega, en gegnum
síma í öðrum landshlutum."
— Fá einhverjir aðgang að upp-
lýsingum eftir að niðurstöðurnar
liggja fyrir?
„Já ég sé þvi ekkert til fyrir-
stöðu að gefa stofnunum og fyrir-
tækjum kost á að kynna sér niður-
stöður skoðanakönnunarinnar t.d.
í sambandi við frekari rannsóknir
á þessu sviði gegn vægu gjaldi ef
samþykki fæst.“
— Hvernig hefur samstarf þitt
og Hagvangs verið?
„Ég er mjög ánægður með sam-
starfið hér. Hagvangsmenn hafa í
hyggju að sækja um aðild að Gall-
up International og tel ég að
möguleikarnir á því séu góðir, þó
að það verði ekki fyrr en á árinu
1984. Annars hefur dvöl mín hér
verið mér til mikillar ánægju og
ég er mjög stoltur af því að hafa
fengið tækifæri til að hitta Vig-
dísi, forseta ykkar, sem var
áhugasöm um starfsemi Gallup
hér á landi. Enda tel ég t.d. að
unnt sé að gera skoðanakönnun
um þjóhætti hér áður en langt um
líður, eins og gert hefur verið á
vegum Gallup í mörgum löndum,"
sagði Norman Webb að lokum.
Norman L Webb, ritari Gallup International, ásamt Ólafí Erni Haraldssyni, framkvæmdastjóra Hagvangs, og
Gunnar Maack, ríðgjafi fyrirtækisins.
Nokkrir verðlaunahafanna ásamt menntamálaráðherra, fulltrúum menntamálaráðuneytis og fulltrúum Umferðar-
ráðs.
Verðlaun afhent í teiknimyndasamkeppni menntamála-
ráðuneytisins og Umferðaráðs:
400 myndir bárust
frá 37 skólum
Stefán Þór Bjarnason, Barnaskólanum á Eyrarbakka, sem hlaut 1. verðlaun
með verðlaun sín, ásamt menntamálaráðherra, Ingvari Gíslasyni.
MorgunblaAiA/Gmilía.
VERÐLAUN voru afhent í gær í
teiknimyndasamkeppni um umferð-
armál, sem menntamálaráðuneytið í
samráði við Umferðarráð efndi til
meðal 11 ára skólabarna nú í vetur.
Þetta er er í þriðja sinn sem sam-
keppni sem þessi er haldin, hinar
fyrri voru árin 1976 og 1978. Um 400
myndir bárust frá 37 skólum. Nem-
endum voru fengin þrjú viðfangsefni
að velja um sem hétu: Aðgát í um-
ferð, Vetrarfærð, og Á reiðhjóli.
Ingvar Gíslason, menntamála-
ráðherra, afhenti verðlaunin og
sagði við það tækifæri að sam-
keppnin væri tilraun til að tengja
skólann og umferðina nánari
böndum, svo að börnin gætu gert
sér betri grein fyrir hættum um-
ferðarinnar og það kæmi í ljós í
myndverkum þeirra hvernig þau
sæju þessi mál fyrir sér. Að lokum
þakkaði hann öllum þeim sem þátt
tóku í keppninni og óskaði þeim til
hamingju sem verðlaun hlutu.
Tíu verðlaun voru veitt og fóru
leikar sem hér segir:
1. verðlaun, Stefán Þór Bjarnason,
Barnaskólanum á Eyrarbakka,
DBS-reiðhjól, sem Fálkinn hf. gaf
til keppninnar.
2. verðlaun, Einar Tómasson,
Digranesskóla í Kópavogi, Landið
þitt, 3 bindi, sem bókaútgáfan örn
og Örlygur gaf til keppninnar.
3. -5. verðlaun: Guðrún Svein-
björnsdóttir, Grunnskólanum á
Suðureyri, Inga Sólveig Stein-
grimsdóttir, Fossvogsskóla I
Reykjavík og Svana Bjarnadóttir,
Grunnskólanum á Eskifirði og
fengu þær í verðlaun Casio-tölvur,
sem Casio-umboðið gaf til keppn-
innar.
6.—10. verðlaun hlutu: Kristján
Þór Finnsson, Kópavogsskóla,
Margrét Dögg Halldórsdóttir,
Hvassaleitisskóla í Reykjavík,
Margrét Valdimarsdóttir, Snæ-
landsskóla í Kópavogi, Pétur
Björnsson, Dalvíkurskóla og
Þorsteinn Halldórsson, Lauga-
landsskóla í Holtum.
í dómnefnd áttu sæti: Ása Björk
Snorradóttir, myndlistarkennari,
Guðmundur Þorsteinsson, náms-
J stjóri, óli H. Þórðarson, fram-
kvæmdastjóri, ómar Ragnarsson,
fréttamaður, og Þórir Sigurðsson,
| námsstjóri.
„Ég gerði
mistök“
— sagði Albert Guðmiindsson á
kappræðufundinum í gærkvöldi
AÐPSPURÐUR lýsti Albert Guð-
mundsson því yfir á A-listahátíðinni í
gærkvöldi, að hann teldi það hafa ver-
ið mistök hjá sér að taka þá afstöðu
að verja ríkisstjórn Gunnars Thorodd-
sens falli frá upphafi, en hann hafi
aftur á móti hætt stuðningi við ríkis-
stjórnina, þegar Ijóst var að hann gæti
ekki boriö ábyrgð á þeirri stefnu sem
hún tók.
Orðrétt sagði Albert Guðmunds-
son: „Ég tel að ríkisstjórnin hafi
gert mikið af mistökum. Ég gerði
mistök. Veiztu um einhvern, sem
ekki hefur gert mistök?"
Albert Guðmundsson neitaði því,
að hann bæri einhverja ábyrgð á
þeirri upplausn, sem komið hefði í
kjölfar myndunar þessarar stjórn-
ar, það gerðu þeir sem hefðu haft
stjórn og stefnumörkun með hönd-
um. Hann hefði ekki á nokkurn hátt
haft afskipti af málefnasamningi
ríkisstjórnarinnar. Hann sagði
einnig aðspurður, að ekkert væri
því til fyrirstöðu að sjálfstæðis-
mennirnir í ríkisstjórn, Pálmi
Jónsson og Friðjón Þórðarson,
væru á sama lista og stjórnarand-
stæðingar í röðum sjálfstæð-
ismanna, enda gengju þessir aðilar
nú sameinaðir til kosninga og hefðu
allir samþykkt þá stefnuskrá, sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefði borið
fram fyrir kjósendur í þessari kosn- -
ingabaráttu.
Það vakti athygli á fundinum, að
Albert Guðmundsson svaraði því
hikandi, hvort hann teldi rétt, að
Sjálfstæðisflokkurinn myndaði
nýja viðreisnarstjórn með Alþýðu-
flokknum. Ástæða hiksins væri sú,
sagði Albert, að forystumenn Al-
þýðuflokksins væru nú aðrir en á
viðreisnarárunum, forystuliðið
væri ekki eins sterkt og traustvekj-
andi og þá.
Jón Baldvin Hannibalsson lýsti
því aftur á móti óhikað yfir, að
hann teldi að Sjálfstæðisflokkur og
Alþýðuflokkur ættu að mynda nýja
viðreisnarstjórn, fengju þeir hrein-
an meirihluta í kosningunum. „Ég
held nú að veikleikinn sé öllu meiri
hinum megin," sagði Jón Baldvin
Hannibalsson.
Fjölmenni var á kappræðufundinum í Sigtúni í gærkvöldi.
Bush kem-
ur í sumar
GEORGE Bush, varaforseti Banda-
ríkjanna, kemur hingað til lands (
opinbera heimsókn um mánaðamót-
in júní og júlí, samkvæmt upplýsing-
um sem Mbl. hefur aflað sér.
Hann kemur hingað til lands í
tengslum við heimsókn til hinna
Norðurlandanna, en ekki er enn
ljós dagsetning heimsóknarinnar,
þar sem ekki er vitað hvort vara-
forsetinn kemur hingað á austur-
eða vesturleið. Af sömu sökum
hefur dagskrá vegna komu vara-
forsetans enn ekki verið sett sam-
an.
George Bush
Skýrsla um möguleika til ráðstefnuhalds hér á landi kynnt:
Ráðstefnugestir eyða að með-
altali fimm sinnum
meira en venjulegir ferðamenn
Á ÍSLANDI er að finna margar þær
aðstæður, sem gera landið eftir-
sóknarvert til alþjóðlegs ráðstefnu-
halds, en þó þarf að gera úrbætur á
vissum þáttum þessara mála ef
auka á hlut þeirra í íslenskum
ferðamálum. Er þar einkum um
gistingu og áhöld til ráðstefnuhalds
að ræða, því samkvæmt skýrslunni
eru hótel hér á landi ekki álitin vera
nægilega vel í stakk búin til að
sinna slfkum gestum og fundarhöld-
um.
Þessar upplýsingar koma fram í
skýrslu sem Ferðamálaráð í sam-
vinnu við Arnarflug, Ferðaskrif-
stofu ríkisins, Félag Islenskra
ferðaskrifstofa, Flugleiðir og Sam-
band veitinga og gistihúsa hefur
látið vinna fyrir sig, af danska
ráðgjafafyrirtækinu Scandinavian
Consulting Group. Tilgangur
skýrslugerðarinnar var að gera út-
tekt á möguleikum íslenskra hót-
ela, flugfélaga og ferðaskrifstofa á
að hefja samkeppni á alþjóðlegum
vettvangi, um að halda hér á landi
alþjóðlegar ráðstefnur, en tiltölu-
lega lítið hefur verið gert hingað
tii af hálfu íslenskra aðila til að
skipuleggja slíkar ráðstefnur hér á
landi.
Til að vinna skýrsluna dvöldu
hér á landi um vikutíma, fjórir
fulltrúar hins danska fyrirtækis
og ræddu við forráðamenn fram-
angreindra aðila og skoðuðu hér
allar aðstæður til ráðstefnuhalds
víða um landið. Skýrslan er komin
MorguRbUAiA/Emilla.
Frá blaðamannafundinum þar sem skýrsla danska ráðgjafafyrirtækisins var kynnt.
fram og hér á landi eru nú staddir
tveir Danir til að kynna hana.
Á blaðamannafundi sem boðað
var til, til að kynna niðurstöður
skýrslunnar, kom meðal annars
fram að meðal ráðstefnugestur
eyðir að meðaltali fimm sinnum
meira en hinn venjulegi ferðamað-
ur. Þá kom fram að viðurgerning-
ur og þjónusta á veitingahúsum
þykir hér til fyrirmyndar.
1 skýrslunni eru settar fram til-
lögur um úrbætur í níu liðum. Þar
má meðal annars nefna stofnun
ráðstefnuskrifstofu innan Ferða-
málaráðs, áætlun á sviði markaðs-
og sölumála fyrir tímabilið
1984—1986, endurbætur hótel-
herbergja og fundaraðstöðu og
prentun ráðstefnubæklings til
kynningar á landi og þjóð.
Skýrslan verður til nánari um-
fjöllunar hjá ofangreindum aðilum
áður en ákvörðun verður tekin um
frekari aðgerðir.