Morgunblaðið - 13.04.1983, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. APRÍL 1983
Merki-
leg
sýning
Myndlist
Valtýr Pétursson
UNG kona er komin heim eftir að
hafa stundað nám erlendis um
tíma. Hún hefur efnt til sinnar
fyrstu einkasýningar í Nýlistasafn-
inu við Vatnsstíg, en því miður er
svolítill seinagangur á þessum lín-
um og mun sýningu Jóhönnu
Kristínar Yngvarsdóttur verða lok-
ið, þegar þær birtast.
Þessi sýning stóð aðeins
nokkra daga, og ég verð að játa,
að ég varaði mig ekki á þeim
hraða, sem nú virðist tíðkast á
sýningum í Nýlistasafninu. Að
mínum dómi hefði sýning sem
þessi átt að standa hinar hefð-
bundnu tvær vikur, og hún var
það athyglisverð, að safninu
hefði verið sómi að hafa hana
sem Iengst.
Þarna kemur fram málari af
þeirri stærðargráðu, að furðu
sætir, og ef maður svo fær að
vita, að tæplega þrítug mann-
eskja er þarna að verki, verður
dæmið enn skemmtilegra og ætti
að færa fólki heim þau sannindi,
að í öllu því flóði, sem nú gengur
yfir af fólki, sem fæst við mál-
verk, er að finna einn og einn,
sem sker sig frá meðalmennsk-
unni og tískunni. Jóhanna Krist-
ín málar myndir sínar af næmri
tilfinningu fyrir styrkleika litar-
ins, og formið virðist leika í
höndum hennar. Hún vakti eftir-
tekt á sýningu UM að Kjarvals-
stöðum, en með þessari sýningu,
sem á voru aðeins 12 olíumál-
verk, haslar hún sér svo sannar-
lega völl og það í fremstu víglínu
ungra listamanna hérlendis.
Hún hefur trausta þjálfun að
baki sér í myndlist, og kemur
það greinilega í ljós í þeim verk-
um, sem hún sýndi. Þarna eru
ástríðufull verk, sem gerð eru af
mikilli innlifun og þróttmikilli
tækni. Það verður að segjast eins
og sannast er, að þessi verk Jó-
hönnu Kristínar vöktu með mér
traustvekjandi vonir um fram-
hald íslenskrar myndlistar. Það
hefur verið svo mikil demba af
vafasömum hlutum í ferð að
undanförnu, að það er eins og að
koma úr reykhúsi út undir bert
loft að sjá sýningu sem þessa.
Það var eins og gaddurinn yrði
að syngjandi vori og maður sæi
grasrótina lifna til betri tíma.
Það er eins og hafi verið nokk-
ur lægð yfir Nýlistasafninu að
undanförnu, og þar hefur hver
sýningin rekið aðra, engin þeirra
hefur komist í sama flokk og
þessi einstæða sýning og hvergi
hefur verið þar að finna mál-
verk, sem jafnast á við „Flam-
enco“, svo að ég skírskoti aðeins
til einnar myndar eftir Jóhönnu
Kristínu. Það mætti nefna
margar myndir á þessari sýn-
ingu, en látum þessa einu nægja.
Þetta var ánægjulegt innlit, en-
eins og ég hef áður vikið að, var
ég nokkuð seint á ferðinni, og því
er sem er. Þótt sýning þessi sé
um garð gengin, finnst mér hún
samt þess virði að geta hennar.
Fólk verður bara að vara sig og
láta ekki næstu sýningu Jóhönnu
Kristínar fram hjá sér fara.
Þarna er veruleg listakona á
ferð, sem á framtíðina fyrir sér.
Til hamingju.
Vilja fá tolla fellda
niður af grænmeti
AÐALFUNDUR Hú.smæðrafélags Reykjavíkur, sem haldinn var nýlega, lýsir
furðu sinni á því að svo nauðsynlegar og hollar vörur eins og grænmeti og
ávextir, skuli vera í jafn háum tollaflokki og raun ber vitni, segir í frétt frá
félaginu.
Fundurinn skorar eindregið á
fjármálaráðherra að beita sér
fyrir afnámi tolla á þessum vöru-
tegundum. Þá lýsir fundurinn
vanþóknun sinni á þróun verðlags-
mála, ráða- og viljaleysi stjórn-
valda að takast á við verðbólguna
sem brýnast er að kveða niður sem
allra fyrst.
Þá vill félagið taka undir álykt-
un Neytendasamtakanna, og lýsa
yfir undrun sinni á því að Fram-
leiðsluráð landbúnaðarins hafi
heimilað að komið verði á einka-
sölu á eggjum. Félagið mun í sam-
vinnu við Neytendasamtökin berj-
ast gegn slíkum reglum af öllum
mætti, og hvetja alla neytendur til
slíks hins sama.
Fræðslufundur um
verðbréfaviðskipti
KAUPÞING HF. gengst fyrir fræðslufundi um verðbréfaviðskipti heima og
eriendis með yfirskriftinni: Hvernig getur þú tekið þátt í verðbréfaviðskipt-
um? — segir í fréttatilkynningu frá Kaupþingi hf. Þar segir ennfremur:
Erindi flytja Sigurður B. Stef-
ánsson, hagfræðingur, sem mun
fjalla um verðbréfaviðskipti er-
lendis, og Kristín L. Steinsen við-
skiptafræðingur, sem fjalla mun
um helstu tegundir verðbréfa á fs-
landi.
Verðbréfaviðskipti eru mikil-
vægur þáttur í efnahagslífi er-
lendra þjóða. Verðbréfamarkaður-
inn hér heima er í mótun og að
mörgu leyti óþroskaður miðað við
önnur lönd. Hér er ekki starfandi
kauphöll og lítið um að fyrirtæki
fjármagni fjárfestingar sínar með
útgáfu skuldabréfa sem koma til
sölu á almennum verðbréfamark-
aði. Einnig hafa einstaklingar til-
tölulega lítið sinnt þeim ávöxtun-
armöguleikum sem felast í kaup-
um og sölum á skuldabréfum.
Fundurinn verður haldinn í
Súlnasal Hótel Sögu fimmtudag-
inn 21. apríl og hefst kl. 20.30. All-
ir velkomnir meðan húsrúm leyfir.
Tónleikar í
Bókasafni
Kópavogs
TÓNLEIKAR verða haldnir í Bóka-
safni Kópavogs fimmtudaginn 14. apríl
klukkan 20, segir í frétt frá safninu.
Flytjendur tónlistar eru við nám í Tón-
listarskóla Kópavogs.
Nemendurnir eru: Hilmar Þórð-
arson, trompet, Jóhann Moravec,
klarinett, Þórunn Guðmundsdóttir,
flauta, og Nicholas Hall, tenor. Þau
munu flytja verk eftir Jóhann Mora-
vec, Hilmar Þórðarson o.fl. Aðgang-
ur að tónleikunum er ókeypis.
Að höggva í hart helv...!
1982-83 (105. löggjafarþing) — 150. mál.
Ed. 542. Nefndarálit
um frv. til laga um cignarrctt íslenska ríkisins ad audlindum hafsbotnsins.
Frá allshcrjarnefnd.
Nefndin hefur rætt málid ítarlega og komist ad raun um að hór sé um að ræða svo
þýðingarmikið og vandmeðfarið mál, að ógjörlegt sé að afgreiöa það efnislega án frekari
athugunar. Ljóst er að í nánustu framtíð eru hafsbotnsréttindi íslands á Reykjaneshrygg.
neðansjávarhásléttunni sem kennd er við Rokkinn, og á Jan Mayen-svæðinu fyrst og fremst
tengd yfirborði hafsbotnsins. Samkvæmt 77. gr. hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna
eigum við réttindi til þeirra lífvera, sem á þessum hafsvæðum finnast og botnlægar eru.
Yfirborð hafsbotnsins er einnig otvíræð eign strandríkisins.
Nefndin telur þess vegna að allri lagasetningu um hafsbotn þann, sem er ulan 2(K) mílna
efnahagslögsögunnar, en tilhcyrir íslandi samkvæmt 76. gr., sbr. 83. gr. hafréttarsáttmálans,
eigi að haga þannig, að einkaréttur okkar sé sem best tryggður og allar veiðar útlendinga við
botninn bannaðar. Hins vegar sé rétt að örva íslenska fiskimcnn til að hagnýta þessi íslensku
mið og bægja útlendingum af þcim í samræmi við alþjóðalög.
Með hliðsjón af framansögðu telur nefndin eðlilegt að þau málcfni, sem varða yfirborö
landgrunnsins utan 200 mílnanna á Reykjaneshrygg, Jan Mayen-svæðinu og Rockall-
hásléttu falli undir sjávarútvegsráðuneytið, en leggur áherslu á að skynsamleg skipan
þessara mála verði fundin sem skjótast og málið lagt fyrir næsta þing. Því leggur hún til að
því verði nú vísað til ríkisstjórnarinnar til skjótrar en ítarlegrar athugunar hæfustu
sérfræðinga, þar sem framangreind sjónarmið sitji í fyrirrúmi.
Eiður Guðnason,
form.
Stefán Gudmundsson.
Alþingi, 9. mars 1983.
Ey. Kon. Jónsson,
fundaskr.. frsm.
Salome Þorkelsdóttir.
Egill Jónsson.
Jón Helgason.
Stefán Jónsson.
Nefndarálitið þar sem Alþingi markar nýja framtíðarstefnu í fiskvciðimál-
efnum íslendinga. (Villa er í þingskjalinu, þar sem stcndur 77. gr. á að vera
76. gr.)
— eftir Eyjólf Konráð
Jónsson, alþm.
f öllum gauraganginum fyrir
þingslitin fór lítið fyrir merkri
stefnumörkun Alþingis í fiskveiði-
málefnum framtíðarinnar. Fyrir
efri deild lá frumvarp um eignar-
rétt íslenska ríkisins að auðlind-
um hafsbotnsins, þar sem gert var
ráð fyrir því, að iðnaðarráðuneyt-
ið færi með þau málefni öll og þar
með undirstrikað að hagsmunir
okkar væru fyrst og fremst tengd-
ir hugsanlegri vinnslu jarðefna.
Allsherjarnefnd deildarinnar
ræddi þetta mál ítarlega og varð
sammála um að þessum sjónar-
miðum bæri að hafna, þar sem
fiskveiðiréttindin allt út að 350
mílum væru mikilvægust a.m.k. í
nánustu framtíð. Nefndin taldi því
„eðlilegt að þau málefni, sem
varða yfirborð landgrunnsins utan
200 mílnanna á Reykjaneshrygg,
Jan Mayen-svæðinu og
Rockall-hásléttu, falli undir
sjávarútvegsráðuneytið." Þetta
sjónarmið hlaut einróma stuðning
efri deildar.
f umræðum um málið voru færð
fyrir því fullgild rök, að fslend-
ingar gætu hindrað allar botn-
vörpuveiðar á umræddum haf-
svæðum og smám saman helgað
sér öll fiskveiðiréttindi. Fulltrúar
í íslensku sendinefndinni á haf-
réttarráðstefnu Sameinuðu þjóð-
anna einbeittu sér að umræðunum
um 76. grein Hafréttarsáttmálans,
en þó verður að segja þá sögu eins
og hún er, að fulltrúar annarra
Eyjólfur Konráð Jónsson
strandríkja eins og t.d. Kanada
voru enn ákveðnari. En sameigin-
legur afrakstur er sá að ríki, sem
helgað geta sér landgrunn út í 350
mílur eins og við, geta í raun, er
tímar líða, náð sömu réttindum á
öllu svæðinu eins og þau nú hafa
innan 200 mílna efnahagslögsög-
unnar, en auðvitað að því áskildu,
að af manndómi sé haldið á mál-
um, því að venjurétturinn mun á
næstu misserum skera úr um
framtíðarréttinn. En í fjögur og
hálft ár hafa tillögur verið fluttar
á Alþingi og jafnvel samþykktar,
án þess að þeim hafi verið fylgt
eftir af nokkurri festu.
Enn þann dag í dag er engin leið
að fá 76. grein Hafréttarsáttmál-
ans í íslenskri þýðingu og hefur þó
„Þótt 76. gr. Hafréttar-
sáttmálans sé flókin og
margslungin — enda
meira verið um hana rif-
ist og þæft en flestar
greinar aðrar — geta ís-
lendingar byggt á henni
gífurlega þýðingarmikl-
ar kröfur til réttinda
jafnt yfir veiðum, vernd-
un og vinnslu jarðefna.“
hart verið eftir því gengið, enda
ekki vanþörf á að menn fari að
gera sér grein fyrir efni málsins.
Hans G. Andersen var þó að ósk
utanríkismálanefndar Alþingis
falið að semja greinargerð um
málið. Þessari stórmerku greinar-
gerð, þar sem allt er staðfest um
réttindi okkar á Rockall-hásléttu,
sem bent hefur verið á í hálft
fimmta ár, skilaði hann á fundi
nefndarinnar um síðustu áramót
og skýrði og rökstuddi niðurstöð-
urnar. Hefði mátt ætia að þá yrði
málið tekið föstum tökum, en á því
bólar ekki enn. Alþingi hefur
itrekað ályktað í málinu, en það er
eins og að höggva í hart helv....!
Nú hefur Alþingi eins og áður
segir fært málið inn á nýja braut,
þar sem megináherslan er lögð á
fiskveiðiréttindin. Eins og bent
hefur verið á í umræðum byggist
þessi stefna á margháttuðum
ákvæðum og ályktunum, sem
draga má af ýmsum greinum VI.
og VII. kafla Hafréttarsáttmálans
og köflunum í heild — og ekki síst
gagnalyktunum, eins og rakið hef-
ur verið hér í blaðinu fyrir
skömmu.
Þótt 76. grein Hafréttarsátt-
málans sé flókin og margslungin
— enda meira verið um hana rifist
og þæft en flestar greinar aðrar —
geta íslendingar byggt á henni
gífurlega þýðingarmiklar kröfur
til réttinda jafnt yfir veiðum,
verndun og vinnslu jarðefna. En
greinin er torskilin, líka fyrir þá
sem reyna þó að kynna sér hana.
Þess vegna verður það fram-
kvæmdin og venjurétturinn sem
úrslitum ræður. Og þess vegna er
sinnuleysi stjórnvalda líka óafsak-
anlegt. En Alþingi verður ekki um
það kennt. Það hefur markað
skýra stefnu, sem fylgt verður
fram til sigurs þegar ófremdar-
ástandi véfréttastjórnmálanna
lýkur.