Morgunblaðið - 11.05.1983, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. MAÍ 1983
AF ERLENDUM VETTVANGI
EFTIR JÓHÖNNU KRISTJÓNSDÓTTUR
ungis óhugsandi, að Ramalho
Eanes forseti sé með ráðabrugg
um að stofna eigin flokk og
bjóða fram snarlega, ef stjórn-
armyndunarviðræður nú leiða
ekki til annars en þess að boðað
verður til nýrra kosninga. Þeir
segja þetta algerlega úr lausu
lofti gripið, því að forsetinn hafi
hvergi sýnt, að hann hefði hug á
því og þaðan af síður að hann
væri að setja saman nokkra
stefnuskrá.
Segja má að stjórnmálaþróun-
in hin síðustu ár í Portúgal og
útkoman í kosningunum nú sé
ekki ósvipuð því sem hefur verið
að gerast í ýmsum öðrum lönd-
um Suður-Evrópu, þ.e. aukin
áhrif sósfaldemókratískra
flokka, hafnað er vinstri stefnu
Stjórnarmyndunarviðræðum
í Portúgal miðar vel áleiðis
undir forystu Soares
Stjórnarmyndunarviðræöum f Portúgal miðar dável og ef ekki kemur
eitthvað alveg sérstakt upp á bendir allt til þess að tveir stærstu flokkarn-
ir, Sósíalistaflokkurinn (PS) undir forystu Mario Soares, og Sósíaldemó-
krataflokkurinn (PSD) með Mota Pinto í broddi fylkingar, nái samstöðu
um nýja ríkisstjórn á allra næstu dögum. Eanes forseti hefur lagt mjög
hart að stjórnmálaforingjum að vera snarir í snúningum, enda mat flestra
að svo mikil og brýn vandamál bíði úrlausnar í efnahagsmálum, að það
þoli ekki bið að starfhæf ríkisstjórn taki við stjórnartaumunum. PS og
PSD hafa yfír 65% atkvæða samanlagt og þó svo að ekki sé alger
einhugur innan Sósíalistaflokksins um að fara í stjórn með Sósíaldemó-
krötum er þó af flestu sýnt að mikill meirihluti telur það réttan kost.
Sósíaldemókrataflokkurinn getur svo sem ekki státað af algerri sam-
stöðu heldur, en mönnum ber ásamt um, að þessir flokkar hafí nálgazt
hvor annan svo mjög síðustu ár, að það ætti ekki að vera teljandi
vandkvæðum bundið fyrir þá að mynda starfhæfa ríkisstjórn. Eins og
fram hefur komið í greinum um Portúgal má segja að Mario Soares hafí
hreinlega strikað út nafn Marx sáluga, en lengi stóð það Sósíalistaflokkn
um fyrir þrifum, hversu mörg og ólík brot voru innan hans vébanda.
Mota Pinto, formaður Sósí-
aldemókrata, er í þeim
hópi sem er þeirrar skoðunar, að
stjórn með Sósíalistaflokki sé
eini raunhæfi kosturinn og það
sé beinlínis skylda PSD að taka
þátt i að greiða úr hinum vondu
vandamálum Portúgals eftir
óstjórn AD undir forystu Pinto
Balsemaos.
Það hefur ekki komið til
greina — a.m.k. ekki að úrslitum
fengnum — að reynt yrði að
lífga við Alianca Democratica og
enda mál manna að bandalagið
hafi i reynd gefið upp öndina
með fráfalli Sa Cameiro, fyrr-
verandi forsætisráðherra. Mið-
demókratar, CDS, sem höfðu um
18 prósent atkvæða, fengu nú 12
prósent, ögn betra en þeim hafði
verið spáð í kosningabaráttunni.
Margir stjórnmálaskýrendur
segja að tap flokksins megi
hikstalaust rekja til tveggja
meginástæðna: í fyrsta lagi af-
sagnar Freitos do Amaral, að-
stoðarforsætisráðherra i Bals-
emao-stjórninni og formanns
miðdemókrata, svo og að Lucas
Pires sem kjörinn var formaður
eftir nokkrar sviptingar fékk sér
til liðs Adrianou Moreira, gaml-
an hægrisinna og ráðherra í
stjórn Salazaars. „Portúgalir eru
ekki kommúnistar — langt frá
því, en þeir geta ekki hugsað sér
hægriflokk, allra sízt með menn
innan sinna vébanda í áhrifa-
stöðum, sem voru áberandi í tíð
einræðisstjórnarinnar og lái
þeim það hver sem vill“ að því er
stóð í forystugrein portúgalsks
blaðs á dögunum. Lucas Pires er
ungur maður, rétt þrítugur og
stóð sig að mörgu leyti vel í
kosningabaráttunni. Hins vegar
hefur Miðdemókrataflokkurinn
fjarlægzt býsna mikið uppruna-
Mota Pinto
lega stefnu sína og það féll sýni-
lega ekki í kramið hjá Portúgöl-
um, eftir útkomu flokksins í
kosningunum að dæma.
Sérfræðingar segja það öld-
ef hún þýðir kommúnisma og
hægri stefnu, ef hana má setja í
eitthvert samhengi við fasisma
og fyrri stjórnmálaflokka í þess-
um löndum.
Verðhækkanir hafa gengið yf-
ir Portúgal síðustu árin og at-
vinnuleysi hefur aukizt. Dug-
leysi Pinto Balsemao og stjórnar
hans verður líklega ekki til neins
jafnað og mikil vonbrigði fólks
með störf Alianca Democratica
eftir lát Sa Carneiros eru ótví-
ræð.
Ýmsir hafa velt fyrir sér,
hvort Freitos do Amaral, fyrr-
verandi leiðtogi miðdemókrata
hafi með brotthvarfi sínu af
stjórnmálasviðinu tveimur mán-
uðum fyrir kosningar, endanlega
hætt afskiptum af pólitík. Það
mun hins vegar vera opinbert
leyndarmál, að minnsta kosti í
Portúgal, að Do Amaral stefnir
að því að bjóða sig fram til for-
seta þegar síðara kjörtímabili
Eanes lýkur. Samkvæmt stjórn-
arskránni skal forseti aðeins
sitja tvö kjörtímabil. Svo
framarlega að ekki komi fram
einhver óvæntur kandidat sem
sér og sigrar, eru öll sólarmerki
sem benda til þess að Freitos do
Amaral muni fara létt með að
vinna þær kosningar og verða
næsti forseti landsins.
En fyrst og fremst beinast
auðvitað sjónir manna nú að
stjórnarmyndunarviðræðunum.
Röggsemi og skörungsskapur
Mario Soares í þeim hefur vakið
með mönnum nýjar vonir um
bjartari framtíð í portúgölskum
stjórnmálum
Lucas Pires formaður CDS ásamt Adriano Moreira.
Málverkauppboð Klausturhóla:
Kjarvalsmynd á
138 þúsund krónur
Málverk eftir Jóhannes Sveinsson Kjarval var dýrasta verkið sem slegið
var á málverkauppboði Klausturhóla á mánudaginn. Var verkið slegið á
rösklega 138 þúsund krónur með söluskatti. Næstdýrasta myndin var mál-
verk eftir Gunnlaug Blöndal, sem slegið var á 74 þúsund krónur með
söluskatti.
Verk eftir Ásgrím Jónsson fór á
tæp 62 þúsund krónur, mynd eftir
Þórarinn B. Þorláksson á 57 þús-
und og vatnslitamynd eftir Jón
Þorleifsson var slegin á 37 þúsund
krónur, samkvæmt upplýsingum
er blaðamaður fékk í gær hjá
Halldóri Runólfssyni verslunar-
stjóra í Klausturhólum. Tæplega
100 málverk voru boðin upp, og fór
ódýrasta verkið á 500 krónur.
Þetta var síðasta málverkaupp-
boð Klausturhóla á þessum vetri,
en næsta uppboð verður í haust
Afhenti forseta trúnaðarbréf
NÝSKIPADIIR sendiherra Bretlands, hr. Richard Thomas, afhenti forseta
íslands trúnaðarbréf sitt á fímmtudag að Bessastöðum að viðstöddum Ólafí
Jóhannessyni utanríkisráðherra.
Síðdegis þáði sendiherrann boð forseta að Bessastöðum ásamt fleiri gestum.
Sendiherra Bretlands hefur aðsetur í Reykjavík.
Bær, Höfðaströnd:
Erfitt að fá keypt hey
B**, llöfða-strönd, 9. maí.
HÉR er nú austan nepjukuldi og allt
til sjávar er eins mikið um snjó og
auða bletti. Úti í Fljótum er mér sagt
að varla sjáist auð jörð. Eitthvað er
um að bændur kaupi hey en þó er
orðið erfítt að fá hey. Má því segja
að útlitið sé ekki björgulegt ef ekki
hlýnar mjög fljótlega.
Vitanlega er ekki vottur af
gróðri á jörð sem kemur undan
snjó. Er talið að 20—50 sentimetra
klaki sé í jörðu. Þeir sem stunda
kartöflurækt óttast að garðlönd
verði ekki nothæf fyrr en í júní.
Svolítið hefur lifnað yfir þorsk-
veiði í sjó en þó hæpið að útgerð
borgi sig.
Björn í Bæ.
Dagur aldraðra:
Sr. Jakob Jónsson dr.
theol. prédikar við
messu í Dómkirkjunni
Á ÁRI aldraðra í fyrra var ákveðið,
að uppstigningardagur skyldi fram-
vegis vera helgaður málefnum aldr-
aðra í kirkjum landsins.
Nú á uppstigningardag, sem er
á morgun, fimmtudag 12. maí,
verður messa í Dómkirkjunni og
hefst hún kl. 2.00. Sr. Jakob Jóns-
son dr. theol. prédikar og er eldra
fólk í sókninni sérstaklega boðið
velkomið til messunnar.
Eftir messu verður öllum
kirkjugestum 60 ára og eldri boðið
til kaffidrykkju í Oddfellowhús-
inu. Á meðan gestir njóta veitinga
mun Sigríður Gröndal syngja ein-
söng við undirleik Marteins H.
Friðrikssonar dómorganista, en
Sigríður hlaut fyrstu verðlaun í
söngkeppni sjónvarpsins nú ný-
lega.
Athygli skal vakin á því, að eng-
in messa verður í Dómkirkjunni
kl. 11.00, heldur þessi eina messa
kl. 2 síðdegis og viljum við hvetja
til almennrar kirkjugöngu þennan
dag, bæði unga og aldna, þótt
þessi dagur sé sérstaklega helgað-
ur málefnum aldraðra.
Hjalti Guðmundsson