Morgunblaðið - 20.08.1983, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. ÁGÚST 1983
23
Erlendur Patursson
lögþingsmaður í
Kirkjubæ - Sjötugur
I dag er Erlendur Patursson í
Kirkjubæ í Færeyjum sjötugur.
Hann er íslendingum að góðu
kunnur frá skólaárum sínum hér
og hve oft hann hefur gist land
vort.
Erlendur er fæddur 20. ágúst
1913 i Kirkjubæ. Voru foreldrar
hans Jóhannes Patursson, kon-
ungsbóndi í Kirkjubæ, og kona
hans, Guðný Eiríksdóttir frá
Karlsskála við Reyðarfjörð. Systir
hennar, Pálína, var gift Hans
Mohr skipstjóra í Færeyjum. For-
eldrar þeirra systra voru merkis-
hjónin Eiríkur Björnsson frá
Kirkjubóli í Vaðlavík, síðar bóndi
á Karlsskála, og kona hans, Guð-
laug Pétursdóttir frá Karlsskála.
Jörð þessi varð stórbýli á búskap-
arárum Eiríks, um hana mátti
segja að hún væri hálf í sjó því
sjávargagn var þar mikið. Eiríkur
ræktaði mikið landið, en þó var
sjávarútvegur hans stærri í snið-
um. Hann gerði út báta og átti
hlut í útgerð með Færeyingum er
reru þar á sumrin. Hann var hjúa-
sæll, stjórnsamur og vildi iáta fólk
vinna, en einnig veita því gleði-
stundir. Eiríkur efnaðist vel og
var í tölu ríkustu bænda á Austur-
landi. Um hann var sagt að hann
væri drengskaparmaður við hvern
sem var að eiga og eðlisvitur.
Þeim hjónum varð átta barna auð-
ið og heimilið var mannmargt á
vertíðum. Guðný Eiríksdóttir frá
Karlsskála kom því frá ríkum
garði, umsvifamiklu heimili og
reglusömu er hún gerðist hús-
freyja á einu mesta höfuðbóli
Færeyja, Kirkjubæ. Jóhannes
Patursson var allt í senn kon-
ungsbóndi, stjórnmálamaður,
skáld og rithöfundur. Hann sat vel
hið forna biskupssetur, hafði
gengið á búnaðarskóla í Noregi og
um skeið haldið bændaskóla í
Kirkjubæ. I daglegu tali var hann
jafnan nefndur Jóhannes bóndi í
Kirkjubæ. Hann talaði íslensku
ágætlega, er var honum töm, rit-
aði um íslensk málefni og Hdgdist
vel með málum heima á Islandi.
Jóhannes var skáld gott er orti
ættjarðarkvæði og líka dans-
kvæði. Hann var um langa hríð
forvígismaður sjálfstæðismanna í
Færeyjum er kvað mikið að, sat á
þjóðþingi Dana og lögþingi Fær-
eyinga.
Guðný kona hans var mikilhæf í
búskapnum, stjórnsöm á heimil-
inu og fylgdi manni sinum ótrauð
í þjóðmálum. Þau hjón eignuðust
margt barna, sum þeirra ílengdust
á íslandi. Bergþóra, gift Þorsteini
Scheving Thorsteinsson lyfsala í
gamla apótekinu; Bergljót, gift
Júlíusi Sigurjónssyni prófessor og
tveir bræður þeirra stunduðu nám
í Menntaskólanum í Reykjavík;
Páll síðar bóndi í Kirkjubæ og
Erlendur er varð stúdent 1933.
Á námsárum sínum dvaldi hann
á heimili Bergþóru systur sinnar
við Austurvöll. Hann var því ekki
neinn útlendingur er hann hóf
nám sitt um fermingu, kunni vel
málið og átti hér frændlið. Enda
féll honum vel hér. Hann var vel
látinn sem skólafélagi, tók mikinn
þátt í félagslífinu og vel máli far-
inn. Erlendur var snemma mála-
fylgjumaður og eigi fyrir að láta
hlut sinn, en góðgjarn í umgengni,
tryggur vinum sínum og glaðvær á
vinamótum.
Eftir mikil ræðuhöld og mann-
fagnað dreifðist stúdentahópurinn
vorið 1933. Erlendur hóf nám í
hagfræði við háskólann í Ósló, en
hélt síðan til Kaupmannahafnar
1934, og stundaði þar áfram námi
og varð cand. polit 1941. Hann
kvæntist Morid, dóttur Niels
Christian Holms, skipstjóra á
Tvöroy í Suðurey í Færeyjum,
hinni mætustu konu, og eiga þau
fjögur uppkomin börn. — Erlend-
ur dvaldi nú áfram í Höfn og var
ritari í Arbejdsministeriet í Kaup-
mannahöfn 1941—45- En þá flutt-
ist hann alkominn heim til Fær-
eyja og settist að í Þórshöfn.
Mátti segja að Patursson væri
vel lærður, verið í heimaskóla um
málefni þjóðar sinnar, lokið hag-
fræðiprófi og síðan starfað um
árabil í stjórnarráðinu, sér til
þjálfunar um þjóðarhag. Enda
hélt hann ekki að sér höndum er
hann tók land á sinni feðrastorð.
Gerðist hann nú ritstjóri og útgef-
andi færeysks tímarits er hét
„Samfélagsrit". Hafði hann stofn-
að það í Höfn í janúar 1945 en hélt
því áfram í júní er heim kom og
kom það út til 1952. Fjallaði ritið
um landshagi og hagfræði og þótti
fróðlegt.
Mátti segja er Erlendur Pat-
ursson kom heim, biðu hans þjóð-
málin til að takast á við og feta í
fótspor föður síns, en þá var mikil
hreyfing í þjóðmálum Færeyinga.
Árið 1947 var þjóðveldisflokkur-
inn stofnaður og var Erlendur
formaður hans. Þá hóf málgagn
flokksins göngu sína, er nefnist 14.
september. Kemur það út tvisvar í
viku. Hefur Erlendur lengst af
verið ritstjóri þess, en núverandi
ritstjóri er sonur hans, Þórhallur
Patursson.
Erlendur var einnig formaður
Sjómannafélagsins og lét mjög til
sín taka málefni verkafólks. Þá
voru kosningar í nánd, flokkur
þjóðveldismanna hlaut gott fylgi
og var Erlendur kosinn á Lögþing-
ið er hann hefur setið á um langt
árabil. Þá var hann um skeið þing-
maður Færeyinga á Ríkisþingi
Dana. Er samsteypustjórn var
mynduð í Færeyjum 1963, var hún
þriggja flokka stjórn, Fólka-,
Þjóðveldis- og Sjálfstjórnar-
flokka. Þá fékk Þjóðveldisflokkur-
inn tvo menn í stjórn, var annar
Erlendur Patursson atvinnumála-
ráðherra. — Stjórn þessi starfaði
til 1966. Stjórn þessi þótti mjög
athafnasöm um atvinnuvegi Fær-
eyinga.
Erlendur Patursson hefur sam-
ið mikið rit um sjávarútveg Fær-
eyinga er hann nefnir „Fiskiveiði
— Fiskimenn 1850—1939“. Kom
þetta rit út á hans yngri árum
1961. Annað rit engu minna samdi
hann á seinni árum er hann
nefnir „Fiskivinna og fiskimál
1940—1947“, er sú bók í þremur
bindum. Eru rit þessi hin fróðleg-
ustu og sýna að höfundur er mik-
ilvirkur fræðimaður um aðalat-
vinnuveg Færeyinga.
Þá hefur Erlendur átt sæti í
Norðurlandaráði og barist fyrir
auknum rétti Færeyinga á þessu
málaþingi, er efla skal norræna
samvinnu og góð kynni milli þjóð-
anna. I þessum anda var Erlendi
boðið að ferðast um Vestfirði og
Norðurlandskjördæmi vestra á
vegum Norræna félagsins, að
flytja erindi um Færeyjar. Ferð
þessi var honum og konu hans til
ánægju um ókunn héruð. Ég
hlustaði á hann flytja erindi sitt á^
Blönduósi. Minntist ég þá, er ég
unglingui hlustaði á föður hans,
Jóhannes Patursson, halda erindi
um Færeyjar í Nýja Bíói í Reykja-
vík.
Svo sagði Erlendur mér er hann
heimsótti mig á Skagaströnd að
hann hefði í upphafi ferðalagsins
sett það upp að sjá tvennt í ferð-
inni, Látrabjarg og mig, sem
gamlan bekkjarbróður.
Nú á vordögum sáumst við flest-
ir skólafélagar á fimmtíu ára
stúdentsafmæli okkar við góðan
fagnað. I hófinu á Hótel Sögu, er
stjórnað var af Torfa Hjartarsyni
f.v. tollstjóra, gat hann þess að
meðal stúdenta væri maður frá
öðru landi, það væri Erlendur Pat-
ursson frv. ráðherra. Torfi kallaði
hann síðan upp og lét alla stúd-
enta hylla hann, er gert var við
mikinn fögnuð eldri sem yngri
stúdenta. Erlendur flutti stutta
ræðu og gagnorða. Þannig var Er-
lendur Patursson ættsonur ís-
lands og Færeyja kvaddur af skóla
sínum.
Við bekkjarsystkini hans hugs-
um nú til hans á sjötíu ára ald-
ursdegi. Ég er einn þeirra á meðal.
Pétur Þ. Ingjaldsson
Liv Bergþórsdóttir sagðist ætla að
hlusta á hljómsveitinrrar, en sagð-
ist trúlega vera orðin of gömul til
að taka þátt í keppninni.
Ásta Laufey Aðalsteinsdóttir og
Klín Sigríður Grétarsdóttir sögðust
ætla að vera með ef þær gætu.
Guðmundur Freyr Rúnarsson var
áhorfandi að mótinu í fyrra, en
sagðist kannski myndu keppa í
Reykjavíkurmót barnanna:
„Ég kem alveg örugglega“
Keykjavíkurmót barnanna hefst
klukkan tvö á sunnudag í Hljóm-
skálagarðinum. Hermann Gunn-
arsson setur mótið og verður að
því loknu hafin skráning í keppnir.
Samhliða mótinu leika sjö ungar
hljómsveitir og byrjar Kikk-tón-
lcikana. Að skráningu lokinni byrj-
ar kcppnin , kassabflarallíið fyrst
og svo tekur við hvert aðtriðið af
öðru, húlla, snú—snú, sippa, skalla
bolta, reiðhjólakvartmíla og henda
bolta í mark. Fyrir þá sem ekki
taka þátt í keppninni verða
skemmtileg einstaklingsverkefni
og fá allir sem taka þátt í þeim
viðurkenningarspjöld. Júdósýning
verður um þrjúleytið, siglingar á
Tjörninni, og margt fleira. Þátt-
taka er öllum ókeypis, mótinu lýk-
ur klukkan 17.20.
í gær fór blm. Mbl. á stúfana
og spjallaði um mótið við nokkra
krakka.
Hafrún Eva Arnarsdóttir og íris Rut Marteinsdóttir. Sú fyrrnefnda sagð-
ist ekki hafa tekið þátt I mótinu í fyrra, en sagðist örugglega ekki ætla að
missa af því í ár. Ef hún væri ekki nógu góð i snú-snú keppti hún bara í
húlla. íris sagðist hins vegar hafa fylgst með mótinu í fyrra sem áhorf-
andi, en nú langaði sig til að keppa í kassabflarallinu.
Heldur sýningu á Mokka
HANNA Jórunn Sturludóttir heldur
um þessar mundir, sýningu á 20
verkum sínum á kafflhúsinu
Mokka við Skólavörðustíg. Flest
eru verkin blýantsteikningar, en
nokkur eru unnin með túss. Þetta
er 6. sýning Hönnu Jórunnar, en
verkin á þessari sýningu eru flest
gerð á þessu ári. Hanna Jórunn hef-
ur ekki stundað nám í myndlist, og
aðspurð sagðist hún ekki hyggja á
myndlistarnám á næstunni.
„Ég hef verið krotandi frá því
ég man eftir mér og í Borgarfirð-
inum, þar sem ég er fædd og upp-
alin, umgengst ég mikið hesta,"
sagði Hanna Jórunn, en það vakti
athygli blm. að flestar myndir
Hönnu eru af hestum í öllum
stærðum og gerðum. Hanna Jór-
unn hefur, auk sýninganna sem
hún tekur þátt í, gert nokkur kort
fyrir Sólarfilmu hf. og þá helst
jólakort.
Sýning Hönnu Jórunnar var
opnuð í gær, en henni lýkur 2.
september.
Yfirlýsing
Til Morgunblaðsins, Keykjavík.
VEGNA fréttar í Morgunblaðinu,
hinn 16. þ.m., vil ég taka fram að ég
hef engar upplýsingar gefið er varða
efni greinarinnar i Helgarpóstinum
21. júlí síðastliðinn, né afhent skjöl
úr bókhaldi fyrirtækisins Böðvar S.
Bjarnason sf. Helgarspóstsmönnum.
Upplýst var við rannsókn málsins
hver afhenti Helgarpóstsmönnum
skjölin. Það var ekki undirritaður.
R„ 19. ágúst, 1983.
Sigmundur Böðvarsson
(sign)
Revlon-mótið 1983
REVLON mótið í hestaíþróttum
verður haldið dagana 20. og 21.
ágúst.
Þetta er í annað sinn sem mótið
er haldið, en í fyrra þótti það
heppnast sérstaklega vel.
Vitað er, að allir okkar beztu
knapa munu ma>ta með hesta sína
alls staðar af lendinu.
Sigurvegari knapi mótsins í
fyrra var Sigurbjörn Bárðarson,
og mun hann eflaust hvergi gefa
eftir til að halda titlinum.
Keppt verður í fimmgangi, tölti,
fjórgangi, gæðingaskeiði, ungl-
ingatölti, fjórgangi.
Öll verðlaun eru gefin af ís-
lenzk-Ameríska verzlunarfélag-
inu, en þeir eru umboðsaðilar fyrir
Revlon snyrtivörur sem mótið ber
nafn af.
Skráning fer fram hjá skrif-
Stofu Fáks. (Fróttalilkynning)
IHHIIIK. .
cMmerióhar
1983
REVLON
MOTID
TOLT
I
VERDLAUN