Morgunblaðið - 07.09.1983, Qupperneq 16

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 7. SEPTEMBER 1983
16

LJtgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Menntakerfi
í vanda
Menntakerfi okkar er
komið í mikinn
vanda. Það virðist ekki
hafa ráðið nema að tak-
mörkuðu leyti við þær
breytingar, sem hófust
fyrir einum og hálfum ára-
tug og í upphafi stefndu að
því að opna fleiri ungmenn-
um leið til langskólanáms.
Háskólinn er að drukkna í
því flóði nýstúdenta, sem
sækja um inngöngu ár
hvert. Framhaldsskólarnir
ráða ekki við að halda uppi
þeim kennslugæðum, sem
gera fólki kleift að stunda
háskólanám með árangri.
Hlutfall þeirra, sem falla á
fyrsta ári í háskóla, er
ótrúlega hátt. Þess eru nú
dæmi, að erlendir háskólar
neiti að taka íslenzkt stúd-
entspróf gilt.
Fyrir einum og hálfum
áratug var vandi mennta-
kerfisins sá, að of fáir úr
hverjum árgangi áttu þess
kost að hefja langskóla-
nám. Skólakerfið eins og
það var þá, lokaði leiðum
þeirra sem ekki voru til-
búnir til þess að ákveða það
á landsprófsaldri, að þeir
vildu ganga menntaveginn.
Breytingarnar, sem gerðar
voru, leiddu til þess, að
skólakerfið varð sveigjan-
legra, leiðirnar inn í há-
skólann urðu fleiri, fjöl-
breytni í námsefni var
stóraukin og þeim fjölgaði
verulega, sem lögðu út á
braut langskólanáms. Þá
var trú manna líka sú, að
framtíðarvelferð þjóðar-
innar byggðist á slíkri
menntun æskufólks.
Nú virðist vandi skóla-
kerfisins sá, að of margir
leggi út í langskólanám. Þá
má spyrja: Við hvaða mæli-
kvarða er miðað? í fyrsta
lagi þann, að hlutfall
þeirra, sem falla á fyrsta
ári í háskóla, er svo hátt, að
það er vísbending um, að
margir þeirra, sem þangað
leita og hafa áunnið sér
rétt til þess, séu einfaldlega
ekki undir það búnir. f öðru
lagi er ljóst, að Háskóli ís-
lands er þess vanbúinn að
taka við þeim mikla fjölda
námsmanna, sem til hans
leita.
Hvers vegna eru nem-
endur, sem ljúka stúd-
entsprófi ekki betur undir
háskólanám búnir? Ástæð-
an hlýtur að vera sú, að
framhaldsskólarnir hafi
ekki verið undir það búnir
að taka við og veita þeim
mikla fjölda, sem stefnir á
stúdentspróf ár eftir ár, þá
menntun sem dugar. Þetta
er að sjálfsögðu mikið
áhyggjuefni, enda er það
alvarleg þróun, ef gæði
menntunar í skólum lands-
ins eru minni en áður var.
En annars konar vandi
steðjar einnig að mennta-
kerfinu og því unga fólki,
sem gengur menntaveginn
nú um stundir. Fjölbreytni
í háskólanámi hefur aukizt
mjög, bæði heima og er-
lendis. Það er augljóslega
erfitt fyrir marga náms-
menn að taka ákvörðun um
það, að hverju skal stefna.
Vandinn er mikill, þegar úr
mörgu er að velja. Til við-
bótar kemur, að atvinnu-
horfur fara versnandi í
mörgum háskólafögum.
Frá því var skýrt í Morgun-
blaðinu fyrir nokkrum dög-
um, að ekki væri langt í at-
vinnuleysi meðal lækna
hér. Margir íslenzkir lækn-
ar eru starfandi erlendis,
en hversu lengi? Má ekki
búast við að þrengi að
þeim, þegar læknum fjölg-
ar í viðkomandi löndum?
Svipaða sögu er að segja í
fjölmörgum öðrum há-
skólafögum. Takmarkaðir
atvinnumöguleikar auka
því mjög á erfiðleika ungs
fólks við ákvörðun um
námsefni í háskóla.
Þetta er ekki bara vanda-
mál námsmanna, heldur
einnig háskólans.. Er of
mikil áherzla lögð á hefð-
bundnar námsgreinar, sem
ekki er lengur jafn mikil
þörf fyrir og áður var? í
Bandaríkjunum t.d. er mik-
il áherzla lögð á náið sam-
band háskólanna við at-
vinnulífið. Háskólakennar-
ar og stúdentar starfa með
einum eða öðrum hætti í
tengslum við atvinnulífið,
ekki sízt á hinum nýju svið-
um rafeindaiðnaðar og
tölvutækni. Hér er á ferð-
inni eitt stærsta verkefni í
þjóðlífi okkar á næstu ár-
um. Enn einu sinni er sú
krafa gerð til menntakerf-
isins, að það aðlagi sig
breyttum aðstæðum og nýj-
um þjóðlífsháttum.
Sigurvegarar keppninnar, Kristín Haraldsdóttir og Heiðdís Steinsdóttir. í baksýn má sjí fímm aðra þátttakend-
ur í keppninni, t.f.v. Kristín Stefánsdóttir, Þórdís Thorlacius, Halla Bryndís Jónsdóttir, Jóhanna Sveinjónsdóttir
og Biynja Sverrisdóttir.
„Aldurínn ekkert mál“
Aðstandendur keppninnar hérlendis, tf.v. Magnús Hreggviðsson,
stjórnarformaður Frjáls framtaks, John Casablancas, eigandi Elite
og Bryndís Schram, ritstjóri tískublaðsins Lífs.
Fegurðar-
dísir
teknar tali
NÚ ERU úrslitin orðin kunn í
fyrirsætukeppninni sem fyrirtækið
Elite og tískublaðið Líf stóðu fyrir,
og stúlkurnar tvær sem sigruðu,
Kristína Haraldsdóttir og Heiðdís
Steinsdóttir, örugglega enn að átta
sig á á öllum ósköpunum. Eftir að
úrslit voru kunn, og stúlkurnar
búnar að taka á móti ótal fagnað-
aróskum, ræddi Mbl. stuttlega við
fegurðardísirnar tvær um keppn-
ina og framtíðina.
„Ég vona að aldurinn verði
mér ekki til trafala, þó svo að
hann hafi sett svolítið strik í
reikninginn í þessari keppni, þar
sem aldurstakmörkin voru 16
ára,“ sagði Kristína Haralds-
dóttir, en hún er aðeins 14 ára.
Kristína er þegar komin á samn-
ing hjá Elite og spurðum við
hana hvernig það hefði komið
til.
„Móðir mín býr í New York, og
í sumar fór ég i heimsókn til
hennar. Einn dag fór ég út að
kaupa ávexti, og sem ég stóð við
ávaxtasöluna, gekk að mér mað-
ur og spurði mig hvað ég væri
há, hvað gömul og þar fram eftir
götum. Þetta var þá ljósmyndari
hjá Elite og komst ég á samning
hjá þeim til áramóta. Ástæðan
fyrir því að þeir taka mig inn
svona unga, er að móðir mín býr
þarna úti, þannig að ég get verið
hjá henni."
— En hvað með skólagöngu?
„Ég fer í skóla sem heitir
Professional Children School, en
hann er einmitt fyrir krakka
sem eru á vinnumarkaðinum, en
eiga eftir að ljúka skyldunámi."
Það verður því væntanlega
mikið að gera hjá Kristínu
næsta vetur, og ef marka má orð
fyrirsætukóngsins Casablancas,
þá einnig á komandi árum, því
hún er sögð eiga mikla framtíð
fyrir sér í þessari grein.
Heiðdís Steinsdóttir er tvítug
að aldri, og ekki nýgræðingur í
tískuheiminum, því hún hefur
verið vinsæl ljósmyndafyrirsæta
og tískusýningardama. Við
spurðum hana hvernig henni lit-
ist á úrslitin í keppninni.
„Mér finnst þetta allt frekar
óraunverulegt ennþá, og er ekki
alveg búin að átta mig á þessu
öllu, en auðvitað er ég ánægð
með úrslitin."
— Hvernig verður með þitt
nám?
„Ég er að læra til snyrtisér-
fræðings, og á að ljúka því námi
í desember, svo ég vona að þetta
bjargist allt saman."
— Gætirðu hugsað þér að búa
erlendis og vinna sem fyrirsæta?
„Já, það gæti ég. Ef svo færi
að ég fengi samning hjá Elite, þá
yrði það spennandi tækifæri
fyrir mig að skoða heiminn og
reyna eitthvað nýtt.“
Kristína og Heiðdís fara því
báðar utan til áframhaldandi
keppni hjá Elite, sem fram fer í
Acapulco í Mexíkó í nóvember á
þessu ári. Þær ferðast þó ekki
einsamlar, því fulltrúi tísku-
blaðsins Lífs mun fylgja þeim
alla leið.
Að svo mæltu voru báðar
stúlkurnar orðnar óþreyjufullar
að komast til fjölskyldna og
vina, sem biðu eftir þeim með
hamingjuóskir, blóm og freyði-
vín, eins og tilheyrir við svona
tækifæri.
Vetrardvöl ellilífeyrisþega í sólarlöndum:
Allt að fimm mánaða ferðir
Ferðaskrifstofan Flugferðir-Sólar-
flug skipuleggur í vetur langdvalar-
ferðir til Mallorka fyrir ellilífeyris-
þega. Geta eldri borgarar þannig
dvalið frá einum mánuði upp í fímm
á vegum ferðaskrifstofunnar, og
eins og skýrt var frá í Morgunblað-
inu á laugardaginn, getur fólk greitt
ferðina með ellistyrk sínum, auk
fímm þúsund króna mánaðar-
greiðslu, sem þannig nægir fyrir
dvalarkostnaði og flugfari. — í fyrra
var ferðaskrifstofan einnig með hlið-
stæðar ferðir, og dvöldu til dæmis
tuttugu ellilífeyrisþegar í fímm mán-
uði á Mallorka veturinn 1982 til
1983.
Morgunblaðið leitaði til nokk-
urra ferðaskrifstofa í gær og
spurðist fyrir um hvort boðið yrði
upp á hliðstæðar ferðir hjá þeim í
sumar. Örn Steinsen hjá Útsýn
sagði, að nú væri unnið að skipu-
lagningu vetrarferða ferðaskrif-
stofunnar, þar sem meðal annars
yrði eitt og annað sérstaklega
fyrir eldri borgara. Hvað það
nákvæmlega yrði, yrði tilkynnt
innan tíðar. Ýmsar skemmri ferð-
ir sagði Örn svo þegar ákveðnar,
svo sem til Kanaríeyja og Costa
dei Sol. Á Samvinnuferðum varð
Sigríður Árnadóttir fyrir svörum,
og sagði hún ekki um að ræða
vetrarferðir skrifstofunnar fyrir
ellilífeyrisþega í vetur, síðasta
ferðin með eldri borgara yrði farin
6. september. Inga Engilbertsdótt-
ir hjá Úrvali sagði, að þar væri
verið að leggja línurnar fyrir vet-
urinn þessa dagana, en hvað fælist
í vetraráætlunum ferðaskrifstof-
unnar yrði ljóst næstu daga.