Morgunblaðið - 26.10.1983, Page 35

Morgunblaðið - 26.10.1983, Page 35
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. OKTÓBER 1983 67 [The Beneficial Side of Moderate fAlcohol Use Thomas B. Turner, Virginia Lee Benneit and Hector Hernandez Committee on Alcohol Use and Ahuse, and Departntenl of Bioslatislics. Tlte Johns Hopkins Medical Institutions, Bultiniore, MaryUmd Accepted for publication Novembcr 5. 1980 Abstract Accumulating data indicale that thc modcratc use of alcoholic beverages J by adults mav reduce thc risk of myocardial infarction, improvc thc quality ofjife Fyrirsögn greinar þeirrar í læknariti John Hopkins-háskólans heimsþekkta sem vitnað er til hér í tcxtanum. hug að skrifa um sumarveðráttu á íslandi og þá kæmu fram menn á ritvöllinn, sem fyndu skrifum mínum allt til foráttu, að ekki skuli þar vera minnst á frost, ísa- lög og snjóþyngsli. Slíkur er máti skólamannsins, hann kann sýnilega alls ekki skil á muninum á því sem er í hófi og um of. í sjálfu sér getur þetta verið mesta góðmenni og i uppáhaldi fyrir tryggð við skólann, en það er ekki háttur góðra skólamanna og grandvarra að kenna fólki aðeins að stinga hausnum ofan í sandinn og sneiða hjá vandanum á þann hátt í stað þess að snúast við hon- um af eigin manndóm. Það eru greinlega helstu úrræði hans gagnvart áfengisbölinu. I heilagri ritningu er á yfir 450 stöðum vitnað til víns á jákvæðan hátt, en kennara þessum hefur tekist að finna eina tilvitnun úr heilagri ritningu þar sem varað er við áfengi, en þar er líkt og í Hávamálum varað við ofneyslu þess. Hann hefur stimplað undir- ritaðan sem skaðlegasta mengun- arvald þjóðarinnar. Það er hans mat. Það hlýtur hins vegar að vera kennara þessum þungt að verða að viðurkenna að Jesús Kristur hafi á sinn hátt verið áfengisbruggari. Vera má að kennari þessi vilji líka kalla frelsarann „skaðlegasta mengunarvald veraldarsögunnar" af því að hann líkt og undirritaður með breytni sinni mælti með hóf- lega drukknu áfengi. Vandinn er aftur á móti sá að segja til um hve mikið af áfengi sé hóflegt hverju sinni. Þar gætu læknar orðið til leiðbeiningar og kemur margt til, svo sem líkamsstærð, aldur og líkamlegt ástand manns, en um það mætti skrifa aðra grein. Bindindishreyfingin og mannasiðir Að endingu aðeins þetta: Bind- indishreyfingin getur verið ein- hver stoð fyrir þá sem finna van- mátt sinn gagnvart áfenginu og þá sérstaklega þeirra 5% manna, sem virðast haldnir einhvers konar ofnæmi fyrir því. Hins vegar hef- ur hún ekki hér á landi sannað hlutverk sitt í menningu þjóðar- innar. Bindindishreyfingin er orð- in stórrík m.a. fyrir framlög bein og óbein frá því opinbera. Megin- verkefni hennar hefur verið skemmtanahald fyrir meðlimi sína og er engin ástæða til þess að vera að styrkja sérstakan hóp manna til að dansa og dufla og rétt í ljósi þeirrar sparnaðaröldu, sem nú virðist risin hjá stjórn- völdum, að veita því fé á þann stað sem þess er raunveruleg þörf. Nóbeisskáldið okkar segir frá því í einu af verkum sínum, að honum hafi orðið á að spyrja í veislu einni, sem hann sat á er- lendri grund, hvort í því landi væri til gútemplararegla', „Einginn skildi orðið né hafði heyrt slíkt fyrir- tæki nefnt, þeir (veislugestir) báðu mig að útskýra hvað ég ætti við. Jú menn ganga í félag um að borða ekki áfeingi, þar er unnið heit eftir formálum úr gamlatestamentinu eða einhverri þess konar stórhátíðlegri bók, og haft inngangsorð, og það er hafður kapelán og sunginn sálmur — því nánar sem ég útskýrði efnið, því færra skildu þeir og loks skildi ég mig ekki sjálfur; þetta var álika óleysandi þraut einsog að útskýra beina línu í Kína eða bogna hjá Ink- um i Perú. Og allt þetta til að drekka ekki glas af víni? sögöu þeir. Til að drekka sig ekki fullan, sagði ég. Já en það er spurning um mannasiði, sögðu þeir; einginn mað- ur sem kann almenna mannasiði drekkur sig fullan." Það er nefnilega lóðið, að jaeð- ferð áfengis er spurning um mannasiði og menningu. Það er nánast jafn mikill skortur á mannasiðum að spýta víni út úr sér og að drekka sig fullan, aðeins mismunandi öfgar. Grein sú, sem hér birtist, var skrifuð fyrir nokkrum vikum, en vegna rúmleysis í blaðinu hefur birting hennar tafist, að því er mér hefur verið tjáð. Nú hefur frá því hún var skrifuð verið vegið í sama knérunn. Forystumenn SÁÁ stilla nú fyrst og fremst konum upp við vegg með kröfu um kaup á happ- drættismiðum, jafn vel ellilífeyr- isþegum er ekki hlíft. Slík innrás í einkalíf manna er forkastanleg og full ástæða tii þess með löggjöf að vernda fólk gegn þess háttar að- förum. Áviniiingur af innlendri orku árið 1982 um 18% af skuldum þjóðarinnar — segir í nýjum bæklingi Orkustofnunar um þýðingu innlendra orkugjafa fyrir þjóðarhag EF ORKUÞÖRF þjóðarinnar árið 1982, að stóriðju slepptri, hefði verið annað með innfluttri olíu, hefði viðbótarkostnaður vegna þess innflutnings numið um 200 milljónum dollara, eða einum sjötta af langtímaskuldum íslendinga í árslok 1982, sem voru 1200 milljónir dollara. Skuldir orkusölufyrirtækja námu 600 milljónum dollara, eða sem svarar helmingi af heildarskuldum þjóðarinnar. Tekjur af orkusölu til stóriðju voru 12 milljónir dollara, þannig að þessi ávinningur af innlendri orku svaraði til um 35% af erlendum langtímaskuldum orkufyrirtækja og um 18% af öllum langtímaskuldum landsmanna. Svo segir í nýjum litprentuðum kynningarbæklingi sem Orku- stofnun hefur látið gera um nýt- ingu innlendra orkugjafa og þýð- ingu þeirra fyrir þjóðarhag. Forráðamenn Orkustofnunar boð- uðu til fundar með fréttamönnum í gær til að kynna þennan bækling og þær niðurstöður sem þar koma fram. Jakob Björnsson, orkumála- stjóri, sagði að ráðist hefði verið í útgáfu bæklingsins vegna mikillar umræðu hérlendis um verð á inn- lendri orku. Sagði hann að menn létu í það skína að orkan hér á landi væri óþarflega dýr og að fjárfestingar síðustu ára á sviði orkumála hafi verið óhagkvæmar og til þess eins fallnar að auka á skuldabyrði þjóðarinnar erlendis. Taldi Jakob þessa gagnrýni ósanngjarna og ekki á rökum reista, þótt vissulega mætti nefna einstök dæmi þar sem eitt og ann- að hefði mátt betur fara. En menn þyrftu að gera sér grein fyrir því að orkunotkun landsmanna ykist stöðugt, og til þess að anna auk- inni orkuþörf þyrfti annaðhvort að auka innflutning orku (kol, Orkunotkun Islendinga Olíuígildi í þúsundum tonna tonn 1800 - Jorðhiti 1600 - Vatnsorka I I 01 1400 - 1200 - 1000- 800 - 600 - 400 - 200- 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 Orkunotkun íslendinga frá aldamótum til ársins 1980. olía) eða virkja innlenda orku- gjafa. Og í flestum tilfellum væri hagkvæmara að auka nýtingu inn- lendra orkugjafa. Væri bæklingn- um ætlað það hlutverk að gefa yf- irsýn yfir orkumarkaðinn hér á landi, hver þróunin hefði verið á síðustu árum og ávinning þjóðar- innar af innlendum orkugjöfum. Orkunotkun íslendinga í bæklingnum kemur fram að orkunotkun landsmanna hefur tekið miklum stakkaskiptum síð- ustu áratugina. Á árunum fyrir seinni heimsstyrjöld voru notaðir innfluttir orkugjafar til að anna um 90% af orkuþörfinni og voru kol þá langstærsti orkugjafinn. Á stríðsárunum fór hlutur innlendra orkugjafa vaxandi og hefur síðan aukist nokkuð stöðugt, þannig að á árinu 1982 var um 70% af orku- þörfinni sinnt með innlendum orkugjöfum, vatnsorku og jarð- varma (sjá mynd). Hlutföll orku- notkunar 1982 voru þessi: vatns- orka 43%, jarðvarmi 27%, olía 27% og kol 3%. Gert er ráð fyrir því að um aldamótin verði hlutur innfluttra orkugjafa kominn niður í 20% af orkuþörfinni. Frá stríðslokum hefur orku- notkun þjóðarinnar tæplega tí- faldast á sama tíma og mannfjöldi hefur 1,8 faldast og þjóðarfram- leiðsla 4,4 faldast. Þrátt fyrir þessa aukningu hefur hlutur inn- lendra orkugjafa stöðugt aukist. Raforkuverð í bæklingnum kemur fram að meðalverð raforku á íslandi árið 1982 er 33 mills á kílówattstund, en 1 mills er Viooo úr dollar. Til samanburðar er nefnt að meðal- verðið er 75 mills/ kWst. í Eng- landi og 58 mills/ kWst. í Banda- ríkjunum, eða töluvert hærra. I Noregi er það hins vegar áætlað vera um 20 mills/ kWst. í bæklingnum er þó bent á það að þótt meðalverðið hérlendis sé tiltölulega lágt geti einstakir gjaldskrárflokkar verið háir í samanburði við önnur lönd. M.ö.o. að dreifingin á kostnaðinum af raforkuvinnslunni sé mismunandi. Þetta má til sanns vegar færa, því munurinn á hæsta og lægsta orku- verði sem greitt er hér á landi er sextánfaldur, frá 6,5 mills sem ál- verið greiðir upp í rúmlega 100 mills. Frá framkvæmdum við verkamannabústaðina. Ljóam. Albert Kemp. Fáskrúðsfjörður: Bygging verkamanna- bústaða er hafin Fáskrúdsfirói, 20. október. HAFNAR eru framkvæmdir við byggingu verkamannabústaða á Fá- skrúðsfirði. Bústaðirnir eru í raðhúsi og eiga að verða 12 íbúðir, en í fyrsta áfanga voru boðnar út 3 íbúðir. í verkið bárust 5 tilboð, tveir óskuðu eftir að fá að draga tilboð sín til baka. Tekið var tilboði Þor- steins Bjarnasonar húsasmíða- meistara á Fáskrúðsfirði. — Albert. 84 hljómtækjalínan frá Akai er komin. Stórglæsileg tæki, stórmerkar tækninýjungar. HITAMÆLAR Vesturgötu 16, sími 13280. SIBAN 32 QGENN AFULLU I/INNUFÖT VINNUFATAGERÐ ÍSLANDS. REYKJAVÍK, SÍMI:16666

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.