Morgunblaðið - 26.10.1983, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. OKTÓBER 1983
67
[The Beneficial Side of Moderate
fAlcohol Use
Thomas B. Turner, Virginia Lee Benneit and
Hector Hernandez
Committee on Alcohol Use and Ahuse, and Departntenl of Bioslatislics.
Tlte Johns Hopkins Medical Institutions, Bultiniore, MaryUmd
Accepted for publication Novembcr 5. 1980
Abstract Accumulating data indicale that thc modcratc use of alcoholic beverages J
by adults mav reduce thc risk of myocardial infarction, improvc thc quality ofjife
Fyrirsögn greinar þeirrar í læknariti John Hopkins-háskólans heimsþekkta
sem vitnað er til hér í tcxtanum.
hug að skrifa um sumarveðráttu á
íslandi og þá kæmu fram menn á
ritvöllinn, sem fyndu skrifum
mínum allt til foráttu, að ekki
skuli þar vera minnst á frost, ísa-
lög og snjóþyngsli.
Slíkur er máti skólamannsins,
hann kann sýnilega alls ekki skil á
muninum á því sem er í hófi og um
of. í sjálfu sér getur þetta verið
mesta góðmenni og i uppáhaldi
fyrir tryggð við skólann, en það er
ekki háttur góðra skólamanna og
grandvarra að kenna fólki aðeins
að stinga hausnum ofan í sandinn
og sneiða hjá vandanum á þann
hátt í stað þess að snúast við hon-
um af eigin manndóm. Það eru
greinlega helstu úrræði hans
gagnvart áfengisbölinu.
I heilagri ritningu er á yfir 450
stöðum vitnað til víns á jákvæðan
hátt, en kennara þessum hefur
tekist að finna eina tilvitnun úr
heilagri ritningu þar sem varað er
við áfengi, en þar er líkt og í
Hávamálum varað við ofneyslu
þess. Hann hefur stimplað undir-
ritaðan sem skaðlegasta mengun-
arvald þjóðarinnar. Það er hans
mat. Það hlýtur hins vegar að vera
kennara þessum þungt að verða að
viðurkenna að Jesús Kristur hafi á
sinn hátt verið áfengisbruggari.
Vera má að kennari þessi vilji líka
kalla frelsarann „skaðlegasta
mengunarvald veraldarsögunnar"
af því að hann líkt og undirritaður
með breytni sinni mælti með hóf-
lega drukknu áfengi. Vandinn er
aftur á móti sá að segja til um hve
mikið af áfengi sé hóflegt hverju
sinni. Þar gætu læknar orðið til
leiðbeiningar og kemur margt til,
svo sem líkamsstærð, aldur og
líkamlegt ástand manns, en um
það mætti skrifa aðra grein.
Bindindishreyfingin
og mannasiðir
Að endingu aðeins þetta: Bind-
indishreyfingin getur verið ein-
hver stoð fyrir þá sem finna van-
mátt sinn gagnvart áfenginu og þá
sérstaklega þeirra 5% manna, sem
virðast haldnir einhvers konar
ofnæmi fyrir því. Hins vegar hef-
ur hún ekki hér á landi sannað
hlutverk sitt í menningu þjóðar-
innar. Bindindishreyfingin er orð-
in stórrík m.a. fyrir framlög bein
og óbein frá því opinbera. Megin-
verkefni hennar hefur verið
skemmtanahald fyrir meðlimi
sína og er engin ástæða til þess að
vera að styrkja sérstakan hóp
manna til að dansa og dufla og
rétt í ljósi þeirrar sparnaðaröldu,
sem nú virðist risin hjá stjórn-
völdum, að veita því fé á þann stað
sem þess er raunveruleg þörf.
Nóbeisskáldið okkar segir frá
því í einu af verkum sínum, að
honum hafi orðið á að spyrja í
veislu einni, sem hann sat á er-
lendri grund, hvort í því landi
væri til gútemplararegla', „Einginn
skildi orðið né hafði heyrt slíkt fyrir-
tæki nefnt, þeir (veislugestir) báðu
mig að útskýra hvað ég ætti við. Jú
menn ganga í félag um að borða
ekki áfeingi, þar er unnið heit eftir
formálum úr gamlatestamentinu eða
einhverri þess konar stórhátíðlegri
bók, og haft inngangsorð, og það er
hafður kapelán og sunginn sálmur
— því nánar sem ég útskýrði efnið,
því færra skildu þeir og loks skildi
ég mig ekki sjálfur; þetta var álika
óleysandi þraut einsog að útskýra
beina línu í Kína eða bogna hjá Ink-
um i Perú. Og allt þetta til að
drekka ekki glas af víni? sögöu þeir.
Til að drekka sig ekki fullan, sagði
ég. Já en það er spurning um
mannasiði, sögðu þeir; einginn mað-
ur sem kann almenna mannasiði
drekkur sig fullan."
Það er nefnilega lóðið, að jaeð-
ferð áfengis er spurning um
mannasiði og menningu. Það er
nánast jafn mikill skortur á
mannasiðum að spýta víni út úr
sér og að drekka sig fullan, aðeins
mismunandi öfgar.
Grein sú, sem hér birtist, var
skrifuð fyrir nokkrum vikum, en
vegna rúmleysis í blaðinu hefur
birting hennar tafist, að því er
mér hefur verið tjáð. Nú hefur frá
því hún var skrifuð verið vegið í
sama knérunn.
Forystumenn SÁÁ stilla nú
fyrst og fremst konum upp við
vegg með kröfu um kaup á happ-
drættismiðum, jafn vel ellilífeyr-
isþegum er ekki hlíft. Slík innrás í
einkalíf manna er forkastanleg og
full ástæða tii þess með löggjöf að
vernda fólk gegn þess háttar að-
förum.
Áviniiingur af innlendri orku árið 1982
um 18% af skuldum þjóðarinnar
— segir í nýjum bæklingi Orkustofnunar um þýðingu innlendra orkugjafa fyrir þjóðarhag
EF ORKUÞÖRF þjóðarinnar árið 1982, að stóriðju slepptri, hefði verið annað
með innfluttri olíu, hefði viðbótarkostnaður vegna þess innflutnings numið
um 200 milljónum dollara, eða einum sjötta af langtímaskuldum íslendinga
í árslok 1982, sem voru 1200 milljónir dollara. Skuldir orkusölufyrirtækja
námu 600 milljónum dollara, eða sem svarar helmingi af heildarskuldum
þjóðarinnar. Tekjur af orkusölu til stóriðju voru 12 milljónir dollara, þannig
að þessi ávinningur af innlendri orku svaraði til um 35% af erlendum
langtímaskuldum orkufyrirtækja og um 18% af öllum langtímaskuldum
landsmanna.
Svo segir í nýjum litprentuðum
kynningarbæklingi sem Orku-
stofnun hefur látið gera um nýt-
ingu innlendra orkugjafa og þýð-
ingu þeirra fyrir þjóðarhag.
Forráðamenn Orkustofnunar boð-
uðu til fundar með fréttamönnum
í gær til að kynna þennan bækling
og þær niðurstöður sem þar koma
fram.
Jakob Björnsson, orkumála-
stjóri, sagði að ráðist hefði verið í
útgáfu bæklingsins vegna mikillar
umræðu hérlendis um verð á inn-
lendri orku. Sagði hann að menn
létu í það skína að orkan hér á
landi væri óþarflega dýr og að
fjárfestingar síðustu ára á sviði
orkumála hafi verið óhagkvæmar
og til þess eins fallnar að auka á
skuldabyrði þjóðarinnar erlendis.
Taldi Jakob þessa gagnrýni
ósanngjarna og ekki á rökum
reista, þótt vissulega mætti nefna
einstök dæmi þar sem eitt og ann-
að hefði mátt betur fara. En menn
þyrftu að gera sér grein fyrir því
að orkunotkun landsmanna ykist
stöðugt, og til þess að anna auk-
inni orkuþörf þyrfti annaðhvort
að auka innflutning orku (kol,
Orkunotkun Islendinga
Olíuígildi í þúsundum tonna
tonn
1800 -
Jorðhiti
1600 -
Vatnsorka
I I 01
1400 -
1200 -
1000-
800 -
600 -
400 -
200-
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980
Orkunotkun íslendinga frá aldamótum til ársins 1980.
olía) eða virkja innlenda orku-
gjafa. Og í flestum tilfellum væri
hagkvæmara að auka nýtingu inn-
lendra orkugjafa. Væri bæklingn-
um ætlað það hlutverk að gefa yf-
irsýn yfir orkumarkaðinn hér á
landi, hver þróunin hefði verið á
síðustu árum og ávinning þjóðar-
innar af innlendum orkugjöfum.
Orkunotkun íslendinga
í bæklingnum kemur fram að
orkunotkun landsmanna hefur
tekið miklum stakkaskiptum síð-
ustu áratugina. Á árunum fyrir
seinni heimsstyrjöld voru notaðir
innfluttir orkugjafar til að anna
um 90% af orkuþörfinni og voru
kol þá langstærsti orkugjafinn. Á
stríðsárunum fór hlutur innlendra
orkugjafa vaxandi og hefur síðan
aukist nokkuð stöðugt, þannig að á
árinu 1982 var um 70% af orku-
þörfinni sinnt með innlendum
orkugjöfum, vatnsorku og jarð-
varma (sjá mynd). Hlutföll orku-
notkunar 1982 voru þessi: vatns-
orka 43%, jarðvarmi 27%, olía
27% og kol 3%. Gert er ráð fyrir
því að um aldamótin verði hlutur
innfluttra orkugjafa kominn niður
í 20% af orkuþörfinni.
Frá stríðslokum hefur orku-
notkun þjóðarinnar tæplega tí-
faldast á sama tíma og mannfjöldi
hefur 1,8 faldast og þjóðarfram-
leiðsla 4,4 faldast. Þrátt fyrir
þessa aukningu hefur hlutur inn-
lendra orkugjafa stöðugt aukist.
Raforkuverð
í bæklingnum kemur fram að
meðalverð raforku á íslandi árið
1982 er 33 mills á kílówattstund,
en 1 mills er Viooo úr dollar. Til
samanburðar er nefnt að meðal-
verðið er 75 mills/ kWst. í Eng-
landi og 58 mills/ kWst. í Banda-
ríkjunum, eða töluvert hærra. I
Noregi er það hins vegar áætlað
vera um 20 mills/ kWst.
í bæklingnum er þó bent á það
að þótt meðalverðið hérlendis sé
tiltölulega lágt geti einstakir
gjaldskrárflokkar verið háir í
samanburði við önnur lönd. M.ö.o.
að dreifingin á kostnaðinum af
raforkuvinnslunni sé mismunandi.
Þetta má til sanns vegar færa, því
munurinn á hæsta og lægsta orku-
verði sem greitt er hér á landi er
sextánfaldur, frá 6,5 mills sem ál-
verið greiðir upp í rúmlega 100
mills.
Frá framkvæmdum við verkamannabústaðina. Ljóam. Albert Kemp.
Fáskrúðsfjörður:
Bygging verkamanna-
bústaða er hafin
Fáskrúdsfirói, 20. október.
HAFNAR eru framkvæmdir við
byggingu verkamannabústaða á Fá-
skrúðsfirði. Bústaðirnir eru í raðhúsi
og eiga að verða 12 íbúðir, en í fyrsta
áfanga voru boðnar út 3 íbúðir.
í verkið bárust 5 tilboð, tveir
óskuðu eftir að fá að draga tilboð
sín til baka. Tekið var tilboði Þor-
steins Bjarnasonar húsasmíða-
meistara á Fáskrúðsfirði.
— Albert.
84 hljómtækjalínan
frá Akai er komin.
Stórglæsileg tæki,
stórmerkar
tækninýjungar.
HITAMÆLAR
Vesturgötu 16,
sími 13280.
SIBAN
32
QGENN
AFULLU
I/INNUFÖT
VINNUFATAGERÐ ÍSLANDS.
REYKJAVÍK, SÍMI:16666