Morgunblaðið - 18.11.1983, Blaðsíða 2

34
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. NÓVEMBER 1983
Páll Eiríksson, sem
haldið hefur hlýðninám-
skeið ffyrír hunda í mörg
ár ræðir um ýmislegt
viðvíkjandi hundahaldi í
þéttbýli
„Til þess að eöli hundsins, sem
er að vera góður félagi og vinur
eigandans, fái notiö sin þarf aö vera
á milli eiganda og hunds gagn-
kvæmt traust. Ef eigandinn kemur
þannig fram viö hundinn aö sá síö-
arnefndi treystir ekki eigandanum
eru litlar líkur á aö vel fari.“ Þessi
voru inngangsorö Páls Eiríkssonar
á hlýöninámskeiöi hans fyrir hunda,
sem haldið var á Kjóavöllum í
haust. Þar mættu hundaeigendur
meö þessa vini sína, sem voru af
ýmsu kyni. I meiri hluta voru þó
labrador-hundar og hundar af
ensku veiöihundakyni, golden retri-
ever. Hvolþarnir voru flestir á aldr-
inum 4—6 mánaöa. Er þaö sá ald-
ur, sem æskilegast þykir aö byrjaö
sé á þjálfun þeirra.
Þaö var mikiö gellt á þessum
fyrsta degi námskeiösins, svo leiö-
beinandinn þurfti aö brýna röddina
enda voru þarna samankomnir um
20 hundar, sem langaöi til aö kynn-
ast. „Það er mikilvægt í hundauþþ-
eldinu, aö hundurinn viti hver staöa
hans er og aö hann læri aö hlýöa
settum reglum og að þær reglur
séu skýrar," hrópaöi leiöbeinandinn
yfir hávaöann.
Svo gaf hann nokkur dæmi um
þaö hve illa getur fariö ef hundurinn
fær aö vaöa uþpi meö alls kyns sér-
visku og frekju. „Á heimili, sem ég
þekki til, haföi hundurinn helgaö sér
forstofu hússins og urraöi hann
reiðilega, ef einhver vogaöi aö stíga
fæti sínum þar inn fyrir. Neyddust
fjölskyldumeölimirnir því til aö fara
inn og út um svalardyrnar," sagöi
Páll og var ekki laust viö aö fólki
þætti þetta brosleg uppákoma.
Annað dæmi um uppvööslusemi
hunda var þannig, aö hundurinn
byrjaöi alltaf aö ýlfra, þegar hús-
bóndinn lék tónlist af plötum. Var
svo komiö aö maðurinn, sem var
unnandi fagurra tóna, hætti alveg
þessari eftirlætis iöju sinni.
„Hundar eru hyggnar skepnur og
reyna aö komast eins langt og þeir
geta," segir leiöbeinandinn. Eflaust
hafa hundaeigendur átt erfitt meö
aö trúa þessu, þegar þeir litu í blíð
og sakleysisleg augu hunda sinna
„Hundurinn er vanadýr,“ hélt Páll
áfram. „Hann á auövelt meö aö
temja sér góöa siöi og venjur, ef
hann er þjálfaöur til þess frá upp-
hafi. Þess vegna er mikilvægt áður
en hvolpurinn kemur í húsiö, aö
ákveöa hvaö á að leyfa honum að
gera og hvaö ekki. Á hundurinn að
fá aö fara upp í húsgögnin eöa
ganga út um allt hús eöa hver eru
takmörk hans innandyra?
„Þaö er auövelt aö kenna góöa
siöi, en erfiöara aö brjóta þá
slæmu, þvi veröum viö aö leggja
áherslu á aö gera sem fæst mistök
frá byrjun," segir Páll.
Snati sér um sýnikennsluna
á hlýdninámskeiðunum.
„ Vió erum gódir félagar, við
Snati“, segir Páll um golden
retriever-hundinn sinn.
Tikin Sína fylgist meó af at-
hygli, hún er af labrador-
kyni.
Lubbi kemur til húsbónda
síns færandi hendi.
„Farðu og sæktu kubbinn,“
sagd Páll og henti honum í
burtu og Lubbi lét ekki aegja
sér það tvisvar.
TEXTI: HILDUR EINARSDÓTTIR
áfram og útlistar þýöingu hróssins.
„Hrósiö er mjög mikilvægt og
hvernig því er beitt viö þjálfun
hundsins. Hrós á alltaf að koma
strax eftir aö hundur hefur gert þaö
sem hann á hrós skiliö fyrir og ekki
þýöir aö hrósa hundi mínútu eöa
mínutum seinna, því þá veit hann
ekki fyrir hvað hann fókk hrós. Viö
hrós verður maöur að geta beitt
röddinni rétt og sama gildir um
skammir," segir Páll.
Hann kennir hundaeigendum
líka, hvernig þeir eiga aö kenna
hundum sínum aö setjast en til eru
ýmis ráö viö því. „Oftast er þó best
aö hafa hundinn i ól, kippa ólinni
upp á viö meö annarri hendi og
þrýsta afturenda hundsins niöur
meö hinni um leiö og maður segir
orðiö, sem maöur notar við þessa
athöfn, hvort sem það er „sitja“ eöa
„sestu", segir Páll.
MorKunblaöid/r riöbióíur.
GERA?li
Það er ekki hægt aö lóga öllum hundum í Reykjavík
„I þjálfun hunda sem og í barna-
uppeldi er mjög mikilvægt aö vera
sjálfum sér samkvæmur. Það sem
maöur leyfir í dag á ekki að vera
bannað á morgun eöa öfugt. Þaö
ruglar hundinn," segir Páll með
áherslu. „Einnig er mjög mikilvægt
aö öll fjölskyldan sé samtaka um
hvaö leyfilegt sé og hvaö ekki.
Suma hunda er mjög auövelt aö
gera taugaveiklaöa á þennan hátt,
Þegar maöur gerir hundinum boö
um að gera eitthvaö veröur maöur
aö sjá til þess aö því boöi sé fram-
fylgt og aldrei á aö gefa skipun
nema einu sinni, ef hundurinn veit
hvað hann á að gera. Ef hundurinn
hlýöir ekki á aö láta þaö heyrast á
röddinni aö maður sé óánægöur og
sjá síöan svo um að hundurinn
hlýöi. Þaö á aö hrósa hundinum
strax á eftir.
Hérna er ég meö svokallaða
hengingaról," segir Páll og veifar
þykkri keöju, „en hún er lang best
til þess aö kenna hundinum að
ganga rétt. Þegar hundurinn geng-
ur annaöhvort of hægt eöa hratt
miöaö viö hraöa eigandans skal
kippt í og hundinum hrósaö um leið
og hann gengur á réttan hátt og
ólin skal vera slök. Finnur hundur-
inn þá fyrir því, aö hann gangi rétt,
en brjóstkassi hundsins skal vera í
beinni línu viö hné eigandans.
Eru einhverjar spurningar?" kall-
ar leiðbeinandinn yfir hópinn. Ung-
ur maöur spyr aö því, hvort hundur-
inn finni ekki til, þegar kippt sé í
keðjuna og hún þrengist aö hálsi
hundsins?
„Hundurinn finnur mun meira til
þegar togaö er látlaust í keöjuna,"
segir Páll og sýnir hundaeigendum
hvernig ólin virkar. Svo heldur hann
Hundaeigendur, sem standa í
stórum hring í kringum leiöbein-
anda sinn reyna aö fá hunda sína tii
aö setjast. „Sesssstu!“ segja eig-
endurnir meö mikilli áherslu og
sumir gefa hundi sínum bendingu
meö fingrinum , sem á að tákna
þetta orö. En hvolpar geta veriö
ógurlega óþekkir, góna bara eitt-
hvaö út í loftiö og þykjast ekkert
skilja til hvers er af þeim ætlast.
Þeir eru kænir þó ungir séu og
óreyndir. Aðrir gera þaö sem fyrir
þá er lagt, sumir treglega, því þaö
tekur óratíma þangaö til skipunin er
gefin og afturendinn nemur viö
jöröina.
Til aö sýna hundum og hundaeig-
endum, hvernig vel uppaldir hundar
haga sér, hefur Páll tekiö hund sinn
Snata með sér sem er af kyninu
golden retriever. Enda þótt eigand-
inn segi aö þaö sé ekki það
skemmtilegasta sem Snati geri aö
halda sýnikennslu, þá gerir hann
það sem fyrir hann er lagt umsvifa-
laust. Hann sest og leggst, og bíöur
rólegur meöan Páll gengur nokkur
skref í burtu, en þannig er hundin-
um kennt að bíöa og hann sýnir
hvernig hundar hoppa yfir hindran-
ir, svo eitthvaö sé nefnt.
„Ætli ég hafi ekki veriö með um
500 hunda á námskeiöi siöan ég
I
i
I
RANNSOKNIR
Hvaö
Þær margumtöluöu tilfinninga-
legu þrengingar, sem miöaldra fólk
lendir oft á tíöum í, er líka hægt aö
útskýra á þennan hátt: Sá sem
hefur fariö á mis við eitthvað (eöa
álítur þaö aö minnsta kosti), viö
æsku sína, þrótt sinna „beztu ára",
hann eöa hún er þess albúin að
veita nýrri ást viðtöku, taka enn
einu sinni áhættuna af „öllu eöa
engu", þarfnast raunar á vissan
hátt meira aö segja hinnar bylt-
ingarkenndu innri umbreytingar,
þarf á nýjum framtíöarsýnum aö
halda.
Hvernig veröur ásthrifni svo aö
ást? Viö þolraun eins og til dæmis
aöskilnaö um stundar sakir, á
meöan hinir ástföngnu ganga úr
skugga um tilfinningar sfnar til
þess svo aö geta gengið styrk og
staöföst á vit hins sameiginlega
daglega lífs og til aö geta staöist
það álag. Standist annar hvor aöil-
inn ekki þá raun, kann svo að fara,
aö tengslin slitni. Gangi allt vel, fer
ástarvíman brátt aö taka á sig
vægari mynd, svo aö ástríðan nær
aö ummyndast í varanlega tilfinn-
ingu, sem í reynd táknar, aö hvort
um sig gefur sig aö miklu leyti á
vald hins.
Ástin þýöir líka í fyrstu gagn-
kvæmar uppgötvanir: „Hvort um
sig vill í ást sinni þá vinna aö viss-
um framtíöarfyrirætlunum, sem
ekki eru í samræmi viö fyrirætlanir
hins aöilans. Hvort um sig vill
gjarnan, aö hinn aöilinn viöurxenni
og styöji sínar framtíöaráætlanir
.. . Orðalagiö „ég elska þig," þýöir
„ég aðlaga mínar fyrirætlanir þín-
um, ég geng í liö meö þér og afsala
mér einhverju af mínum áætlunum,
af því aö þú æskir þess!" Spurn-
ingin „elskaröu mig?" er sem sagt
stööugt spurning um þaö, hvort
hinn aöilinn vilji afsala sér ein-
hverju, sem hann haföi eiginlega í
hyggju aö gera ... Sú frumáætl-
un, sem hvort um sig gerir fyrir
sjálft sig, tekur einnig miö af hin-
um. I rauninni er slík áætlun aöeins
tillaga um þaö, sem þau ættu aö
gera i sameiningu.
Náttúruafl
Þaö eru hins vegar til vissir hlut-
ir, sem karl og kona vilja ekki
vinna aö í sameiningu — ósam-
rýmanleg áform. Þaö er unnt aö
afsala sér sumum þeirra einkar
auöveldlega, aðra er hægt að
flæma um nokkurt skeiö úr huga
sér; en svo eru aftur enn aörir, sem
eru lifsnauðsynlegir. „Komi því
ekki líka til gagnkvæms samkomu-
lags um þær fyrirætlanir elskend-
anna, sem skipta sköpum fyrir þá,
fer ástin brátt aö veslast upp, þar
til hún aö lokum deyr meö öllu.
Er þaö til í dæminu, aö einhver
geti veriö ástfanginn í öörum alla
sína ævi? Já, þaö er mögulegt,
enda þótt þaö sé algjörar undan-
tekningar, og gerist helzt, þegar
óyfirstíganlegir örðugleikar koma í
veg fyrir, aö elskendur fái notizt —
eins og voru örlög Tristrams og
Isoldu eöa Dantes og Beatrice.
Ástin hlýtur þá dulrænt yfirbragö,
sem þó ekki þarf endilega aö
tákna, aö hún sé eingöngu á and-
lega sviöinu eða platónísk; hún
getur þvert á móti veriö ákaflega
nátengd kynhvötinni og stjórnast
af funheitum ástríöum.
En hvernig er svo þeim mögu-
lejka variö aö geta vitandi vits los-
aö sig undan viöjum ástarinnar?
„Alveg á sama hátt og menn geta
oröiö ástfangnir gegn betri vitund,
geta menn heldur ekki losaö sig
viö ástina af eigin viljastyrk einum
saman," segir Francesco Alberonl.
Þrátt fyrir allar tilraunir til aö
greina ástina sem einstaka þætti,
reynist hún samt vera ráögáta,
þegar öllu er á botninn hvolft. Hún
er tilfinning, sem engum auönast
aö drottna yfir, eins konar „himn-
eskur máttur", sem aö vísu er unnt
aö lýsa, en ekki aö útskýra viðhlít-
andi, og þá enn síður hægt aö
hemja innan einnar samstæörar,
traustrar og rökréttrar fræöi-
kenningar.