Morgunblaðið - 29.04.1984, Blaðsíða 26

mr jIíi'ía « x ;oAauw;is /JiaAjavnioflOK
?•**
74
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. APRÍL 1984
Heilagur andi
Hver er hann þessi heilagi
andi sem viA heyrum stundum
minnst á? Er þetta bara einn
liður í æva fornri játningu
kirkjunnar, merkingarleysa
þar fyrir utan? EAa býr meira
undir?
Fólk talar stundum um
góðan anda: Hér er góður
andi, í merkingunni hér ríkir
glaðværð og f?ott andrúms-
loft. Með þessu er tjáð að
eitthvað sé til staðar sem
ekki verður þó bent á með
áþreifanlegum hætti en allir
geta þó fundið fyrir. Sérís-
lenskt og velþekkt fyrir-
brigði er til dæmis kaffiand-
inn. Eða hvernig hressist
fólk ekki við þegar það
drekkur hinn svarta mjöð,
svo jafnvel hinn mesti
drumbur breytist í skraffinn.
Og skáldin tala um innblást-
ur andans sem hleypi þeim í
ham til að skrifa. Og fleira
mætti sjálfsagt tína til. En
hver er þá sú stemmning sm
heilagur andi á við?
í postullegu trúarjátning-
unni er fjallað um heilagan
anda og verk hans. Annars
er játningin í þremur liðum.
I fyrsta lið er játuð trú á Guð
sem skapara alls þess sem er
sýnilegt og ósýnilegt. Allt er
frá Guði. Lífið er þegið úr
hendi hans. Hann viðheldur
öllu. ^nnar liðurinn er um
Jesú Krist, eðli hans og verk
í sögulegu samhengi. Að end-
ingu er minnst á heilagan
anda: „Ég trúi á heilagan
anda, heilaga almenna
kirkju, samfélag heilagra,
fyrirgefningu syndanna,
upprisu holdsins og eilíft líf.“
Þessi eru þá verk heilags
anda: Kirkjan, samfélagið,
fyrirgefningin, upprisan og
eilífa lífið. Og kann sumum
að þykja þetta ærið torskilin
upptalning og ekki skilja að
hverju stefnt er. En hér er
það, sem oft áður, orðið heil-
agur sem öllu máli skiptir.
Að kirkjan er til dæmis heil-
ög merkir að hún tilheyri
Guði, sé stofnuð af Guði og
sé (vonandi) á leiðinni til
hans. Verk heilags anda er
að kalla menn til Guðs.
Vekja trú á Guð. Guð, sem
helgur andi, vitjar mannsins.
Að vera trúaður er að vera
höndlaður af andanum, vera
leiddur af honum til Guðs —
því enginn kemst af eigin
rammleik til þekkingar á
Guði.
Margt fólk þráir það eitt
að mega og geta trúað. Að
mega sjá og skynja og skilja.
Hvað þá með heilagan anda,
hvernig kemur hann til?
Hvar er hann að finna? í
símaskránni? Nei, Guð er
ekki skráður þar. Guð krist-
inna manna er skráður í
Biblíunni. Með því að lesa
upp og hverfa í huganum af-
tur um nítján aldir til at-
burða sem þá gerðust og
íhuga þá í bæn, hlusta, þá má
þess vænta að helgur andi
hræri hjörtun til trúar og
skilnings. Enginn getur af
sjálfum sér sagt með sönnu:
Eg trúi á Jesú Krist —, nema
fyrir tilverknað heilags
anda. Og heilagur andi er í
orði Biblíunnar. í þeim skiln-
ingi er kristin trú bókstafs-
trú. Fagnaðarerindið er í
„bókstaflegri merkingu"
orðanna. En hver þessi
„bókstafsmerking" akkúrat
er, það er spurningin. Þess
vegna var Lúther karlinn svo
7. boðorðið
Þú skalt ekki stela
Vei þeim sem hugsa upp
rangindi og hafa illt með
höndum í hvílurúmum sínum
og framkvæma það þegar
ljómar af degi, jafnskjótt og
þeir megna. Langi þá til að
eignast akra, þá ræna þeir
þeim, eða hús, þá taka þeir
þau burt. Míka 2:1 — 1.
Þeir sem fordæmir eru hér
eru þeir sem leggja á ráðin
um hvernig þeir geti sölsað
undir sig sem mestu og beita
aðra misrétti af ráðnum hug.
Akrar og hús eru vissulega
ekki það eins scm menn bít-
ast um eða ásælast hver hjá
öðrum. Væntanlega erum við
sjálf oft nær því að stela en
okkur grunar. Því að boð
Guðs eru sett í kærleika
náunga okkar og okkur sjálf-
um til verndar. Þau gilda
ekki bara um eign hans, hluti
sem hann hefur eignast og
getur sannað að hann á, held-
2. Mós. 20:14
ur líka um allt sem hann hef-
ur tekið á móti að gjöf frá
Guði, verðskuldað eða ekki.
Við skulum ekki stela frá
öðrum tíma þeirra, hugarró,
peningum, tækifæri, gleði eða
öðru því sem við sjálf vildum
eiga en getum ekki alltaf öðl-
ast eða höndlað.
Hið góða
í mannin um
„Sælir eru hjartahreinir því
þeir munu Guð sjá.“ (Matt.
5:8.)
„Þér eruð ljós heimsins.
Borg sem á fjalíi stendur, fær
ekki dulist." (Matt. 5:14.)
„Sé því líkami þinn allur
bjartur og hvergi myrkur í
honum, verður hann allur í
birtu, eins og þegar lampi lýsir
á þig með loga sínum." (Lúk.
11:36.)
„Slíkt kærleiksþel bárum vér
til yðar að vér vildum glaðir
gefa yður ekki einungis fagn-
aðarerindi Guðs, heldur og
vort eigið líf því þér voruð
orðnir oss ástfóígnir." (1. Þess.
2:8.)
Þessi orð Jesu Krists og Páls
postula, sýna oss, hvað þeir
lögðu mikla áherslu á hið góða
í manninum sjálfum. Kristur
staðfestir það með kærleiks-
ríkri framkomu og verkum sín-
um öllu mannkyni til blessun-
ar. Kristur glæddi ætíð hið
góða í manninum, en upprætti
hið illa — syndina.
í persónulegum samskiptum
manna er nauðsynlegt að
halda ljósi, Ijósanna logandi, í
umgegni við fjölskyldu, vini og
ástvina, en einnig sérhvern
þann er Kristur nefndi sinn
minnsta bróður. Mannvinurinn
Albert Schweitzer sagði: „En
umfram allt verðum við að
kappkosta að halda ljósinu log-
andi hið innra með okkur sjálf-
um. Viðleitni okkar verður þá
fundin af förunautunum, því
að þeir sem búa yfir ljósi fá
ekki haldið því byrgðu inni.
(bls. 98 Æskuminningar Al-
bert Schweitzers.)
Persónuleg vinátta og trún-
aðartraust glæðir ljósið. Þeir
sem eru næmir skynja góðvild-
ina öðrum fremur. Ólafur
Tryggvason, mannvinur mikill,
sagði:
„Það persónulegasta er djúpt
í hjarta grafið. Traust manna
og trúnaður glæðir vitsmuni og
eflir innsæi þeirra, sem fá að
reyna slíkan trúnað. Þannig
eru báðir aðiljar þiggjendur og
gefendur. Raungildur trúnað-
ur, viss tegund vináttu, glæðir
lífsneistann eilífa, kjarna
sjálfsins. Hann lýtur hvorki
hyggindum, sem í hag koma,
né eigingjörnum ástríðum.
Hann er andinn sjálfur, er
upplýsir persónuleikann á úr-
slitastund. Slík samfyld inn á
djúpmið einlægni og ástúðar er
hin ágætasta kennslustund."
(bls. 72, í bók Ólafs Tryggva-
son, Á jörðu hér.)
Þessi skilningur Ólafs, á
þessari björtu vináttu, er Guð-
legt ljós.
upptekinn af biblíurann-
sóknum og rýni.
En hvernig vitum við
hvort við höfum heilagan
anda eður ei? Ég sagði áðan
að heilagur andi lyki upp yfir
mönnum ritningunum. Én nú
eru oft engir tveir sammála
um túlkun eða skilningá
ritningunum. Hvað nú? Við
getum aldrei vitað hvort við
höfum heilagan anda, aðeins
vonað. Og vonin er öllu held-
ur sú að heilagur andi hafi
okkur, standi okkur við hlið,
því það erum við sem erum
höndluð, kramin og teygð.
enginn, alls enginn þekkir
Guð eða hefur hann í vasan-
um. Þetta er einmitt kvöl
mannsins. Nagandi efi og
óvissa. Sá, sem segist ekki ef-
ast, lýgur ellegar hann telur
sig þekkja Guð sem er klár
skurðgoðadýrkun, því aðeins
trédrumburinn verður þekkt-
ur til hlítar.
Biblíulestur
fyrir vikuna
29. apríl — 5. maí
Sunnudagur, 29. apríl. 3. Mós. 19,11. Eigi stela, eigi
svíkja.
Mánudagur, 30. apríl. Orðskv. 11,1. Svikavog er Drottni
andstyggð.
ÞriAjudagur, 1. maí. Orðskv. 10,2. Rangfenginn auður
stoðar ekki.
MiAvikudagur, 2. maí. Orðskv. 16,8. Betra er lítið með
réttu.
Fimmtudagur, 3. maí. Róm. 2,21. Samræmi í orði og
verki?
Föstudagur, 4. maí. Lúk. 19, 8. Og hafi ég haft nokkuð af
nokkrum.
Laugardagur, 5. maí. I. Kor. 13, 4—7. Kærleikurinn öf-
undar ekki ... leitar ekki síns eigin.