Morgunblaðið - 09.05.1984, Page 13

Morgunblaðið - 09.05.1984, Page 13
61 SÍS og Co. í reynd meðlög, — neikvæða skatta. Stoltir forstjórar í greinargerðinni um vinnslu- stöðvar var gerð lausleg áætlun um vinnslukostnað í vel reknu sláturhúsi. Byggt var á upplýsing- um um tiltölulega nýtt hús, bæði um stofnkostnað og rekstrar- kostnað. Niðurstaðan var eins og fyrr er frá greint, að slátur- og heildsölukostnaður eins og hann er ákveðinn af sexmannanefnd og ríkisstjórn hafi verið allt of hár. Auðvelt ætti að vera að lækka hann um þriðjung. Til samanburðar má hafa í huga, að sláturkostnaður á íslandi reiknast nær fjórfaldur hliðstæð- ur kostnaður á Nýja Sjálandi. Nefnd, sem starfaði á vegum rannsóknarráðs fyrir nokkrum ár- um og fjallaði um þróun landbún- aðar, komst að svipaðri niður- stöðu. A.m.k. eitt vel rekið sláturhús á íslandi hefur ekki hærri kostnað en hér um ræðir, nánar tiltekið um tvöfaldan hliðstæðan kostnað á Nýja Sjálandi. Eins og rækilega hefur verið undirstrikað hér að framan hefur verðbólga og vaxtakjör og ofrausn alþingismanna fært vinnslustöðv- um fjármuni, sem nema um 40% af „löggiltum" slátur- og heildsölukostnaði, sem þýðir 40% hækkun tekna fyrir sláturhús. Samt halda sumir forstjórar vinnslustöðva þvi fram, að allt standi í járnum, svo ekki sé meira sagt. Þessar vinnslustöðvar ættu því að vera með kostnað, sem er fimm- til sexfaldur kostnaður á Nýja Sjálandi. Engin þeirra hefur boðist til að hætta rekstri, sem gæti þó komið sér vel fyrir önnur fyrirtæki í greininni. Segir það ekki sína sögu? Það vekur þó mesta athygli, hve stoltir sláturhúsaforstjórarnir eru af háu kostnaðarreikningunum sínum. Bjóöa ætti slátrun út Eitt sláturhús ætti jafnan að standa sexmannanefnd til reiðu til útboða. í dæmigerðu útboði í Reykjavík á sl. ári (sem snerti þó ekki slátr- un) fengust 11 tilboð. Tilboðs- upphæðir námu frá 70% upp í 120% af kostnaðaráætlun. Lægsta tilboði var auðvitað tekið og njóta íbúar Reykjavíkur góðs af. í vinnslustöðvum landbúnaðar- afurða gildir önnur regla. Eftir því, sem „bjóðendur" sýna hærri kostnað, verður áætlun sexmanna- nefndar hærri. Allir „bjóðendur" fá verkið á eins konar meðaltaxta, þótt sumir þeirra gætu unnið það fyrir verulega lægra verð og haft af því hagnað. Fyrirtækin eiga þó aldrei að sýna hagnað heldur tap, þá eru líkur á því, að sexmanna- nefnd hækki áætlanir sinar næsta ár. Fyrir nokkru kom Magnús Frið- geirsson forstjóri búvörudeildar SÍS fram í útvarpi. Hann var þeirrar skoðunar, að áætlun um vinnslukostnað, sem hér hefur verið kynnt, myndi standa og falla með upplýsingum, sem væri að finna í reikningum SÍS-slátur- húsa. Hann bauð undirrituðum því að velja tvö hús úr sláturhúsa- keðju SÍS og skoða „prívat og per- sónulega alla reikninga". Þetta er gott boð, ef í því felst heimild til að kanna öll fylgiskjöl, dagbókar- færslur, bankareikninga, við- skiptareikninga bænda og við- skiptamanna o.s.frv. Boðið verður þegið og gengið að því verki, þegar tími og aðstæður leyfa. Vel rekin vinnslustöð ver ein- ungis um tveimur þriðju hlutum af „löggiltum" slátur- og heild- sölukostnaði í vinnslu. Það er staðreynd. Reikningar lakar rek- inna fyrirtækja sanna ekkert, nema það sem vitað er — að auð- veldast af öllu er að sóa í rekstri. Boð Magnúsar Friðgeirssonar hljómar því eins og kvörtun verk- taka, sem ekki hefur fengið verk, af því tilboð hans var of hátt. Hann sættir sig ekki við niður- stöðuna og hrópar um götur og torg; mér er ekki sýnd sanngirni, tor.r T / T.iT CTT^ * r;TT it rr\ r r ;\r. , i i / r , ^-tr\*s MORGUNBLAÐIÐ, MIDVIKUDAGUR 9. MAI 1984 komið og sjáið reikningana mína, ég gæti gert verkið mun dýrara. Munchhausenkerfiö Kerfið, sem íslendingar búa við, hvað varðar vinnslu landbúnaðar- afurða, er sannkallað Múnchhaus- enæfintýri. Eins og greifinn dró sjálfan sig og merina upp úr keld- unni á eigin hári geta vinnslu- stöðvar „halað upp“ afkomu sína með því að framvísa nógu háum eigin reikningum. Aðeins einn þáttur vinnslunnar stenst samanburð við erlenda reynslu. Duglegt fólk, sem fer hamförum í sláturtíðinni á haust- in, skilar afköstum, sem eru sambærileg við það, sem gerist best erlendis, en fær lægra kaup eins og flestir á þessu landi. Það breytir kind á fæti í matvöru í frysti. Sú vinna telst minna en einn þriðji af „löggiltum" kostn- aði. Síðan hefst æfintýrið. Allt annað er óheyrilega dýrt. Sjálfsagt er að reikna með því, að þeir sem reka vinnslustöðvar séu mismunandi vel hæfir til að sinna hlutverki sínu, rétt eins og verktakarnir, sem keppa um verk í útboðum. Það ber því að bjóða slátrun út til að finna þá hæfu. Múnchhausenkerfið veldur því, hve sláturhúsagreifar eru stoltir af, láta sér annt um og vekja mikla athygli á verðbólgnum kostnaðarreikningum. Hár kostn- aður tryggir þeim sjálfkrafa hærri áætlun sexmannanefndar. Það er rétt, sem ólafur Sverr- isson segir í grein sinni í Morgun- blaðinu, að verðbólgan hafi reynst mörgum fyrirtækjum þung í skauti á síðustu árum, en það á ekki við um þau fyrirtæki, sem hafa búið við sérstök lánakjör og þegið að auki stórfelldar gjafir í svokölluðum niðurgreiðslum vaxtakostnaðar, sem aldrei var neinn í reynd. Slík fyrir- tæki hafa verið á drjúgum meðlög- um öll þessi ár. Vinnslustöðvar sauðfjárafurða hafa í þessu efni haft algjöra sérstöðu meðal ís- lenskra fyrirtækja sl. fimm ár. Það hefur þurft hrikalega vit- lausar fjárfestingar til að eyða slíkum hlunnindum. Ekki skortir þó dæmi þess. Það er hin hliðin á Múnchhausenkerfinu. Þorvaldur Búason ér eðlistræding- ur. Sumarstarf fyrir börn og unglinga Bæklingurinn „Sumarstarf fyrir börn og unglinga 1984“ er kominn út og var honum dreift til allra ald- urshópa í skólum Reykjavfkurborgar fimmtudaginn 3. maí sl. f bæklingi þessum er að finna upplýsingar um framboð félaga og borgarstofnana á starfi og leik fyrir börn og unglinga í borginni sumarið 1984. Starfshættir þeir sem um getur í bæklingnum eru fyrir aldurinn 2—16 ára. Flest atriði snerta íþróttir og útivist, en einnig eru kynntar reglulegar skemmtisam- komur ungs fólks. Útgjöld þátt- takenda vegna starfsþáttanna eru mjög mismunandi. Foreldrar, sem hug hafa á að hagnýta sér framboð borgarinnar og félaganna fyrir börn sín, eru hvattir til þess að draga ekki inn- ritun þeirra. Sumar starf börn og unglinga lj Sfl JmuuEswne Nú eru fyrirliggjandi hjá hjólbarðasölum um land allt Bridgestone radial og diagonal sumarhjólbarðar. Óbreytt verð frá í fyrrasumar! Sölustaðir: Reykjavík og nágr. Hjólbarðahöllin, Fellsmúla 24 Hjólbarðastöðin s/f, Skeifan 5 Höfðabekk h/f, Tangarhöfða 15 Hjólbarðaviðgerð Vesturbæjar, Ægissíðu 104 Hjólbarðaviðgerð Otta Sæmundssonar, Skipholti 5 Dekkið, Reykjavíkurvegi 56, Hafnarfirði Landsbyggðin: Hjólbarðaþjónustan, Brekkubraut 23, Akranesi Hjólbarðaþjónustan, Dalbraut 13, Akranesi Hjólbarðaviðgerðin h/f, Suðurgötu 41, Akranesi Vélabær, Bæ Borgarfirði Bifreiðaþjónustan, v/Borgarbraut, Borgarnesi Hjólbarðaþjónustan, Borgarbraut 55, Borgarnesi Hermann Sigurðsson, Lindarholti 1, Ólafsvík Hjólbarðaþjónusta Grundarfjarðar, (Þórarinn Sigurðss.), Borgarbr. 2 Nýja Bílver h/f, v/Ásklif, Stykkishólmi Dalverk s/f, Búðardal KF. Hvammsfjarðar, Búðardal Bílav. Guðjóns, Þórsgötu 14, Patreksfirði Vélsmiðja Tálknafjarðar, Tálknafirði Vélsmiðja Bolungarvíkur, Bolungarvík Hjólbarðaverkst. v/Suðurgötu, ísafirði Staðarskáli, Stað Hrútafirði Vélaverkstæðið Víðir, Víðidal, V-Hún Hjólið s/f, v/Norðurlandsveg, Blönduósi Vélaval s/f, Varmahlíð, Skagafirði Vélsmiðjan Logi, Sauðármýri 1, Sauðarkróki Verzl. Gests Fanndal, Siglufirði Bifreiðav. Kambur, Dalvík Bílaverkst. Dalvíkur Bílav. Hjalta Sigfússonar, Árskógarströnd Hjólbarðaþjónustan, Hvannarvöllum 14B, Akureyri Kaupfélag Svalbarðseyrar, Svalbarðseyri Sniðill h/í, Múlavegi 1, Mývatnssveit Foss h/f, Húsavík " 96-41345 KF. Þingeyingja, Húsavík " 96-41444 sími 81093 KF. N-Þing., Kópaskeri " 96-52124 " 33804 KF. Langnesinga, Þórshöfn " 96-81200 " 85810 KF. Vopnfirðinga " 97-3209 " 23470 Vélsmiðjan Stál, Seyðisfirði " 97-2300 " 14464 Dagsverk, v/Vallarveg, Egilstöðum " 97-1118 " 51538 Hjólbarðaverkst. Brúarland, Egilstöðum " 97-1179 KF. Héraðsbúa, Egilstöðum " 97-1200 Hjólbarðaverkstæðið Fellabæ, Egilsstöðum " 97-1179 sími Sildarvinnslan h/f, Neskaupsstað " 97-7500 " 93-1777 Benni og Svenni, Eskifirði " 97-6499 " 93-1379 Verzl. Elíasar Guðnasonar, " 93-7102 Útkaupstaðabr. 1, Eskifirði " 97-6161 " 93-7192 Bifreiðaverkstæðið Lykill, Reyðarfirði " 97-4199 " 93-7658 Bíla og Búvélav. Ljósalandi, Fáskrúðsfirði " 97-5166 93-6195 Verzl. Djúpið Djúpavogi Bílav. Gunnars Valdimarssonar, 97-8967 " 93-8698 Kirkjubæjarklaustri " 99-7030 " 93-8113 Víkurklettur, við/Smiðjuveg, Vík í Mýrdal " 99-7303 " 93-4191 Erlingur Ólafsson, Hvolsvelli " 99-8190 " 93-4180 KF. Rangæinga, Hvolsvelli " 99-8113 " 94-1124 KF. Rangæinga, Rauðalæk " 99-5902 " 94-2525 Hjólbarðaverkstæði Björn Jóhannssonar, " 94-7370 Lyngási 5, Hellu " 99-5960 " 94-3501 Hannes Bjarnason, Flúðum, Hrunamannahr. " 99-6612 " 95-1150 Vélav. Sig. H Jónssonar, Túnsbergi, Hrunam.hr. " 99-6769 " 95-1592 Gúmmívinnustofan, Austurvegi 56-58. Selfossi " 99-1626 " 95-4275 Bílaverkstæði Bjarna, Austurmörk 11, Hveragerði " 99-4535 " 95-6118 Bifreiðaþjónusta Þorlákshafnar, " 95-5165 Unubakka 11, Þorlákshöfn " 99-3911 " 96-71162 Hjólabarðastofan Flötum, Vestmannaeyjum " 98-1523 " 96-61230 Smur og hjólbarðaþjónusta, Vatnsvegi 16. Keflavik " 92-2386 " 96-61122 Hjólbarðaverkstæði Grindavíkur 92-8397 " 96-63186 m 96-22840 96-25800 BILABORG HF " 96-44117 Smiðshöföa 23 simi 81299

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.