Morgunblaðið - 29.06.1984, Page 4

Morgunblaðið - 29.06.1984, Page 4
MORQUNBLADip, FÖSTUDAGUR 29. JÚNÍ 1984 Ml ið. í hádeginu þegar ekki gafst tækifæri til að fara heim fékk hann sér eitthvað vei brasað á veitingahúsi.í kvöldmat þótti honum best að fá vel feitt lambakjöt með brúnni sósu, kartöflum, grænum baunum og sultu. Fisk borðaði hann helst steiktan í smjöri. Kannast þú við hann Jón, skrifstofustjóra. Hann er nýlega orðinn fertugur. Á hverjum morgni fékk hann sér tvær ristaðar hvítar brauðsneiðar vel smurðar með þykkum sneiðum af feit- um osti. Á eftir fékk hann sér tvær sígarettur á meðan hann las Morgunblaó- Kólestról og hjartaáföll Súluritið sýnir hve margir af þúsund körlum, sem fengið hafa kólestrólmagnið í blóðinu upp fyrir ákveðið magn, geti fengið hjartaáfall innan 10 ára. 150 lagra KólMtról f Móói (mg é dl) (Bandarítkar níóuratóóur, N.Y.T.: 20.5. M) Ég borða til að lifa en lifi ekki til að borða Kólesteról veldur hjartasjúkdómum, sem geta kostaö menn lífió. Med þvíaö draga úr neyslu kólesteról- ríkrar fæöu og mettaörar fitu, en auka neyslu grænmetis getum viö bætt og lengt líf okkar Hann reykti a.m.k. tvo pakka af sígarettum á dag. Hann fussaöi þegar minnst var á líkamsrækt, talaöi um kraftidjóta og hlaupagemlinga. Hann tók alla aukavinnu sem bauöst, og var ekki ánægður nema hann ynni a.m.k. 10 tíma á dag. Nú er öldin önnur. Læknar kom- ust aö því aö hann var með allt of hátt kólestról í blóöinu og ráð- lögöu honum aö breyta líferni sínu eða eiga von á alvarlegu hjarta- áfalli ella. Jón tók mark á orðum lækn- anna. Hann breytti mataræöi sínu, boröar nú mikið af grænmeti, ferskum fiski og kjúklingum. Hann fer í Gáska á hverjum virkum degi eftir vinnu, og hann er hættur aö reykja. Hann er sem nýr og betri mað- ur, en viöurkennir aö þetta sé erf- itt, freistingarnar eru alls staðar. ★ Rannsóknir sýna æ gleggra hversu sterk tengsl eru milli þess sem við neytum og hjartasjúk- dóma. Ekki er lengur hægt aö skella skollaeyrum viö viðvörunum lækna og vísindamanna. Þrátt fyrir aö neysla kólestrólríkrar fæðu s.s. eggja og smjörs hafi verulega dregist saman á undanförnum ár- um er þaö eigi aö síöur staöreynd aö dæmigeröur Bandaríkjamaður neytir 450 milligramma af kólestr- óli á dag, sem er langt yflr hættu- mörkum. KÓLESTRÓL Þaö var áriö 1769 aö franska efnafræöingnum de la Salle tókst aö einangra kólestról. Kólestról er líkamanum nauösynlegt. Þaö er uppistaöan í ytra byröi frumanna og þaö er líka uppistaöan í gallinu, sem er mikilvægt viö meltinguna. Kólestróliö er ómissandi í þeirri fituhimnu sem umlykur og einangr- ar taugarnar og þaö er eitt helsta efniö í kynhormónum eins og östrógeni og andrógeni. Megniö af því kólestróli veröur til í lifrinni en 20—30 % koma úr fæöunni. Tímamót í rannsóknum á kól- estróli uröu áriö 1947. Þá var framkvæmd rannsókn, sem náöi til einstaklinga í sjö rfkjum heims. I Ijós kom aö bein tengsl eru mllli Fred þótti steikur góöar. Eftir aó hann fékk hjartaáfall snertir hann þær ekki. Hann stundar nú dag- lega líkamsrækt. hjartasjúkdóma, kólestróls í blóöi og almennrar neyslu á fitu úr dýra- ríkinu. Finnar, sem neyttu mest af mettaöri fitu höföu og hæstu tíöni hjartasjúkdóma. Japanir, sem neyta fitusnauörar fæöu, voru meö lægsta tíöni hjartasjúkdóma. Ekki voru allir sannfæröir um aö kólestról væri aöalsökudólgurlnn. Ákveðiö var aö gera langtíma rannsókn á karlmönnum meö of hátt kólestrólmagn í blóölnu. Var þátttakendum í tilrauninni skipt í tvo hópa, og var öörum hópnum gefið kólestróllækkandi lyf en hin- um ekki. í Ijós kom viö lok tíma- bilsins, aö kólestrólmagniö í blóöi þeirra, sem fengið höfðu kólestr- óllækkandi lyf haföi lækkaö um 8,5%. Dauösföllin í þeim hópi voru og 19% færri en í hinum hópnum. BREYTT MATARÆÐI — NÝ STEFNA Hjarta- og æöaverndarsamtökin í Bandaríkjunum hafa nú skoriö upp herör fyrir breyttu mataræöi. Þessi breyting er afar róttæk, en ef hún tekst á hún eftir aö stuöla aö betra og lengra lifi. Ekki síst á hún eftir aö stuöla aö sparnaöi í heil- brigöisþjónustunni. í þessari breyttu stefnu felst sú meginbreyting, aö dregiö er úr neyslu á rauöu kjöti, eggjum, felt- um osti og feitum mjólkurafuröum. í staö þess veröi aukin neysla á kjúklingakjöti, fiski, grænmeti og grófu korni. ÞRJÚSKREFÍ RÉTTA ÁTT Til aö ná þessu markmiöi er tal- iö skynsamlegt aö breyta neysl- unni í áföngum. i fyrsta áfanga er dregiö úr neyslu fitu um 30%, og ekki má nema þriöjungur þess vera mettuö fita. Kólestrólmagniö má ekki fara yfir 300 milligrömm á dag. í öörum áfanga er enn dregiö úr fitu og kólestróli í 200 mg, en í þriöja áfanga í 100 mg á dag, og þá á fita aöeins aö vera 20% af fæöunni, og þar af sem næst engin mettuö fita. ÁLIT SÉRFRÆDINGA Á ráöstefnu, sem nýlega var haldin í New York, voru flutt nokk- TENNIS ur veriö rætt um aö byggja þriggja valla skemmu en athugun á þessu er á algjöru byrjunarstigi." — Er tennis heldrimanna- íþrótt? „Hún var þaö ef til vill fyrir 10—15 árum, því þá var mjög dýrt aö stunda tennis. En svo er ekki lengur, þó þaö sé í dýrara lagi.“ — Hvaó koatar til dæmia aö leigja völlinn hjé TBR í einn klukkutíma? „Þaö kostar 300 krónur en síðan er hægt aö kaupa 10 tíma kort, sem kostar 2.000.- krónur þannig aö tíminn er kominn niöur í 200 krónur og þessi upphæö skiptist á tvo eöa ef til vill fjóra. Námskeiöiö hjá TBR kostar svo 750 krónur fyrir 4 tíma. Ágætir spaöar eru svo á 3—4 þúsund krónur." — Er mikió af kvenfóiki í tenn- ia? „Á námskeiöunum hjá mér eru konur í meirihluta." — Hvaö þarf til aö veröa góöur tenníaleikari? „Ætli þaö sé ekki góö athyglis- gáfa og snerpa." — Hverja telur þú helatu koati tenniaina? „Ég tel aö tennis byggi fólk upp bæöi andlega og líkamlega. Þaö fær alhliöa hreyfingu. Hvaö and- legu hliöina varöar þá veröur fólk aö treysta á sjálft sig, nema um tvíliöaleik sé aö ræöa. Þetta gerir fólk sjálfstæóara og þaö er gott.“ Áöur en viö fórum og kynntum okkur aöstööuna hjá TBR og þaó fólk sem þar æfir áttum viö í hug- anum til litla mynd af fólkí í tennis. Þetta var Ijós- og léttklætt fólk, sem hleypur um í sólskininu og mundar tennisspaöa tigulega og af öryggi. En þegar komiö var á TBR-völlinn mætti okkur önnur sjón. Þarna voru haröir víkingar á feröinni, sem böröust viö regn og vind meö tennisspaöa aö vopni og bölvuöu hressilega, þegar iila gékk. Semsagt sannir íslendingar, sem láta ekki lítilræói eins og veör- iö hafa áhrif á sig þegar eitthvaö er í húfi. Þeir voru ekki í hvítum stutt- buxum og stuttermabolum heldur í

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.