Morgunblaðið - 19.01.1986, Blaðsíða 14

14 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR19. JANÚAR1986
Eftir árásir hryðjuverkamanna á f lugvellina í Róm og Vín
hótaði Moammar el-Khadafy, leiðtogi Líbýu, Bandaríkja-
mönnum stríði. Bandarísk yfirvöld veltu fyrir sér af alvöru
hvort herinn ætti að láta til skarar skríða í Líbýu og
hvöttu ísraela til að hefna fyrir árásirnar. Hryðjuverkin á
flugvöllunum voru rakin til hermdarverkamannaforingj-
ans Abus Nidal, og slóð hans vísaði beint til Khadafys,
velgjörðarmanns Nidals. Að lokum setti Ronald Reagan
viðskiptabann á Líbýu: Hernaðaraðgerðir hefðu stefnt lífi
saklausra borgara í hættu.
Þessi mynd
barst frá
opinberu
fréttastof-
unni í Líbýu,
Jana, og
fylgdi henni
eftirfarandi
texti: „Bylt-
ingarleið-
toginn ræðir
við frétta-
menn
bandarískra
sjónvarps-
stöðva á bú-
garði 50 km
suður af
Típlolí.“
„ ... endalaust stríð“
Fyrir rúmum hálf-
um mánuði höfðu
Líbýumenn og
Bandaríkjamenn
í heitingum hvor-
ir við aðra. Á
nýársdag sagði
Khadafy ofursti, að heflast myndi
„endalaust stríð", ef árás yrði gerð
á land sitt og bætti við: „Þá er úti
um friðinn við Miðjarðarhaf."
Svo hatrammar hótanir höfðu
ekki heyrst áður frá Khadafy: „Ef
fsraelar eða Bandaríkjamenn gera
á hlut Palestínumanna í Líbýu, mun
bresta á styijöld á götum úti í
Bandaríkjunum og í hinni hersetnu
Palestínu verða Israelar skotnir á
fæti,“ sagði hann.
í Washington vógu hemaðarsér-
fræðingar kosti þess og galla að
gera leifturárás á Líbýu. Og Reagan
skoraði á ísraela og sagði að alténd
þéír gætu íátió tii skarar skríða —
iíkast til vegna þess að áhættan
virtist of mikil fyrir Bandaríkja-
menn. 3. janúar var greint frá því
í fréttatímum bandarískra sjón-
varpsstöðva að verið væri að íhuga
hemaðaraðgerðir gegn Líbýumönn-
um. í Napolí fékk flugmóðurskipið
Coral Sea fyrirskipun um að búa
sig til brottsiglingar ásamt fylgi-
flota til suðvesturs, í áttina til
Líbýu.
Spennan var orðin slík að Egypt-
ar, sem eru yfirlýstir andstæðingar
Khadafys, hvöttu Bandaríkjamenn
og ísraela til að rasa ekki um ráð
fram. íranar, sem þekkja ættu
stríðsrekstur af fimm ára raun,
lofuðu vinum sínum Líbýumönnum
aðstoð ef í nauðimar ræki.
Hamagangurinn hófst þegar
hryðjuverkamenn gerðu árásir á
afgreiðslur israelska flugfélagsins
E1 A1 á flugvöllunum í Vín og Róm
27. desember. Hryðjuverkamenn-
imir vörpuðu handsprengjum í
mannþröngina og skutu á allt, sem
fyrir varð. 19 manns létu lífíð, þar
á meðal fjórir tilræðismannanna,
og 120 manns særðust.
Böndin berast að Khadafy
Ekki höfðu verið borin kennsl á
alla hryðjuverkamennina, þegar víst
var talið hverjir hefðu staðið að
ódæðinu. Karl Blechta, innanríkis-
ráðherra Austurríkis, sagði að
morðingjamir í Vín væru að öllum
likindum félagar samtaka hins rót-
tæka skæruliðaforingja, Abus Nid-
al. Undanfarin átta ár hefur hann
skipulagt um 60 árásir og myrt eða
sært mörg hundruð manns.
Að árásimar voru gerðar á sama
tíma þótti renna stoðum undir það
að Nidal hefði einnig fyrirskipað
árásina í Róm. Nidal á sér griðland
í Líbýu og var það ísraelum og
Bandaríkjamönnum rök fyrir því
að Líbýumenn hefðu stutt árásimar
á flugvellina.
Að sögn austurrískra yfirvalda
var hryðjuverkamönnunum hleypt
inn í landið á vegabréfum frá Tún-
is. Yfirvöld í Túnis sögðu að tvö
vegabréfanna hefðu verið gerð
upptæk hjá tveimur ungum Túnis-
búum í Líbýu og fyrir átta árum
hefði verið tilkynnt að þriðja vega-
bréfið hefði týnst í Líbýu.
Líbýumenn vöktu einnig sjálfír
grunsemdir Bandaríkjamanna og
Israela. Hin opinbera fréttastofa
Khadafys, Jana, hlóð lofi á hryðju-
verkamennina og sagði árásimar
„hetjudáðir píslarvottanna frá
Sabra og Schatila," flóttamanna-
búða 1 Vestur-Beirút, þar sem
mörghundruð manns týndu Kfi í
árásum kristinna Líbana.
Lofræða fréttastofunnar leysti úr
Khadafy, ofursti, i fullum skrúða.
læðingi háværar raddir gagnrýni
og fordæmingar. Khadafy hefur
hingað til ætíð getað treyst á skiln-
ing Austurríkismanna. En nú var
öðru ausið úr skjólunum en velviid:
Leopold Gratz, utanríkisráðherra,
lýsti yfir því að Líbýumenn væru
einir á báti og utan marka alþjóð-
legra kennisetninga og reglna.
Stjóm Austurríkis leit á tilkynningu
fréttastofunnar sem afstöðu Líbýu-
stjómar til aiþjóðlegra hryðjuverka.
Shimon Peres, forsætisráðherra
ísraels, kvað Líbýu vera ríki morð-
ingja og glæpir væru viðfangsefni
þess. Peres fór fram á algert við-
skiptabann á Líbýu. En það er
erfitt að vega að meininu vift,rsétur
þess. Um 1.600 Bandaríkjamenn
starfa í Líbýu — sem Khadafy getur
auðveldlega tekið í gíslingu, ef gerð
er á hann árás. Reagan setti við-
skiptabann á Líbýu og fyrirskipaði
að allir Bandaríkjamenn búsettir
þar skyldu yfirgefa landið áður en
janúarmánuður væri á enda og eiga
refsingu yfir höfði sér ella. Aftur á
móti fara þeir ævintýramenn, sem
f Líbýu eru staddir og fæstir vinna
fyrir bandarísk fyrirtæki, tæplega
að tilkynna bandarískum yfirvöld-
um hvar þeir eru niðurkomnir, ef
þeir sjá sér hag í að vera áfram í
iandinu.
Sjálfsmorðssveitir
Einnig er ástæða til að óttast
árásir sjálfsmorðssveita. Menn, sem
eru reiðubúnir til árása án tillits til
lffs og lima, eru sérlega hættulegir
viðureignar: Þeir svífast einskis.
Eini tilræðismaðurinn, sem lifði af
árásina f Róm, hélt fram í yfir-
heyrslu að f Beirút biðu um 300
ungir Palestfnumenn eftir því að
vera sendir í sjálfsmorðsárásir.
„Khadafy kostar uppihald þeirra og
jafnvel Sýrlendingar líka,“ sagði
hryðjuverkamaðurinn.
En hverjir eru það, sem Khadafy
raunverulega styður og hvers er
Abu Nidal, slqólstæðingur hans,
megnugur? Þetta eru hinar óleystu
ráðgátur um ógeðfelldasta bylting-
armann, sem komist hefur til valda
f arabalöndunum eftir að nýlendu-
tímanum lauk.
Egyptar gerðu á sínum tfma
heyrinkunnugt að Khadafy hefði
meðal annarra veitt síkunum, sem
myrtu Indiru Gandhi, fjárstuðning.
Og þeir upplýstu einnig að hætta
væri á að framin yrðu banatilræði
við Margréti Thatcher, forsætisráð-
herra Bretlands, Francois Mitter-
rand, forseta Frakklands, Helmut
Kohl, kanslara Vestur-Þýskalands,
Sia-ul Haq, leiðtoga Pakistans,
Fahd, konung Saudi-Arabíu og
marga leiðtoga aðra með fíárstuðn-
ingi Khadafys. „Hættulegasti mað-
ur veraldar?" spurði fréttatímaritið
Newsweek þá á forsíðu og nú síðast
stóð í vestur-þýska dagblaðinu Bild
að Khadafy vildi Hans-Dietrich
Genscher feigan.
Og Khadafy hefur verið sakaður
um að leggja á ráðin um myrkra-
verk á borð við fjármögnun „isl-
amskrar kjarnorkusprengju" í Pa-
kistan, sprengingu Assuan-stífl-
unnar í Egyptalandi og að koma
fyrir tundurduflum, sem reyndar
hafa enn ekki fundist, f Rauða
hafinu.
En um Khadafy gildir það sama
og um Makka hníf í Túskildings-
óperu Bertolds Brecht: Ekki er
hægt að sanna neitt á hann.
Egyptar hafa komist næst því
að finna sannanir, 1984 blekktu
þeir Qóra væntanlega tilræðismenn
við fyrrum forsætisráðherra Líbýu