Morgunblaðið - 27.04.1986, Síða 23

s*ouj.a,íA^
uo Aaywiíua.aiaAJTOuaflpM
' “IÐ; SUNNUDAGUiV2?; APRIL1986'
ss
23
r
!

!
Togaramir landa nánast ölliun
sínum fiski til vinnslu í landi.
legt að fiskverkendur sætti sig við
slíkt, þar sem verri fískurinn gefur
augljóslega verri afkomu í vinnslu
og lakari afurð á markaði. Á þennan
hátt sameinast allir aðilar um að
gera fískvinnslunni erfíðara um vik
að greiða hærra fískverð. Samdrátt-
ur í vinnslunni þýðir einnig lakari
nýtingu fjárfestingar, sem kannski
er óþarflega mikil í fískvinnslu í
Eyjum, þar sem hún miðast við að
taka á móti aflatoppum, sem nú
virðast ekki lengur fyrir hendi með
jafnari útgerð togara og báta en
áður var.
Fiskmarkaður lausnin?
Til að vega upp á móti tekjutapi
karlmanna í fískvinnslu, heftir sá
möguleiki verið nefndur, að vinnsl-
an taki þátt í gámaútflutningum á
þann hátt, að hún sjái um að ganga
frá fískinum í gámana. Hún tæki
þá eitthvað fyrir snúð sinn, sem
færi í að greiða verkamönnum laun
og bæta þeim upp tekjutapið. Með
þessu móti minnkaði vinna sjó-
manna í landi. Þetta er þó aðeins
bráðabirgðalausn. Ljóst er að
vinnslan verður að mæta aukinni
samkeppni um hráefnið og það
verður ekki gert nema með hækk-
uðu verði. Nefnt hefur verið, að
taka þyrfti upp svokallaðan stjömu-
flokk á físki með tilfærslu á verði
frá iakari flokkunum til hins besta.
Með því móti yrði meira greitt fyrir
slægðan fyrsta flokks físk en nú
er. Þá hafa menn nefnt að fisk-
markaður og frjáls verðmyndun
ættu að geta hækkað verð á físki
til sjómanna og útgerðar. Hæpið
verður þó að telja að slíkan markað
sé hægt að reka meðan veiðiheim-
ildir eru bundnar aflakvóta. Frjáls
verðmyndun kallar á fijálsa veiði.
Eins og málum er háttað í Bret-
landi, þar sem mest af fiskinum er
selt, jafnar fískvinnslan vinnsluna
með kaupum á ferskum físki héðan.
Í einstaka tilfellum getur borgað
sig að greiða allt að 60 krónur fyrir
hvert kíló af físki til að koma í veg
fyrir stöðvun vinnslu og til að geta
staðið við gerða sölusamninga.
Vinnslan erlendis kaupir þó sjaldn-
ast dýrasta fiskinn og gæti meðal-
verð á þeim físki, sem hún kaupir,
verið um og yfír 40 krónur á kíló.
Boð og bönn koma
ekki til greina
Á síðustu árum hefur verið stefnt
í átt til aukins fijálsræðis í sjávarút-
vegi, þrátt fyrir nauðsyn aflakvóta.
Þetta fijálsræði byggist fyrst og
fremst á fijálsari verðmyndun, sem
lög um einföldun sjóðakerfís sjávar-
útvegsins greiða fýrir. Með bættum
samgöngum tengjumst við æ meir
markaðinum í kringum okkur. Við
erum háð honum og lögmálum
hans. Því getum við ekki brugðist
við aukinni samkeppni um hráefnið
á annan hátt en eftir lögmálum
Jóhann Halldórsson á Andvara og áhöfn hans bæta trollið.
85% af afla Andvara höfðu um síðustu mánaðamót farið í
gáma, enda mikið til koli.
markaðsins, sem við í raun og veru
stöndum og föllum með. Boð og
bönn koma ekki til greina enda
hafa hugmyndir um slíkt ekki komið
frá fískvinnslunni. Utgerð, sem
kann að vera á barmi gjaldþrots,
verður ekki bannað að bjarga sér
með því að selja fískinn á hæsta
mögulega verði. Sjómönnum verður
ekki bannað að auka tekjur sínar á
sama hátt. A hinn bóginn verður
að benda á það, að hagur útgerðar
um þessar mundir er betri en verið
hefur í áraraðir. Hvað afkomu
varðar stefnir í metár í tekjum út-
gerðar og sjómanna. Olíuverð hefur
lækkað og slök staða dalsins hefur
dregið úr skuldum. Því hefur gáma-
útflutningurinn tæpast úrslitaáhrif
á afkomu útgerðar, þegar á heildina
er litið. Hins vegar veldur það vissu-
lega togstreitu, þegar tekjur af
svipuðum bátum í sömu verstöð
verða mjög misjafnar. Það veldur
því, að betri sjómennimir sækja á
„gámabátana" og afkoma þeirra
batnar. Á hinum bátunum verða
lakari mennirnir eftir og afkoma
þeirra versnar að sama skapi.
Samvinna um útflutn-
ing markmiðið
Mönnum er það vafalaust enn í
fersku minni hvemig skreiðarævin-
týrið fór. Þá lögðu menn nær öll
eggin í sömu körfuna og þau brotn-
uðu flest. Menn hættu að leggja
áherslu á gæðin, þar sem hægt var
að hengja upp lakasta fískinn með
góðum árangri. Samdráttar gætti
í fiystingu og söltun, en markaðir
fyrir þær afurðir voru okkur þá eins
og enn mjög mikilvægir. Hvemig
munu útgerðarmenn bregðast við,
ef ferskfiskmarkaðurinn bregst.
Svarið er einfalt, þeir koma aftur
til fískvinnslunnar og segja henni
að taka við fiskinum. Hvað gerir
fiskvinnslan í þeirri stöðu, þrýstir
hún fískverðinu niður í ljósi aðstöð-
unnar, eins og þessi samkeppni nú
gefur sjómönnum og útgerð tæki-
færi til að þrýsta verðinu upp?
Samvinna um útflutning fersks
fisks í gámum, meðan á honum
stendur, hlýtur að vera markmiðið.
Menn greinir á um það, hvort þessi
útflutningur sé hagkvæmur þjóðar-
búinu. í því felast meiri útreikning-
ar en hér gefst tækifæri til að
vinna, en markmiðið hlýtur að vera
að nýta auðlindir hafsins á sem
hagkvæmastan hátt hveiju sinni.
Mismunur á tekjum sjó-
manna eftir landshlutum
Hér hefur að mestu verið stuðst
við upplýsingar og staðreyndir frá
Vestmannaeyjum. Útflutningur á
ferskum físki er ekki einskorðaður
við þá verstöð. Hann á sér nú stað
á svæðinu frá Homafírði vestur um
til Ísafjarðar og takmarkast að
mestu af mögulegum flutningaleið-
um og tíma á markaðinn. Þessi
skipting gámaútflutnings eftir
landshlutum veldur misjöfnum tekj-
um sjómanna og getur valdið rösk-
un í ásókn í pláss á skipunum. Sagt
er að gámamir hafí bjargað ein-
staka útgerðarfélagi frá gjaldþroti
á vissan hátt á kostnað fískvinnsl-
unnar og fískverkafólks. Sem dæmi
um það má nefna Danska Pétur í
Eyjum og togarann Má frá Ólafsvík,
sem báðir vom komnir Undir ham-
arinn, en hafa nú rétt úr kútnum.
Þá má spyija hvort viðkomandi
skip heíji ekki aftur heimalöndun
með bættri afkomu. Hins vegar er
mikið um að skipin séu í eigu fisk-
vinnslunnar eða skuldbundin henni
vegna samninga um yfirborgun eða
þátttöku í veiðarfærakostnaði og
olíu. Víða hefur fískvinnslan tekið
þátt í þessum útflutningi og náð
Sjá næstu síðu
FALLEGAR
SÓLSTOFUR
Stærðir: 3,81x2,51 cm, hæð 2,38 cm
5,04x2,51 cm, hæð 2,38 cm
Ál- eða bronslitað.
Gisli Jónson & Co hf..
Sundaborg 41. Sími 68-66-44
NÁMSKEIÐ UM
BANKAÁBYRGÐIR
(DOCUMENTARY CREDITS)
Landsnefnd Alþjóða verzlunarráðs-
ins heldur vinnunámskeið um
bankaábyrgðir 29. — 30. apríl nk. á
2. hæðíHótel Esju.
Dagskrá:
þriðjudagur 29. apríl
8:45— 9:00 Mæting og móttaka gagna
9:00 — 12:00 Fyrst verður farið stuttlega yfir grundvallaratriði
bankaábyrgða. Aðaláherslan verður lögð á aö
fara yfir vandamál sem upp kunna að koma hjá
útflytjendum og innflytjendum varðandi kaup og
sölu og ýmsa áhættu sem þeir verða að taka.
Kynntar verða leiðir til að minnka áhættu sem
tengist m.a. afhendingar- og kaupskilmálum,
gengissveiflum og vörusvikum.
12:05—13:15 Hádegisverður
13:30 — 14:30 Tegund greiðslu og hvers konar bankaábyrgö
er best að nota hverju sinni. Lögð verður áhersla
á mikilvægi þess fyrir innflytjendur að gefa skýr
fyrirmæli og hvaða afleiðingar það getur haft
ef fyrirmælin eru tvíræð. Sams konar áhersla
verður lögð á mikilvægi þess að útflytjendur
velji rétta tegund ábyrgðar og skilmála. Loks
verður farið yfir samskipti milli banka og rétt
þeirra.
Miðvikudagur 30. apríl
8:45— 9:00 Mæting
9:00 — 12:00 Þátttakendum verður skipt í starfshópa og fær
hver hópur sérstök verkefni til úrlausnar.
12:05 — 13:15 Hádegisverður
13:30 — 16:00 Umræöur um niðurstöðurvinnuhópanna.
Almennar umræður
Fyrirspurnir
Leiðbeinandi:
Bernhard S. Wheble, einn aðalhvatamaður að
gerð alþjóðlegra reglna um bankaábyrgðir. Hann
var formaður bankanefndar Alþjóða verzlunar-
ráðsins þegar reglurnar um bankaábyrgðir voru
endurskoðaðar 1984.
Nánari upplýsingar um námskeiðið eru veittar á skrifstofu
Landsnef ndar Alþjóða verzlunarráðsins í síma 83088
LANDSNEFND
ALÞJÓÐA VERZLUNARRÁÐSINS
Iceland National Committoe o! tho ICC