Morgunblaðið - 16.11.1986, Blaðsíða 2

2 C
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 1986
Brjéstin og starfsemi þeSrra
JAFNVEL HÆGTAÐ LÁ TA
KARLMENN MJÓLKA
Listamenn allra tíma
hafa í máli og mynd-
um dásamað mýkt og
formfegurð konu-
brjóstsins. Þau eru
ófá listaverkin sem
prýða veggi hjá lista-
söfnum og fagurker-
um þar sem þetta
aðalsmerki kvenleik-
ans og tákn móður-
ástarinnar er í
forgrunni. Barmmikl-
ar konur hafa verið
vinsælar ljósmynda-
fyrirsætur og kvik-
myndaleikkonur.
Hver kahnast ekki við
nöfn eins og Marilyn
Monroe, Diana Dors
og Dolly Parton. Þær
hafa m.a. verið þekkt-
ar um alla heims-
byggð fyrir glæsileg-
anbarm.
Barn á bijósti, vinsælt myndefni hjá listamönnum.
dæminu að menn óski að mjólks
bömum sínum og gangi undii
hormónabreytingu í því skyni
Heyrst hefur af manni einum sen
vildi mjólka bami sínu og með þv
að fá Estrogen og síðan mjólkur-
hormón þá mun honum hafa tekisl
það.
Brjóstagjöf fyrr og nú
Flestir telja þó líklega eðlilegra
og æskilegra að mæður mjólki böm-
um sínum, því það hlutverk ætlai
náttúran þeim og þarf enga horm-
ónagjöf til að það gangi eftir
áætlun. Lengi vel þótti konum á
íslandi það hin mesta óhæfa að
hafa böm á bijósti. Móðurmjólkin
þótti óttalega þunn og mikið gutl
og fólki blandaðist ekki hugur um
að kúa og kindamjólk væri miklu
kröftugri fæða og nærðu böm sín
á slíkri mjólk, þeir sem gátu. Sum-
um þótti það jafnvel ekki nógu
krassandi og tuggðu ofan í hvítvoð-
ungana fisk og kjöt og þess háttar.
Það voru aðeins hraustbyggðustu
bömin sem þoldu þetta mataræði
enda var ungbamadauði mikill fram
á þessa öld. En nú em breyttir
tímar. Á síðustu árum hefur orðið
mikil vakning í þessum efnum. Nú
hafa konur böm sín á bijósti, vita
sem er að það er besta næring sem
hægt er að gefa komabami. Lækn-
ar telja það enda ljóst að þau böm
sem em á bijósti fá miklu síður
alls kyns ofnæmi en hin sem ekki
njóta bijóstamjólkur.
Séu „bijóstamálin" íhuguð
nánar virðist ljóst að bijóst
em í hugum manna sambland
af kyntákni og forðabúri fyrir lítil
böm, skilin þar á milli em óglögg.
Þeir sem era vísindalega þenkjandi
velta kannski fyrir sér hver sé gerð
bijóstanna, af hveiju þau séu mjúk
og hvemig þau breytist í mjólkur-
forðabú. Við fæðingu em strákar
og stelpur með nánast alveg eins
bijóstkirtla. Mörg ungböm fæðast
með örlítil bijóst sem stafar af þrota
í brjóstkirtilsvefnum vegna horm-
óna frá móðurinni.
Brjóstastækkun
hjá drengjum
Fram eftir aldri em strákar og
stelpur nánast með eins bijóst en
við gelgjuskeiðið skiljast leiðir.
Bijóst stúlknanna taka að stækka
og þroskast fyrir áhrif frá kven-
hormóninu Estrogen. Kvenhormón-
ið er líka til staðar hjá karlmönnum
og er mælanlegt en hefur ekki áhrif
á bijóstin nema það verði óeðlilega
mikið. Það er algengt að strákar á
gelgjuskeiði fái bijóstastækkun,
stundum töluverða, líklega vegna
hormónabreytinga, það raskast þá
hlutfall milii karl og kvenhormóna.
Þetta veldur drengjum oft miklum
sálarkvölum en venjulega lagast
þetta af sjálfu sér. Hjá einum og
einum lagast þetta ekki og þá verð-
ur að grípa til skurðaðgerðar og
fjarlægja stækkunina.
Hægt að láta karl-
menn mjólka
Bijóstkirtlar karlmanna em
næmir fyrir Estrogen hormóninu.
Ef mönnum er gefíð hormónið þá
taka bijóst þeirra að stækka. Það
mun vera vandalítið að láta karl-
menn fá stór og myndarleg bijóst
með slíkum hormónagjöfum. Það
er líka hægt að láta karlmenn
mjólka. Þá þarf að gefa mönnum
inn hormónið prólactin, sem heila-
dingullinn framleiðir, og stjómar
mjólkurmynduninni. Það er vel
þekkt að mjólk myndist í bijóstum
karlmanna vegna þess að æxli við
heiladingulinn framleiðir mjólkur-
hormón í óeðlilegu magni. Sam-
kvæmt heimildum er líka til í
Aukabijóst og mjólkurlinan.
Það er ekki óalgengt að brjóst séu misstór.
Mjólkurlínan
Bij óstmylkingar komnir
til ára sinna
Sumar konur hafa böm sín é
bijósti í nokkur ár. í síðasta heft:
Mjólkurpóstsins, sem gefínn er úi
af Áhugafélagi um bijóstagjöf :
Kópavogi, er svofelld auglýsing.
„Ert þú í felum? með stórt bam é
bijósti(um og yfir eins árs) Líttu
þá við á kvöldfund hjá okkur... Þai
hittast mæður og ræða málin, kveð£
niður fordóma og neikvætt umtal.‘
í Mjólkurpóstinum er einnig greir
sem heitir „Hvers vegna tvö i
bijósti? „þar segir frá tveggja og
hálfs árs dreng sem enn er á bijóst
og deilir þvi með lítilli systur sinni
Móðir hans lýsir í greininni þeirr
sérstöku reynslu að hafa tvö börr
á ólíkum aldri á bijósti og segii
m.a. svo frá:„Á kvöldin sofnar Val-
ur yfirleitt í fréttatíma sjónvarpsins
þá held ég á Björgu, og Valur ligg-
ur með höfuðið í kjöltu minni,
þannig geta þau bæði sogið á með-
an ég horfí á fréttimar, allir gera
það sem þeir kjósa helst." Það em
vissulega skiptar skoðanir hjá lækn-
um um það hversu heppileg svo
löng bijóstgjöf sé. Sumir þeirra telja
að bömin verði of háð mæðmm
sínum eða öfugt og einnig að mjólk-
in sé orðin lítils virði eftir svo langan
tíma. í pistli frá Bijóstagjafafélag-
inu f Kópavogi er hins vegar vitnað
í lækni frá Ohio sem skrifar:„ Hvað
er unnið við það að binda skjótan
enda á svo dásamlegt samband
milli móður og bams sem bijósta-
gjöfin veitir? Bamið á sjálft að fá
að ákveða hvenær því lýkur."
Mjólkurframleiðslan
Prolactin er efni sem virðist hafa
bein áhrif á frumur í mjólkur-
göngum bijóstanna og stjómar og
örfar mjólkurframleiðslu, það er
háð örfun á geirvörtu, sjúgi bamið
bijóstið koma boð til heiladingulsins
að framleiða meiri mjólk. Oxytocin