Morgunblaðið - 06.01.1987, Qupperneq 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. JANÚAR 1987
Minning:
Hilmar Ólafs-
son arkitekt
Sunnudaginn 28. desember lést
Hilmar Ólafsson arkitekt og fyrr-
verandi formaður Arkitektafélags
Islands, fimmtugur að aldri. Hilmar
stundaði arkitektúrnám í Stuttgart
og tilheyrði þeim hópi arkitekta,
sem þar stundaði nám á sjöunda
áratugnum, og hefur innan stéttar-
innar stundum verið kallaður
Stuttgart-hópurinn.
Hilmar hóf snemma að taka þátt
í félagsstörfum og einkenndi sú
þátttaka starfsferil hans allan.
Hann var á námsárum sínum m.a.
formaður Félags íslenskra náms-
manna erlendis.
Eftir heimkomu frá námi starfaði
hann hjá Húsnæðisstofnun ríkisins,
þar til hann var skipaður forstöðu-
maður Þróunarstofnunar Reykja-
víkurborgar, sem þá var nýstofnuð,
en aðalverkefni stofnunarinnar var
að endurskoða Aðalskipulag
Reykjavíkur. Þar beitti hann sér
fyrir því sjónarmiði, að næstu bygg-
ingarlönd Reylgavíkur yrðu Grafar-
vogssvæðið, en síðan Korpúlfs-
staðasvæðið og Úlfarsfellssvæðið.
Éftir að horfið var frá þeirri hug-
mynd um tíma hefur sú stefna nú
orðið ofaná aftur, eins og kunnugt
er.
Þegar Hilmar lét af störfum hjá
Þróunarstofnun Reykjavíkurborgar
rak hann um tíma Teiknistofuna
Klöpp ásamt svila sínum, Ingimari
Hauki Ingimarssyni, en síðan 1982
hefur hann rekið Teiknistofuna
Laugavegi 96, ásamt Bimi Emils-
syni, Hrafnkatli Thorlacius og Nirði
Geirdal.
Og þannig atvikuðust hlutir að
hann, ásamt félögum sínum, vann
bæði landnýtingaráætlun og hluta
deiliskipulags Grafarvogssvæðisins.
Einnig er hann, ásamt félögum
sínum á Teiknistofunni Laugavegi
96, höfundur hins nýja húss Versl-
unarskóla íslands og Hagkaups-
hússins, sem nú er að rísa í
Kringlumýri. Hilmar er einnig höf-
undur kirkjunnar á Egilsstöðum og
íbúðarhúsa, sem hann vann bæði
einn eða í félagi við aðra.
Eins og fyrr segir, tók Hilmar
mikinn þátt í félagsstörfum. Hann
sat í fulltrúaráði Sjálfstæðisflokks-
ins og gegndi ýmsum trúnaðarstörf-
um öðrum fyrir hann. Þar á meðal
'Sat hann í skipulagsnefnd Reykja-
víkur 1978 til 1982 og í Byggingar-
nefnd Reykjavíkur, ýmist sem aðal-
eða varamaður, frá 1982. Einnig
sat hann í stjóm Germaníu. Frá
1971 til 1976 sat hann í stjóm
Bandalags háskólamanna, þar af
frá 1974 sem varaformaður. Hann
sat í orlofsnefnd BHM frá 1976 til
1984 og átti stóran þátt í vali á
byggingarlandi og byggingu orlofs-
húsanna í Brekkuskógi í Biskups-
tungum.
Blómastofa
FriÓjinm
Suðurtandsbraut 10
108 Reykjavik. Sími 31099
Opi^ öll kvöld
tll kl. 22,-eÍnnig um helgar.
Skreytingar við öll tilefni.
Gjafavörur.
V ^
Q.i w
Sjálfsagt kunnum við arkitektar
Hilmari þó mestar þakkir fyrir störf
hans í þágu arkitektafélagsins.
Hann sat í stjón Byggingarþjónustu
Arkitektafélags Islands 1971 til
1972 og hann var formaður Lífeyr-
issjóðs Arkitektafélags íslands
1980 til 1982. Auk setu í ýmsum
fastanefndum og vinnuhópum inn-
an félagsins sat hann í stjóm þess
sem ritari 1969 til 1971 og formað-
ur var hann 1977 til 1979 og
meðstjómandi 1979 til 1980.
Engin leið er að gera störfum
hans fyrir félagið tæmandi skil.
Tvennt er mér þó ofarlega í huga.
Árið 1978, þegar fréttist af því
að Asmunarsalur, hús það er As-
mundur Sveinsson myndhöggvari
byggði, bjó í og vann í á Freyju-
götu 41 væri til sölu, var það hann
sem stóð fyrir því, að félagið festi
kaup á húsinu. Þótt slíkir hlutir séu
alltaf unnir í samstarfi margra að-
ila, þá hygg ég, að ekki sé á neinn
hallað, að taka svo til orða. Það var
ekki lítið verk, að finna því máli
farsælan farveg. Þau kaup og vinn-
an við að koma húsinu í nothæft
ástand urðu síðan hvati að blómlegu
starfi í félaginu æ síðan. Þær stund-
ir em margar og ánægjulegar, sem
við arkitektar og gestir okkar höf-
um átt í þessu húsi. Þar hafa einnig
margir listamenn sýnt verk sín og
þar er skrifstofa félagsins og Sam-
band íslenskra myndlistarmanna til
húsa.
Arkitektafélagið rak um langt
árabil Byggingarþjónustu Arki-
tektafélags íslands. Upphaflega
gekk þessi rekstur vel, enda mikil
þörf fyrir þjónustu af þessu tagi.
Vegna breyttra verslunarhátta í
byggingavöruverslun var rekstur-
inn þó orðinn félaginu erfiður undir
lokin. Enn em mér minnisstæðar
þær löngu og erfiðu umræður, sem
urðu um þennan rekstur á aðalfund-
um félagsins. Hilmar átti í for-
mennskutíð sinni fmmkvæði að
því, að rekstrinum var breytt. Arið
1979 stofnuðu Rannsóknarstofnun
byggingariðnaðarins, Húsnæðis-
stofnun ríkisins og Arkitektafélag
Islands sjálfseignarstofnun um
reksturinn, sem varð upphafið að
Byggingarþjónustunni á Hallveig-
arstíg 1, eins og við þekkjum hana
í dag. Einnig þama tókst Hilmari
á farsælan hátt að leiða til lykta
mál, sem var orðið félaginu þungur
baggi, en tryggja um leið áfram-
haldandi þjónustu við byggjendur
og aðra hagsmunaaðila.
Við Hilmar áttum töluverð sam-
skipti hvor við annan, mest þó á
ámnum 1978 til 1982, en þá sátum
við saman í Skipulagsnefnd
Reykjavíkur. Ekki tókst okkur allt-
af að vera sammála, enda við þar
fulltrúar ólíkra skoðanahópa um
margt. En hvort sem við vomm
sammála eða ekki var málflutning-
ur Hilmars ávallt einarður og við
gátum virt skoðanir hvors annars.
Hilmar var ávallt mjög fylginn sér,
kom enda mörgu í verk.
Um leið og ég þakka Hilmari
störf hans í þágu Arkitektafélags
íslands og samleiðina á undanföm-
um ámm, þá votta ég fjölskyldu
hans, vinum og vandamönnum sam-
úð mína.
Guðl. Gauti Jónsson,
form. Arkitekta-
félags Íslands.
Um vorið 1957, að afloknu stúd-
entsprófi og afhendingu prófskír-
teinisins á sal, stóð ég áttavilltur á
gólfinu. Framtíðin var allt í einu
óljós, þessu var lokið héma. Hvað
átti að taka við?
Þá gengur til mín bekkjarbróðir
minn, Hilmar Ólafsson, og spyr mig
hvað ég hyggist fyrir. Eg kvaðst
helst vilja læra byggingaverkfræði.
Þá spyr Hilmar hvemig mér lítist
á að fara til Stuttgart. Þar sé ágæt-
ur skóli fyrir bæði arkitektúr, sem
hann hugsi til, og verkfræði. Hann
kvaðst þekkja mann, Lúðvík Guð-
mundsson skólastjóra, sem muni
taka að sér að sækja um skólavist
fyrir okkur. Ég þakkaði Hilmari
fyrir og þáði boðið. Líf mitt tók þá
stefnu þetta andartak, sem það
hefur fylgt síðan. „Eitt andartak
og á örskotsstund, örlaga vorra
grunn við leggjum," segir Einar
Benediktsson.
Um haustið, í byijun október,
hittumst við 5 skólafélagar úr MR
í Stuttgart, þessum bæ með þessu
harða nafni, sem ég hafði fyrst séð
á gamla útvarpinu hans afa. Þar
hafði það stungið minn bamshuga
með því að hafa harðan hljóm og
orðið S huganum samstofna við
grimmd Hitiers og styrjaldarinnar,
sem þá geisaði. En Stuttgart reynd-
ist ekki þannig þegar til kom.
Bærinn er mjög fallegur og stendur
í fijóum vínviðarhlíðum. Nafnið
breytti um merkingu í vitundinni,
það táknaði í rauninni aðeins Mera-
gerði, eða Stóðgarðar eins og við
nefndum bæinn gjarnan okkar á
milli. Bærinn hafði tekið út sinn
skammt af hörmungum styijaldar-
innar, sem þá var lokið fyrir aðeins
12 árum. Hvarvetna voru rústir og
bráðabirgðahús og limlestir menn á
ferli alls staðar.
Við urðum snemma varir við
það, að hér var tímanum ekki sóað.
Menn fóru hér á fætur fyrir allar
aldir, unnu af kappi, spöruðu hvern
eyri og fóru í háttinn fyrir 12. Alit
Lokað
Skrifstofa Arkitektafélags íslands og Lífeyrissjóðs Arki-
tektafélags íslands er lokuð eftir hádegi í dag vegna
jarðarfarar HILMARS ÓLAFSSONAR arkitekts.
Arkitektafélag íslands.
Lokað
Skrifstofum okkar er lokað í dag vegna jarðarfarar
HILMARS ÓLAFSSONAR, arkitekts.
Stálumbúðir hf.
þetta var okkur eitthvað framand-
legt og því héldum við íslendingam-
ir hópinn, kannski um of. En alls
staðar var þama við nám á annan
tug íslenzkra manna og kvenna.
Af þessum hópi hafa nú á rúmu
ári tveir kvatt okkur, Sveinn Guð-
mundur, verkfræðingur, og nú sá
bjartleiti piltur, sem forðum gekk
til mín um salargólf og setti mér
nýja stefnu í fáum orðum, Hilmar
Ólafsson. Hann lést í Reykjavík
hinn 26. desember sl., aðeins fimm-
tugur að aldri.
Ég man fyrst eftir Hilmari, er
við stóðum saman við uppvask í
selsferð þriðja bekkjar Menntaskól-
ans í Reykjavík. Féll mér strax vel
að spjalla við þennan pilt. Breyttist
það aldrei síðan, og minnist ég þess
aldrei síðan, að milli okkar færi
öfugt orð. Hilmar var glaðsinna og
opinskár eins og menn mega best
verða. Við urðum svo bekkjarbræð-
ur í lærdómsdeildinni, samstúdent-
ar og skólafélagar í Stuttgart.
Ungum námsmanni verður
stundum daufleg vistin í framandi
borg, peningalítill, áhyggjufullur af
prófum og hlaðinn störfum myrkr-
anna á milli. Þá þrá menn þann
dag, sem þessu striti muni ljúka.
Síðar komast menn að því, að þeir
hlæja oft minna síðar á ævinni en
á góðum stundum þessara ára. Við
Hilmar áttum góðar stundir í
Stuttgart, við hittumst oftast dag-
lega, þó að við værum sinn á hveiju
námssviði. Og oft var hlegið. Eftir
á að hyggja man ég ekki eftir Hilm-
ari öðruvísi en brosandi og léttum
í lund. Hann var mikill félagsmað-
ur, þá og ávallt síðan. Hann var
eindreginn sjálfstæðismaður og var
fulltrúi flokksins þarna suðurfrá.
Hann stóð fyrir ferðum okkar
flokksfélaganna upp til Bonn, þar
sem við fengum að kjósa, þegar svo
stóð á. Voru þetta ógleymanlegar
ferðir, þó sumt verði kannski betur
ekki í frásögur fært. Þannig leið
tíminn við störf og leiki. Fyrr en
varði höfðum við náð þeim ótrúlega
árangri að ná prófi. Þýzkum hafði
jafnvel tekist að troða stærðfræði
í minn þykka haus, ég uppgötvaði
þar, að það var einungis æfinga-
leysi í dæmareikningi, sem gerði
stærðfræðina í menntaskólanum
svona erfiða ýmsum ungum sálum.
Þjóðveijar kunna að vinna á þessu
sviði, sem á öðrum. Ég held að
enginn okkar hafi snúið til baka frá
náminu, ómótaður af þýzkri menn-
ingu. Sumir okkar eru þama enn,
og fyrir marga okkar er Þýzka-
landsferð ennþá einskonar heim-
ferð. Mér fannst Hilmar ávallt bera
hlýjan hug til Þýzkalands og Þjóð-
veija. Sýndi hann það raunar í verki
með því að vera frammámaður í
Germaníu og driffjöður í ræktun
tengsla gamalla námsmanna. Hann
var einnig formaður félags
íslenzkra námsmanna erlendis og
vann þar mikið starf í þágu margra.
Árin líða. Við Hilmar störfum
báðir á íslandi. Samfundir verða
stijálli, en það eru ávallt fagnaðar-
fundir er við sjáumst. Hilmar er sem
fyrr mikill félagsmaður og störf
hans mótast af þessu. Hann starfar
hjá Húsnæðisstofnun, hann er for-
stöðumaður Þróunarstofnunar
Reykjavíkurborgar, hann er í Bygg-
inganefnd Reykjavíkur, formaður
Arkitektafélagsins er hann lengi,
hann er í stjóm fulltrúaráðs Sjálf-
stæðisflokksins og fleiri störfum
gegnir hann, sem ég tel ekki upp
hér. Ég leita stundum til hans um
stuðning, ef ég hef álpast til að
teikna eitthvað til Bygginganefnd-
ar. „Þú átt ekki að vera að teikna
hús Dóri,“ segir hann kankvíslega
við mig við siík tækifæri. „Auðvitað
er þetta rétt hjá þér,“ segi ég, „það
eru bara sumir kunningjar mínir
svo vitlausir að vilja heldur vonda
teikningu, en billega, hjá mér held-
ur en góða og dýra hjá arkitekt."
Hilmar skilur þetta og tekur mig í
sátt. Og þannig gengur það.
Síðast hitti ég Hilmar á götu að
afhallandi síðasta sumri. Ég sé, að
honum er brugðið líkamlega og
hann gengur við staf. En léttleiki
andans er hinn sami. Ég bið hann
ásjár vegna Bygginganefndar, og
hann svarar sem fyrr og ég svara
sem fyrr. Og er við kveðjumst er
ég glaður í bragði, því það er alltaf
hressandi að hitta Hilmar. Og ég
veit líka að Hilmar gerir það sem
hann getur fyrir mig. Og hið sama
gildir raunar fyrir alla aðra. Hann
hefur alltaf verið boðinn og búinn
til að hjálpa upp á sakimar ef ein-
hvers þarf með. Hilmar var í
félagsmálum til þess að gera eitt-
hvað fyrir aðra, sjálfur auðgaðist
hann ekki af fé af þeim störfum.
Ég varð glaður með sjálfum mér,
þegar hann sagði mér fyrir nokkr-
um árum, að hann væri farinn að
starfa í einkarekstrinum í félagi
með góðum mönnum. Hann starfaði
nú síðast við hina tröllauknu bygg-
ingu sem Hagkaup stendur fyrir.
Þar er ótímabær punktur settur við
Iífshlaup arkitektsins Hilmars Ól-
afssonar.
Ég mun ávallt minnast Hilmars,
sem eins hins besta drengs sem ég
hef kynnst, góðs félaga, og vinar
ævilangt.
Eftirlifandi ástvinum hans votta
ég samúð mína.
Halldór Jónsson verkfr.
í lífshlaupi kynnast menn með
ýmsum hætti. Ég kynntist Hilmari
Ólafssyni, arkitekt, fulltíða manni
við félagsmálastörf. Það var á árun-
um 1969—1970. Gerðar höfðu verið
breytingar á skipulagi flokksstarfs
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.
Við vorum kosnir samtímis í stjórn
nýrra hverfasamtaka. Urðum við
upp frá því nánir samstarfsmenn
og félagar í þessum samtökum og
öðrum á vettvangi Sjálfstæðis-
flokksins um margra ára skeið, og
félagar æ síðan.
Með Hilmari Ólafssyni var afar
gott að starfa að þessum áhugamál-
um okkar sem öðrum. Hann var
opinn og sveigjanlegur í samstarfi,
reiðubúinn til að hlusta á aðra og
reifa viðhorf okkar. Innra flokks-
starf í stjómmálaflokki skapar
almennt ekki sviðsljós eða þakk-
læti, en er tímafrekt og krefst oft
lagni og þolinmæði. Hilmar gaf
dtjúgum af tíma sínum til þessara
tómstundastarfa um margra ára
skeið. Ég er viss um að hann hafði
af þeim ánægju. Ég á margar góð-
ar minningar frá samstarfi okkar á
þessum árum.
Hilmar Ólafsson var víðar kjörinn
til trúnaðarstarfa í félagsmálum.
Hann var einn af fyrstu formönnum
Samtaka íslenskra námsmanna er-
lendis, í forystu og formaður
Arkitektafélags íslands um skeið
og virkur félagi og stjómarmaður
í Germaniu. Borgarstjórn
Reykjavíkur kaus hann einnig til
trúnaðarstarfa.,
Á eiginlegum starfsvettvangi
starfaði Hilmar á þessum árum hjá
Húsnæðismálastofnun ríkisins, en
síðar hjá Þróunarstofnun Reykja-
víkurborgar, sem nú er Borgar-
skipulag. Síðar skapaði hann sér
sjálfstæða stöðu með rekstri teikni-
stofu með starfsbræðrum sínum,
og vann þá m.a. að ýmsum meiri-
háttar verkefnum. Eitt af þeim
verkefnum, sem hann vann á fyrri
hluta þessa starfstímabils, var
Legsteinar
ýmsar gerðir
Marmorex
Steinefnaverksmiðjan
Helluhrauni 14, sími 54034,
222 Hafnarfjörður