Morgunblaðið - 08.03.1987, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. MARZ 1987
Landsfundur Sjalfstæðisflokksins
Við börðumst fyrir þessu frelsi o g
við verðum að kunna að lifa með því
— sagði Kjartan Guni
Kjartan Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri Sjálfstæðisflokks-
ins, flutti yfirlitsræðu um
starfsemi flokksins á landsfundi
hans í fyrradag. Morgunblaðið
birtir hér á eftir kafla úr ræðu
Kjartans Gunnarssonar:
Á síðustu árum höfum við séð
að mikil aukning hefur orðið á
framboði hvers kyns námskeiða og
fræðsluefnis á mörgum sviðum.
Margir aðilar reka nú margvíslega
fræðslustarfsemi fyrir fólk sem vill
auka við þekkingu sína, annað hvort
til að bæta starfshæfni sína eða
einvörðungu þekkingarleitarinnar
sjálfrar vegna. Fræðslustarf stjóm-
málaflokks verður að taka mið af
þessu. Sjálfstæðisflokkurinn hefur
ávallt reynt að halda uppi nokkuð
öflugu fræðslustarfi. Það starf hef-
ur fyrst og fremst verið fólgið í
margvíslegum námskeiðum, fyrst
og fremst um efni sem tengjast
stjómmálum. Elstu námskeiðin eru
námskeið um ræðumennsku og
fundarsköp og um sjálfstæðisstefn-
una. Úr þessu hefur síðan þróast
margvíslegt námsefni og ber þar
stjórnmálaskóla flokksins hæst.
Hann er eins og flestir vita haldinn
einu sinni á ári og sækja hann
gjarnan 30—50 nemendur hveiju
sinni. Stjómmálaskólinn er ávaílt
fullsetinn. Þar er reynt að gera sem
gleggsta grein fyrir helstu atriðum
í stjórnmálum og hveiju því öðru
sem koma má þeim að gagni sem
hafa áhuga á að taka þátt í þjóð-
málaumræðu og hafa afskipti af
þeim. Það er líka athyglisvert fyrir
Sjálfstæðisflokkinn að sjá hvemig
aðrir flokkar hafa á síðustu ámm
stofnað sína eigin stjómmálaskóla
eða stjómmálanámskeið sem hafa
verið hreinar eftirmyndir stjórn-
málaskóla Sjálfstæðisflokksins en
algjörir eftirbátar okkar skóla. Allt
þetta fræðslustarf er unnið í sjálf-
boðavinnu. Engir leiðbeinendur fá
borgað fyrir störf sín og námskeið-
in em þeim sem sækja þau nánast
að kostnaðarlausu. í fræðslustarfi
sínu í framtíðinni þarf Sjálfstæðis-
flokkurinn að taka upp nýtískulegri
vinnubrögð, auka þarf við fræðslu
um aðra hluti heldur en stjómmál
beinlíns og nota þarf nýtískulegri
aðferðir við sjálft námskeiðahaldið.
Það sama má segja um útbreiðslu-
mál flokksins. Á því sviði þarf hann
að laga sig að breyttum aðstæðum
í Qölmiðlun, ekki síst nýfengnu út-
varpsfrelsi.
Breyttar aðstæður
í fjölmiðlun
Það er oft haft á orði að of lítið
efni sjáist frá sjálfstæðismönnum í
blöðum og erfitt sé að fá þá til
þess að skrifa greinar og láta álit
sitt í ljós. Ég skal ekki dæma um
hvort það sé rétt eða ekki en hins-
vegar get ég fullyrt að nú á tímum
annast enginn úti í bæ stjórnmála-
áróðurinn fyrir stjómmálaflokkinn.
Stjómmálaflokkurinn og það fólk
sem hann skipar verður sjálft að
hafa frumkvæði, það verður að láta
heyra til sín, það verður að skrifa
um hugðarefni sín, það verður að
vera óþreytandi við að koma skoð-
unum sínum á framfæri.
Ég geri ekki ráð fyrir að nýir
Ijósvakaljölmiðlar muni hafa í för
með sér neina byRingu í stjóm-
málaumræðunni á Islandi, en þeir
munu áreiðanlega breyta ýmsu.
Umfjöllunin í þeim verður vonandi
hvort tveggja í senn fijálsleg og
hlutlæg. Ef svo fer þá eiga sjónar-
mið þess stjómmálaflokks þar
greiðastan aðgang sem er heiðar-
legur í málflutningi sínum, sem
reynir ekki að blekkja, en segir
sannleikann. Það er Sjálfstæðis-
flokknum auðvelt. En sjálfstæðis-
menn verða að skilja og skynja að
með þeim breytingum sem orðið
hafa á fjölmiðlun er ekki lengur til
nein sjálfkrafa vemd fyrir viðhorf
fyrir flokka og menn. Menn verða
dæmdir af verkum sínum, verða að
standa eða falla með verkum sínum
og málstað. Vond mál verða sem
betur fer ekki þöguð í hel, en því
miður munu lítilfjörleg og ómerki-
leg mál oft verða blásin upp, úlfaldi
verður gerður úr mýflugu. Ég er
þeirrar skoðunar að sjálfstæðimenn
og forystusveit Sjálfstæðisflokksins
eigi að eiga auðvelt með að laga
sig að þessum breyttu aðstæðum.
Við börðumst fyrir þessu frelsi og
við verðum að kunna að lifa með
því.
Upplýsingamiðlun
Hin mikla breyting í fjölmiðlun
gerir einnig þá kröfu til flokksins
að hann bæti samband sitt við hinn
almenna flokksmann og trúnaðar-
menn flokksins. Með aukinni
fjölmiðlun, þar sem áhersla kann
oft að verða lögð á yfirborð hlut-
anna, er nauðsynlegt að flokkurinn
geti komið réttum og ítarlegum
upplýsingum á framfæri við flokks-
menn sína. Við höfum verið að fikra
okkur svolítið áfram með þetta
síðastliðin tvö ár með útgáfu
Flokksfrétta sem er sameiginlegt
fréttabréf miðstjómar og þing-
flokks. Ritstjóm Flokksfrétta
annast Sigurbjöm Magnússon,
framkvæmdastjóri þingflokksins,
og þær eru sendar um 4.000 trúnað-
armönnum flokksins um land allt.
í þessu snotra riti er reynt að gera
grein fyrir helstu málum sem Sjálf-
stæðisflokkurin fylgir fram á þingi
með nokkuð öðmm og ítarlegri
hætti en oft er gert í fjölmiðlum
almennt. Jafnframt er með þessu
fréttabréfi unnt að koma ýmsum
skilaboðum á skjótan og öruggan
hátt til flokksfólks. Ég geri ráð
fyrir að á næstunni muni útgáfa
þessa fréttabréfs eflast enn og
dafna. Og ég vil nota þetta tæki-
færi til að minna landsfundarfull-
trúa á að forsenda Flokksfrétta eru
viðtökur flokksmanna, vel er þegið
að fá ábendingar og hugmyndir um
hvað þetta blað geti fjallað um, og
ekki er síður vel þegið að menn
greiði áskriftargjaldið að þeim.
Útbreiðslumálin leiða mig með
eðlilegum hætti að Qármálum
flokksins. Hætt er við að lítið verði
úr útbreiðslu og fræðslustarfi eða
raunar nokkru flokksstarfi sé ekki
sæmilega búið að flokknum fjár-
hagslega. Hjá Sj'álfstæðisflokknum
eru nú á skrifstofunni í Reykjavík
9 heilsdags stöðugildi. Það er aug-
ljóst þegar af þeirri ástæðu að
umtalsvert fé þarf til þess að reka
Sjálfstæðisflokkinn. Tíundi starfs-
maður flokksins er síðan fram-
kvæmdastjóri þingflokksins. Fé til
reksturs flokksins getur ekki komið
frá öðrum en flokksmönnum. Þeir
sem að fjáröflunarstarfmu vinna
verða því að geta treyst á stuðning
flokksmanna í starfi sínu. Árviss
happdrætti flokksins hafa lengi ver-
ið drýgsta tekjulind hans, en
samkeppnin á því sviði hefur aukist
mjög á undanfömum árum. Ég tel
að ekki verði unnt í sama mæli og
áður að treysta í framtíðinni á happ-
drættin sem fjáröflunarleið. Hlutur
Sjálfstæðisflokksins á happdrættis-
markaðnum hefur minnkað mjög
áberandi síðustu ár. Að sama skapi
hefur orðið að efla aðra fjáröflun.
Það hefur sem betur fer gengið
sæmilega vel og á flokkurinn ekki
beinlínis yið fjárhagsvanda að etja
þó hann sé hins vegar ekki aflögu-
fær. Við rólum þetta í kringum
núllið en höldum okkur frá mínusin-
um. Fé til flokksstarfsins kemur
ekki af himnum ofan heldur þarf
að hafa fyrir hverri krónu sem afl-
jon Sjálfstæðisflokksi
ast og tryggja verður að fyrir hana
fáist jafnvirði 2, 3 eða 4 króna.
Fjármál stjórn-
málaflokka
Nokkrar umræður urðu á síðast-
liðnu ári um fjármál stjómmála-
flokkanna í tengslum við mál sem
þá komu upp. Það var skoðun mín
þá og hefur verið raunar lengi að
það sé ekki vansalaust að stjóm-
málaflokkarnir geti ekki tekið
höndum saman um að beita sér
fyrir því að einhverskonar lág-
marksreglur verði settar í sambandi
við fjáröflun til flokkanna. Auðveld-
lega má til dæmis hugsa sér að
framlög til stjórnmálaflokka verði
með eðlilegum hætti, rétt eins og
framlög til svo ótal margra málefna
eru, gerð frádráttarbær frá skatti
og fjáröflunin þannig gerð hreinni
og eðlilegri aðgöngu fyrir flokkana.
Það er hinsvegar að mínum dómi
jafn óeðlilegt að hið opinbera hafi
einhver afskipti af fjáröflun stjóm-
málaflokkanna eða einhverskonar
eftirlit með henni, með því móti
væri ávallt ýtt undir þá hættu að
þeir sem í valdastólnum sætu hveiju
sinni neyttu slíkra aðferða til þess
að hafa óeðlileg áhrif á starfsemi
andstæðingaflokka sinna. Það er
vitað mál að vinstri flokkamir hafa
allir mikinn hug á því að starfsemi
stjórnmálaflokka verði alfarið eða
að mestu leyti kostuð af almann-
afé. Sjálfstæðisflokkurinn hefur
verið andvígur slíkum hugmyndum
og er það, geri ég ráð fyrir, enn.
Þessi þróun hefur hinsvegar orðið
í öllum nágrannalöndum okkar og
sýnist mér að Island sé um þessar
mundir eina lýðræðisríkið á véstur-
löndum þar sem stjómmálastarf-
semi er ekki styrkt verulega af
almannafé. Rökin fyrir þeim stuðn-
ingi eru hvarvetna þau að nauðsyn-
legt sé að gera stjómmálaflokkana
óháða fjármagni hvort heldur er frá
atvinnurekstri eða verkalýðssam-
tökum. Ég teldi ekki óeðlilegt að
Sjálfstæðisflokkurinn hefði eitt-
hvert fmmkvæði í því að loknum
næstu kosningum að þessi mál yrðu
tekin til umræðu milli stjómmála-
flokkanna.
Undirbúningur
kosninga
Við sjálfstæðismenn höldum
þennan landsfund í aðdraganda
Alþingiskosninga. Við höldum
þennan landsfund undir vígorðinu
Á réttri leið — X-D. Við erum sann-
færðir um að bæði séum við á rétti
leið og að okkar leið sé rétta leiðin
fyrir kjósendur. Margvíslegur und-
irbúningur er auðvitað löngu hafinn
vegna Alþingiskosninganna og
þeirrar kosningabaráttu sem þá
verður háð og það má segja að
Sjálfstæðisflokkurinn hleypi henni
af stað með fallbyssuskoti, því auð-
vitað er landsfundur Sjálfstæðis-
flokksins fallbyssuskot í íslenskum
stjómmálum. Sá mikli kraftur sem
frá fundinum stafar og það ótví-
ræða forystuafl í þjóðfélagsmálum
sem í fundarmönnum býr hræðir
andstæðinga okkar.
I flestum kjördæmum byijuðum
við snemma að undirbúa kosning-
amar, fyrst og fremst með því að
stilla upp framboðslistum. Allar
aðferðir voru þar viðhafðar, próf-
kjör, skoðanakannanir og uppstill-
ingar uppstillinganefnda. Enn einu
sinni urðu miklar umræður um próf-
kjörin í kjölfar uppstillingar
framboðslistanna. Ég held að það
sé brýnt fyrir okkur sjálfstæðis-
menn að fíkra okkur smám saman
að einhverri niðurstöðu varðandi
fyrirkomulag á vali frambjóðenda
okkar, niðurstöðu sem verður nokk-
um veginn eins fyrir öll kjördæmi
í ræðu á landsfundi
Kjartan Gunnarsson í ræðustól á
landsfundi.
„Þegar þær eru skoðað-
ar nánar og brotnar til
mergjar segja þær okk-
ur heilmikið um það
hveijir það eru sem í
hverju tilviki kjósa
Sjálfstæðisflokkinn, um
þetta hef ég nefnt tvö
dæmi í þessari ræðu,
annars vegar að yfir-
gnæfandi meirihluti
yngstu kjósendanna
virðist kjósa Sjálfstæð-
isflokkinn og hins
vegar að konur kjósa
Sjáifstæðisflokkinn
ekki í sama mæli og
karlar.“
og sem menn geta sætt sig við án
átaka og án mikilla breytinga um
nokkurra ára skeið. Það er flokkn-
um ekki heppilegt að í hvert skipti
sem velja þarf frambjóðendur rísi
upp deilur og úlfúð með mönnum
um það hvaða aðferð skuli beita
og síðan haldi deilumar áfram, jafn-
vel af enn meiri krafti þegar vali
frambjóðendanna er lokið. Við eig-
um of mörg dæmi þess að sár sem
myndast í slíkum átökum gróa seint
og sum jafnvel aldrei. Þetta er verk-
efni sem flokksfélög og kjördæmis-
ráð á hverjum stað verða fyrst og
fremst að bera ábyrgð á og mjög
erfítt er og óheppilegt að setja nein-
ar þvingunarreglur um.
Skoðanakannanir
Formaður flokksins gerði í ræðu
sinni í gær glögga grein fyrir mál-
efnastöðu Sjálfstæðisflokksins við
upphaf kosningabaráttunnar. Það
fer ekki milli mála að málefnastaða
Sjálfstæðisflokksins er afar sterk.
Hæst ber hinn glæsilegi árangur
sem náðst hefur á sviði efnahags-
mála, en góður árangur í þeim og
jafnvægi er auðvitað forsenda
framfara og velmegunar. Þessi góði
árangur er að þakka öflugri forystu
sjálfstæðismanna í ríkisstjórn. Það
er hinsvegar ekki sjálfgefíð að kjós-
endur meti þetta allir með sama
hætti og við sjálfstæðismenn ger-
um. Það er því miður oftar þannig
að menn minnast þess lítt sem vel
er gert en eru fljótari til höggs
þegar þeim fínnst eitthvað miður
fara. Við þurfum því, sjálfstæðis-
menn, á öllu okkar að halda til
þess að kynna stefnu okkar, til
þess að kynna þau verk sem við
höfum vel unnið, til þess að fá fólk-
ið með okkur á rétta leið.
Á síðustu árum hafa skoðana-
kannanir færst mjög í vöxt á
íslandi. A.m.k. fjórir aðilar fram-
kvæma nú reglulega skoðanakann-
anir um stjórnmálaskoðanir og
stundum afstöðu til einstakra mála.
Ég hef kannað skoðanakannanir
þær sem gerðar hafa verið það
kjörtímabil sem nú er að líða. Enda
þótt að það fylgi sem Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur verið sagður eiga
í þeim hafi verið nokkuð misjafnt
má þó segja að í heild hafi fylgi
flokksins verið mjög gott og það
hefur verið stöðugt. Stundum hefur
það farið langt yfir meðalfylgi hans
í raunverulegum kosningum og
stundum töluvert undir, en þegar
þetta er skoðað í heild og allar
kannanirnar bornar saman kemur
í ljós að það fylgi sem flokkurinn
virðist geta átt von á, miðað við
skoðanakannanirnar, er í góðu lagi.
En skoðanakannanir segja okkur
margt annað en eingöngu hvert
fylgi flokksins er á hveijum tíma.
Þegar þær eru skoðaðar nánar og
brotnar til mergjar segja þær okkur
heilmikið um það hvetjir það eru
sem í hverju tilviki kjósa Sjálfstæð-
isflokkinn, um þetta hef ég nefnt
tvö dæmi í þessari ræðu, annars
vegar að yfirgnæfandi meirihluti
yngstu kjósendanna virðist kjósa
Sjálfstæðisflokkinn og hins vegar
að konur kjósa Sjálfstæðisflokkinn
ekki í sama mæli og karlar. Kann-
anirnar geta einnig sagt okkur það
í hvaða starfsgreinar flokkarnir
sækja helst fylgi sitt til, þær geta
sagt okkur fyrir um það á hvaða
aldursbilum flokkarnir eiga mest
fylgi og þær geta sagt okkur til
um það hvernig stöugleiki fylgis
flokkanna er. Það kemur til dæmis
í ljós að Sjálfstæðisflokkurinn hefur
áberandi minnst fylgi meðal opin-
berra starfsmanna og starfsfólks í
heilbrigðisstéttum. Hann hefur
fylgi langt yfír meðalfylgi sínu hjá
ellilífeyrisþegum, skrifstofufólki og
atvinnurekendum, meðal bænda er
fylgi hans hinsvegar aðeins helm-
ingur meðalfylgisins. Þegar litið er
til þess hvernig fylgishreyfingar eru
milli flokka í skoðanakönnunum
kemur í ljós að um 90% þeirra sem
segjast ætla að kjósa Sjálfstæðis-
flokkinn hafa einnig gert það í
síðustu kosningum. Hjá Sjálfstæð-
isflokknum er þetta hlutfall miklu
hærra en hjá nokkrum öðrum
flokki, sem sýnir hversu stöðugu
og föstu fylgi flokkurinn á að fagna.
Það þýðir hinsvegar líka það að
flokkurinn tekur þá tiltölulega lítið
fylgi frá öðrum flokkum en það er
auðvitað eftirsóknarvert að gera.
Margt fleira má lesa út úr skoðana-
könnunum ef þær eru skoðaðar í
smáatriðum, en í heild held ég að
Sjálfstæðisflokkurinn geti dregið
þann lærdóm af skoðanakönnunum
að hann hefur á kjörtímabilinu ver-
ið á réttri leið, skoðanir hans hafa
náð eyrum almennings og viðhorf
hans og leiðir og lausnir á vanda-
málum falla kjósendum í geð.
Því miður liggja ekki fyrir jafn
ítarlegar og nákvæmar kannanir á
ýmsum þáttum varðandi stjómmál
hér á landi og erlendis. Þetta er
þó það svið sem félagsvísindin
hljóta að einbeita sér að því að
kanna og það er mjög mikilvægt
fyrir starf stjórnmálaflokkanna að
sem bestar og ítarlegastar kannan-
ir séu gerðar um hvað eina sem
snertir afstöðu manna til stjórn-
mála, hvað það er sem ræður
afstöðu manna, hvernig hún breyt-
ist og hversu mikinn áhuga menn
hafa á stjórnmálum. Ef hinsvegar
er litið til erlendra kannana um
þessi efni, sem sjálfsagt er ekki
hægt að heimfæra alfarið upp á
Island, kemur í ljós að raunveruleg-
ur áhugi á stjómmálum er harla
lítill. I könnun sem nýlega var gerð
í einu af nágrannalöndum okkar
kom í ljós að aðeins um 5% að-
spurðra töldu sig hafa mjög mikinn
áhuga á stjórnmálum. Flestir töldu
sig hafa lítinn eða nokkurn áhuga