Morgunblaðið - 11.08.1987, Blaðsíða 29

28
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. ÁGÚST 1987
4-
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. ÁGÚST 1987
29
Útgefandi Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aöstoðarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aöal-
stræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskriftargjald
550 kr. á mánuöi innanlands. f lausasölu 50 kr. eintakið.
Skref í ranga átt?
Sú ákvörðun símamálayfir-
valda að breyta uppbygg-
ingu gjaldskrár frá og með
fyrsta júlí síðastliðnum hefur
sætt harðri gagnrýni af hálfu
borgaryfírvalda í Reykjavík.
Þessar gj aldskrárbreytingar
voru gerðar í framhaldi af ósk
frá samgöngumálaráðherra í
lok síðasta árs um að Póst- og
símamálastofnunin myndi
beita sér fyrir því að kostnaður
langlínu- og staðarsímtala yrði
jafnaður.
Breytingamar sem gerðar
voru á gjaldskránni fela í sér
að sekúndum í skrefí fjölgar í
langlínutöxtum og boðið er upp
á nýjan ódýrari nætur- og helg-
artaxta auk þess sem kvöld-
taxti hefst klukkustund fyrr
en áður.
Þessi breyting hefði að öllu
óbreyttu haft það í för með sér
að skrefum til innheimtu hefði
fækkað um 16,5% og voru því
aðrar breytingar gerðar á
gjaldskránni til að vega þann
kostnað upp. Skrefum þeim
sem innifalin eru í fastagjaldi
var fækkað úr 600 í 400 á
landsbyggðinni og úr 300 í 200
þar sem notendur eru fleiri en
20.000. Tekin var upp skrefa-
talning staðarsímtala, það er
innanbæjarsímtala, um kvöld
og helgar, en þau hafa fram
að þessu verið án tímamarka,
og að auki var verð á skrefí
hækkað um tíu aura.
Borgaryfírvöld í Reykjavík
telja að þessi breyting komi
verr niður á almennum heimil-
um á höfuðborgarsvæðinu en
öðrum notendum og hefur
borgarráð krafíst þess að fallið
verði frá skrefatalningu um
kvöld og helgar. Til vara krefst
borgarráð þess að ekki verði
fækkað ókeypis símskrefum
þeirra 4200 lífeyrisþega er fá
fellt niður fastagjald.
Þessi viðbrögð borgaryfír-
valda ættu engum að koma á
óvart. Skrefatalningin olli
miklum deilum þegar hún var
tekin upp árið 1981. Haldinn
var borgarafundur og undirrit-
uðu 12.000 Reykvíkingar
mótmælaskjal gegn þessari
breytingu á gjaldskrá Pósts og
síma. Steingrímur Hermanns-
son, þáverandi samgöngu-
málaráðherra, sagði í
blaðaviðtali eftir að þessi mót-
mæli höfðu verið lögð fram:
„Ég fæ ekki séð hvemig unnt
er að koma á sjálfsögðum jöfn-
uði milli manna í símkostnaði
með öðrum hætti. Ég vil hins
vegar framkvæma þessa
skrefatalningu þannig, að hún
raski ekki alltof mikið venjum
manna varðandi símnotkun hér
á þéttbýlissvæðinu, og þess
vegna hef ég þegar ákveðið,
að hún verði ekki viðhöfð á
kvöldin og um helgar."
í ljósi þessara ummæla sam-
göngumálaráðherrans fyrrver-
andi, sem var forsætisráðherra
þegar ákveðið var að telja skref
um kvöld og helgar, sætir
furðu að ekki skuli hafa farið
fram nein opinber umræða
áður en horfíð var frá þessari
stefnu.
Elli- og örorkulífeyrisþegar
hafa undanfarin ár fengið felld
niður fastagjöld af símtækjum.
Skref umfram þau sem innifal-
in eru í fastagjaldi þarf þessi
hópur hinsvegar að greiða
sjálfur. Fækkun skrefa sem
innifalin eru í fastagjaldi mun
því bitna harkalega á þessum
hóp.
Ellilífeyrisþegar er sá hópur
sem síst ætti að íþyngja með
auknum fjárhagslegum út-
gjöldum. Margt eldra fólk, sem
erfítt á með að komast milli
staða vegna elli, notar símann
sem samgöngutæki og heldur
þannig sambandi við ættingja
og vini. Þessi notkun hefur
aðallega farið fram á kvöldin
og um helgar þegar skref hafa
ekki verið talin fram að þessu.
í þessu hefur verið falið mikið
öryggi sem hætt er við að
minnki ef eldra fólk veigrar sér
við að nota síma í sama mæli
og áður vegna peningaskorts.
Svo virðist sem símamála-
yfírvöld muni taka til greina
þá kröfu borgaryfírvalda að
fækka ekki þeim skrefum sem
lífeyrisþegar fá endurgjalds-
laust. Þetta er lofsvert en eftir
stendur að símkostnaður þessa
hóps mun vaxa vegna aukinnar
skrefatalningar.
Vel getur verið að nauðsyn-
legt sé að lækka símkostnað á
langlínusamtölum en vafa sæt-
ir hvort réttlætanlegt sé að
hækkanir til móts við þá lækk-
un bitni á almennum heimilum
í Reykjavík og sér í lagi lífeyr-
isþegum sem fá fellt niður
fastagjald.
• •
Oryggismál á Norðurslóðum:
V íglí na eða vængur ?
Morgunblaðið/Þorkell
Háborðið á fyrsta fundi ráðstefnunnar. Frá hægri: Tönne Huitfeldt hershöfðingi frá Noregi, dr. Ingem-
ar Dörfer frá sænsku herfræðistofnuninni, Michael McGwire frá Brookings Institution í Washington,
Tomas Ries frá norsku utanr íkismálastof nuninni og Alan Henriksson frá alþjóðastofnun Harvard-háskóla.
Embættismenn og sérfræðing-
ar frá Norðurlöndunum, Banda-
ríkjunum, Kanada, Skotlandi og
Japan reyndu að svara þessari
spurningu á ráðstefnu á Hótel
Örk um helgina: Norðurslóðir:
Víglína eða vængur? eða eins og
hún er á ensku: The High North:
A Flank or a Front? Skoðanir
voru skiptar um svarið. Á það
var bent, að þessi orð ættu betur
við á landi en á sjó. í Mið-Evrópu
er the Central Front eða meg-
inlínan, sem dregin er á milli
austurs og vesturs. Hingað til
hefur verið talað um norður-
væng NATO eða the Northem
Flank og hefur það verið gert i
þvi skyni meðal annars, að gefa
til kynna að hemaðarlegar and-
stæður milli austurs og vesturs
eða spenna sé ekki jafn mikil hér
á okkar slóðum og í Mið-Evrópu.
Eftir ráðstefnuna i Hveragerði
er spumingunni ósvarað. Flestir
ræðumanna vora á þeirri skoðun,
að ekki væri unnt að draga skörp
skil á hafinu í nágrenni íslands
milli yfirráðasvæða austurs og
vesturs. Miklu nær væri að tala
um athafnasvæði herafla austurs
og vesturs, þar sem umsvif og
spenna hefðu frekar aukist held-
ur en hitt.
Fyrir tveimur árum var efnt til
ráðstefnu í tengslum við Harvard-
háskóla í Bandaríkjunum, þar sem
rætt var um vaxandi hemaðarum-
svif á norðurslóðum. Þar létu meðal
annars ráðherrar frá Norðurlöndun-
um í ljós álit sitt. Engir íslendingar
sátu þá ráðstefnu. Hinn óformlegi
hópur manna, sem hafði frumkvæði
að fyrstu ráðstefnunni og fékk
heimild skólayfirvalda í Harvard til
að tengja hana nafni þess fræga
háskóla, hafði fyrir nokkru sam-
band við Gunnar Gunnarsson,
þáverandi starfsmann Öryggis-
málanefndar, og lét í ljós áhuga á
að boða til fundar hér á landi. Varð
niðurstaðan sú, að Félagsvísinda-
stofnun háskólans varð íslenskur
gestgjafi. Engir erlendir ráðherrar
tóku þátt í ráðstefnunni að þessu
sinni, Steingrímur Hermannsson,
utanríkisráðherra, bauð mönnum
hins vegar til kvöldverðar og sat
morgunstund á ráðstefnunni, en
fundir voru frá morgni til kvölds á
laugardag og sunnudag. Dr. Gylfi
Þ. Gíslason prófessor var forseti
ráðstefnunnar og setti hana og sleit
en Alan Henrikson prófessor frá
Bandaríkjunum, sem starfar nú við
Alþjóðastofnun Harvard-háskóla,
var varaforseti ráðstefnunnar.
í hópi fundarmanna voru sér-
fræðingar, sem hafa í mörg ár
fylgst með þróun mála á norðurslóð-
um og sérhæft sig í rannsóknum á
sjóhemaði og flotastefnum Sovét-
ríkjanna og Bandaríkjanna. Þá voru
einnig háttsettir starfsmenn ut-
anríkisráðuneyta og vamarmála-
ráðuneyta og foringjar úr heijum
þátttökuríkja ásamt með sérfræð-
ingum í afvopnunarmálum. Eini
kunni erlendi stjómmálamaðurinn,
sem sótti fundinn var Carl Bildt,
formaður Hægri flokksins í Svíþjóð.
Flotar risaveldanna
í stuttu máli má segja, að fyrir
þá, sem hafa tekið þátt í mörgum
fundum af þessu tagi hafi fátt nýtt
komið fram í Hveragerði. í almenn-
um fréttum af ráðstefnunni héfur
verið gefið til kynna, að hún hafi
að verulegu leyti snúist um „nýja“
flotastefnu Bandaríkjanna. Er látið
að því liggja, að Bandaríkjamenn
hafi uppi mikil áform um að auka
flotaumsvif sín á hafinu fyrir norð-
an ísland og búist til árása á hið
mikla víghreiður Sovétmanna á
Kóla-skaga. Ég set gæsalappir utan
um orðið „nýja“ vegna þess að
ástæða er til að draga í efa, að um
breytingu á flotastefnu Banda-
ríkjanna sé að ræða. Á hinn bóginn
er ljóst, að undir forystu Johns
Lehman, sem nýlega lét af störfum
flotamálaráðherra í Bandaríkjun-
um, hefur verið unnið markvisst að
því að efla flotann. Setti hann sér
það mark að fjölga skipum í banda-
ríska herflotanum úr rúmlega 440
í 600. Jafnframt stefndi hann að
því að Bandaríkin ættu fimmtán
flugmóðurskip og taldi, að einhver
þeirra ætti að senda norður í átt
að Kóla-skaganum, ef hættuástand
skapaðist til þess að minna Sovét-
menn á, hveiju þeir myndu mæta,
ef fælingarkerfíð brysti og ófriður
hæfist. Með því að lýsa hlutverki
flotans á áhrifamikinn hátt taldi
Lehman sig geta fengið fjárveiting-
ar til skipasmíðanna. Hvort skipin
í bandaríska flotanum verða nokk-
um tíma 600 skal ósagt látið og
einnig hitt, hvort þau verða af þeirri
gerð sem Lehman óskaði.
Sovétmenn hafa ætíð miðað allar
sínar áætlanir við að ráðist yrði á
eldflauga-kafbáta þeirra, ef til
ófriðar kæmi. Til þess að tryggja
öryKgl kafbátanna hefur lang-
drægni eldflauganna verið aukin.
Sovésku kafbátamir þurfa því ekki
lengur að sækja suður fyrir ísland
til að geta sent banvænan farm sinn
til skotmarka í Bandaríkjunum.
Barentshaf og heimskautasvæðið
em felustaðir hinna stóru sovésku
kafbáta af gerðunum fyphoon og
Delta. Hlutverk sovéskra herskipa
er að vemda og veija þessa fljót-
andi skotpalla. Samkvæmt her-
fræðikenningum er fælingarmáttur
eldflauga um borð í kafbátum mjög
mikill; þeim á ekki að vera unnt
að granda og óvinurinn á að vita,
að hann fær að kynnast gjöreyðing-
armætti þeirra, ef allt fer úr
böndum. Áf þessum sökum leggja
Sovétmenn vemlega mikið á sig til
að veija þessa kafbáta sína sem
allra best og er það fyrsta hlutverk
herflotans á Kóla-skaga. Síðan á
hann einnig að leitast við að hindra
siglingar á milli Norður-Ameríku
og Evrópu, ef til átaka kæmi,
höggva á lífæð Atlantshafsbanda-
lagsins. Til þess að það takist þurfa
Sovétmenn að senda flota sinn suð-
ur fyrir ísland. Átökum af því tagi
er lýst nákvæmlega í hinni kunnu
metsölubók Rauður stormur, sem
nýlega kom út á íslensku hjá bóka-
klúbbi Almenna bókafélagsins.
A ráðstefnunni í Hverageroi kom
fram, að vegna þess að sovésku
eldflauga-kafbátamir em nú norðar
en áður snerti miðkerfið svokallaða,
það er kjamorkuvopna-ásinn, sem
vamarkerfi Bandaríkjanna og Sov-
étríkjanna snýst um, ekki ísland í
jafn ríkum mæli og áður. Hljótum
við að fagna því. Otti Sovétmanna
við öflugt kafbátaeftirlit meðal ann-
ars frá vamarliðinu á Keflavíkur-
flugvelli hefur knúið þá til að halda
skipum sínum norðar en ella. Yrði
slakað á þessu eftirliti myndi sov-
éski flotinn ekki verða lengi að fylla
tómarúmið. Þá þykir ýmislegt
benda til þess, að Sovétmenn hafi
hægt á sér við smíði kafbáta og
herskipa og haldi skipum ekki jafn
mikið úti og áður. Menn em ekki
á einu máli, hvað þetta boðar, og
velta fyrir sér, hvort hér sé um
stefnubreytingu eða tímabundna
lægð að ræða.
Viðkvæm staða Noregs
Staða Norðmanna er viðkvæm.
Þeir gera sér ljóst, að megináhersla
yrði lögð á að hindra sovésk her-
skip í að komast suður fyrir ísland
út á Norður-Atlantshaf og því
kynnu Sovétmenn að ná yfirráðum
á Noregshafi og Noregur þar með
að falla á bak við víglínu þeirra.
Þess vegna vilja þeir, er bera ábyrgð
á vömum Norðmanna, að Banda-
ríkjamenn haldi úti herskipum eins
norðarlega og frekast er kostur og
helst allan ársins hring, einnig vilja
þeir, að aðrir bandamenn í NATO
geri slíkt hið sama. Finnst Norð-
mönnum miður, að kanadísk stjóm-
völd hafa ákveðið að breyta
vamarstefnu sinni á þann veg, að
ekki skuli sent kanadískt stórfylk:
til Noregs á hættutímum.
1 máli manna kom fram, að besta
mótvægið gegn sovéska flotanum
eða hemum væri að Bandaríkja-
menn létu vita af sér sem víðast í
nágrenni Norðurlanda. í sömu
andrá var á það minnt, að Banda-
ríkjamenn yrðu á hinn bóginn að
fara mjög varlega til að styggja
ekki þær þjóðir, sem æskja vemdar
þeirra, meira en Sovétmenn. Væri
oft erfitt að finna meðalveginn í
því efni en að sjálfsögðu yrðu
Bandaríkjamenn að sætta sig við
að einstaklingar eða stjómvöld í
öðrum ríkjum létu í ljós gagnrýni
á gerðir þeirra, ef ástæða þætti til
þess. Ferðum bandarískra herskipa
á Noregshafi fækkaði jafnt og þétt
frá miðjum sjöunda áratugnum til
ársins 1985. Þótt jafn mikið hafi
verið talað um hina „nýju“ flota-
stefnu og raun ber vitni og umsvif
bandaríska flotans á norðurhöfum,
er hitt staðreynd að á síðustu 10
árum hafa bandarísk flugmóðurskip
aðeins verið 41 dag á Noregshafi.
Hlut íslands í umræðum um
bandaríska flotann hér í nágrenninu
verður að meta með hliðsjón af
því, sem stendur í vamarsamningn-
um og sagt var, þegar hann var
gerður 1951: aðstöðuna hér á landi
á að nota einungis til vama en
ekki til árása á önnur ríki. Þetta er
í góðu samræmi við meginstefíð í
vamarstefnu Atlantshafsbanda-
lagsins. Hún byggist ekki á því’ að
leggja undir sig lönd annarra heldur
halda uppi vömum sem næst landa-
mærum andstæðingsins. Sovét-
menn byggja hemaðarkenningar
sínar á hinn bóginn á því að beij-
ast á landi andstæðingsins og leggja
það undir sig.
Forsendur friðar
í máli manna kom fram, að kenn-
ingamar um norrænt jafnvægi í
öryggismálum eiga ekki lengur upp
á pallborðið. Var mælt með því að
þeim yrði kastað fyrir róða. Þær
gæfu til kynna, að breyting á
öryggisstefnu eins Norðurlanda eða
framkvæmd hennar leiddu til breyt-
inga annars staðar á Norðurlöndun-
um. Þetta ætti ekki við rök að
styðjast. Að sjálfsögðu fylgjast
þjóðimar vel með þróuninni hver
hjá annarri en sambandið er ekki á
þann veg, að ástæða sé til að tala
um norrænt jafnvægi. Hugmyndin
um kjamorkuvopnalaust svseði á
Norðurlöndunum hlaut almennt
dræmar undirtektir þeirra, sem um
hana töluðu. Vom það helst Finnar,
sem mæltu hugmyndinni bót og
þótti rétt að vinna að framgangi
hennar. Einn ræðumanna spurði,
hvers vegna menn eyddu jafn mikl-
um tíma og mikilli orku og raun
ber vitni til að ræða og reifa mál,
sem þeir vissu að kæmist aldrei af
umræðustiginu. Minnti það helst á
umræður katólskra klerka um
kynlíf.
Undir lok ráðstefnunnar var sú
staðreynd reifuð, að í 42 ár höfum
við notið friðar í Evrópu, en á milli
fyrri og síðari heimsstyijaldanna
vom aðeins 21 ár. Spurt var: Hver
er ástæðan fyrir þessu langa friðar-
skeiði? Og svarað: í fyrsta lagi
kjamorkuvopnin; í öðra lagi banda-
lögin sem mynduð hafa verið í okkar.
heimshluta og í þriðja lagi pólitísk.
ur stöðugleiki í einstökum ríkjum
álfunnar. Fælingarmáttur kjam-
orkuvopnanna heldur þeim í skeij-
um, sem ef til vill hefðu annars
viljað beita valdi til að ná markmið-
um sínum. Með vamarsamstarfinu
við Bandaríkin innan Atlantshafs-
bandalagsins hafa Evrópuríkin búið
þannig um hnúta, að þau njóta
öflugrar vemdar. Atlantshafs-
bandalagið hefur gert fælingar-
kenninguna að kjama vamarstefnu
sinnar og á hún við, hvort heldur
við köllum norðurslóðir víglínu eða
væng. Hvort orðið við veljum til að
lýsa ástandinu í öryggismálum hér
á okkar slóðum, skiptir ekki sköpum
heldur hitt, að þannig sé haldið.á
málum, að friðurinn rofni ekki og
við getum haldið áfram að búa við
frelsi til orðs og æðis.
Björa Bjaraason
Séð yfir fundarsalinn á Hótel Örk.
Atlantshafsbandalagið eru
öflugnstu fríðarsamtökin
eftir Gylfa Þ. Gíslason
Hér birtist ræða, sem dr. Gylfi
Þ. Gíslason flutti þegar hann
setti ráðstefnu um öryggismál á
Norðurslóðum, sem haldin var á
Hótel Örk í Hveragerði á laugar-
dag og sunnudag.
Það er mikið ánægjuefni að efnt
skuli vera til þessarar ráðstefnu hér
á íslandi og að hún skuli vera sótt
af jafnmörgum mikilsvirtum sér-
fræðingum og raun ber vitni.
Harvard-háskóli og Háskóli íslands,
sem hafa átt fmmkvæði að ráð-
stefnunni og undirbúið hana, eiga
miklar þakkir skildar, en þetta er
önnur ráðstefnan, sem Harvard-
háskóli stendur fyrir um öryggi á
Norðurslóðum. Ég býð alla þátttak-
endur, bæði erlenda og íslenzka,
hjartanlega velkomna til starfa og
læt í Ijós þá einlægu ósk, að störf
ráðstefnunnar megi bera mikinn
árangur, efli þekkingu á því, sem
um verður fjallað, stuðli að því að
treysta ftíð í heiminum og færi
okkur nær göfugum markmiðum.
Atlantshafsbandalagið var á
sínum tíma stofnað til þess að
tryggja frið í þeim heimshluta, sem
er starfsvettvangur þess. Atlants-
hafsbandalagið em friðarsamtök,
öflugustu friðarsamtök, sem komið
hefur verið á fót. Auðvitað er friður
keppikefli í sjálfum sér. Ófriður er
eyðilegging, manntjón, þjáningar,
sorg, óhamingja. Friði er ætlað að
koma í veg fyrir allt þetta. En friði
er ekki aðeins ætlað að koma í veg
fyrir ógæfu. Honum er einnig ætlað
að veita skilyrði til þess að skapa
gæfu. Þær aðstæður, sem friður
færir, geta verið góðar eða vondar.
Þau markmið, sem unnið er að á
ftíðartímum, geta verið göfug eða
varhugaverð. Þegar barizt er fyrir
friði, þegar gerðar em ráðstafanir
og stofnað til samtaka til þess að
efla frið, verður þess vegna ávallt
að hafa það í huga, að hagnýta
verður friðinn til þess að efla það.
sem er gott og rétt og fagurt, tií
þess að ná göfugum markmiðum.
Auðvitað er friður eitt af megin-
skilyrðum framfara. Ófriður veldur
eyðileggingu, friður skapar skilyrði
til hagsældar. En er meginkjami
sannrar friðarbaráttu viðleitni til
þess að efla velmegun? Þegar Atl-
antshafsbandalaginu var við stofn-
un sett það markmið að tryggja
frið í okkar heimshluta, var það
tilgangurinn að skapa tæknifram-
fömm bætt skilyrði til þess að auka
auð okkar og hagsæld?
Auðvitað vitum við, hvað við eig-
um nútímatækni að þakka. Ýmsar
af mikilvægustu tækniuppgötvun-
um nútímans hafa að vísu verið
gerðar á ófriðartímum. En auðvitað
réttlæta þær ekki ófriðinn. Og þeg-
ar til lengdar lætur tryggir varan-
legur friður ömgglega betur nýjar
uppgötvanir og tækniframfarir en
styijaldir. En óskin eftir hagsæld
og framfömm er samt ekki megin-
markmið friðarhyggjunnar, nauð-
synjar á samtökum til þess að efla
firið. Það er enn meira í húfi en
Gylfl Þ. Gíslason
hagsæld og framfarir, til em verð-
mæti, sem em enn mikilvægari.
í þessu sambandi koma mér í
hug orð, sem Sir Winston Churchill
mælti, þegar hann var sæmdur
doktorsnafnbót við Tæknistofnun-
ina í Massachusetts árið 1949.
Hann sagði m.a.:
„Sá arfur okkar, sem fólginn er
í þeim traustu reglum um mann-
gildi, siðferði og háttemi, sem
þróazt hafa öldum saman, hin
ástríðufulla sannfæring um gildi
frelsis og réttlætis, sem fyllir hug
og hjarta hundraða miiljóna, em
okkur verðmætari en allt það, sem
vísindauppgötvanir geta fært okk-
ur.“
Þessi viturlegu orð ætti ávallt
að hafa í huga, þegar af einlægni
er barizt fyrir friði, þau ættu að
vera einkunnarorð allra samtaka
þjóða um að efla og treysta frið á
jörð. Markmið Atlantshafsbanda-
lagsins á ekki að vera það eitt að
haga vömum aðildarríkjanna, hvort
sem er á norðurslóðum eða annars
staðar, þannig að valda jafnvægi
haldist og friður sé tryggður, það
verður ávallt að hafa í huga, að
friðurinn á að þjóna þeim traustu
reglum um manngildi, siðferði og
háttemi, sem hafa verið að þróast
í aldir, í lqölfar friðarins verður að
sigla frelsi og réttlæti, þau verð-
mæti, sem gefa lífinu æðst gildi.
í þessum sjónarmiðum felst að
sjálfsögðu ekki vanmat á leit að
nýrri þekkingu á skilyrðum til þess
að treysta frið og öryggi hvarvetna
sem bezt, þeirri þekkingarleit, sem
er markmið ráðstefnu eins og þess-
arar. í þeim felst auðvitað ekki
vanmat á þeim markmiðum sam-
taka eins og Atlantshafsbandalags-
ins að haga vömum aðildarríkjanna
þannig, að sem minnst hætta verði
á óhamingju ófriðar, né þeim ráð-
stöfunum, sem grípa verður til í því
skyni, að þessi markmið náist. í
þessum sjónarmiðum felst það eitt,
að forystumenn og fylgjendur sam-
takanna mega ekki missa sjónar
á, að markmið samtakanna er ekki
það eitt, þótt nauðsynlegt sé, að
skapa frið og öryggi, heldur einnig
að hagnýta gæði friðarins með rétt-
um hætti, með því að vemda þann
arf, sem Winston Churchill minnti
á, og taldi verðmætari en allt það,
sem vísindauppgötvanir gætu fært
okkur: Reglumar um manngildi,
siðferði og háttemi og gildi frelsis
og réttlætis.