Morgunblaðið - 25.09.1987, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. SEPTEMBER 1987
UMSAGNIR ÍSLENSKRA EINSÖNGVARA UMÁRANGUR KRISTJÁNS JÓHANNSSONAR
„Á svið La Scala kemst
enginn óverðskuldað“
ÍSLENSKT söngfólk sem Morgunblaðið leitaði tU í gær fagn-
aði samningi Kristjáns Jóhanssonar við óperuhúsið La Scala
í Mílanó á Italíu. „Þetta er gleðifrétt sem setur „alheimsstimp-
il“ á nafn Kristjáns. Það var að mínu mati bara tímaspursmál
hvenær hann næði slíkum áfanga,“ sagði Sigurður Dementz
fyrsti kennari Kristjáns sem söng sjálfur við La Scala á árun-
nm 1948—51. „Stórkostlegt. Það er gaman að íslendingur skuli
hafa náð svona langt,“ sagði Garðar Cortes. „La Scala er fræg-
asta óperuhús í heimi. Þetta mun beina sjónum manna að
íslensku söngf ólki og sýna hversu góða söngvara við eigum.“
La Scala óperuhúsið f Mílanó.
Garðar Cortes Stefán íslandi
Guðmundur Jónsson
Þuríður Pálsdóttir Sigurður Dementz
Árangur Kristjáns þykir ein-
stæður í sögu íslenskrar sönglist-
ar. Viðmælendur báru hann
saman við söngsigra Stefáns fs-
landi, Péturs Jónssonar, Þorsteins
Hannessonar, Einars Kristjáns-
sonar, Sigurðar Bjömssonar,
Magnúsar Jónssonar og Maríu
Markan sem náðu þeim áfanga
að stíga á svið heimsffægra
óperuhúsa. La Scala hefur engu
að síður forystuhlutverk í óperu-
heiminum og jafnast ekkert á við
að syngja á sviði hennar að mati
þeirra.
Menntamálaráðherra, Birgir
ísleifur Gunnarsson, sendi Kristj-
áni Jóhannssyni svohljóðandi
skeyti í gærdag: „Ég sendi þér
bestu heillaóskir í tilefni af ráðn-
ingu þinni til Scala óperunnar í
Mílanó. íslenska þjóðin gleðst yfir
þessum frábæra frama þínum og
óskar þér allra heilla."
Kristjáni hefur verið boðið hlut-
verk Eiríks í óperunni „Hollend-
ingurinn fljúgandi" eftir Richard
Wagner. Verkið er byggt á þjóð-
sögunni um Hollendinginn sem
selur djöflinum sál sína er skip
hans hreppir óveður undan Góðra-
vonahöfða. Hann losnar ekki
undan álögum nema með því að
vinna ástir stúlku er ná yfir gröf
og dauða.
Á siglingu sinni um heimsins
höf kemur Hollendingurinn í
norska höfn og kynnist fjöiskyldu
Dalands skipstjóra. Dóttir hans
Senta er trúlofuð Eiríki sem
Kristján mun syngja.
Þegar Senta svíkur Eirík í
tryggðum og tjáir Hollendingnum
ást sína fyllist hann örvæntingu.
Hann óttast að Senta muni ekki
vera sér trú. Þegar Hollendingur-
inn siglir úr höfn varpar Senta
sér í hafið og álögunum er aflétt.
Þangað kemst enginn
óverðskuldað
„Mér fannst þessi fregn gleði-
leg en varð þó hissa að Kristjáni
skuli falið að syngja í óperu eftir
Wagner. Hann er vanari á ítalska
vellinum," sagði Guðmundur
Jónsson. „La Scala er ásamt
Vínaróperunni og Metropolitan
frægasta óperuhús heims. Hvert
þeirra er best er auðvitað smekks-
atriði. Þau skipa sér öll í fremstu
röð með því að leita uppi bestu
stjómendur og listamenn á sínu
sviði. Sjálfur hef ég orðið hrifnast-
ur af sýningu í Stokkhólmsópe-
runni sem hefur á að skipa
samhentum hópi og góðum leikur-
um.
Við höfum átt marga góða
söngvara gegnum tíðina. Sjálf-
sagt hefðu Pétur Jónsson og
Stefán íslandi geta náð mun
lengra en þeir gerðu hefði stríðið
ekki sett strik í reikninginn. Eins
má nefna Maríu Markan sem söng
við Metropolitan á sínum tíma.
Til þess að komast jafn langt
og Kristján hefur þarf fyrst og
fremst hæfileika og góð sambönd.
En þangað kemst enginn óverð-
skuidað. Aðalatriðið er að standa
sig,“ sagði Guðmundur.
Góðir tenórar vaxa
ekkiátrjánum
„Ég var ákaflega glöð þegar
ég las þessa frétt og klappaði
Kristjáni lof í lófa. Hann er búinn
að syngja mörg stór hlutverk und-
anfarið, en að komast með fótinn
inn fyrir dymar á La Scala er
stórkostlegur áfangi," sagði
Þuríður Pálsdóttir. „Kristján hef-
ur allt það til að bera sem góður
tenór þarf, skínandi rödd, fallegan
hljóm, tóneyra og leikhæfileika.
Slíkir tenórar vaxa ekki á tijánum
þannig að þeir strákar sem skara
frammúr eiga vissulega greiðari
leið fyrir höndum."
Þuríður sagði að meðal óperu-
húsa hefði La Scala ávallt haldið
forystuhlutverki sínu. Þótt margir
líktu Metropolitan við hana væri
La Scala einstök.
„Kristján hefur unnið sig upp
í þetta og alltaf stefnt hátt. Það
kemst heldur enginn á þetta svið
nema að hann sé mjög góður. Ég
get ekki fundið neitt sambærilegt
við þennan árangur. Mér þykir
mjög vænt um að honum skuli
hlotnast þessi heiður," sagði
Þuríður.
Heimurinn leggxir
eyrun betur við
Garðar Cortes sem nú er við
störf í Leeds á Englandi kvaðst
gleðjast yfir því að íslenskur
söngvari hefði náð svo langt.
„Þessu má lflq'a við árangur Pét-
urs Jónssonar sem var ein
skærasta söngstjama á sinni tíð
og söng allar ópemr Wagners.
Þetta er bara byijunin hjá Krist-
jáni, hann á vonandi eftir að ná
jafn langt og Pétur.
Til þess að ná slíkum árangri
þarf góða rödd, mikla þrautseigju
og færan umboðsmann. Kristján
hefur allt þetta. Að syngja í La
Scala þýðir að nafn þitt verður
þekkt um allan heim.
Það besta við þetta er að heim-
urinn getur nú heyrt hvað við
eigum góða söngvara. Öllum
skákheiminum er ljóst að íslenskir
skákmenn skara fram úr, vonandi
verður það sama upp á teningnum
í tónlistinni. Ég óska Kristjáni til
hamingju, við fylgjumst öll stolt
með árangri hans,“ sagði Garðar.
Tímaspursmál hvenær
Kristján næði þangað
Sigurður Dementz kvaðst frá
upphafi hafa spáð Kristjáni
frægð. „Hann hefur nú sýnt fram
á að hann er fyrsta flokks söngv-
ari og með því að syngja á La
Scala fær nafn hans „alheimsst-
irnpil".
Þegar ég sendi Kristján til ít-
alíu á sínum tíma taldi ég það
bara tímaspursmál að hann næði
svona langt. Nú eru ungir tenórar
að feta í fótspor hans í Evrópu.
Það sýnir að við eigum upprenn-
andi listamenn sem lofa mjög
góðu.
Það hefur mikla þýðingu að
heimsfrægur stjómandi eins og
Riccardo Muti skuli hafa valið
Kristján. Við gleðjumst og fylgj-
umst með af áhuga,“ sagði
Sigurður.
Stórkostleg gleði
fyrirþjóðina
„Þetta verður stórkostleg gleði
fyrir þjóðina ef vel gengur. Á fjal-
imar í La Scala hefur margur
frægur fóturinn stigið. Þar er
ekki hlaupið að því að gera sig
gildandi," sagði Stefán íslandi.
„La Scala er tvímælalaust fræg-
asta óperuhús heimsins og þótt
ég hafi ekki komið þangað í fjöl-
mörg ár sé ég enga ástæðu til
þess að því hafi hrakað. Það hef-
ur jafnan þótt aðalsmerki hvers
söngvara að komast í þetta hús.“
Yfirlit Seðlabanka um um erlendar lántökur á árinu:
Einkaaðilar tóku 75% af lán-
um umfram lánsfjáráætlun
YFIRLITI yfir þróun erlendra
lántaka á þessu ári var dreift á
fréttamannafundi i gær, bæði frá
Seðlabanka íslands og Fjárlaga-
og hagsýslustofnun. Kemur þar
fram að lántökur á árinu hafa
farið tæpum 2 milljörðum króna
fram úr lánsfjáráætlun, auk þess
sem gert er ráð fyrir 2 milþ'örð-
um í viðbót gegnum fjármögnun-
arleigur. Einnig hafa afborganir
lána lækkað um tæpar 750 milþ'-
ónir frá lánsfjáráætlun þannig
að alls er hreint innstreymi er-
lendra langra lána 4,45. Sam-
kvæmt þessu yfirliti teljast um
75%, eða rúmir 3 milljarðar
króna, af þeim lánum sem fara
fram úr lánsfjáraætlun vera til
einkaaðila.
Eftirfarandi yfirlit frá Seðla-
bankanum sýnir erlendar lántökur
1986 í samanburði við lánsQáráætl-
un 1987 og innkomin lán á fyrstu
8 mánuðum ársins, ásamt nýrri spá
um lántökur á árinu 1987. Einnig
eru sýndar afborganir langra lána
og hreyfíngar á erlendum lánum
fjármögnunarleigu. Niðurstaðan er
hreint innstreymi erlends lánsflár á
viðkomandi tímabilum:
í skýringum með töflunni segir
að innifalin í lánum ríkissjóðs eru
195 milljóna króna skipalán sem
upphaflega var gert ráð fyrir beint
Tafla 1 í millj. kr. 1986 Áætlun Jan. 1987 . — ágúst Nýspá
Opinberir aðilar 5.816 2.550 3.489 3.640
Lánasjóðir 2.111 1.565 1.093 42.460
Einkaaðilar 4.109 4.100 2.890 4.100
Langtíma lántökur 12.036 8.215 7.472 10.200
fj ármögnunarleigur 738 8.215 1.450 2.000
Lántökur, alls 12.774 8.922 12.200
Afborganir -5.937 -6.300 -3.537 -5.750
Nettó lánahreyfingar 6.837 1.915 5.285 6.450
til atvinnufyrirtækja. Að auki gætu
allt að 600 milljónir til raðsmíða-
skipa farið um hendur ríkissjóðs en
þar verður einkum um skuidbreyt-
ingu skammtímalána að ræða og
eru þessi lán ekki innifalin í nýrri
spá. Slík skuldbreyting hitaveitu-
lána nemur 373 milljónum. Af 109o
milljóna lántölum opinberra aðila
umfram áætlun eru þannig 568
milljónir vegna einkaðila eða skuld-
breyting, en 522 milljónir teljast
umfram áætlun.
I skýringunum stendur einnig að
lánasjóðir hafi ekki fengið heimild
til aukalegrar lántöku til að fylla
skarð áætlaðrar innlendrar fjár-
mögnunar. Þess i stað hafí þeir
tekið við lánsheimildum einkaaðila
og útvegað lánin með sama hætti
og bankar. Umframlánataka sjóð-
anna, 895 milljónir, og ofangreind
skipalán, alls 1090 milljóna aukn-
ing, telst því öll vegna einkaðaila í
hefðbundnum skilningi.
í skýringunum segir einnig að
flármögnunarleigan muni að Iang-
mestum hluta vera vegna einkaað-
ila. Sé öllu því fé bætt við
einkaaðilana verður lántaka þeirra
umfram spá 3.090 milljónir króna
eða 75%.