Morgunblaðið - 24.02.1988, Page 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. FEBRÚAR 1988
Kína:
Efnahagsumbætur eiga
að tryggja aðild að GATT
Genf, Reuter.
SHEN Jueren, sem er aðstoðar-
ráðherra á sviði utanríkisvið-
skipta Kínverja, sagði í Genf, í
gær að stjórnvöld þar í landi
hygðust hrinda frekari efna-
hagsumbótum í framkvæmd og
auka verlsun og viðskipti við
erlend ríki. Þá ítrekaði hann
þann vilja stjórnvalda í Kina að
gerast að nýju aðilar að GATT-
samkomulaginu um tolla og við-
skipti. 96 ríki eiga aðild að sam-
komulagi þessu en Kínverjar
riftu því árið 1950 er kommúnist-
ar komust til valda.
Jueren átti í gær viðræður við
fulltrúa GATT ríkja í Genf í Sviss
en þangað er hann kominn ásamt
14 manna kínverskri sendinefnd.
Ráðherrann sagði að umbótastefna
stjómvalda myndi að lyktum leiða
til þess að Kínverjar gætu á ný
gerst aðilar að samkomulaginu en
þess fóm þeir fyrst á leit í júlímán-
uði árið 1986. Sagði hann að
Kínverjar æsktu þess að fá að njóta
sömu kjara og þróunarrríki á vett-
vangi GATT.
í ávarpi sínu á fundinum í gær
lagði Jueren áherslu á að um 800
milljónir Kínveija byggju úti á
landsbyggðinni og tæknivæðing
landbúnaðarins væri í lágmárki.
Hið sama kvað hann gilda um iðn-
framleiðslu hvers konar og bætti
við að á því sviði væm Kínveijar
að ýmsu leyti langt á eftir iðnríkjum
Vesturlanda. „í einfolduðu máli er
Kína að taka sín fyrstu spor á sviði
efnahagsframfara. Kínveijar munu
áfram vinna að umbótum á þessu
sviði og auknum tengslum við um-
heiminn," sagði Jueren.
Tilgang umbótastefnunnar, sem
hann kvað hafa verið innleidda árið
1979, sagði hann yera þann að
koma á blönduðu kerfi áætlunarbú-
skapar og markaðsbúskapar. Bætti
hann við að þessi þróun myndi að
lokum leiða til þess að Kínveijar
gætu að nýju gerst fullgildir aðilar
að GATT.
Fulltrúar annarra sendinefnda á
GATT-fundinum vildu ekki tjá sig
um ávarp Juerens en fundinum lýk-
ur í dag, miðvikudag. Almennt er
litið svo á að Bandaríkin, ríki Evr-
ópubandalagsins og Japan komi til
með að ráða mestu um hvort
Kínveijar fá að nýju aðild að GATT.
Gerist það er talið hugsanlegt að
Sovétmenn vilji einnig taka þátt í
slíku samstarfi á sviði tolla og við-
skipta.
Reuter
Shen Juereh á fundi GATT-rílqa
sem hófst í Genf í gær.
Stjómarformaður BBC
ræðst á samstarfsmenn
London, Reuter.
Marmaduke Hussey, stjómarformaður bresku fjölmiðlastofnunar-
innar BBC, réðst í gær harkalega á samstarfsmenn sína og sakaði
þá um hroka og sjálfsánægju.
Hussey, sem Margaret Thatcher
réð fyrir 15 mánuðum til að stjóma
BBC, sagði á fundi með iðnrekend-
um í London að fréttamennska BBC
þyrfti að endurheimta það orð sem
af henni fór fyrir heiðarleik og sjálf-
stæði. „Þegar ég kom til starfa hjá
BBC fannst mér einnig að þar væri
ekki hlýtt nóg á gagnrýnisraddir
hlustenda," sagði Hussey. En hann
bætti við að þetta stæði nú til bóta
og „gamla frænka" (eins og stofnun-
in er kölluð í Bretlandi) væri að
bretta upp ermamar og ætlaði sér
að taka markaðinn með áhlaupi.
Gagniýni Husseys þykir í sama anda
og ásakanir íhaldsmanna í Bretlandi
um að BBC sé gamaldags og helsti
vinstrisinnað.
Hussey lauk miklu lofsorði á Al-
þjóðaþjónustuna en hennar má njóta
um vjða veröld á 37 tungumálum.
Þverpólitískur hópur breskra þing-
manna mælti með Alþjóðaþjón-
ustunni til friðarverðlauna Nóbels
fyrr í vikunni á þeirri forsendu að
hún hefði stuðlað að skilningi þjóða
í milli.
Reuter
Weinberger sæmdur
stórriddarakrossi
Elísabet Bretadrottning sæmdi í
gær Caspar Weinberger, fyrrum
vamarmálaráðherra Banda-
ríkjanna, stórriddarakrossi bresku
krúnunnar fyrir störf í þágu sam-
eiginlegra vama Breta og Banda-
ríkjamanna. Athöfnin fór fram í
Buckinghaih-höll og sagði Wein-
berger að henni lokinni; „Ég er
ákaflega stoltur og ánægður en
jafnframt ennþá undrandi". í til-
kynningu sem breska utanríkis-
ráðuneytið sendi frá sér í gær í til-
efni þessa sagði að Weinbergers
yrði einkum minnst á Bretlandi
vegna þess stuðnings sem hann
hefði veitt er Bretar áttu í stríði
við Argentínumenn vegna yfirráða
yfir Falklandseyjum en Weinberger
veitti Bretum aðgang að miklilvæg-
um leynilegum upplýsingum á með-
an á þeim átökum stóð.
George Shultz skýrir frá viðræðum víð sovéska ráðameim:
Langdræg kjarnorkuvopn og
Afganistan helsta umræðuefnið
Shevardnadze ræðir við utanríkisráðherra ríkja V arsj árbandalagsins
Brussel, frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaðsins og Prag, Reuter.
GEORGE Shultz, utanrikisráðherra Bandaríkjanna, átti í gær fund
með Atlantshafsráðinu í höfuðstöðvum Atlantshafsbandalagsins í
Brussel tU að gera grein fyrir viðræðum sinum við sovéska ráða-
menn dagana á undan. Auk fastafulltrúa i ráðinu sátu fundinn ut-
anrikisráðherrar tiu aðildarríkja. Fulltrúar aðildarríkjanna lýstu á
fundinunm yfir stuðningi við viðleitni Bandaríkjastjómar til að ná
samningum við Sovétríkin um fækkun langdrægra kjarnorkuvopna.
í máli Shultz á blaðamannafundi í gær kom fram að hann efast
ekki um vilja Sovétmanna til að kalia innrásarliðið heim frá Afgan-
istan. Eduard Shevardnadze, utanríkisráðherra Sovétrikjanná, átti
í gær fund með utanríkisráðhemun ríkja Varsjárbandalagsins og
var tOgangur þeirra fundarhalda hinn sami og hjá hinum banda-
ríska starfsbróður hans.
George Shultz lagði áherslu á að
í samskiptum við Sovétríkin reyndi
sífellt á þau grundvallaratriði sem
sett voru fram í svonefndri Har-
mel-skýrslu þ.e. að Atlantshafs-
bandalagið héldi styrk sínum en
sýndi jafnframt sanngimi. Kvaðst
bandaríski utanríkisráðherrann
telja að fundur ráðamanna NATO-
ríkja sem fram fer í Brussel í byij-
un næsta mánaðar yrði árang-
ursríkur. Sagði hann helstu um-
ræðuefnin verða sáttmála risaveld-
anna sem undirritaður var í Wash-
ington í desember um útrýmingu
meðal- og skammdrægra kjam-
orkueldflauga auk þess sem hugað
yrði að aðkallandi verkefnum á vett-
vangi Atlantshafsbandalagsins.
Hans Dietrich Genscher, utanrík-
isráðherra Vestur-Þýskalands sem
sat fundinn með Shultz, sagði á
blaðamannafimdi í gær að fundur-
inn í mars myndi einkum snúast
um nauðsyn þess að komið yrði á
jöfnuði milli ríkja Atlantshafs-
bandalagsíns og Varsjárbandalags-
ins á sviði hefðbundins vígbúnaðar.
Sagði hann að í lokaályktun fundar-
ins yrði lögð áhersla á niðurskurð
þessa hluta heraflans en á því sviði
njóta Sovétmenn mikilla yfirburða.
Bætti Genscher því við að fækkun
í hinum hefðbundna herafla væri
mikið hagsmunamál fyrir Vestur-
Þjóðveija.
Árangnrsríkir fundir
George Shultz sagði fundina með
Kremlveijum hafa verið árang-
ursríka. „Þessir tveir dagar voru
stórkostlegir og við komum miklu
í verk,“ sagði hann biaðamönnum
í flugvélinni á leið frá Moskvu til
Brussel. Hins vegar skýrði hann
ekki frá gangi viðræðna um fækkun
langdrægra kjamorkuvopna, sem
táiið er að verði helsta umræðuefni
þeirra Ronalds Reagans Banda-
ríkjaforseta og Míkhafls S. Gor-
batsjovs Sovétleiðtoga er þeir koma
saman tii fundar í Moskvu síðar á
þessu ári. Á fundinum í Brussel kom
hins vegar fram í máli Shultz að
Bandaríkjastjóm hygðist hvergi
hvika frá kröfu sinni um að samið
yrði um algert bann við uppsetningu
hreyfanlegra langdrægra kjam-
orkueldflauga auk þess sem Banda-
ríkjamenn settu fram afdráttar-
lausar kröfur um eftirlit með
ákvæðum þess háttar samkomu-
lags.
Innrásarliðið í Afganistan
Shultz sagði að allt benda til
þess að Sovétstjóminni væri full
alvara í að kalla herafla sinn heim
frá Afganistan. Ráðamönnum
eystra væri orðið ljóst að vera sov-
éskra hermanna í landinu spillti
fyrir þeim og væri það greinilegt
af afdráttarlausum yfirlýsingum
þeirra að undanfömu. Kvaðst
Shultz líta svo á að brottflutningur
innrásarliðsins gæti orðið til þess
að leysa önnur svæðisbundin
ágreiningsmál austurs og vesturs
og minntist í því samhengi á ástand-
ið á Persaflóa vegna stríðs írana
og íraka og stöðu mála í Mið-
Austurlöndum.
Reuter
Eduard Shevardnadze, utanrflds-
ráðherra Sovétríkjanna, á fundi
með utanrfldsráðhemun ríkja
Varsjárbandalagsins í Prag.
í dag, miðvikudag, heldur Shultz
til ísraels, Jórdaníu, Egyptalands
og hugsanlega fleiri ríkja til að
kynna tillögur Bandaríkjastjómar
um hvemig leysa megi deilur fyrir
botni Miðjarðarhafsins. Utanríkis-
ráðherrann sagði ljóst að almennt
væri efast um að för hans skilaði
árangri. Kvað hann ljóst vera að
ferðin yrði erfíð en bætti við að
sjálfsagt væri að reyna að miðla
málum í stað þess að sitja heima
og hafast ekkert að.
Reuter
George Shultz, utanrfldsráðherra
Bandaríkjanna, á blaðamanna-
fundi S höfuðstöðvum Atlants-
hafsbandalagsins í Brussel S gær.
Samráð á sviði
utanríkismála
Eduard Shevardnadze, utanríkis-
ráðherra Sovétríkjanna, hélt til
Prag í Tékkóslóvakíu í gær til fund-
ar við utanríkisráðherra ríkja Var-
sjárbandalagsins. Skýrði sovéski
utanríkisráðherrann þar frá viðræð-
um sínum við Shultz í Moskvu.
Dusan Rovensky, talsmaður tékk-
neska utanríkisráðuneytisins, sagði
fundinn hafa verið opinskáan og
gagnlegan. Slík fundarhöld sagði
hann sýna aukið samráð ríkja Var-
sjárbandalagsins á sviði utanríkis-
mála, sem hann kvað sérlega þýð-
ingarmikið. Lagði hann áherslu á
að fundurinn í Prag færi fram á
sama tíma og vonir kviknuðu um
að unnt yrði að fínna lausn á aðkall-
andi vandamálum á vettvangi al-
þjóðamála og vísaði í framhaldi af
þessu til afvopnunarsáttmálans sem
undirritaður var í Washington.