Morgunblaðið - 25.06.1988, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. JÚNÍ 1988
Reagan leggist gegn
nýju frumvarpi um
utanríkisviðskipti
Brainerd í Minnesota, Reuter.
JAPANIR og talsmenn Evrópu-
bandalagsins hvöttu Ronald
Reagan Bandaríkjaforseta á
fimmtudag til að beita neitunar-
valdi gegn nýju frumvarpi um
utanríkisviðskipti, sem fyrirhugað
Grænfriðung-
ar mótmæla
stýriflaugum
Róm, Reuter.
ÁREKSTUR varð á milli gúmmí-
báta Grænfríðunga og ítalskra
og bandarískra herskipa þegar
Grænfríðungar mótmæltu því að
stýriflaugar væru staðsettar á
sjó. Þeir halda því fram að þær
sé að finna við herstöð á Sard-
iniu.
Grænfriðungar sögðu að tveir
uppblásnir árabátar hefðu farið frá
skipi þeirra Siríusi, að kafbátafylgi-
skipinu Frank Cable, og bundið við
það gulan gervikafbát. Sex ítalskir
og bandarískir eftirlitsbátar reyndu
að stöðva þá að sögn skrifstofu
grænfriðunga í Róm.
Talsmaður ítalska varnarmála-
ráðuneytisins staðfesti að atvikið
hefði átt sér stað en Bandaríkja-
menn vildu ekki segja neitt um
málið að svo stöddu.
er að leggja fyrir Bandaríkjaþing.
Ronald Reagan beitti neitunar-
valdi gegn fyrsta frumvarpinu vegna
þess að í því var gert ráð fyrir að
bandarísk fyrirtæki þyrftu að gefa
starfsmönnum sínum 60 daga upp-
sagnarfrest þegar verksmiðjum er
lokað, auk þess sem það takmarkaði
útflutning á olíu frá Alaska. Hann
sagði að til greina kæmi að sam-
þykkja annað frumvarp yrðu þessi
atriði felld úr. Annað frumvarp er í
undirbúningi á Bandaríkjaþingi.
Talsmaður Evrópubandalagsins
sagði að Willy de Clercq, utanríkis-
ráðherra bandalagsins, væri þeirrar
skoðunar að í frumvarpinu fælist enn
of mikil vemd fyrir bandarísk fyrir-
tæki og því ætti Reagan að beita
neitunarvaldi sínu að nýju. Hajime
Tamura, utanríkisviðskiptaráðherra
Japans, sagði að það bryti gegn heil-
brigðri skynsemi að beita ekki neit-
unarvaldinu.
NATO:
Stærstu skóríheimi
Reuter
Hin tveggja ára gamla Selena sést hér sitja í skó sem trúlega er einn sá stærsti í heimi. Það var
franskur skósmiður að nafni Gerard Bausiere sem smíðaði þessa skó sem vega 35 kíló. Verkið tók
sjö mánuði.
Ný fjölþjóðleg NATO-herdeild
eflir varnir norðursvæðisins
Bandaríkin:
Ósló, Reuter.
TILKYNNT var í gær um stofnun nýrrar fjölþjóðlegrar NATO-
herdeildar, sem ætlað er að verja nyrsta varnarsvæði Átlantshafs-
bandalagsins, en þar ræðir aðallega um Noreg. Var ákvörðun
þessari ákaft fagnað í Noregi og talin til merkis um að varnar-
bandalagið hyggist rækja varnarskuldbindingar sínar við Noreg
enn betur en áður.
DOD
Kanadísk CF-18 orrustuflugvél flýgur að sovéskri sprengjuflugvél,
afgerðinni Túpolev-20, en hana nefna NATO-ríkin Bear-H.
Kjarnorku-
sprenging
neðanjarðar
Wellington, Nýja-Sjálandi, Reuter.
FRAKKAR sprengdu 30 kíló-
tonna kjarnorkusprengju neðan-
jarðar á Mururoa-eyjum á
fimmtudag.
Þetta er í fjórða sinn sem Frakk-
ar sprengja neðanjarðar á þessu
ári. Það voru vísindamenn á Nýja
Sjálandi sem sögðu frá sprenging-
unni í gær en hennar varð vart á
mælitækjum á Cook-eyjum. Miðað
við reynslu fyrri ára er ekki von á
annarri sprengingu fyrr en í októb-
í stuttri tilkynningu frá aðal-
stöðvum NATO í Brussel sagði að
Bandaríkin, Vestur-Þýskaland og
Kanada hefðu boðið fram mann-
afla, sem æfður yrði með það í
huga að vera sendur til Noregs
með stuttum fyrirvara. Hin fjöl-
þjóðlega herdeild kemur í stað
kanadísks stórfylkis, sem stjómin
í Ottawa hefur sagst vilja ráðstafa
á annan hátt.
Þetta er í fyrsta skipti, sem
norsk stjómvöld hafa fallist á að
ieyfa þýskum herafla að koma til
Noregs frá því að Þjóðveijar
hemámu Noreg í seinni heims-
styijöldinni.
„Þetta ... mun auka vamar-
mátt okkar á mikilvægum svið-
um,“ sagði Gro Harlem Bmnd-
tland, forsætisráðherra Noregs, á
blaðamannafundi. Að sögn stjóm-
arerindreka í Brassel verður ein
kandadísk herdeild fótgönguliða
og sitt hvor stórskotaliðsherdeildin
frá Bandaríkjunum og Vestur-
Þýskalandi.
í tilkynningu Atlantshafs-
bandalagsins sagði að enn væri
eftir að semja um endanlega sam-
setningu hinnar nýju herdeildar,
en að sögn embættismanna er ólík-
legt að breytingar verði á þeim
hlutföllum, sem frá var greint hér
að ofan.
Noregur, sem er eitt stofnríkja
Atlantshafsbandalagsins, hefur
ekki erlendar herstöðvar í landinu,
en reiðir sig hins vegar nær alger-
lega á skjótan liðsauka ef til styij-
aldarátaka kæmi.
Hersveitirnar í hinni nýju her-
deild munu því hafa aðsetur í hei-
malöndum sínum, en æfa reglu-
lega samhæfðan liðsflutning —
aðallega að vetrarlagi, en þá era
aðstæður í Noregi mjög erfiðar.
í norska hernum era um
325.000 manns, en handan landa-
mæranna við Sovétríkin er Kóla-
skagi, mesta víghreiður mann-
kynssögunnar. Talið er að ef til
styijaldarátaka kæmi, myndu
yfírráð yfir Noregi geta skipt
sköpum um hinar mikilvægu sigl-
ingaleiðir á Norður-Atlantshafí.
Sovétríkin:
Útflutningsfyrir-
tæki stofna samtök
Verður komið á sérstökum efnahagssvæðum?
Moskvu. Reuter.
SOVÉSKIR útflyljendur hafa
stofnað með sér samtök til að
auðvelda sér að komast inn á er-
lenda markaði, að því er stjómar-
málgagnið Izvestia sagði í gær.
Yfír 100 fyrirtæki og félög standa
að stofnun Sambands útflytjenda.
Hlutverk þess er að safna upplýsing-
um og veita ráðgjöf vegna sam-
keppni á erlendum mörkuðum, að
því er sagði í blaðinu. Enn fremur
var viðurkennt, að sovésk fyrirtæki
hefðu flest litla reynslu af erlendum
mörkuðum og þyrftu á leiðsögn og
upplýsingum að halda til að geta
fótað sig þar.
„Margir sovéskir útflytjendur voru
vandræðalegir á stofnfundinum, er
þeir stóðu augliti til auglitis við
keppinauta sína í fyrst sinn," sagði
í Izvestia.
í stjómartíð Mikhails Gorbatsjovs
hafa verið gerðar skipulagsbreyting-
ar á sovéskri útflutningsverslun í því
skyni að örva útflutning og auka
þannig gjaldeyristekjur frá Vestur-
löndum.
Auknum fjölda fyrirtækja hefur
verið leyft að efna til viðskiptasam-
banda við vestræn fyrirtæki, og segja
embættismenn, að um 50 sameignar-
fyrirtæki hafí verið stofnuð í fram-
haldi af því samstarfi.
Heildarútflutningur Sovétríkjanna
til Vesturlanda nam rúmum 14 mill-
jörðum rúblna (1000 milljörðum ísl.
kr.) í fyrra og var það um 8% aukn-
ing frá árinu á undan. Mest af þess-
um útflutningi voru hráefnisvörur
eins og olía.
Izvestia sagði, að útflutningssam-
tökin gætu orðið að liði við að koma
upp sérstökum efnahagssvæðum,
þar sem erlend fyrirtæki yrðu hvött
til að Ijárfesta í krafti sérstakra
skattafríðinda og takmarkaðra ríkis-
afskipta.
Sumir sovéskir efnahagssérfræð-
ingar hafa lagt til, að Sovétríkin fylgi
fordæmi Kína og stofni slík svæði í
því skyni að laða að erlenda íjárfest-
ingu.
Samstaða:
Draga í efa úr-
slit kosnmganna
Varsjá, Reuter.
LEYNILEGUR armur innan
Samstöðu, hinna óleyfilegu
verkalýðssamtaka í Póllandi,
sakaði á föstudag stjórn Komm-
únistaflokksins i landinu um að
falsa tölur um kosningaþátttöku
í nýafstöðnum bæjarstjórnar-
kosningum í borginni Wroclaw
eða Breslau, eins og hún nefnd-
ist áður.
Að sögn talsmanns Samstöðu í
Wroclaw þá stóðu samtökin þar
fyrir viðamikilli könnun á kosninga-
þátttöku í borginni. Könnunin, sem
náði til allra kjörstaða borgarinnar
leiddi í ljós að þáttaka í kosningun-
um hefði einungis verið um 23%
eða þrisvar sinnu minni en kemur
fram í opinberum tölum sem birtar
hafa verið, þar segir að 66.8% íbúa
borgarinnar hafí neytt kosninga-
réttar síns.
Samkvæmt opinberam tölum var
kosningaþátttaka í öllu landinu
rúmlega 55% en aldrei hafa færri
kosið í pólskum bæjarstjómakosn-
ingum eftir að landið var gert að
kommúnistaríki. Kosningaþátttaka
var minnst í Gdansk (Danzig) 27.5%
en 49.2% í Varsjá, ef miðað er við
opinberar tölur.