Morgunblaðið - 31.01.1989, Blaðsíða 1

56 SIÐUR B
25. tbl. 77. árg.___________________________________ÞRIÐJUDAGUR 31. JANIJAR 1989______________________________Prentsmiðja Morgnnblaðsins
Svartur dagur
í sðgu Berlínar
- segir leiðtogijafnaðarmanna eftir
sigur öfgafiillra þjóðernissinna
Vestur-Berlín. Reuter.
ÓVÆNTUR kosningasigur hins öfgasinnaða repúblikanaflokks felldi
samsteypustjóm Kristilegra demókrata og Fijálsra demókrata í Vest-
ur-Berlín á sunnudag. Repúblikanar fengu 7,5% atkvæða og komu
mönnum á vestur-þýskt fylkisþing i fyrsta skipti frá stofhun flokksins
fyrir sex árum. Formenn þeirra flokka, sem fulltrúa eiga á Sambands-
þinginu í Bonn, hafa lýst yfir áhyggjum sínum vegna úrslitanna en
repúblikanar höfða einkum til útlendingahaturs hjá kjósendum.
Kristilegir demókratar undir for-
ystu borgarstjórans Eberhards
Diepgens töpuðu nærri tíunda hveiju
atkvæði og fengu 37% atkvæða.
Fijálsir demókratar sem verið höfðu
í fýlkisstjóm með Kristilegum demó-
krötum duttu út af þingj vegna regl-
unnar um að flokkur verði að fá 5%
atkvæða hið minnsta til að koma
manni á þing. Jafnaðarmenn unnu
talsvert á, fengu 37% atkvæða nú
en 32,4% árið 1985 þegar síðast var
kosið til fylkisþingsins í Vestur-
Berlín. Walter Momper, leiðtogi jafn-
aðarmanna í V-Berlín, sagði að upp-
gangur repúblikana skyggði á allt
annað og sunnudagurinn væri svart-
ur dagur í sögu borgarinnar. Um-
hverfisvemdarsinnar (Altemative
Liste) bættu við sig og fengu 12%
atkvæða. Kjörsókn var sú minnsta
frá stríðslokum.
„Þetta er bitur ósigur," sagði
Helmut Kohl kanslari og formaður
Kristilegra demókrata um úrslitin í
Vestur-Berlín. Hann hvatti hina
hefðbundnu flokka til að beijast
gegn uppgangi öfgaflokka og nefndi
bæði repúblikana og umhverfis-
vemdarsinna í því sambandi. Kohl
hafnaði algerlega tillögum frá
Kristilega sambandsflokknum, syst-
urflokknum í Bæjaralandi, um að
flokkamir tveir tækju upp öflugri
þjóðemisstefnu til þess að fá kjós-
endur til hægri aftur til sín.
Þúsundir manna fóru í mótmæla-
göngu eftir Kurfiirstendamm, aðal-
götu Vestur-Berlínar, í gær líkt og
kvöldið áður og hrópuðu „nasistana
burt“. Á einum borða stóð „Hofum
við ekkert lært?“ þar sem vísað var
til þess að í gær voru 56 ár síðan
nasistar komust til valda í Þýska-
landi.
Sjá „Stoltv
„Aróðurinn
minnir á ..." á bls. 20.
Eldflaugastöð lokað
Reuter
Liðþjálfi í bandaríska hernum fyrir framan dyrnar á byrgi fyrir stýriflaugar í Molesworth-eld-
flaugastöðinni í Englandi. 18 flaugar voru í neðanjarðarbyrgjum stöðvarinnar en þær voru fluttar
frá Englandi til Bandaríkjanna á siðastliðnu ári í samræmi við ákvæði samnings risaveldanna um
eyðingu meðaldrægra kjarnaflauga. í gær var stöðin formlega lögð niður og innan þriggja ára
verða flaugar í Greenham Common-stöðinni, sem mikill styrr stóð um, fluttar á brott. George
Younger, landvarnaráðherra Bretlands, sagði í gær að samningurinn um eyðingu flauganna hefði
náðst vegna samstöðu og styrks ríkja Atlantshafsbandalagsins (NATO).
Varsjárbandalagið birtir samanburð á herstyrk austurs og vesturs í Evrópu:
Flotastyrkur og herafli
á landi lagður að jöfnu
Tölurnar ekki lagðar til grundvallar 1 væntanlegum afvopnunarviðræðum
Brussel, London. Reuter.
PRA VDA, málgagn sovéska
kommúnistaflokksins, bird á
Sovésk sprengjuþota af gerðinni „Backfire“.
Sovétmenn efla Norðurflotann:
„Backfire“-sprengju-
þotur á Kóla-skaga
UM 20 sovéskar sprengjuflugvélar af gerðinni „Backfire" hafa
verið staðsettar á Kóla-skaga til að treysta enn frekar styrk Norður-
flota Sovétmanna. Frá þessu er greint i nýjasta hefti herfiræði-
tímaritsins Jane’s Defence Weekly og vitnað tíl skýrslu norsku her-
stjórnarinnar. Fiugvélar þessarar gerðar geta m.a. borið stýriflaug-
ar með kjamorkuhleðslum.
Fram til þessa hafa sprengju-
flugvélar af „Backfire“-gerð ein-
göngu heyrt undir flugstjóm
Eystrasaltsflotans þó svo þær hafi
á stundum verið sendar langt út á
Noregshaf frá flugvöllum á Kóla-
skaga. Fyrr í þessum mánuði
greindi Jane's Defence Weekly frá
því að ný herskip hefðu verið færð
undir Norðurflotann og segir í
greininni að staðsetning „Back-
fire“-þotnanna á Kóla-skaga stað-
festi enn frekar að Sovétmenn vinni
að því að efla herstyrk sinn á norð-
urslóðum.
„Backfire“-sprengjuþotur geta
borið tvær stýriflaugar af svo-
nefndri „Kitchen“-gerð, sem draga
300 - 400 kflómetra með 350 kfló-
tonna kjamaoddi.
sunnudag samanburð á herstyrk
Atlantshafsbandalagsins (NATO)
og Varsjárbandalagsins i Evrópu.
Þessara upplýsinga hefur lengi
verið beðið en i byrjun marsmán-
aðar heQast i Vínarborg viðræður
um jafevægi og niðurskurð hefð-
bundins herafla bandalaganna
tveggja frá Atlantshafi til Úral-
(jalla. Málgagnið birti einnig yfir-
lýsingu varnarmálaráðherra að-
ildarríkja Varsjárbandalagsins
þar sem sagði að tölur þessar yrðu
ekki lagðar til grundvallar i við-
ræðunum af hálfu bandalagsins.
Vestrænir sérfræðingar lýstu i
gær yfir vonbrigðum sinum sök-
um þessa en kváðust telja það
fagnaðarefiii að upplýsingamar
skyldu hafia verið birtar enda þótt
sú fullyrðing að almennt rikti
jafnvægi á þessu sviði i Evrópu
fengi ekki staðist.
Upplýsingamar sem birtar vora á
sunnudag em í litlu samræmi við
samanburð á herstyrknum í Evrópu,
sem gerður var opinber f höfuðstöðv-
um NATO í Brussel í nóvember sl.
Niðurstaða þeirra var í stuttu máli
sú að Varsjárbandalagið nyti yfir-
burða á öllum sviðúm hefðbundins
vígbúnaðar í Evrópu. Vestrænir sér-
fræðingar sögðu í gær að svo virtist
sem sérfræðingar Varsjárbandalags-
ins beittu öðmm skilgreiningum og
talningarreglum í samanburði sinum
og enn væri mörgum mikilvægum
spumingum um styrk heraflans í
Austur-Evrópu ósvarað.
Ákveðið hefur verið að ekki verði
rætt um flotastyrk í Vínarviðræðun-
um en engu að síður er þetta atriði
borið saman í skýrslu Varsjárbanda-
lagsins og er niðurstaðan sú að
NATO njóti mikilla yfirburða á þessu
sviði. í yfirlýsingu vamarmálaráð-
herra Varsjárbandalagsins sagði að
á þennan hátt vildu þeir bera herafl-
ann saman „í víðtækara samhengi".
Vestrænir sérfræðingar sögðu þessa
afstöðu áhyggjuefni og bentu auk
þess á að greinilega yiði erfitt að
samræma skilgreiningar á hinum
ýmsu vopnakerfum. Þannig segði í
skýrslunni sem birt var í Prövdu að
Varsjárbandalagið réði yfir 59.470
skriðdrekum en NATO 30.690. Sam-
kvæmt tölum NATO réðu aðildarríki
þess yfir 16.424 drekumgegn 51.500
í eigu Varsjárbandalagsins. Virtist
svo sem léttir skriðdrekar væm tald-
ir með en þeirra væri ekki getið í
tölum NATO.
Samkvæmt skýrslu ráðherranna
ræður Varsjárbandalagið m.a. yfír
fleiri skriðdrekum, stórskotaliðs-
byssum, skotpöllum fyrir eldflaugar
og vígvallarvopn, brynvögnum og
liðsflutningavögnum. NATO er hins
vegar sagt njóta yfirburða hvað varð-
ar flotastyrk, þyrlur og árásarflug-
vélar. Mannafli er sagður svipaður.
Vestrænir embættismenn sögðu í
gær að sú fullyrðing að jöfnuður ríkti
með bandalögunum tveimur fengi
ekki staðist og gæti orðið til þess
að torvelda væntanlegar viðræður.
Virtist svo sem Austur-Evrópuríkin
teldu unnt að bera saman flotastyrk
og herafla á landi sem væri í ósam-
ræmi við erindisbréf Vínarviðræðn-
anna.
Sjá einnig á bls. 20: „Nauðsyn-
legt að endurnýja ..."
Mál Olivers Norths:
Reagan kallaður fyrir?
Washington. Reuter.
DÓMARI í vopnasölumálinu úrskurðaði i gær að svo gæti farið að
Ronald Reagan, fyrrum Bandaríkjaforseti, yrði látinn bera vitni í
máli ákæruvaldsins gegn Oliver North ofursta, sem áður var einn
af ráðgjöfum Reagans. Jafiiframt úrskurðaði hann að George Bush
forseti yrði ekki kallaður fyrir.
Réttarhöldin hefjast í dag. í úr-
skurðinum sagði að North hefði
mistekist að sýna fram á að Bush
„réði yfir nokkurri vitneskju sem
máli skipti [varðandi málið gegn
North] og gert gæti vitnisburð hans
nauðsynlegan eða viðeigandi." Á
hinn bóginn neitaði dómarinn að
vísa mögulegri kvaðningu Reagans
á bug.
Það var North sem krafðist þess
að Reagan og Bush yrðu látnir
bera vitni. Var markmið hans að
sanna að æðstu yfirmenn hefðu
samþykkt gerðir hans í vopnasölu-
málinu.