Morgunblaðið - 22.04.1989, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. APRÍL 1989
Stjórnir Frakklands og V-Þýskalands:
Vilja hverfa frá
skiptingu Evrópu
París. Reuter.
Utanríkisráðherrar Frakklands og Vestur-Þýskalands, sem undir-
rituðu á miðvikudag samkomulag um samvinnu ríkjanna á sviði ör-
yggis- og efhahagsmála, hétu því að beita sér fyrir pólitískum breyt-
ingum í Austur-Evrópu með það að markmiði að binda enda á skipt-
ingu álfiinnar. Francois Mitterrand Frakklandsforseti og Helmut
Kohl, kanslari Vestur-Þýskalands, stýrðu á fimmtudag fyrsta fundi
sameiginlegs vamarmálaráðs ríkjanna.
Vamarmálaráðið var sett á stofn sammála Dumas um að líkurnar á
á síðasta ári en á þeim vettvangi
hyggjast ríkin tvö samræma stefnu
sína á vettvangi öryggis- og af-
vopnunarmála og samhæfa við-
búnað heija.
Ronald Dumas, utanríkisráð-
herra Frakklands, sagði að Frakkar
og Vestur-Þjóðveijar gætu ekki
sætt sig við skiptingu Evrópu og
að þeir myndu beita sér fyrir breyt-
ingum í Austur-Evrópuríkjunum.
Hans-Dietrich Genscher, utanríkis-
ráðherra Vestur-Þýskalands, var
batnandi samskiptum ríkjanna
hefðu aldrei verið meiri en nú. „Það
yrði báðum ríkjunum í hag ef við
notfærðum okkur þetta tækifæri,“
sagði Genscher.
Frakkar og Vestur-þjóðveijar
undirrituðu árið 1988 samkomulag
um stofnun tveggja ráða, sem fara
eiga með samvinnu ríkjanna á sviði
öryggismála annars vegar og efna-
hagsmála hins vegar. Oryggissam-
vinnuráð ríkjanna hefur þegar kom-
ið saman fjórum sinnum.
Orsakir Iowa-slyssins óljósar
Kistur 47 sjóliða af bandaríska orrustuskipinu Iowa voru fluttar
til Dover-flugstöðvarinnar í Delaware þar sem minningarguðs-
þjónusta um þá fer fram. Mennirnir biðu bana er fallbyssuturn
á Iowa sprakk er það var að æfíngum skammt frá Puerto Rico
á Karíbahafí sl. miðvikudag. Lagt hefur verið bann við skotæfíng-
um þriggja systurskipa Iowa meðan orsakir sprengingarinnar
verða rannsakaðar, en þær eru enn ókunnar. Engin er til vitnis
um hvað raunverulega gerðist þar sem allir, sem voru á efstu
hæðum turnsins, biðu bana. Ellefíi menn sem voru i geymslu á
sjöundu og neðstu hæðinni sakaði ekki.
Skammdræg kjarnorkuvopn í V-Evrópu:
Ákvörðun um endumýjun
vísað til leiðtogafimdar NATO
Sovétmenn sagðir vinna að endurnýjun kjarnorkuheraflans
Brussel. Washington. Rcuter.
DICK Cheney, varnarmálaráðherra Bandarikjanna, sagði í gær að
hann teldi unnt að telja þingmenn á Bandaríkjaþingi á að veita Qármun-
um til smíði nýrra skammdrægra kjamorkueldflauga í Vestur-Evrópu.
Fundi Kjamorkuáætlananefíidar Atlantshafsbandalagsins lauk í Bmss-
el á fimmtudag og var þar ítrekuð nauðsyn þess að endurnýja skamm-
dræg kjamorkuvopn í eigu bandalagsins en engin ákvörðun var tekin
um hvenær hefja bæri uppsetningu þeirra. Á fundinum kom fram að
Sovétmenn hafa á undanförnum ámm unnið ötullega að því að end-
umýja skammdræg kjarnorkuvopn sín en þessari staðhæfingu vísaði
talsmaður Sovétstjómarinnar á bug í gær.
Dick Cheney kvaðst ætla að beita
sér fyrir því að Bandaríkjaþing sam-
þykkti fjárveitingar til þessa verkefn-
is og kvaðst bjartsýnn um að það
tækist. „Ég tel mikilvægt að við
bíðum ekki með endumýjun þessara
vopna,“ sagði Cheney. Hann kvað
Bandaríkjastjóm enn vera þeirrar
skoðunar að kjamavopn væm nauð-
synlegur þáttur í vömum NATO.
Fulltrúar Bandaríkjanna og Bret-
lands sögðu við lok fundarins í Brass-
el að fresta mætti ákvörðun um end-
umýjun skammdrægra kjarnorku-
eldflauga til ársins 1991-92.
I Iokaályktun fundarins er ekki
minnst á að settar verði upp nýjar
skammdrægar eldflaugar í Vestur-
Evrópu í stað Lance-flauganna sem
þar era nú en ítrekuð varnarstefna
bandalagsins um sveigjanleg við-
brögð á átakatímum og að kjarn-
orkuvopnum verði endurnýjuð „þar
sem þörf krefur". Heimildarmenn
kváðust líta svo á að ákvörðun varð-
andi endurnýjunaráformin hefði með
þessu verið vísað til fundar leiðtoga
aðildarrílq'a Atlantshafsbandalagsins
sem fer fram í Brassel í næsta mán-
uði. „Þessar ákvarðanir verða teknar
í víðtækara stjómmálalegu sam-
hengi,“ sagði í lokályktuninni.
Á fundinum var jafnframt ítrekuð
sú afstaða NATO-ríkjanna að óhugs-
Átök á afmæli Hitlers
Á annað hundrað manns voru handteknir í V-Þýskalandi á fímmtu-
dag vegna óláta þegar minnst var 100 ára afmælis Adolfs Hitl-
ers. Á myndinni sjást lögreglumenn í Braunau i Austurríki, fæð-
ingarborg Hitlers, handtaka mann er öskraði svívirðingar um
gyðinga og slagorð nasista.
andi væri að ganga til viðræðna við
Varsjárbandalagið um algera útrým-
ingu skammdrægra kjarnorkuvopna
í ljósi þoirra gífurlegu yfirburða sem
Sovétmenn nytu á sviði hefðbundins
herafla í Evrópu.
Á fundinum gerðu fulltrúar Breta
og Bandaríkjamanna grein fyrir stór-
felldri endurnýjun skammdrægra
sovéskra kjarnorkuvopna á undanf-
örnum árum. Var því m.a. haldið
fram að Sovétmenn réðu nú yfir 16
eldflaugaskotpöllum gegn hveijum
einum í eigu NATO-ríkjanna og að
nýjum skammdrægum eldflaugum
af gerðinni SS-25 hefði verið komið
fyrir í stað SS-20 flauga sem Sovét-
mönnum ber að eyðileggja sam-
kvæmt ákvæðum Washington-sátt-
málans frá árinu 1987 um útrýmingu
meðaldrægra landeldflauga. Sérleg-
ur ráðgjafi Míkhaíls S. Gorbatsjovs
Sovétleiðtoga sagði á fundi með
blaðamönnum í Brassel í gær að
fullyrðingar þessar væra tilhæfu-
lausar með öllu.
Fundur hvalveiðiþjóða í Færeyjum;
Samkomulag um
aukna samvinnu
Kaupmannahöfn. Frá Nils Jergen Bruun, fréttaritara Morgnnblaðsins.
EMMBÆTTISMENN og vísindamenn frá Færeyjum, Kanada, íslandi,
Japan, Noregi og Sovétríkjunum ásamt áheyrnarfulltrúum frá Grænl-
andi og Norrænu ráðherranefíidinni luku tveggja daga fúndi sínum
um nýtingu sjávarspendýra á miðvikudag. Rætt var um aðferðir til
að fylgjast með stofíistærð tegunda og vistkerfi sjávarins almennt en
jafhframt hvernig bregðast skuli við áróðri umhverfisverndarsinna
gegn sel- og hvalveiðum. Samþykkt var tillaga um aukna samvinnu
hvalveiðiríkja við Norður-Atlantshaf og verður hún lögð fyrir ríkis-
stjórnir þeirra en tekið var fram að slíkt samstarf yrði til viðbótar
því starfi sem unnið væri á öðrum vettvangi, þ.e. Alþjóðahvalveiðiráð-
inu.
Jogvan Sundstein, lögmaður Fær-
eyja, stjórnaði fundinum og sagði í
lokaorðum sínum að fulltrúarnir
hefðu notað tímann vel til að ræða
grandvallaratriði enda hefðu þeir
ekki þurft að nota alla sína orku til
að veijast tilfinningaþrangnum árás-
um umhverfissinna og dýravina. Fyr-
ir fundinn höfðu margir talið mögu-
legt að samþykkt yrði úrsögn úr
hvalveiðiráðinu vegna andstöðu
margra ríkja þess við hvalveiðar en
slík fillaga var ekki lögð fram.
í fréttatilkynningu fundarins segir
m.a. að áformað sé að koma á fót
óformlegri nefnd til að samræma
vísindalegar rannsóknir ásamt
verndun og stjómun sjávarspendýra-
stofna í Norður-Atlantshafi. Einnig
segir að samþykkt hafi verið að boða
til þriðja fundar þjóða sem veiða sjáv-
arspendýr. Sá fyrsti var haldinn í
Reykjavík á síðasta ári. Fulltrúarnir
töldu mikla þörf á auknum áróðri
meðal almennings fyrir veiðunum og
sögðu að í áróðri umhverfisverndar-
sinna gætti ósanngirni og rangt
væri farið með staðreyndir. Mynd
Magnúsar Guðmundsonar,
„Lífsbjörg í norðurhöfum,“ var sýnd
á fundinum og hlaut góðar móttök-
ur. Engar ákveðnar tillögur um sam-
vinnu í áróðursmálum voru sam-
þykktar.
Er fundargestir sátu veislu sölu-
stofnunar sjávarafurða í Færeyjum,
er nefnist Foroya Fiskasola, flutti
forstjóri fyrirtækisins, Birgir Dani-
elsen, stutta tölu. Hann sagði m.a.
að lítil hvalveiðiþjóð á borð við Fær-
eyinga hefði enga möguleika á sigri
í baráttu við alþjóðleg samtök um-
hverfisverndarsinna. Hagnaðurinn
af grindhvalaveiðum landsmanna
væri ekki svo mikill að veijandi væri
að stofna helsta útflutningsiðnaðin-
um, þ.e. fiskvinnslunni, í hættu.
Fulltrúar Islands á fundinum vora
m.a. Halldór Ásgrímsson sjávarút-
vegsráðherra og Jakob Jakobsson,
forstjóri Hafrannsóknarstofnunar ís-
lands.
87 menn
biðu bana
í hagléli
Peking-. Reuter.
ÁTTATÍU og sjö menn biðu
bana og 4.200 slösuðust er
kraftmikið haglél gekk inn
yfir Suðvestur-Kína í fyrra-
dag. Fór élið með 100 kíló-
metra hraða yfir um 10 borgir
í Sichuan-héraðinu og skildi
eftir sig slóð eyðileggingar.
Mörg þúsund húsa eyðilögðust
Mannskæðar
aurskriður í
Georgíu
Moskvu. Reuter.
Á sjötta tuga manna biðu bana
vegna flóða og skriðufalla af _
völdum mikilla leysinga í
fjallahéraðum í sovétlýðveld-
ingu Georgíu á miðvikudags-
kvöld, að sögn sovézka sjón-
varpsins. Þorpið Tsablana í
héraðinu Adzharíu skammt frá
tyrknesku landamæranum
varð verst úti en þar biðu 52
menn bana. Miklar leysingar
hafa verið á þessum slóðum.
Israelar saka
S.Þ. um hræsni
Jerúsalem. Reuter.
ÍSREALAR sögðu það vera
hræsni hjá fulltrúum á alls-
hetjarþingi Sameinuðu þjóð-
anna að fordæma tilraunir
þeirra til að bæla niður upp-
reisn Palestínumanna á herte-
knu svæðunum en láta sem
þeir vissu ekki af fjöldamorð-
unum í grannríkinu Líbanon.
Allsheijarþingið fordæmdi
framferði Israela gagnvart
Palestínumönnum og skoraði
á Öryggisráðið að grípa til
aðgerða til varnar þeim síðar-
nefndu.
Sænskur sendi-
herra í felum
Stokkhólmi. Frá Erik Liden, frétta-
ritara Morgunblaðsins.
SÆNSKIR fjölmiðlar voru
einhuga um það í gær að kalla
bæri Carl Lidbom, sendiherra
í París, heim vegna umdeildra
atvika í einkalífi hans. Þykir
það hneyksli að Lidbom skuli
hafa farið í opinbera heimsókn
til franskrar flotastöðvar, sem
mikil leynd hvílir yfir, með vin-
konu sinni í stað konu sinnar.
Á leiðinni í flotastöðina fór
hann fyrst gagngert til London
til að sækja lagskonuna, sem
er af eistnesku bergi brotin. í
stöðinni kynnti hann hana sem
eiginkonu sína, en franska
leyniþjónustan fletti hins veg-
ar ofan af honum. Fer Lidbom
nú huldu höfði í París og gagn-
stætt því sem áður var forðast
hann blaðamenn eins og heitan
eld. Ingvar Carlsson, forsætis-
ráðherra, hefur komið honum
til varnar en Sten Andersson,
utanríkisráðherra, hefur gagn-
rýnt Lidbom fyrir fijálslegt
einkalíf. Franskir fjölmiðlar
með Le Monde í fararbroddi
hafa krafizt þess af sænsku
stjórninni að hann fái orð í
eyra þar sem það hafi verið
óskrifuð siðferðislög í mörg
hundrað ár í Frakklandi að
embættismenn flíki ekki lags-
konum sínum við opinber tæki-
færi. Vegna deilna um kvenna-
mál Lidboms mun sérstök
þingnefnd nú rannsaka hvort
tíðar viðkomur hans í London
á leiðinni milli Stokkhólms og
Parísar, og kostnaður sem því
hafi verið samfara, hafi í raun
verið kvennafarsferðir.