Morgunblaðið - 17.11.1990, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. NÓVEMBER 1990
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. NÓVEMBER 1990
25

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúarritstjóra
Fréttastjórar
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Ritstjóm og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1100 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið.
Unglingar
ánetjast vímuefnum
Fyrir forgöngu landlæknis-
embættisins hefur verið
unnin skýrsla um vandamál
vegna vímuefnaneyslu ungl-
inga. Þar hafa verið kallaðir til
þeir aðilar, sem best fylgjast
með ungu fólki, er lent hefur í
vandræðum vegna vímuefna.
Áhyggjur hlýtur að vekja, hve
fjölmennur hópurinn er. Nokk-
ur hundruð ungmenni á aldrin-
um 13-19 ára eru talin djúpt
sokkin í neyslu vímuefna og
áfengis.
Þegar rannsókn eins og þessi
er gerð, kemur í ljós, að erfitt
er að benda á einhveija eina
ástæðu fyrir hinni neikvæðu
þróun. Hún endurspeglar að
sjálfsögðu lifnaðarhætti al-
mennt og fjölskyldulíf í landinu.
Verst er ástandið hjá þeim ung-
mennum sem búa við erfiðar
heimilisaðstæður, hafa hætt í
grunnskóla eða eru atvinnu-
lausir.
í skýrslunni er vikið að því,
sem helst er til ráða. Þar bein-
ist athyglin ekki síst að uppeldi
og heimilishögum. í skýrslunni
segir meðal annars: „Efla verð-
ur aðstoð við heimili og fjöl-
skyldur sem minna mega sín.
Hafa verður nokkra hliðsjón af
hvaða breytur í uppeldi tengjast
fráhvarfi nemenda úr námi.
Samkvæmt athugun prófessors
Siguijóns Björnssonar kom í
ljós að þær breytur varða frem-
ur hið innra andrúmsloft fjöl-
skyldunnar, þ.e. slæm hjúskap-
araðlögun, sinnuleysi, skortur á
hlýju, ósamkvæmni eða mikill
strangleiki foreldra eru taldar
hafa mikil áhrif á börn í yfir
15% hjónabanda. Nokkurtengsl
eru við sumar ytri aðstæður,
s.s. starf föður og menntun,
greind barns, geðheilsu og
námsárangur. Eiiginn vafi leik-
ur á að óhemju vinnuálag
margra foreldra og miklar fjar-
vistir frá heimilinu hafa hér
áhrif.“
Þessi orð eru íhugunarverð
fyrir alla foreldra, hvernig svo
sem fjárhag þeirra og aðstæð-
um að öðru leyti er háttað.
Ábendingar af þessu tagi hafa
alltaf átt erindi til foreldra,
meira nú en áður vegna þess
hve ill örlög kunna að bíða
þeirra barna sem fara af hinni
hefðbundnu braut; hættunum
hefur fjölgað og þær eru verri
en fyrr.
I skýrslunni er lagt til að
skólum verði gert kleift að
sinna betur þeim nemendum
sem eiga erfitt með að fylgjast
með í náminu og stórefla rann-
sóknir á áhrifum uppeldis og
skólavistar. Talið er nauðsyn-
legt, að vímuvarnaráð verði
stofnað í stað Áfengisvarnaráðs
og forvarnasjóður á vegum
ríkisins verði settur á laggirn-
ar. Þá vill hópurinn sem að
þessu verki stóð, að ísland ger-
ist aðili að samningi Sameinuðu
þjóðanna gegn ólöglegri verslun
með fíkniefni og skynvilluefni.
Morgunblaðið tekur undir
þessar tillögur. Frumkvæði
landlæknisembættisins var
tímabært og þeir sem það hefur
kallað til samstarfs hafa hvað
besta yfirsýn yfir þennan geig-
vænlega vanda. Við honum
verður hins vegar ekki brugðist
af skynsemi nema öll þjóðin
verði samtaka um það. Fátt er
fámennri þjóð mikilvægara en
koma í veg fyrir að glæsileg
ungmenni verði vimuefnum að
bráð og eyðileggi þannig eigið
líf og annarra.
Frjáls af-
greiðslu-
tími
Tíðarandinn hefur mikil áhrif
og getur valdið því að
mál, sem áður vöktu ákafar
deilur og virtust óleysanleg,
renna í gegn átakalaust og eins
og ekkert sé sjálfsagðara en
þau séu samþykkt.
Þetta er sagt í tilefni af því,
að borgarstjórn Reykjavíkur
samþykkti á fimmtudag tillögu
borgarfulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins um breyttan af-
greiðslutíma smásöluverslana í
Reykjavík. Frá og með næstu
áramótum verður afgreiðslu-
tíminn gefínn frjáls frá kl. 7 á
morgnana til kl. 23.30 á kvöld-
in. Til að hafa opið þá og á
helstu helgidögum þjóðkirkj-
unnar þarf sérstakt leyfi.
í þessari samþykkt felst bylt-
ingarkennd breyting á verslun-
arháttum í Reykjavík, þótt hún
sé ekki annað en aðlögun að
því sem tíðkast hefur við borg-
armörkin. Er fagnaðarefni að
loksins hefur náðst samstaða
um þessa breytingu. Fram-
kvæmd hennar er í samræmi
við þá kröfu að af opinberri
hálfu sé ekki lagður steinn í
götu þeirra, er vilja veita neyt-
endum sem mesta og besta
þjónustu.
Landbúnaðar-
mál í deiglu
eftir Þorstein Pálsson
Að undanförnu hafa landbúnað-
armál verið í deiglunni. Fyrir utan
efnahagslega nauðsyn slíkrar um-
ræðu hafa einkum tvær pólitískar
ástæður legið til gi-undvallar þeirri
umfjöllun sem viðfangsefnið hefur
fengið í fjölmiðlum síðustu daga og
vikur.
Efnahagslegar og
pólitískar ástæður
Efnahagslegu ástæðurnar liggja
í augum uppi. Það á ekki síður við
um landbúnaðinn en aðra fram-
leiðslu í landinu að draga þarf úr
miðstýringu í þeim tilgangi að auka
framleiðni, tryggja neytendum bú-
vöru á hóflegu verði og framleið-
endum viðunandi afkomu.
Pólitísku ástæðurnar eru þessar:
Annars vegar hefur hluti ríkis-
stjórnarinnar verið að ræða um að
gera nýjan búvörusamning án þess
að afla áður lagaheimilda til slíkrar
samningsgerðar. Hins vegar er um
það að ræða að ríkisstjórnin hefur
verið að bræða með sér hvaða svör
hún ætti að gefa af íslands hálfu
í GATT-viðræðunum, alþjóðasam-
komulaginu um tolla og viðskipti.
Línan lögð á vettvangi
Sjálfstæðisflokksins
Það er einkum svar ríkisstjórnar-
innar í GATT-viðræðunum sem
vakið hefur upp umræður síðustu
daga. Stefnumótandi umræða um
þau efni hófst innan Sjálfstæðis-
flokksins fyrir meira en ári. I setn-
ingarræðu Landsfundar haustið
1989 sagði ég meðai annars um
þetta efni:
„Framleiðslustjórnun í landbún-
aði og fiskveiðistjórnun hafa um
nokkurn tíma verið heMu bitbein
stjórnmálabaráttunnar. í ýmsu hef-
ur sú umræða gengið þvert á
flokksbönd. Eins og oft vill verða
beinist athygli manna þá helst að
því sem sést frá þröngu sjónarhomi
sérhagsmuna fremur en hinu sem
blasir við af kögunarhólí heildar-
hagsmuna þjóðarinnar ... Hvar-
vetna eru styrkir og niðurgreiðslur
enn allt of ríkur þáttur í landbún-
aði til þess að hann geti lotið al-
mennum fríverslunarlögmálum. En
ugglaust verður þar á hægfara
breyting á komandi árum. Og við
munum taka þátt í þeim umræðum
um milliríkjaverslun með landbún-
aðarvörur, sem nýlega eru hafnar
á vettvangi GATT, Alþjóðasam-
komulagsins um tolla og viðskipti."
Hér er línan lögð af hálfu Sjálf-
stæðisflokksins.
Ríkisstjóruin nú fyrst
að átta sig
En engu er líkara en það sé nú
fyrst síðustu vikur og mánuði að
ríkisstjórnin hafi áttað sig á því að
eðlilegt sé og óhjákvæmilegt að
íslendingar verði þátttakendur í
þessum viðræðum og því alþjóðlega
samkomulagi sem stefnt er að að
verði á þessum vettvangi.
Athyglivert er að ríkisstjómin
héfur enn ekki treyst sér til þess
að gera Alþingi grein fyrir stefnu
sinni og afstöðu í þessu efni svo
að heitið getið. Spurningum Pálma
Jónssonar um afmarkaða þætti
málsins var svarað fyrir skömmu
með yfjrborðskenndum yfirlýsing-
um af hálfu forsætisráðherra. Þó
að Alþingi hafi ekki enn verið gerð
grein fyrir málinu hafa ráðherrar
og þingmenn stjórnarflokkanna séð
ástæðu til þess að fara í hár saman
um hið raunverulega efni þess sem
ríkisstjórnin hefur sagt á vettvangi
GATT.
Bylting eða ekki bylting
Formaður Alþýðuflokksins hefur
haldið því fram að svarið sem gefið
var á vettvangi GATT en ekki hef-
ur þótt ástæða til þess að ræða á
Alþingi feli í sér algjör tímamót í
landbúnaðarmálum. Hann fullyrðir
að þar með hafi náðst samkomulag
innan íslensku ríkisstjórnarinnar
um að hún lýsi sig tilbúna að hverfa
frá innflutningsbanni og ganga til
samninga um nýtt kerfi.
Formaður Framsóknarflokksins
hefur á hinn bóginn lýst því yfir að
í tilboði Islands felist alls engin
tímamót og það sé ekki á nokkurn
hátt bylting í landbúnaðarmálum.
Svar íslands í GATT-viðræðunum
sé aðeins tilboð sem langt sé í land
með að verði að reglum.
Formaður Framsóknarflokksins
hefur lagt á það mikla áherslu að
í þessu svokallaða tilboði felist ekki
að verið sé að opna fyrir innflutning
á búvörum nema að sáralitlu leyti
og hefur nefnt í því sambandi að
slíkur innflutningur gæti orðið 1-3%
af landbúnaðarframleiðslunni þegar
fram í sækir.
Einn af þingmönnum Fram-
sóknarflokksins lýsti því yfir í vik-
unni að ríkisstjórnin hefði aldrei
samþykkt svarið til GATT og þaðan
af síður hefði Framsóknarflokkur-
inn á það fallist. Formaður flokks-
ins keyrði þetta rækilega ofan í
þingmann sinn og sagði að ríkis-
stjómin stæði einhuga að baki svar-
inu og þar á meðal Framsóknar-
flokkurinn. Og vitaskuld er auðvelt
fyrir þingmanninn að kokgleypa og
Framsóknarflokkinn að standa að
slíkri ákvörðun ef hún felur ekki í
sér neina breytingu á landbúnaðar-
stefnunni.
Er GATT-svarið aðeins þáttur
í nýjum búvörusamningi?
Varaformaður Alþýðubandalags-
ins sem jafnframt er landbúnaðar-
ráðherra hefur gefið til kynna að
GATT-tiIboðið sé í raun og veru
aðeins grunnur að nýjum búvöru-
samningi. Fonnaður Framsóknar-
flokksins hefur lýst sömu skoðun í
viðtali við Tímann þar sem hann
segir að í GATT-tilboðinu sé ekki
gengið gegn því sem verið er að
vinna að í búvörusamningnum.
Oll þessi ummæli bera með sér
að ríkisstjórnin virðist tæplega'hafa
gert sér grein íyrir því um hvað
hún var að fjalla eða hvað hún var
að samþykkja. Meðan málið hefur
ekki að fullu og öllu verið upplýst
getur verið erfitt að henda reiður á
öllum þáttum þess. En flest virðist
benda til að í GATT-svarinu felist
lítil tímamót. Skýringar formanns
Þorsteinn Pálsson
„En aðalatriðið fyrir
okkur er að undirbúa
íslenskan landbúnað
undir að takast á við
breytt rekstrarum-
hverfi í ljósi þeirra
samninga á alþjóðavett-
vangi sem komið geta
tii framkvæmda á
næstu fimm til tíu
árum.“
Framsóknarflokksins á því sem
gerst hefur gætu því verið nálægt
raunveruleikanum að þessu sinni.
Á það er að líta að Alþýðuflokk-
urinn hefur lýst algjörri andstöðu
við endurnýjun búvörusamningsins.
En sé það rétt sem landbúnaðarráð-
herra og forsætisráðherra hafa gef-
ið til kynna að GATT-svarið sé að-
eins hluti af búvörusamningnum og
byggt á grunni hans þarf Alþýðu-
flokkurinn að skýra betur annars
vegar afstöðu sína til búvörusamn-
ingsins og hins vegar til GATT-
svarsins.
Aðlögun að nýju
rekstrarumhverfi
Kjarni málsins er sá að þær
breytingar sem geta orðið á styrkja-
stefnu og milliríkjaverslun með
landbúnaðarafurðir á grundvelli
GATT-samkomulagsins muni ger-
ast á allnokkrum árum. Frá mínum
bæjardyrum séð hefur það verið
ljóst frá öndverðu að við yrðum að
vera þátttakendur í því alþjóðlega
samstarfi sem þarna á sér stað. •
En aðalatriðið fyrir okkur er að
undirbúa íslenskan landbúnað undir
að takast á við breytt rekstrarum-.
hverfi í ljósi þeirra samninga á al-
þjóðavettvangi sem komið geta til
framkvæmda á næstu fimm til tíu
árum.
Búvörusamningurinn var á
sínum tíma gerður sem tímabundin
aðlögun vegna offramleiðslu. Sú
ráðagerð tókst að því er varðar
mjólkurframleiðsluna en ekki að því
er varðar lambakjöt meðal annars
vegna breyttrar neyslu. Nú er kom-
inn tími til þess að draga úr miðstýr-
ingu og ofstjórn í þeim tilgangi að
treysta undirstöður framleiðslunnar
og tryggja neytendum framleiðslu-
vörurnar á viðunandi verði.
Mótun nýrra tillagna innan
Sjálfstæðisflokksins
Innan Sjálfstæðisflokkins hefur
um nokkurn tíma verið unnið að
undirbúningi tillagna á þessu sviði.
Formaður landbúnaðarnefndar
miðstjórnar Sjálfstæðisflokksins
greindi frá því starfi opinberlega
fyrir skömmu. Morgunblaðið sagði
svo frá þessu:
„I landbúnaðarnefnd Sjálfstæðis-
flokksins er nú verið að móta hug-
myndir á grundvelli ályktana
síðasta landsfundar flokksins, um
miklar breytingar á afskiptum ríkis-
ins af sauðljárræktinni. Rætt er um
að afleggja útgjöld ríkisins til niður-
greiðslna og útflutningsbóta á
kindakjöti, en þess í stað fengju
bændur beinar greiðslur úr ríkis-
sjóði. Með þessu yrði kvótakerfi í
kindakjötsframleiðslu aflagt.“
Að sögn Sigurgeirs Þorgeirsson-
ar, formanns landbúnaðarnefndar-
innar, eru hugmyndir þessar enn
til umræðu og ekki komnar í endan-
lega mynd. Hann segir að ekki liggi
ljóst fyrir hver upphæð greiðslna
til bænda ætti að verða, en rætt
sé um að hún myndi nema hátt í
launalið framleiðslunnar. Þetta fé
yrði greitt út eftir ákveðnum regl-
um. „Þess í stað féllu niður útflutn-
ingsbætur, niðurgreiðslur og ríkis-
ábyrgð á framleiðslunni og bændur
hefðu frítt spii. Þeir mættu fram-
leiða eins og þeir vildu, en bæru
sjálfir ábyrgð á framleiðslunni,"
sagði Sigurgeir. „Það yrðu engin
afskipti af því hvar framleiðslan
færi fram. Þetta ætti að okkar
mati að stuðla að því að fram-
leiðsla gæti þróast þar sem hún
væri hagkvæmust."
Hann sagði að með þessu fyrir-
komulagi myndi mikið sparast í
ríkisútgjöldum. Markmiðið með
hugmyndum sjálfstæðismanna væri
þó ekki einvörðungu að spara ríkis-
sjóði fé, heldur að bjarga búgrein-
inni. „Við sjáum fram á það að
kvótakerfið, eins og það er í dag,
er að sigla sauðfjárræktinni í
strand,“ sagði Sigurgeir.
Hann sagði að landbúnaðar-
nefndin gerði ráð fyrir að til að
byrja með yrði samhliða þessu kerfi
veitt aðstoð þeim bændum, sem
vildu hætta búskap. „Það’ er ekki
útilokað að haldið yrði áfram að
kaupa upp fullvirðisrétt eða á ein-
hvern hátt veittur stuðningur þeim
mönnum, sem vilja hætta búskap
en eiga þess ekki kost af fjárhags-
ástæðum af því að eignil' þeirra eru
verðlausar. Þessi þróun þarf að
ganga yfir á einhveiju árabili á
mannúðlegan hátt.“
Sigurgeir sagði að ekki væri gert
ráð fyrir að í upphafi yrði hreyft
við kvótakerfi í mjólkurframleiðslu
heldur reynt að gi-eiða fyrir aukinni
hagkvæmni þar með öðrum hætti.
„Við teljum að vandinn brenni biýn-
ast á sauðfjárræktinni og þar verði
byijað að taka til hendinni,“ sagði
Sigurgeir."
I þágu framleiðenda og
neytenda
Hér er um að ræða undirbúnings-
vinnu sem afstaða verður tekin til
á landsfundi Sjálfstæðisflokksins í
marsmánuði næstkomandi. En eng-
um dylst að verið er að fjalla um
nýjar hugmyndir. Þær byggja ekki
á miðstýringarhugmyndum fram-
sóknarmanna sem hljóta að leiða
til frekari stöðnunar og uppdráttar-
sýki í landbúnaði. Þær fela ekki í
sér að bijóta eigi íslenskan landbún-
að niður eins og öfgakenndustu
talsmenn Alþýðuflokksins vilja.
Þessar hugmyndir byggja á auknu
frjálsræðf og minni miðstýringu
með nýju formi á opinberri aðstoð
sem um leið yrði í samræmi við það
sem er að gerast í alþjóðlegum
samningum á þessu sviði.
Til þess að ná aukinni framleiðni
og lægra vöruverði þarf atorka,
útsjónarsemi og hagsýni að fá að
njóta sín. Þeir sem búa við best
skilyrði til ræktunar og beitar þurfa
að. fá að njóta þeirrar aðstöðu. Og
ennfremur þurfa menn að fá að
njóta þess að vera staðsettir næst
stærstu markaðssvæðunum. Þetta
getur aðeins gerst með minni mið-
stýringu. Og það er eina leiðin til
þess að báðir aðilar, framleiðandinn
og neytandinn, geti haft ávinning
af breytingum.
Höfundur erformaður
Sjálfstæðisflokksins.
Flokksþing Framsóknarflokksins:
Ekki hægt að halda velferðarkerfinu
úti án þess að heimta hærri skatta
- sagði Steingrímur Hermannsson í yfirlitsræðu
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra sagði á 22. flokksþingi
Framsóknarflokksins, sem sett var í gær, að hann hefði lengi verið
þeirrar skoðunar að skattlagningin í landinu væri of lítil. Ekki væri
hægt að halda úti núverandi velferðarkerfi án þfess að heimta meiri
skatta. Steingrímur sagðist ekki vera að tala um skattlagningu á borð
við þá á Norðurlöndunum, yfir 50%, en annað hvort yrði að skera nið-
ur velferðarkerfið, eða auka tekjur rlkissjóðs.
Steingrímur bætti við, að hægt Hann sagði einnig að tekist hefði
væri að auka tekjur ríkissjóðs með_ að ná vöxtum niður, sem hefði kom-
Morgunblaðið/Ámi Sæberg.
Steingrímur Hermannsson formaður Framsóknarflokksins flytur yfir-
litsræðu sína.
því að auka framleiðsluna í landinu,
og það yrðu íslendingar hvort sem
er að gera til að greiða niður erlend-
ar skuldir. Þar sagðist hann ekki sjá
aðra betri leið, sem stæði, en að
standa að byggingu álver. Það mál
væri þó alls ekki komið í höfn. „En
ég vona að ýmsar tafir, sem ég kenni
engum sérstökum um, verði ekki til
þess að þetta mál verði ekki að veru-
leika,“ sagði Steingrímur.
Sjálfstæðisflokknum ekki
treystandi
í yfirlitsræðu sinni fór Steingrím-
ur nokkrum orðum um árangur ríkis-
stjórnarinnar og sagði sagði hana
hafa m.a. komið í veg fyrir stöðvun
fiskvinnslunnar í upphafi síðasta ár.
ið bæði almenningi og fyrirtækjum
til góða.
„Okkur mun ekki takast að halda
þessu nema með mjög ötulu starfi
og vera á verði á öllum stöðum. Ég
treysti ekki Sjálfstæðisflokknum
með sína frjálshyggju og ofuráherslu
á markaðsstarfsemina, til að gera
það,“ sagði Steingrímur, og bætti
við að engum nema Framsóknar-
flokknum treystandi til að leiða slíkt
verk.
Steingrímur ræddi fyrirhugað af-
nám lánskjaravísitölu, og sagði
Seðiabankann hafa lagt til að hún
yrði óbreytt, en bankamir byðust til
að bjóða val milli verðtryggðra og
óverðtryggðra lána. Steingrímur
sagði þetta ekki nægilegt skref, þótt
ljóst væri að -fara yrði hægt í að
afnema vísitöluna, og sagði málið
verða tekið fyrir í ríkisstjórn aiveg
á næstunni.
Heilbrigt að hafa erlendan
banka
Þegar Steingrímur ræddi um pen-
ingamál sagði hann að fijálst fjár-
magnsstreymi væri nauðsynleg að-
lögun að breytingum i Evropu. Hann
sagðist vera þeirrar skoðunar að það
væri mjög heilbrigt að hafa erlendan
banka starfandi hér á landi til að
veita innlendum bönkum samkeppni.
Um húsnæðismál sagði
Steingrímur, að sér hefði þótt meir
en nóg um, hve þar væri títt breytt
um kerfi. Þó væri ljóst, að kerfið frá
1986 hefði brugðist vegna þess að
ekki hefði verið nægiiega tryggt að
vaxtamunur milli inn- og útlána
minnkaði. Ilann sagði húsbréfakerf-
ið áhugavert, en ljóst að þar væri
mikið verkefni framundan að sam-
ræma þá vexti sem ríkið byði eftir
ýmsum leiðum. Hann sagði að vænt-
anlegur væri nýr flokkur ríkis-
skuldabréfa, þar sem boðuð væri
mikil breyting af ríkisins hálfu á
vöxtum, en upplýsti það ekki nánar.
Svikamylla
í sjávarútvegi sagði Steingrímur
að eitt stærsta vandamálið væri
óheftur útflutningur á ferskum fiski
til Evrógubandalagsins og ótrúlegt
væri að íslendignar féllu í þá gildru
að afhenda fiskinn til niðurgreiddra
fiskvinnslustöðva þar, en fengju svo
ekki að flytja þangað inn fersk flök
á samkeppnisgrundvelli. „Þetta er
einhver sú ótrúlegasta svikamylla
sem maður getur bent á,“ sagði
Steingrímur, og sagði að Aflamiðlun
hefði ekki tekist að stjórna þessum
útflutningi.
Þegar Steingrímur fjallaði um
heilbrigðismál, lýsti hann m.a. furðu
á þeirri andstöðu sem frumvarp
Guðmundar Bjarnasonar heilbrigðis-
ráðherra um samræmda stjórn
sgítala í höfuðborginni hefði mætt.
„Ég hef stundum spurt Guðmund,
hvers vegna við afhendum ekki
Reykjavíkurborg Borgarspítalann,
og segjum: Gerið svo vel, rekið
spítalann. Ég er viss um að þeir
kæmu skríðandi til baka og bæðu
Guðmund að taka við honum aftur,“
sagði Steingrímur.
Fjaðrafok vegna Gatt-tilboðs
Um landbúnaðarmálin sagði
Steingrímur, að nokkuð fjaðrafok
hefði orðið um tilboð íslendinga í
Gatt-viðræðunum um tollamál.
Hann sagði að þetta tilboð hefði
verið skynsamlegt því ekki hefði
verið hjá Jiví komist, að gefa til
kynna að Islendingar væru tilbúnir
til að skoða eitthvað aukinn innflutn-
ing á landbúnaðarvörum. Það yrði
þó háð magntakmörkunum og jöfn-
unartollum. Hins vegar hefði komið
frarr^misskilningur um þetta tilboð,
og það hefði verið mjög óvarlega
túlkað á þann hátt að þarna væri
verið að opna fyrir óheftan innflutn-
ing á landbúnaðarvörum.
Steingrímur sagði að í ríkisstjórn-
inni hefði verið haldið áfram þeirri
virku stefnu, sem hann hefði komið
fram á sínum utanríkisráðherraferli.
Hann nefndi m.a. tillögur íslendinga
hjá NATO um afvopnun í Norður-
Atlantshafi. Hann sagði að á fundi
leiðtoga 34 ríkja í París í næstu vik-
um, myndi hann ekki gefa eftir þá
kröfu, að takmörkuð verði umferð
kjarnorkukafbáta í N-Atlantshafi.
Aðild að EB hafnað
Á flokksþinginu kemur mjög skýrt
fram í drögum að ályktunum, að
Morgunlaðið/Sverrir
Við undirritun sanuiings um byggingn hjúkrunarheimilis í Grafar-
vogi.Talið frá vinstri, neðri röð: Halldór Rafnar, Davíð Oddsson,
Páll Gislason, Magnús L. Sveinsson og Sigurgeir Sigurðsson. Efri
röð: Sigurður Helgi Guðmundsson, Petrea Jónsdóttir, Pétur A. Ma- -■>'
ack og Helga Einarsdóttir.
Grafarvogur:
Bygging hjúkrun-
arheimilis hafin
DAVÍÐ Oddsson, borgarstjóri, tók i gær fyrstu skóflustungu að Eir,
lijúkrunarheimili við Gagnveg í Grafarvogi. Fullbúið mun hjúkrunar-
heimilið geta rúmað 100 sjúklinga.
Auk venjulegra hjúkrunardeilda
er gert ráð fyrir sérhannaðri deild
fyrir alzheimersjúklinga og deild
sem hönnuð hefur verið með sér-
stöku tilliti til blindra og sjón-
skertra.
Gert er ráð fyrir að fyrsti hluti
heimilisins verði tilbúinn til notkun-
ar haustið 1992, annar hluti í jan-
úar 1993, þriðji hlutr haustið 1993
og heimilið fullbúið í janúar 1994.
Byggingaraðili hjúkrunarheimil-
isins er Sjálfseignarstofnunin Eir,
en að henni standa Reykjavíkur-
borg, Seltjarnarneskaupstaður,
Samtök blindra og blindravina,
Verslunarmannafélag Reykjavíkur,
Sjómannadagurinn í Reykjavík og
Hafnarfirði, Félag aðstandenda alz-
heimersjúklinga og sjálfseignar-
stofnunin Skjól.
Lögum um ráðninga-
nefnd verður breytt
stofu ríkisins að hún hefur haldið
„ÞAÐ er alveg rett hja Rikisend-
urskoðun að tímabært sé að
breyta lögunum um ráðninga-
nefnd ríkisins og þegar er í undir-
búningi slík lagabreyting af hálfu
fjármáiaráðuneytisins," segir Ol-
afur Ragnar Grímsson fjármála-
ráðherra. „Ég vek athygli á því
að í skýrslu Ríkisendurskoðunar
kemur skýrt fram að á síðustu
tveimur árum hefur tekist að
breyta þannig rekstri Launaskrif-
Framsóknarflokkurinn hafnar öllum
hugmyndum um aðild að Evrópu-
bandalaginu. Steingrímur Her-
mannsson sagði að þetta væri stóral-
varlegt mál, sem varðaði sjálfstæði
þjóðarinnar um alla framtíð. Hann
sagði að íslendingar ættu á hættu
að verða „Hornstrandir Evrópu-
bandalagsins" við aðild að bandalag-
inu.
Hann sagðist telja að málstaður
og sérstaða íslands hafi verið mjög
vel kynnt innan EB, og því teldi
hann, að annað hvort mætti ná sérá-
kvæðum fyrir ísland inn í samninga
EFTA og EB, eða sérstökum samn-
ingum við EB ef EFTA samningarn-
ir mistækjust.
Steingrímur spurði eftir hveiju
væri verið að seilast, og svaraði að
það væri fullt frelsi í viðskiptum
með fisk. En í raun og veru hefðu
Islendingar mjög góðan samning við
EB. Tollfijáls aðgangur með þýddi
aðeins um 1-2 milljarða til viðbótar,
auk þess sem þeir tollar, sem teknir
eru af saltfiskinum eru sennilega
greiddir af neytendum.
„Ég tel að okkar hagsmunir liggi
miklu frekar í vera innan toll-
múranna, og það erum við reyndar
í dag. Að einangrast ekki heldur
taka þátt í því sem þarna er að ger-
ast, og það getum við útaf fyrir sig
nú. Mín afstaða, og okkar framsókn-
armanna vona ég allra, er sú: vioð
eigum að vera með Evrópu en eigum
ekkert erindi þarna inn,“ sagði
Steingrímur Hermannsson.
sig innan hcintilda í fjárlögum."
Ríkisendurskoðun gagnrýnir
þann hátt, sem hafður hefur verið
á við ráðningu nýrra starfsmanna
ríkisins. Ríkisstarfsmenn hafi verið
ráðnir til sérstakra verkefna án
heimildar ráðninganefndar og ráðn-
ing þeirra síðan framlengd. Nú eiga
hundruð verkefnaráðinna ríkis-
starfsmanna rétt á fastráðningu,
samkvæmt kjarasamningum
BHMR og BSRB. Ríkisendurskoðun
segir fj árm ál aráðuneytið sniðganga
ráðninganefndina með öilu og spyr
hvort ekki sé tímabært að leggja
nefndina niður í núverandi mynd.
„í reynd hefur það kerfi, sem
byggðist á ráðninganefnd ríkisins,
verið smátt og smátt að hverfa í
skuggann af þeirri stefnu að í fjár-
lögum væri ákveðinn sá fjöldi stöðu-
gilda, sem ríkisstofnunum væri
heimilaður. Síðan yrði að leggja
höfuðáherslu á að ríkisstofnanir
færu eftir heimildum fjárlaga
hveiju sinni,“ sagði Ólafur Ragnar.
„Á síðari árum hefur æviráðningar-
kerfið í reynd vikið fyrir öðrum
ráðningarformum.“
Ólafur Ragnar sagði að fram
kæmi í skýrslu Ríkisendurskoðunar
að svo virðist sem tekist hafi að
laga fjölda raunverulegra starfs-
manna Launaskrifstofu ríkisins að
heimildum í fjárlögum. Þá kæmi
einnig fram að á árinu 1989 hafi
rekstrarkostnaður Launaskrifstof-
unnar samsvarað heimildum fjár-
laga.
„Fyrir árið 1988 tíðkaðist að
vera með fjölda af lausráðnu fólki,
ætla ekki fyrir því í fjárlögum og
gera upp síðar. Þessu var hætt. Það
er mjög ánægjulegt að Ríkisendur-
skoðun staðfesti það í skýrslu sinni
að árið 1989 tókst að halda launa-
og rekstrarkostnaði Launaskrifstof-
unnar innan heimilda í fjárlögum.
Það mun einnig takast í ár,“ sagði
Ólafur Ragnar Grímsson.