Morgunblaðið - 30.04.1991, Side 22

22
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. APRÍL 1991
Afmæliskveðja:
Hálfdan Auðunsson,
Ytra-Seljalandi
Áttræður er í dag Hálfdan Auð-
unsson bóndi að Ytra-Seljalandi und-
ir Vestur-Eyjaijöllum. Hálfdan fædd-
ist að Dalsseli í Eyjafjallasveit 30.
apríl 1911. Voru foreldrar hans hin
víðkunnu Dalsselshjón Guðlaug H.
Hafliðadóttir og Auðunn Ingvarsson
kaupmaður og bóndi þar. Hálfdan
var 6. barn þeirra hjóna.
Þann dag sem Hálfdan fæddist
var Auðunn faðir hans á heimleið frá
Þjórsártúni af deildarstjórafundi
Sláturfélags Suðurlands. Þá voru um
6 ár síðan sýslumaður Rangæinga,
Einar skáld Benediktsson, gaf út
verslunarleyfi hans 1905. En tveimur
árum síðar, 1907, tók Auðunn þá
djörfu áhættu að gera kaup við Vest-
manneyjakaupmann um húsagerðar-
við til byggingar á tvílyftu húsi í
Dalsseli og koma þeim efnivið í flot-
búntum dregnum af vélbátum upp á
sandströndina austan Markarfljóts,
þar sem honum var á land skipað
og búinn upp á reiðingshesta. Voru
þeir svo reknir með dráttarklyfjum
sínum yfir ála Markarfljóts heim að
Dalsseli. Þar gengu brátt kunnáttu-
menn rösklega til verks og reistu á
skömmum tima eftir teikningu tvílyft
timburhús er taldist upp komið veg-
legast húsa þar um slóðir. Hús þetta
rúmaði vel verslunarrekstur Auðuns,
sem og íbúðarkost íjöiskyldunnar,
svo að vel dugði út búskaparár Auð-
uns í Dalsseli, að auki um skeið til
farskólahalds.
Á unglingsárum Auðuns lagði
hann þegar drög að framgangi sínum
til sjálfbjargar með því, 16 ára, að
færa nákvæma dagbók, læra að
binda inn bækur og smíða horn-
spæni.
Hálfdan óx upp á mesta athafna-
skeiði föður síns, þegar meðal ann-
ars fyrsta bíl hans var ekið eftir
Fljótshlíðarvegi og yfir Þverárála
heim í Dalsselshlað 1928. Þar með
fengu hinir uppkomnu og uppvax-
andi Dalsselsbræður fyrr tækifæri
en aðrir þar eystra til inngöngu í
bílaldarskeið sögunnar. Auðunn lét
ekki staðar numið þar og eignaðist
tvær bifreiðar til viðbótar áður en
Markarfljót og Þverár voru brúaðar.
Hálfdan naut vel uppvaxtarára
sinna í atgervisþroska tengdum
starfsreynslu í verkmenningu þess
tima, undir styrkri stjóm föður síns
og kærleiksríkri umhyggju móður
sinnar í litríkri atburðarás daganna
mitt á meðal samstæðra systkina.
Eða eins og hin skáldmælta systir
hans Guðrún eldri sagði í ljóði sínu
„í föðurgarði fyrrum“:
„Systkin tíu sáu um bú: / sauma
flík og mjólka kú, / grafa skurð og
byggja brú, / bera hey á jötu, / girða
og laga götu . ..“
„Oft var kátt um aftanstund, /
ungum fákum hleypt um grund, /
taumar léku létt í mund, / leiftraði
þá af steinum / undan hófahrein-
um ..
Hálfdan ólst upp við bifreiðaakst-
ur, sem og þeir bræður allir, og naut
þess í starfi og arði æ síðan. Hann
kynntist aflabrögðum á vetrarvertíð,
sem og aðrir Eyfellingar þess tíma
í Keflavík og Vestmannaeyjum en
þar ók hann einnig fiskafla af bryggj-
um. Árið 1926 fékk Auðunn fyrsta
útvarpstækið í sína sveit og var þess
notið vegna einkaframtaks Ottós B.
Arnars. Síðar á fjórða áratugnum
sótt Hálfdan námskeið hjá Viðgerð-
arstofu Ríkisútvarpsins undir hand-
leiðslu Jóns Alexanderssonar raf-
virkja. Eftir það annaðist Hálfdan
uppsetningu á viðtækjum vítt um
Rangárþing í söluumboði Viðtækja-
verslunar ríkisins á prósentulaunum.
Eftir að ár voru brúaðar á Suður-
landi og uppbyggðavegir lagðir, þeg-
ar heimsstyrjöld gekk yfir lönd og
höf, færði framvinda örlaganna Hálf-
dan nær hinum fögru Eyjafjöllum,
sem eru í einkar heillandi sjónmáli
frá æskuheimili hans. Það var þegar
þau Sigríður heimasæta á Selja-
landi, dóttir Kristjáns oddvita Ólafs-
sonar, felldu hugi saman og gengu
í hjónaband árið 1944.
Hinar merku velkunnu ættir komu
saman á víxl með þeim hætti að
móðurætt Sigríðar var á föðurættar-
grein Hálfdans frá séra Agli Eld-
járnssyni á Útskálum og föðurætt
Sigríðar á móðurættargrein Hálf-
dans frá Karítas á Vatnsskarðshól-
um, dóttur Þórunnar Scheving Hann-
esdóttur sýslumanns Scheving, Lár-
ussonar.
Samtímis fékk Kristján Ólafsson
dóttur og tengdasyni væna sneið
(þriðjung) af stórjörð sinni, þar með
ræktað tún, undir búsetu á nýbýla-
grundvelli. Ekki þarf að orðlegnja
það að Hálfdan gekk baráttuglaður
rösklega til verks, svo eigi skyldi
hans hlutur eftir liggja.
Hlutur Hálfdans lá sannarlega
ekki eftir þegar gengið var til átaka
við hin fjölþættu verkefni er nýbýl-
unga beið. Hann var vinsæll og átti
greiða leið að þeim mönnum, er
dugðu honum vel til þess er við
þurfti hveiju sinni. Hann tók mjög
tillit til viðhorfs og vilja lífsförunaut-
ar síns og lífsbarátta þeirra varð
samvirkari og farsælli fyrir vikið.
Þau Sigríður og Hálfdan áttu það
sameiginlegt að alast upp í þjóðbraut
og heimili beggja urðu að lúta þungu
gestaálagi, en nutu jafnframt góðra
gesta og litríkari manngerða. Þau
voru einnig alin upp við vinnusemi
frá unga aldri og skyldurækni við
foreldra og samferðarfólk.
Byggingar nýbýlisins risu upp í
áætlaðri röð: Snoturt íbúðarhús, fjár-
hús, fjós og hlöður. Þau nutu þeirra
forréttinda á búsetustað að geta
nýtt sér fallkraft silfurbunu í berginu
háa til raforkuframleiðslu. Með því
varð heimili þeirra þegar búið þeim
þægindum er víða skorti þá í sveit-
um. Þess naut húsfreyjan unga og
gerði heimilið aðlaðandi og enn frem-
ur vegna kvennaskólanáms síns frá
Blönduósi.
Búgripum fjölgaði og ræktað land
stækkaði. Mjólkurafurðir frá ört
fjölgandi kúm í fjósi styrktu rekstrar-
grunn heimilisins, en um leið var
meiri þörf fyrir fleiri og dýrari
vinnslutæki ásamt áburðardýrara
stækkandi túnlendi.
Börnin fæddust þétt fyrstu árin
og áfram þar til þau voru 9 talsins,
hraust, mannvænleg og vel gefin
börn, en snemma var sýnt að þau
mundu ganga svo langt sem auðið
yrði á menntabraut. Hálfdani var
fullljóst frá upphafi búskapar síns
að afrakstur nytjagripa yrði of veik-
burða stoð undir framfærslu ört vax-
andi fjölskyldu, ekki síst með tilliti
til skólagöngu bama sinna. Hann
vissi jafnframt frá upphafi hvað duga
mundi best en það var að aka sjálfur
í eigin útgerð þeim vörubíl er eftir-
sóknarverður teldist í harðri sam-
keppni um vegagerðarakstur í þágu
ríkisins. En það var ekki þrautalaust
að verða sér úti um slíkt fjárfesting-
artæki er aðeins varð sótt í þær
greipar er fast héldu um gjaldeyris-
forða þjóðarinnar og nefnt var „Fjár-
hagsráð". Minnisstætt er mér,
líklega 1955, þegar mágur minn
Hálfdan bóndi er kominn til
Reykjavíkur og eftir langvinna bar-
áttu tókst með naumindum að draga
veglegt atvinnutæki sitt úr hálfluktri
greip ríkisvaldsins. Ekki var alltaf
ánægjulegt hlutskipti bóndans í há-
heyönn, að vera í bíl sínum Ijötraður
við veg og malargryfju á tvísýnum
þurrkdegi með ugg í bijósti um hvort
konunni heima tækist að nota þerri-
útlit dagsins. En þegar hann kom
heim var ljóst að konan, stjórnandinn
í fjarveru bónda, hafði með styrkri
stoð barna þeirra nýtt möguleika
dagsins svo sem verða mátti.
Hin velvinnandi börn þeirra báru
uppi vaxandi búskap, er náði því
marki um skeið, að verða 23 mjólk-
andi kýr og 230 fjár, enda efidi þetta
mjög skólagöngu hinna námfúsu
barna.
Börn Sigríðar og Hálfdans eru
eftirtalin: Kristján, f. 9. júní 1945,
verslunarstjóri, maki Sigurveig Jóna
Þorbergsdóttir, búa á Hvolsvelli.
Auðunn Hlynur, f. 17. ágúst 1946,
umdæmistæknifræðingur, maki
Berta Sveinbjarnardóttir, búa í Borg-
amesi. Guðlaug Helga, f. 20. maí
1948, bókari, maki Ásbjörn Þorvarð-
arson byggingafulltrúi, búa í Mos-
fellsbæ. Hálfdan Ómar, f. 3. desem-
ber 1949, menntaskólakennari/með-
ritstjóri, maki Þuríður Þorbjarnar-
dóttir, búa á Seltjarnarnesi. Markús
Hrafnkell, f. 4. febrúar 1951, versl-
unarstjóri, maki Inga Lára Péturs-
dóttir, búa í Reykjavík. Arnlaug
Björg, f. 15. október 1952, fulltrúi,
býr í Reykjavík. Heimir Freyr, f. 21.
febrúar 1958, kennari að Skógum,
A-Eyjafjöllum. Guðrún Ingibjörg, f.
19. júlí 1960, kennari í Svíþjóð.
Sigríður Hrund, f. 21. nóvember
1963, þroskaþjálfi í Reykjavík. Áður
en Hálfdan kvæntist átti hann Sig-
urð S. Hálfdanarson brunavörð í
Reykjavík, maki Theodóra Sveins-
dóttir.
Hálfdan Auðunsson er mikill höfð-
ingi heim að sækja og drengskapar-
maður og hin skarpgreinda mann-
kostakona hans er húsmæðra best
heim að sækja.
Eg óska þér kæri mágur til ham-
ingju á merkum afmælisdegi þínum
með þökk fyrir áratuga samfylgd og
vináttu, ásamt liðnum ljúfum stund-
um með konu minni á fyrirmyndar-
heimilinu að Ytra-Seljalandi.
Konráð Bjarnason
Islandsmótið í tvímenningi:
Matthías Þorvaldsson o g Sverrir
Armannsson öruggir sigurvegarar
Sverrir og Matthías eru báðir
fæddir inn í bridsheiminn, ef svo
má að orði komast. Sverrir er son-
ur Ármanns J. Lárussonar sem er
margreyndur keppnisspilari og hef-
ir lengst af spilað hjá Bridsfélagi
Kópavogs. Matthías er sonur Þor-
valds Matthíassonar sem verið hef-
ir í fremstu röð spilara hjá Bridsfé-
lagi Breiðfirðinga í áratugi.
____________Brids________________
ArnórRagnarsson
SVERRIR Ármannsson og Matt-
hías Þorvaldsson sigruðu í úr-
slitakeppni íslandsmótsins í
tvímenningi sem fram fór um
helgina. Þeir tóku forystuna í
upphafi móts og héldu henni til
loka, hlutu 263 stig yfir meðal-
skor sem er að meðaltali um 8,5
stig úr hverri umferð.
Mótið hófst á laugardagsmorgun
og að loknum 10 umferðum höfðu
sigurvegaramir tekið afgerandi
forystu, en staðan var þá þessi:
Sverrir Ármannsson - Matthías Þorvaldsson 134
JónBaldursson-AðalsteinnJörgensen 70
HermannLárusson-ÓlafurLárusson 64
Júlíus Snorrason - Sigurður Sigurjónsson 63
BjamiJónsson-SveinnÞorvaldsson 58
GuðmundurP.Amarson-ÞorlákurJónsson 54
Tíu umferðum síðar voru Sverrir
og Matthías með liðlega 90 stiga
forystu. Þeir félagar spiluðu jafn
vel allt mótið og fátt eitt benti til
þess að þeirgæfu eftir fyrsta sætið.
Keppnin í mótinu var því um
annað sætið. Þar bar mest á Guð-
mundi Páli og Þorláki, Jóni B. og
Aðalsteini og Val og Guðmundi
Sveinssyni og ef litið er á stöðuna
eftir 26 umferðir má sjá að hart
er barist.
SverrirÁrmannsson - Matthías Þorvaldsson 274
Guðmundur P. Amarson - Þorlákur Jónsson 159
Valur Sigurðsson - Guðmundur Sveinsson 152
Jón Baldursson - Aðalsteinn Jörgensen 132
HermannLárusson-ÓlafurLárusson 116
Bragi Hauksson - Sig^ryggur Sigurðsson 108
Bjami Jónsson - Sveinn Þorvaldsson 84
Sigtryggur Sigurðsson er þekkt-
ur tvímenningsrefur og hefir orðið
íslandsmeistari í tvímenningi með
Páli Valdimarssyni. Honum þótti
sinn hlutur heldur rýr og setti í
þessari stöðu í þriðja gír. Þeir félag-
ar Sigtryggur og Bragi skoruðu
85 stig í síðustu fimm umferðunum
og það gaf þeim annað sætið í
mótinu, en lokastaðan varð þessi:
Sverrir Ármannsson - Matthías Þorvaldsson 263
Bragi Hauksson - Sigtryggur Sigurðsson 193
Jón Baldursson - Aðalsteinn Jörgensen 14 4
Guðmundur P. Amarson - Þorlákur Jónsson 139
Valur Sigurðsson - Guðmundur Sveinsson 126
Jakob Kristinsson - Pétur Guðjónsson 125
BjamiJónsson-SveinnÞorvaldsson 121
Oddur Hjaltason - Eiríkur Hjaltason 116
HermannLárusson-ÓlafurLárusson 116
GuðlaugurR.Jóhannsson-ÖmAmþórsson 99
ÓmarJónsson-GuðniSigurbjamarson 77
Páll Þ. Bergsson - Jörundur Þórðarson 71
Steinar Jónsson - Ólafur Jónsson 56
Morgunblaðið/Amór
Sigurvegararnir í íslandsmótinu í tvímenningi, Sverrir Ármanns-
son og Matthías Þorvaldsson, hampa sigurverðlaununum.
Sverrir og Matthías byijuðu að
spila saman í fyrra og hafa náð
mjög góðum árangri saman. Þeir
hafa spilað í vetur í sveit Sam-
vinnuferða/Landsýnar. Sverrir hef-
ir spilað keppnisbrids í a.m.k. tvo
áratugi. Hann hætti að spila í nokk-
ur ár en byrjaði á ný fyrir u.þ.b.
tveimur árum og er aldrei betri en
nú. Matthías er yngri og ört vax-
andi spilari og okkar framtíðar-
maður í bridsinum.
Mótið fór að þessu sinni fram í
húsi Bridssambandsins og var það
ágætt. Þríeykið sem stýrði mótinu
gerði það af stökustu prýði að
venju. Agnar Jörgensson stjómaði
mótinu. Reiknimeistari var Kristján
Hauksson og þeim til halds og
trausts Elín Bjarnadóttir frkvstj.
BSÍ.
Sigtryggur Sigurðsson og Bragi Hauksson taka við silfurverðlaun-
unum í mótinu. Það er forseti Bridssambandsins, Helgi Jóhanns-
son, sem afhendir verðlaunin.
Örn Arnþórsson varð að Iáta sér nægja 10. sætið í mótinu að
þessu sinni. Hér er hann ásamt eiginkonu sinni Svanborgu Dahl-
man sem var honum til halds og trausts síðasta hluta mótsins.