Morgunblaðið - 30.04.1991, Qupperneq 52

52
MORGy>IBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30, APRÍL 1991
„ Og þú -fatré dfLsttjrí ef teonan. þtn.
eJcur."
... oft á vinnustað.
TM Reg. U.S. Pat Off. —all rights reserved
© 1991 Los AngelesTimesSyndicate
... " Réttlætir eitthvað að ég
Var Lilli erfiður? fari á lappir í dag?
Að mörgn þarf að hyggja
í DV þriðjudaginn 9. apríl er
grein um vatnsútflutning og er þar
rætt iim vatnsútflutning í tankskip-
um. í sömu grein bendir Davíð Sc-
heving Thorsteinsson á að slíkt sé
þjóðhagsleg glapræði. Það þarf að
taka tillit til fleiri hluta en fiskimið-
anna þegar verið er að ræða um
inngöngu í Evrópubandalagið,
kannski er framtíðarsýnin sú, að
það eigi eftir að liggja vatnsleiðslur
héðan frá íslandi tii Bretlands og
annarra þjóða, fyrir kalda og heita
vatnið, og jafnvel að virkja alla
fossa í landinu, þannig að héðan
eigi líka eftir að liggja leiðslur með
rafmagni til annarra landa. Hver
veit hvað framtíðin ber í skauti
sér. Ef við gáum ekki vel að okkur
strax í upphafi þegar fyrstu samn-
ingarnir eru gerðir gætum við alveg
eins misst öll tök á samningsgerð-
um. Eitt er augljóst að samruni
þjóða er framtíðin, og ef við þijósk-
umst við að viðurkenna að það er
helst með góðum samningum strax
í upphafi sem við getum verndað
sjálfstæði okkar og sérstöðu, að þá
kemur sá tími að við verðum ekk-
ert að spurð um neitt. Því það er
mikil hætta á að aðrar þjóðir vilji
nýta sér þær auðlindir sem við eig-
um. Og ef við athugum ekki okkar
gang strax í upphafi heldur látum
reka á reiðanum, að þá verði ísland
láglaunasvæði til þjónustu við aðrar
þjóðir. Það á örugglega eftir að
ijölga innflytjendum hingað til
landsins og er það af hinu góða,
ef við fylgjumst vel með hvers kon-
ar fólk kemur. Leyfum ekki öðrum
þjóðum að komast upp með það sem
þær gerðu áður fyrr á öldum þegar
þær sendu hingað að íslandsströnd-
um ýmiskonar óþjóðalýð á farkost-
um þegar þær hreinsuðu til hjá sér
og fyrir utan alla sjóræningja sem
óðu hér uppi samanber Tyrkjaránið,
við getum ekki horft framhjá svört-
um kollum og brúnum augum þó
að allar íslenskar ættartölur séu
ljósar og norrænar. Það er ef til
vill ekki bara sjónvarpinu að kenna
öll sú mikla ofbeldishneigð sem
sýnir sig hjá meiri part íslensku
þjóðarinnar. Kannski er eitthvað af
öllu þessu ættlægt. En einelti er
ekki bara hjá börnum það er ekki
síður hjá fullorðnum og í þeim til-
fellum ennþá skaðlegra heldur en
hjá börnum, því þar er mannorð og
æra fólks drepin og fólk verður að
halda áfram að lifa ef líf skyldi
kalla. Þetta er líka drápshneigð og
sterk glæpahneigð, því þeir sem
eineltið fremja eru yfirleitt virt fólk
sem á slunginn hátt er að fá útrás
á ofbeldishneigð sinni án þess að
hægt sé að sanna neitt, og yfirleitt
er þetta fólk áberandi gott og slær
mikið um sig sem slíkt svo allir sjái.
Eins og allt ofbeldi sýnir er það
yfirleitt framkvæmt af valdafýsn
eða afbrigðilegheitum nema um
geðveiki sé að ræða, kannski hafa
einmitt þeir fullorðnir sem sýna
þessa ofbeldis- og valdafýsn einmitt
verið að hrekkja leikfélaga sína á
grimmdarlegan hátt sem börn.
Þetta á að sjálfsögðu ekki við þá
sem eru fæddir leiðtogar því þeir
eru eðlislægir framapotendur. En
það getur verið mikill vandi að
þekkja þetta allt í sundur, eins og
lífið er yfirleitt það er mikill vandi
að lifa því þannig að öllum líki vel
alltaf er eitthvað hægt að finna að
og enginn er gallalaus._
Bjarney Kristín Ólafsdóttir,
sjúkraliði.
í»essir hringdu . . ,
Greiðviknir brunaliðsmenn
Kona hringdi:
„Það hljóp lítill köttur upp í tré
í garðinum okkar og þorði ekki
niður aftur. Við hringdum í Brun-
aliðið og komu þeir strax og björ-
guðu kisa úr prísundinni. Ég vil
þakka brunaliðsmönnunum fyrir
hversu fljótt þeir komu og hvað
þeir voru skemmtilegir við okkur.“
Slæða
Silki slæða tapaðist í byijun
apríl. Finnandi er vinsamlegst
beðinn að hringja í síma 15268.
Jakki
Dökkur mosagrænn jakki glat-
aðist á veitingastaðnum Duus síð-
asta vetrardag, hefur hugsanlega
verið tekinn í misgripum í fatag-
eymslu. Vinsamlegast hringið í
síma 629008 eða síma 685337
ef hann hefur fundist.
Kettlingar
Kassavandir kettlingar fást
gefins. Upplýsingar í síma
674241.
Veski
Svart veski með lyklum í tapað-
ist síðasta vetrardag og er
finnandi vinsamlegast beðinn að
skila því til lögreglunnar.
Kápa
Gráblá kápa er í vanskilum hjá
Dvalarheimlili aldraðra í Löngu-
hlíð 3. A sama stað fannst taska
með íþróttabúningi og skóm fyrir
ári. Upplýsingar í síma 24161.
Gleraugu
Gleraugu í rauðu leðurhulstri
sem glötuðust á kosningadaginn
í Skeifunni eða við Langholtsskól-
ann. Finnandi er vinsamlegast
beðinn að hafa samband við Kol-
brúnu í vinnusíma 621177 eða
heimasíma 72368.
Hæpið málfar
Yndislega ylhýra málið okkar er
stöðugt að breytast. Ný orð verða
til af nauðsyn og ný orðasambönd
myndast í talmáli. Abyrgð Ijölmiðl-
amanna er mikil, því menn hafa
það oft ósjálfrátt eftir sem þeir
heyra og tungumálið okkar heldur
ekki velli, nema menn vandi málfar
sitt. Verra er þegar einhver ambaga
heyrist í t.d. fjölmiðlunum og áður
en varir tekur hver eftir öðrum og
sumt af því er vissulega ofnotað í
talmáli. Dæmi er „Búið að vera“.
Menn segja t.d. hver í kapp við
annan: „Það er búið að vera gam-
an“, „það er búið að vera gott veð-
ur“ o.s.frv. Hvers vegna ekki segja
eins og tungunni er tamast: „Það
var ...“, eða „það hefur verið ...“
Annað sem er undarlegt í máli
Ijölmiðlanna, einkum í yfirlætislegu
máli þeirra sem eru búsettir fyrir
norðan og tala til okkar „þarna
fyrir sunnan heiðar“. Útvarpsmenn
hér í Reykjavíkur eru jafnvel farnir
að segja sem svo: „Við skulum vita
hvað þeir segja þarna fyrir norðan
heiðar!“ Ég spyr hver er þessi Heið-
ar, sem er svo óheppinn að eiga
heima á milli okkar „þarna fyrir
sunnan heiðar" og „þeirra fyrir
norðan heiðar“?
SJS
HÖGNI HREKKVÍSI
Víkverji skrifar
Fyrir nokkru var sýnd í sjónvarp-
inu heimildarmynd, sem
nefndist Inukmaðurinn, mynd um
sýningu leikhóps fyrir u.þ.b. einum
og hálfum áratug, sem fjallaði um
eskimóamenningu og áhrif Norður-
-Evrópumenningar á hana. Leik-
hópur þessi starfaði á sínum tíma
undir stjórn Brynju Benediktsdóttur
og var sýningin svo vel heppnuð,
að leikararnir fóru með hana víða
um lönd. Inuk var áreiðanlega sýnt
í fleiri leikhúsum og í fleiri löndum
en nokkurt annað verk, sem íslenzk-
ur leikhópur hefur sett upp.
Heimildarmyndin er mjög vel
gerð og vönduð, á það bæði við um
mynd og texta. Myndin sýnir, að
leikverk þetta á ekki síður erindi
til okkar nú en á þeim tíma, þegar
J>að var sýnt og jafnvel fremur.
Ástæðan er sú, að þótt leikritið fjalli
um eskimóamenningu og þau áhrif,
sem menningaráhrif frá hinum
stóra heimi hafa haft á hana, sýnir
það okkur alveg eins í hnotskurn
hver geta orðið örlög menningar
smáþjóðar á borð við okkur íslend-
inga og raunar hvaða smáþjóðar
sem er.
Nú þegar holskeflur erlendra
menningaráhrifa ríða yfir samfélag
okkar í gegnum alþjóðlega fjölmiðla
og gervihnetti, á sýning af þessu
tagi mikið erindi til okkar. Víkveiji
vill því eindregið hvetja sjónvarpið
til þess að sýna þessa heimildar-
mynd á ný.
XXX
Annars vakti það undrun Vík-
veija, að kvikmyndabútar
skyldu vera til af æfingum leikhóps-
ins á sínum tíma og ferð hans til
Grænlands. Þessar gömlu myndir
sýndu á skemmtilegan hátt, hvernig
leiksýningin varð til. Alveg sérstak-
lega var gaman að sjá myndir frá
Grænlandi og samskiptum leikar-
anna við íbúana þar og þau beinu
áhrif, sem ferðin þangað hafði á
sýninguna, bæði í hreyfingum leik-
aranna, hljóðum og dönsum.
En hvers vegna voru þessar
myndir frá æfingum á Inuk til?
Ástæðan mun vera sú, að leikstjór-
inn, Brynja Benediktsdóttir, skrif-
aði á sínum tíma, fyrir tæpum
tveimur áratugum, bréf til sjón-
varpsins, þar sem hugmyndinni að
leikverkinu var lýst og jafnframt
áhuga á að semja kvikmynd um
vinnubrögð og ferðalag þessa
starfshóps til Grænlands.
í bréfinu, sem er frá 1973, segir
m.a.: „í sýningunni (en í kvikmynd-
ina yrði fléttað köflum úr sýning-
unni, æfðum í Grænlandi) sýna leik-
arar ferðalag og lifnaðarhætti esk-
imóasamfélagsins, fyrst líf þeirra í
fullkomnum tengslum við náttúru-
öflin og síðar rof þessara tengsla.
Sýndur verður dans eskimóa, sem
byggist á hreyfingum dýra, sungnir
söngvar og seyðir framdir. Leiktjöld
verða engin, leikararnir sjálfir leika
jafnt menn sem dýr - sjálfan ísinn
- snjóhúsið - kajakinn og flest
það, sem sýna þarf ...“
Þessi hugmynd leikstjórans er
nú orðin að veruleika með eftir-
minnilegum hætti. Myndin ætti að
vekja okkur til enn frekari umhugs-
unar um þau örlög, sem geta verið
búin okkur ekki síður en eskimóun-
um á Grænlandi, ef við gætum ekki
að okkur.