Morgunblaðið - 26.05.1991, Qupperneq 11

3 com
eftir Vernharð Linnet
Myndir: Margrét Aðalsteinsdóttir
HÆSTU peningaverðlaun sem
veitt eru í djassheiminum eru
„The Jazzpar Prize“ og fær vinn-
ingshafinn í hendur jafnvirði
tveggja milljóna íslenskra króna
auk þess sem honum er sýndur
sómi með ýmsum öðrum hætti.
Þessi verðlaun hafa verið nefnd
„djassóskarinn" og til þeirra var
stofnað árið 1989. Maðurinn sem
kom þeim á var danski trompet-
leikarinn og eldhuginn Arnvid
Mayer, forstöðumaður Dönsku
djassmiðstöðvarinnar, sem
drekkur rautt gos eins og undir-
ritaður drekkur bjór. Hann fékk-
„Skandinavisk tobakskompagni"
til að fjármagna verðlaunin og
allt sem þeim tengist í þijú ár.
erðlaunin hafa verið veitt
tvisvar. Árið 1990 fékk
tónskáldið og píanistinn
Muhal Richard Abrams
þau og í ár tenórsaxa-
fónleikarinn David
Murray. Til verðlaun-
anna 1992 voru fimm nefndir: pía-
nistinn Tommy Flanagan, bassa-
leikarinn Charlie Haden, altósaxa-
fónleikarinn Lee Konitz, söngkonan
Abey Lincoln og básúnuleikarinn
Albert Mangelsdorf. Nú hefur verið
tilkynnt hver hljóti verðlaunin: Lee
Konitz. Það er mikið gleðiefni fyrir
íslenska djassgeggjara því Lee var
fyrsti bandaríski stórdjássistinn er
hingað kom, en hann lék í Austur-
bæjarbíói 1951 ásamt básúnuleik-
aranum Tyrre Glenn og ýmsum ís-
lenskum hljóðfæraleikurum. Til eru
hljóðritanir með Lee Konitz, Árna
Elfar, Jóni Sigurðssyni og Guð-
mundi R. Einarsyni og munu þær
án efa vekja heimsathygli verði þær
gefnar út.
Ég hef verið viðstaddur í bæði
skiptin sem Jazzpar-verðlaunin
hafa verið afhent, en það hefur
verið gert á miklum tónleikum í
Falconer Center í Kaupmannahöfn.
Það er alþjóðleg dómnefnd sem
velur verðlaunahafana, en Danir
hafa lag á því að nota þennan stór-
viðburð í djassheiminum til að koma
sínum mönnum á framfæri. Þannig
stjórnaði Muhal Richard Abrams
stórsveit danska ríkisútvarpsins á
fyrstu hljómleikunum, Gary Burton
lék með tríói Thomasar Clausens
og Paul Bley með Fredrik Lundin/
Joakim Milder-tríóinu. Á þeim
seinni, í mars sl., lék verðlaunahaf-
inn David Murray ásamt píanistan-
um Horace Parlan með New Jungle
Orchestra gítarleikarans Pierre
Dörges, Hank Jones með kvartetti
saxafónleikarans Jesper Thilos og
A1 Foster með sveit Jens Winthers.
Jens Winther er íslendingum að
góðu kunnur. Hann hefur komið
hingað þrívegis. I fyrsta skipti til
að leika með Mezzoforte á tíu ára
afmæli Jazzvakningar og í seinni
tvö skiptin til að hljóðrita plötur
með Tómasi R. Einarssyni.
Pierre Dörge er væntanlegur á
búa í New York og þeir er sátu í
salnum voru fyrst og fremst komn-
ir til að hlust á David Murray. Jesp-
er Thilo hélt sig innan tímamar-
kanna og það var unun að hlusta
á hann og Hank, Doug Raney og
Hugo Rasmussen — kammersveifla
af bestu gerð.
New Jungle Orchestra er rétta
hljómsveitin fyrir David Murray.
Hann er framsækinn blásari sem
þekkir djasshefðina og sama má
segja um Pierre Dörge. Tónlist
þeirra rann saman í eina heild og
hvers getur maður óskað sér betra
á tónleikum? Nú er Pierre að koma
til íslands með tríó sitt, Morten
Olsen á saxafóna og ýmis önnur
blásturshljóðfæri og Irene Becker á
hljómborð. Það verður mikið fjör
að hlusta á þau og á lokatónleikum
RÚVRAK-djasshátíðarinnar í
Reykjavík mun hann stjóma sam-
norrænni frumskógarsveit og norð-
maðurinn Per Husby samnorrænni
stórsveit, sem Karin Krog syngur
með. Hér er haldið áfram verkinu
frá því á djasshátíðinni í fyrra þeg-
ar Jukka Linkola, Ole Kock Hansen
og Gugge Hedrenius stjórnuðu sam-
norrænni stórsveit í Borgarleikhús-
inu. Sama hugsunin og hjá Arnvid
Mayer og Dönunum, að nota er-
lenda snillinga landanum til fram-
dráttar.
í miklu samkvæmi eftir hljóm-
leikana í Falconer Center ræddi ég
við David Murray. Fyrst ræddum
við dulítið um ísland, en Dave hefur
margoft millilent í Keflavík á flakki
sínu um heiminn: „Það var ódýrast
að flúga með Flugleiðum hér áður
fyrr,“ sagði hann.
Þá spurði ég um verðlaunin. „Það
er auðvitað gott að fá þessa pen-
inga. Ég fékk Grammy-verðlaun
1988 og ég hef fengið Guggenheim-
styrk, en áður en það gerðist hafði
ég bara unnið verðlaun í körfu-
bolta.“
Það er hlálegt að hinir miklu
bandarísku meistarar sem hlotið
hafa Jazzpair-verðlaunin eru ekki
gefnir út af bandarískum hljóm-
plötufyrirtækjum. Bæði Murray og
Abrams hafa verið gefnir út af ít-
alska hljómplötufyrirtækinu Black
Saint og nú er Dave kominn á samn-
ing hjá japanska fyrirtækinu DIW.
„Eg var að hljóðrita rosa fönký
orgelskífu með Don Pullen fyrir þá
um daginn. Samningurinn minn i
Japan rennur út í desember og ég
hef verið að tala við þá hjá CBS.
Það væri dálítið gaman að vera
gefinn út af stórfyrirtæki í heima-
landinu. Ég veit að ég fæ ekki
samning eins og Wynton Marshalis.
Ég yrði lítill fiskur í stórri tjörn,
en nú er ég stór fiskur í lítilli tjörn.“
Vonandi eigum við eftir að fá
menn á borð við David Murray og
Muhal Richard Abrams til að vinna
með íslenskum hljóðfæraleikurum.
Hér er fjöldi upprennandi djassleik-
ara og svo er það bara stóra spum-
ingin: Hvenær eignumst við stór-
sveit á ný?
Kraftaverkamaðurinn Arnvid Mayer, með rautt gos
í flösku.
RÚVREK-djasshátíðina sem hefst
í Reykjavík í dag, sunnudag, en
Jesper Thilo hefur aldrei komið til
íslands, aftur á móti verður félagi
hans Bent Jædig, tenórsaxafón-
snillingur, á djasshátíðinni.
Ég ræddi nokkuð við Jesper Thilo
áður en verðlaunakonsertinn hófst
i Falconer og rifjaði m.a. upp þegar
ég bjó í Kaupmannahöfn á árunum
1973-74 og hlustaði oft á þá félaga
og bætti því við að þá hafi þeir
verið bestu tenóristar á Norðurlönd-
um.
„Ég hef dáð Bent Jædig síðan
ég heyrði í honum fyrst og það er
langt síðan, en þegar þú varst að
hlusta á okkur stóð ég honum langt
að baki. Bent er nokkru eldri en
ég og hann var ein helsta fyrirmynd
mín. Kannski stöndum við jafnfætis
núna, en síll okkar er ólíkur. Við
Bent erum góðir vinir og blásum
oft saman og nú er farið að kalla
okkur gömlu risana tvo. Það fínnst
mér dálítið skemmtilegt."
Það var ekkert skrítið að Jesper
kysi sér Hank Jones að félaga.
Hann stendur föstum rótum í sveifl-
unni þó hann spili allskonar djass,
en Bent er meiri bíboppari.
Ég gleymi aldrei þegar ég hlust-
aði á Bent og Dexter Gordon blása
saman á vörubílspalli við Grá-
bræðratorg í Kaupmannahöfn sum-
arið 1974. Þeir léku saman eins og
einn maður. Engir stælar þar. Eftir
tónleikana spjallaði ég nokkuð við
þá og vinur minn, skáld úr Reykja-
vík sem var í heimsókn í Höfn, sat
við bjórborð á meðan. Að lokum
segi ég við Dexter: „Komdu nú og
heilsaði uppá íslénskt skáld sem
situr hér við bjórborð og látum
hann flytja þér ávarp.“ Dexter, sem
var nokkuð óstöðugur á fótunum
er hér var komið sögu, svaraði að
bragði: „Mér er stirt um gang og
sendi því Bent Jædig, ambassador
minn, á fund skáldsins." Bent kunni
vel að meta ávarpið og kannski
verður hann ávarpaður aftur á
djasshátíðinni í vikunni.
Tónleikarnir í Falconer Center í
mars, sl. hófust á leik Jens Winther-
sveitarinnar með trommuleikara
Miles Davis, A1 Foster. Þar var
margt laglega gert en Jens lék allt-
of lengi. Danir segja að það hafi
stigið honum nokkuð til höfuðs að
Frumskógartríóið sem heimsækir ísland.
Af djassóskars-
verðlaunahöfum og
fleiii sniilingum,
sem sumii verða á
RÚVREK-jasshá-
tíðinni, ei hefst í
Reykjavík í dag
MORGUNBLADIÐ ’SCKNUDAGUR. 20/ Mj\1 1991
Djassverðlaun
og veisluhðld